Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Emilia Poddębniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 marca 2016 r. w W.

sprawy S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 10 września 2015 r., znak: ENS/20/(...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 10 września 2015 r., znak: ENS/20/(...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu S. P. prawo do wcześniejszej emerytury (z warunków szczególnych) od dnia 12 sierpnia 2015 roku,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującego S. P. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3. stwierdza, że organ rentowy nie ponosi winy za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

UZASADNIENIE

W dniu 9 października 2015 r. S. P. złożył odwołanie
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 września 2015 r.
znak: ENS/20/(...) mocą której organ rentowy odmówił przyznania mu wcześniejszej emerytury. Odwołujący zarzucił organowi rentowemu:

1.  naruszenie art. 184 ust. 1 pkt 1 i art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie,
że odwołujący nie spełnia wymagań tego przepisu dotyczących okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i nie ma wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego,

2.  naruszenie § 2 ust. 2 i § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów
z dni a 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez nieprawidłowe przyjęcie, że ubezpieczony nie posiada stażu pracy w wymiarze piętnastu lat w szczególnych warunkach, przez co nie przysługuje mu prawo do emerytury.

W związku z powyższymi zarzutami odwołujący wniósł o zmianę skarżonej decyzji na podstawie art. 477 ² § 2 k.p.c. i przyznanie mu prawa
do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu odwołania S. P. wskazał, że w okresie
od 13 sierpnia 1971 r. do dnia 15 listopada 1973 r. pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców K. i A. P. w miejscowości S.. Jednocześnie w okresie od 1 września 1970 r. do 20 czerwca 1973 r. uczył się w (...) Szkole Zawodowej w R.. Ponadto odwołujący zaznaczył, że w okresie od 16 listopada 1973 r. do dnia 26 marca 1990 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace w charakterze operatora żurawia wieżowego. Mimo, że w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach wystawionego przez ówcześnie zatrudniającego
go Przedsiębiorstwo (...) wskazano jedynie okres od 16 listopada 1973 r. do 30 listopada 1982 r.
i od 23 września 1985 r. do 26 marca 1990 r., to w rzeczywistości także
w okresie od 1 grudnia 1982 r. do dnia 22 grudnia 1985 r. odwołujący wykonywał pracę w charakterze operatora żurawia wieżowego. W ocenie odwołującego brak ciągłości okresu pracy w szczególnych warunkach wynikający ze świadectwa pracy miał związek wyłącznie ze zmianą nazewnictwa stanowisk pracy, jednakże nie wpłynął na zakres obowiązków.
Na poparcie powyższych okoliczności odwołujący złożył wnioski
o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków oraz dokumentów załączonych do odwołania.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 6 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania S. P. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. jako niezasadnego.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy powołał się na przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
i wskazał na przepisy regulujące warunki uzyskania wcześniejszej emerytury.
W szczególności organ rentowy zaznaczył, że w myśl art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnił okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada
1991 r. wynagrodzenia lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Organ rentowy przytoczył również argumentację zawartą w uzasadnieniu skarżonej decyzji. W ocenie organu rentowego z dokumentów przedstawionych w toku postępowania wyjaśniającego trudno jest wywnioskować jaki podmiot był pracodawcą ubezpieczonego w spornym okresie. Ponadto organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił okresu pracy odwołującego za granicą,
gdyż w aktach nie znajduje się żaden dokument świadczący o tej okoliczności. Ponadto w ocenie organu rentowego nie został również udowodniony okres pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym rodziców, gdyż zeznania świadków przedłożone przez odwołującego nie wskazują tak istotnych danych umożliwiających zaliczenie spornego okresu do stażu, jak np. zakres obowiązków wykonywanych w tym czasie, jak również czy ubezpieczony
w tym okresie uczęszczał do szkoły, gdzie się znajdowała i jak wiele poświęcał czasu na realizację na obowiązku szkolnego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. P., urodzony w dniu (...), w okresie
od 13 sierpnia 1971 r. do 15 listopada 1973 r. był zameldowany, mieszkał
i pracował w charakterze domownika w gospodarstwie rolnym należącym
do jego rodziców K. i A. P., położonym w miejscowości S.. Gospodarstwo rolne miało powierzchnię 4,39 ha, w jego skład wchodziło pole oraz kompleks budynków – dom, stajnia i obora. Dom państwa P. składał się z dwóch pokoi – kuchni oraz sieni. Państwo P. posiadali również grunty rolne przeznaczone na łąkę położone we wsi A..
W gospodarstwie były hodowane zwierzęta: 2-3 krowy, świnie, drób. Oprócz tego państwo P. mieli również konia, z którego korzystali do pracy w polu poprzez ciągniecie pługa lub brony. Na polu uprawiano przede wszystkim ziemniaki oraz różnego rodzaju zboże – żyto, pszenica.

