Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 października 2015r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach oddalił powództwo (...) Spółki z o.o. w W. przeciwko P. F. o zapłatę kwoty 2.392,00 zł i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( wyrok z uzasadnieniem - k. 120, k. 123-131).

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zaskarżając go w całości i zarzucając:

- ,, ocenę materiału dowodowego ( art. 233 kpc) mającą wpływ na treść orzeczenia”.

-naruszenie art.6 kc przez odwrócenie ciężaru dowodu i stwierdzenie, że pozwany wykazał skuteczne odstąpienie od umowy i przyjęcie przez Sąd, że to nie składający oświadczenie woli ma wykazać, że dotarło do adresata, ale adresat ma wykazać, ze pismo do niego dotarło.

W oparciu o powyższe zarzuty strona powodowa wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sad I instancji ( apelacja k. 147 – 149).

Pozwany w odpowiedzi na apelacje wnosił o jej oddalenie i zasadzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego ( odpowiedź na apelacje – k. 156- 156a).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki jest niezasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że sprawa podlegała rozpoznaniu w postepowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹ kpc – 505 ¹⁴ kpc. W postępowaniu uproszczonym jeżeli Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zarzut naruszenia art. 233 kpc ( bez wskazania, którego paragrafu dotyczy) sformułowany we wnioskach apelacji jako ,,ocena materiału dowodowego mająca wpływ na treść orzeczenia” jest nieczytelny. Jednakże z uzasadnienia apelacji wynika, że skarżący zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych oraz przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów co stanowiłoby naruszenie art. 233 § 1 kpc.

Skarżący podnosi, że Sąd Rejonowy błędnie przyjął, iż oświadczenie pozwanego o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu dotarło do adresata. Pozwany nie przedłożył bowiem zwrotnego potwierdzenia odbioru oświadczenia przez adresata, a jedynie dowód nadania go listem poleconym.

W świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego na gruncie art. 233 § 1 kpc przyjmuje się, że wszechstronne rozważenie zebranego materiału dowodowego oznacza uwzględnienie i rozważenie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów , mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności ( por. wyrok SN z 26 czerwca 2013r. V CKN 417/01).

Skutecznie postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 kpc wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu ( por. orzeczenie SN z 6 listopada 1998r. II CKN 4/98 oraz 10 kwietnia 2000r. V CKN 17/2000 OSNC 2000/10/189).

Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną przez tenże Sąd ocenę materiału dowodowego.

W świetle stanu faktycznego ustalonego przez Sąd Rejonowy zasadne było przyjęcie przez Sąd I instancji, że przesyłka zawierająca oświadczenie pozwanego o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, złożonego pod wpływem błędu wywołanego podstępnie przez kontrahenta, nadana listem poleconym w dniu 28 marca 2013r. dotarła do adresata w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią.

Do zawarcia umowy pomiędzy pozwanym a niebiorącą udziału w sporze spółką (...) w B. ( dalej spółka (...) w B.) doszło w dniu 8 marca 2013r. Spółka (...) w B. w dniu 12 marca 2013r. wystawiła pozwanemu pierwszą fakturę z terminem płatności do dnia 19 marca 2013r. ( por. k. 39 ). Również w dniu 12 marca 2013r w/w Spółka zawarła z powodem umowę przelewu wierzytelności wynikającej z w/w faktury ( por. k. 38 ). Oświadczenie pozwanego o uchyleniu się od skutków prawnych zawartej umowy nadane zostało na adres spółki (...) w B. listem poleconym w dniu 28 marca 2013r., a więc zaledwie po dwudziestu dniach od zawarcia umowy.

W tej samej dacie tj. 28 marca 2013r. oświadczenie przesłano listem poleconym do wiadomości powoda ( por. k. 87-90 ). Żadna z w/w przesyłek poleconych nie została zwrócona pozwanemu. Powód zaprzeczył aby taka korespondencja dotarła do Spółki (...) w B..

Sąd Rejonowy z powołaniem się na art. 61 kc zasadnie stwierdził, że skoro korespondencja nie została zwrócona pozwanemu jako niedoręczona to oznacza, że dotarła do adresata w taki sposób, że miał on możliwość zapoznania się z jej treścią.

Słusznie wskazuje Sąd Rejonowy, że w sytuacji kiedy pozwany przedłożył dowód nadania listem poleconym swojego pisma to samo oświadczenie powoda, że nie zapoznał się on ( ani Spółka (...) w B. ) z jego treścią z tego powodu, że go nie otrzymali jest niewystarczające.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010r.
II CSK 454/09 ( OSNC 2010/10/142 ) dowód nadania przesyłki rejestrowanej stanowi uprawdopodobnienie doręczenia jej adresatowi, który może to domniemanie obalić wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią.