Odwołujący był najmłodszym z pięciorga dzieci państwa P.. Jego rodzeństwo osiągnięciu dojrzałości wyprowadzało się z domu. Siostry J. D., B. Z., A. G. wyszły za mąż, a brat W. P. poszedł do pracy. Z tego względu odwołujący jak najmłodszy z rodzeństwa został sam z rodzicami na gospodarstwie, i wraz z nimi na tym gospodarstwie pracował. Wykonywanie pierwszych prac w gospodarstwie odwołujący zaczynał, tak jak wszyscy młodzi chłopcy we wsi S., już w wieku edukacji podstawowej. Wówczas prace miały charakter pomocniczy i dotyczyły wspomagania rodziców przy wykonywaniu prac na roli. Kiedy odwołujący podrósł, wykonywał wszystkie czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Praca odwołującego w gospodarstwie polegała
na wykonywaniu wszelkich czynności związanych z uprawą zboża i warzyw (obsługa pługa i brony, wysiew, koszenie i młócenie zboża, wiązanie snopków, wykopki), jak również z hodowlą zwierząt (przygotowywanie jedzenia, noszenie wody rano i wieczorem, sprzątanie, pasanie). Zakres i intensywność prac różnił się w zależności od sezonu oraz pory roku, przy czym odwołujący zawsze pracował około 5-6 godzin dziennie przy pracy w gospodarstwie. Przyjęte było pracowanie do zmroku na polu, a po zmroku odwołujący pracował w domu.
W sezonie wakacyjnym pracował odpowiednio dłużej w związku z tym,
że nie uczęszczał do szkoły. Natomiast w sezonie zimowym pracy było mniej
i była wykonywana w budynkach gospodarczych (zaświadczenie z Urzędu Miasta i Gminy w B. k. 21 a.r., informacja ze Starostwa Powiatowego w R. k. 29 a.r., zeznania świadków B. S. [od 00:06:50 do 00:16:00] i S. W. [od 00:16:38
do 00:28:23] - nagranie z rozprawy z 11.03.2016 r. k. 116 a.s.)

Odwołujący oprócz pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie
od 1 września 1970 r. do 20 czerwca 1973 r. był uczniem (...) Szkoły Zawodowej w R. i przyuczał się do zawodu mechanika
i urządzeń przemysłowych. Szkoła ta była oddalona o około 10 kilometrów
od miejsca zamieszkania odwołującego, w związku z czym dojeżdżał do niej autobusem, co zajmowało mu około 30 minut (kopia świadectwa ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej k. 29 a.s., zaświadczenie z Centrum (...) k. 30 a.s., zeznania świadków B. S.
[od 00:06:50 do 00:16:00] i S. W. [od 00:16:38 do 00:28:23] - nagranie z rozprawy z 11.03.2016 r. k. 116 a.s.).

Po zakończeniu edukacji w Szkole Zawodowej S. P. został
w dniu 16 listopada 1973 r. przyjęty do Przedsiębiorstwie (...) ( (...)) (...) w W. na stanowisku pomocy maszynisty żurawi wieżowych na 7-dniowy okres próbny. Po okresie próby został przyjęty na czas nieokreślony (podanie z 05.11.1973 r. k. 12 a.o., zaświadczenie 45/85/73 k. 89 a.o.).

W okresie od 6 marca do 8 maja 1974 r. S. P. uczęszczał na państwowy kurs maszynistów maszyn budowlanych i drogowych, w trakcie którego szkolił się w zakresie specjalności obsługi żurawia wieżowego. Odwołujący zdał w dniu 7 maja 1974 r. egzamin z kursu z wynikiem dostatecznym. W związku z zakończeniem kurs odwołujący uzyskał uprawnienia do obsługi żurawi budowlanych III klasy. Uprawnienia do obsługi żurawi budowlanych dzieliły się na 3 kategorie: III kategoria, najniższa, uprawniała do urządzenia do 100 tonometrów. II kategoria uprawniała do 160 tonometrów, natomiast I kategoria uprawniała do obsługi żurawia budowlanego bez ograniczeń (świadectwo Ośrodka (...)
we W. k. 21 a.o., zeznania świadków: S. B. k. 57-58 a.s., S. K. k. 58-59 a.s.).

W okresie od 23 kwietnia 1976 r. do 24 lipca 1976 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Został zwolniony ze służby z orzeczeniem o czasowej niezdolności do pełnienia służby wojskowej ze względu na kategorię zdrowia B. Po zwolnieniu ze służby S. P. zwrócił się z podaniem do (...) przyjęcie do pracy po powrocie z wojska (odpis zaświadczenia MON w zakresie służby wojskowej S. P. k. 80 a.o., podanie
o przyjęcie do pracy k. 84 a.o.).

W dniu 4 maja 1977 r. S. P. przyznano prawo do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych na żurawie wieżowe typu II kategorii (odpis uprawnień maszynisty ciężkich maszyn budowlanych
i drogowych k. 23 a.o.).

W dniu 17 stycznia 1977 r. S. P. zostały przyjęty przez (...) na stanowisko maszynisty żurawi wieżowych, w pełnym wymiarze godzin. Przedsiębiorstwo było podzielone na cztery zakłady, odwołujący pracował w zakładzie, mieszczącym się przy ulicy (...) w W., gdzie znajdował się oddział żurawi wieżowych. Odwołujący został przydzielony do Kierownictwa Grup Roboczych nr 4 obsługującego całą dzielnicę U.. Siedziba kierownictwa nr 4 znajdywała się w dzielnicy K., znajdywała się tam baza sprzętu i zaplecze dla ludzi. W ramach (...) nr 4 pracowało około 100 operatorów żurawi wieżowych i było około 80 żurawi. Był tam również inny sprzęt wykorzystywany w budownictwie, taki jak windy towarowo-osobowe, suwnice, agregaty, ciągniki, przyczepy. Zakład pracy dysponował żurawiami produkcji polskiej typu (...), (...) i (...) 12-/160, również produkcji rosyjskiej (...), a także suwnicami (...)20 i (...). Odwołujący jako operator żurawia siedział w kabinie umieszczonej
na wysokości. Polskie żurawie miały regulowaną kabinę i mogły być zawieszone na wysokości od 8 do 40 metrów. Rosyjskie żurawie miały kabiny umieszczone na stałe na wysokości od 24 do 40 metrów. Pracownicy nie byli przypisani do konkretnego żurawia. Odwołujący uczestniczył w budowach bloków mieszkalnych z tzw. „wielkiej płyty” w dzielnicach U., S., W., G., C., B.. Odwołujący pracował na stanowisku operatora żurawia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie wykonywał innych obowiązków (zeznania świadków: S. B. k. 57-58 a.s., S. K. k. 58-59 a.s.).

W związku z otrzymaniem mieszkania w dzielnicy S. S. P. w już w kwietniu 1982 r. składał podanie o przeniesienie go do (...) nr 3. Zakład Pracy przeniósł odwołującego zgodnie z wnioskiem od dnia 22 kwietnia 1982 r. Następnie, z dniem 1 grudnia 1982 r. odwołujący został przeniesiony
do Zakładu (...). W tym czasie miasto planowało budowę pierwszej linii metra,
w związku z czym (...) otrzymało teren w dzielnicy U.
w celu zorganizowania parku maszyn, mającego stanowić składowisko sprzętu budowlanego. Na składowisko trafiał sprzęt i urządzenia oraz ich elementy, które nie były aktualnie potrzebne na budowie, takie jak żurawie budowlane, suwnice, windy towarowo-osobowe. Ze względu na dużą ilość przechowywanego sprzętu składowisko obejmowało bardzo dużą powierzchnię, jak również dużą wagę sprzętu oraz konieczność zapewnienia jego sprawnego rozładunku i załadunku przez środek składowiska ułożono tory, po których poruszał się żuraw szynowy typu (...) 120/160, używany przez odwołującego. Jeden z pracowników przyjmował sprzęt, dokonywał opisu, sprawdzał kompletność i przyjmował na park, a następnie odwołujący przy użyciu żurawia przenosił sprzęt z samochodów i układał oraz segregował wzdłuż torowiska. Ze względu na użycie sprzętu budowlanego przez (...)
na zapleczu istniała duża rotacja, w związku z czym odwołujący pracował
w pełnym wymiarze czasu, 8 godzin dziennie, i praktycznie przez cały ten czas nie schodził z kabiny. Tylko odwołujący pracował na żurawiu, nie zajmował się innymi pracami (podanie z 22.04.1982 r. k. 66 a.o., decyzja o przeniesieniu k. 67 a.o., podanie z 03.12.1982 r. k. 64 a.s., z aświadczenie o odbyciu przeszkolenia okresowego w zakresie BHP i ochrony pożarowej z 28.01.1983 r. k. 61 a.o., zeznania świadków: S. K. k. 124-125 a.s., S. S. k. 125-126 a.s., dowód z przesłuchania S. P. k. 126 a.s.).

W dniu 10 października 1987 r. S. P. przyznano prawo
do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych na żurawie wieżowe typu I kategorii (protokół nr (...) k. 43 a.o., odpis uprawnień maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych k. 22 a.o.).