W uzasadnieniu powyższego wyroku SN wskazał że ,, z art. 61 § 1 kc wynika, że oświadczenie które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, w której mogła się zapoznać z jego treścią. Przepis nie wymaga zatem, aby adresat oświadczenia zapoznał się faktycznie z jego treścią, wystarczająca jest sama możliwość zapoznania się. Taką możliwość daje wysłanie pisma zawierającego oświadczenie woli przesyłką poleconą ”. Dalej SN wskazał na wątpliwości czy w przypadku braku dowodu doręczenia, wystarczającym dowodem uznania, że adresat przesyłki mógł się zapoznać z jej treścią, jest dowód nadania przesyłki listem poleconym oraz związanej z tym kwestii ciężaru dowodu. Problem ten ma istotne znaczenie, gdy nadawca przesyłki poleconej dysponuje dowodem nadania, a uzyskanie dowodu doręczenia nie zawsze jest możliwe. W doktrynie prezentowane są w tej kwestii rozbieżne poglądy. W cytowanym uzasadnieniu w/w wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił ,, że dowód nadania listu poleconego nie jest dowodem doręczenia go adresatowi lecz dowodem prima facie, który stwarza domniemanie doręczenia. Adresat oświadczenia może to domniemanie obalić, wykazując że nie miał możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia. W ocenie Sądu Najwyższego trafne jest stanowisko że dowód nadania przesyłki rejestrowanej jest nie zawsze wystarczający do udowodnienia jej doręczenia, jednak także samo zaprzeczenie faktowi doręczenia nie wystarcza do obalenia tego dowodu”.

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela stanowisko Sądu Najwyższego prezentowane w przytoczonym wyroku.

Wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 3 pkt 22 ustawy z dnia 23 listopada 2012r. Prawo pocztowe ( Dz. U z 2012r. poz. 1529 z pózn. zm.) mającej zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, przesyłką poleconą jest przesyłka listowa będąca przesyłką rejestrowaną, przemieszczaną i doręczaną w sposób zabezpieczający ją przed utratą, ubytkiem zawartości lub uszkodzeniem. Potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej, zgodnie z art. 17 cytowanego Prawa pocztowego, ma moc dokumentu urzędowego. Dokument urzędowy stosownie do art. 244 §1 kpc stanowi jedynie dowód tego co w nim urzędowo zaświadczono, a zaświadczenie takie dotyczy przyjęcia przesyłki do nadania, a nie jej doręczenia. Wydanie takiego potwierdzenia oznacza jednak także potwierdzenie zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej – polegający na przyjęciu, przemieszczeniu i doręczeniu przesyłki, jak bowiem wynika z art. 3 pkt. 8 Prawa pocztowego nadanie przesyłki oznacza polecenie doręczenia jej zgodnie z umową o świadczenie usługi pocztowej.

Jeżeli nadawca przesyłki rejestrowanej uiścił opłatę, otrzymał potwierdzenie nadania, a operator nie zwrócił mu tej przesyłki, można domniemywać, że została doręczona adresatowi. W związku z tym należało uznać, że dowód nadania przesyłki rejestrowanej zawierającej oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli, stanowi domniemanie doręczenia jej adresatowi ( w tym przypadku Spółce (...) w B. ), który mógł je obalić wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jego treścią.

Doświadczenie życiowe wskazuje, że regułą jest, iż polecone przesyłki pocztowe są doręczane. Brak doręczenia zwykle powodują szczególne okoliczności np. niedostatki w obsłudze pocztowej, błędne zaadresowanie przesyłki itp. ( por. uzasadnienie wyroku SN z 17 marca 2010r, II CSKI 454/09 ). Zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że strona powodowa miała możliwość wykazania choćby wyciągiem z książki rejestracji wpływającej korespondencji, że przesyłka nie wpłynęła ani do niej ani do Spółki (...) w B..

Należy wskazać na jeszcze jedną okoliczność, która pozwalała Sądowi Rejonowemu uznać oświadczenie za doręczone w taki sposób, że adresat mógł się zapoznać z jego treścią. Mianowicie pozwany w odpowiedzi na kolejna fakturę wystawioną przez Spółkę (...) w B. w dniu 12 lutego 2014r ( z której wierzytelność również została przelana na powoda) wystosował do Spółki (...) w B. pismo z 3 marca 2014r., w którym odwoływał się do złożonego w piśmie z 26 marca 2013r. oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu. Załącznikiem do tego pisma było oświadczenie. Powyższe pismo doręczone zostało powodowi w dniu 6 marca 2014r. natomiast odbiór pisma przez Spółkę (...) w B. potwierdzony został nieczytelnym podpisem bez daty pomimo rubryk, w których odbiorca powinien wpisać te informacje ( por. k 91-94 ).

Znaczenie tego pisma jest tego rodzaju, że gdyby adresat faktycznie nie otrzymał oświadczenia nadanego listem poleconym w dniu 28 marca 2013r to normalną i logiczną reakcją byłoby poinformowanie pozwanego o tym fakcie. Brak takiej informacji i brak odpowiedzi na powyższe pismo pozwala przyjąć, że adresat ( w tym przypadku zarówno Spółka (...) w B. jak i powód ) otrzymał oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, złożonego w wyniku błędu wywołanego podstępem ( art. 84 § 1 kc i art. 86 § 1 kc ), nadanego listem poleconym w dniu 28 marca 2013r. Okoliczność ta dodatkowo przemawia za dokonaniem przez Sąd Rejonowy prawidłowej oceny materiału dowodowego i potwierdza bezzasadność zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc.

W konsekwencji bezzasadny był zarzut naruszenia art. 6 kc.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania apelację jako bezzasadną należało oddalić w oparciu o art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 i art. 99 kpc. Zasądzona od powoda na rzecz pozwanego kwota 300,00 zł obejmowała wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w postępowaniu apelacyjnym ustalone zgodnie z § 6 pkt 3 w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz.490 ).