S. P. od grudnia 1986 roku ubiegał się o wyznaczenie go
do pracy poza granicami kraju. W związku z powyższym z dniem 11 grudnia 1987 r. (...) udzielił S. P. urlopu bezpłatnego
w celu podjęcia pracy na budowie eksportowej w okresie od 13 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1988 r. w ramach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) ( (...)) (...), w terminie
od 13 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1988 r. (podanie o podjęcie pracy
za granicą k. 49 a.o., decyzja zastępcy dyrektora ws. podjęcia pracy za granicą k. 48 a.o., decyzja o przyznaniu urlopu bezpłatnego z 11.12.1987 r. k. 39 a.o.).

Na podstawie umowy o pracę za granicą z dnia 10 grudnia 1987 r. S. P. został oddelegowany przez (...)
do pracy w ZSRR w okresie od 13 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1988 r. W tym okresie odwołujący pracował na budowie zagranicznej w K. (umowa
o pracę za granicą k. 40 a.o., świadectwo pracy z 30.06.1989 r.).

W dniu 26 marca 1990 r. S. P. rozwiązał umowę o pracę
z (...) za porozumieniem strony (wniosek o rozwiązanie umowy z adnotacjami k. 24 a.o.).

W dniu 27 lipca 2015 r. S. P. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę
z warunków szczególnych. Do wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz zawierający informację o okresach składkowych i nieskładkowych oraz załączniki w celu potwierdzenia okresów stażu pracy (wniosek o emeryturę odwołującego wraz z załącznikami k. 1-29 a.r.).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 10 września 2015 r. skarżoną decyzję znak: ENMS/20/(...) mocą której odmówił przyznania S. P. prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych. Jako przyczynę odmowy organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udokumentował okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wynoszącego co najmniej 15 lat oraz nie udokumentował okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących co najmniej 25 lat. Ponadto organ rentowy zaznaczył, że do ogólnego stażu pracy nie zaliczono następujących okresów:

- od 13 sierpnia 1971 r. do 15 listopada 1973 r. – pracy w gospodarstwie rolnym – ze względu na fakt, że w oświadczeniu odwołującego oraz
w zeznaniach świadków brak informacji jakie czynności wykonywał oraz czy w tym okresie uczył się w szkole,

- od 14 grudnia 1987 r. do 15 lipca 1989 r. – pracy na kontrakcie –
ze względu na brak zaświadczenia z zakładu pracy oraz informacji, czy był to wyjazd z zakładu macierzystego,

- od 11 grudnia 1989 r. do 28 lutego 1990 r. – urlop bezpłatny.

Ponadto organ rentowy ustalił ogólny staż pracy odwołującego
w wysokości 22 lat, 4 miesięcy i 3 dni (skarżona decyzja ZUS z 10.09.2015 r.
k. 35 a.r.).

W związku ze złożeniem przez S. P. kolejnego wniosku
o emeryturę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 19 stycznia 2016 r. decyzję znak: ENS/20/(...) mocą której ponownie odmówił przyznania odwołującemu emerytury z warunków szczególnych, na tej samej podstawie co w przypadku skarżonej decyzji.
Tym razem organ rentowy przy obliczaniu stażu pracy uwzględnił okres pracy odwołującego na kontrakcie w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich od 14 grudnia 1987 r. do 15 lipca 1989 r. i w efekcie ustalił, że odwołujący posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 24 lata, 2 miesiące
i 4 dni (wniosek o emeryturę z dnia 14.12.2015 r., decyzja ZUS z 19.01.2016 r. – nieoznaczone karty akt rentowych).

W opinii z dnia 5 lutego 2016 r. biegła sądowa specjalista z zakresu (...) dokonała analizy akt osobowych S. P. oraz treści pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie w kontekście tezy dowodowej zgodnie z postanowieniem Sądu
z dnia 21 stycznia 2016 r. Biegła wskazała, że żurawie wieżowe są zaliczane
do ciężkich maszyn budowlanych, o których mowa w poz. 3 dział V wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U Nr 8 z 1983 r. poz. 43 ze zmianami).

W ocenie biegłej praca odwołującego w okresach od 1 czerwca 1974 r. do 30 listopada 1982 r. oraz od 23 września 1985 r. do 26 marca 1990 r. spełnia wymogi pracy uwzględnionych w wykazie A dział V poz. 3 – prace maszynistów maszyn budowlanych lub drogowych. Jednocześnie biegła wskazała, że jej zdaniem okres zatrudnia odwołującego na stanowisku pomocnika maszynisty żurawia wieżowego od 16 listopada 1973 r. do 31 maja 1974 r. nie spełnia wymogów pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., gdyż nie zostało wymienione w wykazie zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk prac nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dziennik Urzędowy Nr 62, poz. 287). Ponadto zdaniem biegłej zatrudnienie odwołującego w okresie od 1 grudnia 1982 r.
do 22 września 1985 r. nie spełnia wymogów pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.,
gdyż stanowisko montera – mechanika maszyn budowlanych nie odpowiada żadnej z pozycji wymienionej w wykazie A, jak również pracodawca
w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wykluczył
ten okres z prac wykonywanych w szczególnych warunkach (postanowienie
z 21.01.2016 r. k. 59 a.s., opinia biegłej sądowej ds. BHP z 05.02.2016 r. k. 66-74 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania. Materiał dowodowy obejmował dowody z dokumentów, zeznań świadków, przesłuchania odwołującego oraz opinii sporządzonej przez biegłą sądową z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

W skład dowodów z dokumentów wchodziły akta organu rentowego oraz dokumenty w nich zawarte, a także dokumentacja przedłożona przez odwołującego w toku postępowania, w szczególności akta osobowe z jego okresu zatrudnienia w (...).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków B. S. i S. W.
w całości. Świadkowie ci znali odwołującego od dziecka i mieszkali w bliskim sąsiedztwie gospodarstwa jego rodziców, w związku z czym mieli dobre rozeznanie w zakresie obowiązków wykonywanych przez odwołującego
na przełomie lat 1970-1973. W szczególności świadek B. S. miała szczegółową wiedzę w zakresie stanu rodzinnego państwa P., rozmiarów posiadanego przez nich gospodarstwa oraz inwentarza maszynowego oraz zwierzęcego. Natomiast zeznania świadka S. W. miały stosunkowo ograniczoną płynność a świadek musiał przypominać sobie fakty, jednakże były one zbieżne z tym, co powiedziała świadek B. S.. Z tych też względów Sąd uznał zeznania tych świadków za w pełni wiarygodne.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadków S. B., S. S. i S. K. w całości. Świadkowie ci pracowali w Przedsiębiorstwie (...) wraz ze S. P. w tym samym okresie zatrudnienia co on i posiadali wiedzę w zakresie wykonywanych przez niego czynności, charakteru oraz wymiaru czasu pracy, a ich zeznania były zbieżne i wzajemnie się uzupełniały.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania płynące z dowodu
z przesłuchania S. P., gdyż w całości pokrywały się z informacjami wynikającymi z pozostałego materiału dowodowego, zwłaszcza zeznań świadków.

Co do zasady Sąd uznał dokumenty załączone do akt sprawy jako w pełni wiarygodne, gdyż nie były kwestionowane przez strony. Jednocześnie w tym miejscu należy zaznaczyć, że w aktach osobowych odwołującego Sąd dopatrzył się pewnej sprzeczności - z decyzji z dnia 3 grudnia 1982 r. (k. 62 a.o.) wynika, że odwołujący został przeniesiony do Zakładu (...)
i (...) O. do pracy na stanowisko montera-mechanika maszyn budowlanych. Natomiast z zaświadczenia o odbyciu przeszkolenia okresowego w zakresie BHP i ochrony pożarowej z 28.01.1983 r. (k. 61 a.o.) wynika,
że szkolenie dotyczyło pracy na stanowisku operatora żurawia wysokościowego. Mając na uwadze treść zeznań świadków, którzy potwierdzili faktyczne wykonywanie przez odwołującego obowiązków operatora żurawia na przełomie lat 1982-1983 Sąd nie uznał wskazanej wyżej decyzji o przeniesieniu
za wiarygodną w zakresie wyznaczonego odwołującemu stanowiska.

Ponadto Sąd co do zasady podzielił wnioski biegłej sądowej ds. BHP M. M.. Biegła kompleksowo, w oparciu o stosowne regulacje oraz zasady logicznego rozumowania dokonał analizy dokumentacji załączonej
do akt sprawy oraz zeznań świadków i przyrównała wynikające z tych dowodów okoliczności do obowiązujących przepisów i posiadanej wiedzy w zakresie pracy w warunkach szczególnych, a ponadto szczegółowo scharakteryzowała zawód operatora żurawia wysokościowego w kontekście stosownej pozycji wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Treść opinii zawiera szczegółowe rozważania i w pełni odpowiada na pytanie zadane przez Sąd w tezie dowodowej. Sąd nie podzielił natomiast wniosków opinii biegłej w zakresie jej oceny, zgodnie z którą okres zatrudnienia S. P. od 1 grudnia 1982 r. do 22 września 1985 r. nie spełnia wymogów pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r, gdyż stanowisko montera – mechanika maszyn budowlanych nie odpowiada żadnej z pozycji wymienionej w wykazie A. Z przeprowadzonego dowodu uzupełniającego
ze świadków S. S. i S. K. wynika,
że we wskazanym wyżej okresie odwołujący pracował w Zakładzie (...) jako operator żurawia. Dowód uzupełniający z zeznań powyższych świadków został przeprowadzony na rozprawie w dniu 31 marca 2016 r., a więc po sporządzeniu przedmiotowej opinii, w związku z czym informacje z nich pochodzące należało traktować jako nowe okoliczności niewzięte przez biegłą pod uwagę w toku wykonywania zobowiązania Sądu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 10 września 2015 r. znak: ENS/20/(...) okazało się zasadne i zasługiwało na uwzględnienie, co skutkowało zmianą skarżonej decyzji.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odwołujący S. P. spełnia przesłanki do przyznania mu wcześniejszej emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Przepis art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440; ze zm.) wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn, oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno określone są
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu, nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień
z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia),

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia, oraz

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy.
W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia, sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN z dnia 7 lutego
2006 r., I UK 154/05). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę
w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok SN dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Jednocześnie wskazać należy, że świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w myśl art. 244 § 1 k.p.c., gdyż pracodawca nie ma charakteru organu władzy publicznej, świadectwo pracy stanowi więc dokument prywatny zgodnie z art. 245 k.p.c. W orzecznictwie podkreśla się,
że przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym złożenie dowodu w postaci świadectwa pracy może być kwestionowane,
co na podstawie art. 6 k.c. pociąga za sobą obarczenie ciężarem dowodu strony, która zaprzecza okolicznościom wynikającym ze świadectwa pracy.
Należy bowiem ustalić, jakie prace ubezpieczony rzeczywiście wykonywał, bowiem ta okoliczność, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza
o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie II UK 337/03).

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że S. P. ukończył w dniu
12 sierpnia 2015 r. wymagany wiek 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Wątpliwości istniały co do spełniania przez odwołującego pozostałych przesłanek - organ rentowy na etapie postępowania wyjaśniającego zakwestionował wykazanie przez ubezpieczonego przesłanek
w postaci posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz ogólnego stażu pracy (tj. łącznie okresów składkowych i nieskładkowych) w wymiarze
25 lat. W szczególności organ rentowy nie uznał okresu zatrudnienia S. P. w Przedsiębiorstwie (...) od 16 listopada 1973 r. do 26 marca 1990 r. za okres pracy w warunkach szczególnych, ponadto odmówił uznania okresu od 13 sierpnia 1971 r.
do 15 listopada 1973 r. jako okresu świadczenia pracy przez odwołującego
na rzecz gospodarstwa rolnego rodziców, oraz pracy odwołującego
na kontrakcie w ZSRR w okresie od 14 grudnia 1987 r. do 15 lipca 1989 r.
Na mocy odwołania inicjującego postępowanie w niniejszej sprawie S. P. wniósł zastrzeżenia co do powyższych ustaleń organu rentowego wskazując, że spełnia wszystkie przesłanki konieczne do uzyskania wcześniejszego świadczenia emerytalnego.

Nadmienić należy, że w toku postępowania, tj. w dniu 19 stycznia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w oparciu o kolejny wniosek S. P. oraz przedłożoną przez niego dodatkową dokumentację wydał decyzję
na mocy której uwzględnił wspomniany wyżej okres pracy odwołującego
na kontrakcie w ZSRR. Okres ten został więc wzięty pod uwagę przy ustalaniu prawa odwołującego do wcześniejszej emerytury i z tej też przyczyny rozpoznanie odwołania w powyższym zakresie stało się bezprzedmiotowe,
a pozostałym kwestiami spornymi było ustalenie, czy praca odwołującego świadczona na rzecz (...) miała charakter pracy w warunkach szczególnych, jak również czy odwołujący faktycznie pracował
w gospodarstwie rolnym rodziców – we wskazanych wyżej okresach.

W pierwszej kolejności Sąd wziął pod rozwagę kwestię pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 13 sierpnia 1971 r. do 15 listopada 1973 r. W przypadku okresu pracy na gospodarstwie rolnym zastosowanie znajdzie art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1.  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki;

2.  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia;

3.  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy
w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych
w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury,
w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Powyższy przepis pozwala na uwzględnienie okresów ubezpieczenia społecznego rolników, obejmującego również domowników, a także okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w nim domowników rolnika, przypadających w czasie, kiedy nie funkcjonowało ubezpieczenie społeczne rolników. Przepis nie zawiera definicji prowadzenia gospodarstwa rolnego
(np. w zakresie jego obszaru) ani definicji pracy w gospodarstwie rolnym. Jednakowe traktowanie okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników na równi z okresami, kiedy ubezpieczenie to nie funkcjonowało, oznacza, że przepis dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w nim na takich zasadach, na jakich zostało ono objęte ubezpieczeniem społecznym rolników. W przepisach regulujących ubezpieczenie społeczne rolników należy szukać definicji gospodarstwa rolnego, osoby prowadzącej gospodarstwo rolne
i osoby wykonującej pracę w gospodarstwie rolnym. Za wymienione w art. 10 pkt. 3 przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy
w gospodarstwie rolnym, uważa się okresy wykonywania pracy na takich warunkach, jakie po dniu 1 stycznia 1983 r. dawałyby podstawę do objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników. Takie stanowisko zajął m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lipca 2001 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II UKN 460/00. W uzasadnieniu tego orzeczenia, Sąd ten stwierdził, że definicja domownika zawarta w art. 6 pkt. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r., poz. 1217) wymaga zamieszkiwania z rolnikiem lub w bliskim sąsiedztwie i stałej pracy w gospodarstwie rolnym. Stała praca w gospodarstwie rolnym nie polega na codziennym wykonywaniu czynności rolniczych, co ze względu na rozmiar gospodarstwa lub rodzaj produkcji rolnej może nie być w pewnych okresach konieczne, lecz polega na gotowości do wykonania pracy rolniczej, jeżeli sytuacja tego wymaga. Dlatego wymogiem jest zamieszkiwanie w pobliżu gospodarstwa rolnego, co zapewnia dyspozycyjność osoby pracującej w tym gospodarstwie.

W kontekście powyższego, biorąc pod uwagę ustalenia stanu faktycznego poczynione w niniejszym postępowaniu należało stwierdzić, że teza organu rentowego w zakresie niewykonywania przez S. P. pracy
w gospodarstwie rolnym była błędna. Jak ustalono w toku postępowania, S. P. na przełomie 1971 i 1973 r. mieszkał i pracował
w gospodarstwie rolnym należącym do jego rodziców K. i A. P., położonym w miejscowości S.. Świadkowie B. S.
i S. W., którzy znali ubezpieczonego od dzieciństwa i mieszkali
w bliskim sąsiedztwie gospodarstwa jego rodziców, wskazali, że S. P. na dzień 13 sierpnia 1971 r., tj. dzień po swoich 16 urodzinach,
był jedynym z piątki rodzeństwa które pozostało w domu, gdyż pozostałe dzieci państwa P. opuścił dom rodzinny – córki J., B. i A. wyszły
za mąż, natomiast syn W. wyjechał. Z tych przyczyn odwołujący jako najmłodsze dziecko państwa P. pomagał rodzicom przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Praca przez niego wykonywana polegała
na wykonywaniu czynności w zakresie uprawy zboża i warzyw oraz z dbaniem o zwierzęta hodowane w gospodarstwie, natomiast intensywność i czas trwania tych prac był uzależniony od pory roku i sezonu upraw. Odwołujący obsługiwał pług i brony, wysiewał, kosił i młócił zboże, wiązał snopki, wykopywał motyką kartofle, jak również przygotowywał jedzenie zwierzętom, nosił im wodę ze studni rano i wieczorem, a także pasł zwierzęta na łące i sprzątał po nich. Ponadto w ocenie Sądu odwołujący wykonywał również inne czynności ściśle związaną w gospodarstwie rolnym, zwłaszcza czynności wykonywane w domu lub budynkach gospodarczych znajdujące się na działce państwa P.. Świadkowie B. S. oraz S. W. zgodnie wskazywali na okoliczność, że miejscowości S. zwyczajowo przyjętym był aktywny udział dzieci w pracach w gospodarstwie, a ponadto wymieniali mnogość czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, które sami wykonywali, lub które były wykonywane przez ich rówieśników – a więc również odwołującego – w czasach młodości. Zdaniem Sądu powyższe znajduje potwierdzenie w rzeczywistości, niewątpliwie bowiem z zasad doświadczenia życiowego wynika, że na terenach wiejskich przy pracach w gospodarstwie uczestniczą wszyscy członkowie rodziny mieszkający w danym gospodarstwie, którzy są w stanie pracować. Brak w niniejszej sprawie podstaw do uznania,
że w przypadku odwołującego było inaczej, w szczególności, że zeznania świadków w zakresie rzeczywistego świadczenia pracy w gospodarstwie rolnym były zbieżne. Co prawda w toku postępowania ustalono również, że odwołujący w okresie od 1 września 1970 r. do 20 czerwca 1973 r. był uczniem (...) Szkoły Zawodowej w R., jednakże w ocenie Sądu fakt nauki ubezpieczonego nie kolidował z wykonywaniem przez niego obowiązków wynikających z prowadzenia przez jego rodziców gospodarstwa rolnego. Szkoła była bowiem oddalona od gospodarstwa o około 10 kilometrów i odwołujący dojeżdżał do niej autobusem, co zajmowało mu około 30 minut. Brak w materiale dowodowym informacji w zakresie czasu trwania zajęć szkolnych;
na podstawie doświadczenia życiowego można jednak przyjąć, iż nie trwały one więcej niż 6 do 8 godzin. W tych okolicznościach Sąd uznał za jak najbardziej możliwe łączenie pracy w gospodarstwie rolnym oraz naukę w szkole zawodowej. Należy mieć bowiem na uwadze, że jak wskazywali świadkowie, odwołujący pracował dziennie od 5 do 6 godzin na polu lub wokoło gospodarstwa – zazwyczaj do zapadnięcia zmroku, natomiast po zachodzie słońca wykonywał pracę w budynkach gospodarczych lub w domu. Zaznaczenia wymaga również, że charakter pracy w gospodarstwie rolnym jest ściśle związany z porami roku, w związku z czym odwołujący miał więcej pracy
w sezonie wakacyjnym, a jednocześnie mniej w okresie zimowym, w czasie którego nie istniała potrzeba codziennej pracy przy uprawach.

Na tej podstawie Sąd ustalił, że odwołujący pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 13 sierpnia 1971 r. do 15 listopada 1973 r.
W tym zakresie Sąd w pierwszej kolejności uwzględnił, że odwołujący ukończył wiek 16 lat w dniu 12 sierpnia 1971 r., a więc to od dnia po tej dacie staż pracy w gospodarstwie podlega zaliczeniu. Sąd wziął również pod uwagę okoliczność, że odwołujący we wskazanym okresie wykonywał pracę każdego dnia, również w zimie, ze względu na konieczność zajmowania się zwierzętami hodowlanymi oraz wykonywaniem innych prac, przy czym dni świąteczne jako dni wolne
od pracy nie podlegały zaliczeniu. Ustalenia powyższe prowadzą do wniosku,
że łączny staż pracy odwołującego w gospodarstwie wyniósł w sumie 2 lata,
11 miesięcy i 15 dni. Z kolei po doliczeniu tego okresu do okresów
już uwzględnionych przez organ rentowy w wymiarze 24 lat, 2 miesięcy i 4 dni, odwołujący będzie posiadał wymagany, co najmniej 25-letni okres składkowy
i nieskładkowy, wynoszący 27 lat 1 miesiąc i 19 dni.

Drugą ze spornych przesłanek nabycia przez odwołującego prawa
do wcześniejszej emerytury była kwestia posiadania przez odwołującego
15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Z ustaleń poczynionych przez Sąd w tym zakresie wynika, że S. P. w okresie zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) pracował na stanowisku operatora żurawi wieżowych. Zgodnie z opinią biegłej sądowej ds. BHP M. M. praca operatora żurawi wieżowych jest uznawana za pracę maszynistów ciężkich maszyn budowlanych
lub drogowych zgodnie z poz. 3 dział V wykazu A stanowiącego załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Istotne jest więc prześledzenie w których okresach zatrudnienia w (...) odwołujący faktycznie pracował
na wskazanym wyżej stanowisku.

W początkowym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), tj. od dnia 16 listopada 1973 r.
do 30 maja 1974 r. pracował na stanowisku pomocnika maszynisty żurawia wieżowego. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie był wystarczający do ustalenia zakresu obowiązków jakie wówczas spoczywały na odwołującym, przy czym z pewnością można stwierdzić, iż we wskazanym wyżej okresie praca odwołującego nie polegała na obsłudze żurawi wieżowych. Uprawnienia do obsługi urządzeń tego rodzaju odwołujący uzyskał dopiero w dniu 8 maja 1974 r., natomiast stanowisko operatora żurawia wieżowego otrzymał w dniu
1 czerwca 1974 r. i od tego dnia w ocenie Sądu należało liczyć staż pracy odwołującego jako pracy w warunkach szczególnych, zgodnie ze stosowną pozycją cytowanego wyżej rozporządzenia.

Co do charakteru pracy w pozostałym okresie zatrudnienia odwołującego
w (...) Sąd nie miał większych wątpliwości. Zeznania świadków, osób również zatrudnionych przez przedsiębiorstwo, wyraźnie świadczyły o tym, że odwołujący w pełnym wymiarze czasu pracy oraz
w sposób stały wykonywał obowiązki operatora żurawia wieżowego. Odwołujący uczestniczył w licznych budowach budynków mieszkalnych
w dzielnicach W.: U., B., W., G., C.. Swoją pracę odwołujący wykonywał w sposób stały, w pełnym wymiarze 8 godzinowego czasu pracy i nie miał innych obowiązków niż obsługa żurawia wieżowego. Odwołujący posiadał uprawnienia do obsługi urządzeń tego typu, a w toku zatrudnienia uzyskiwał kolejne stopnie (II i I) kategorii, dzięki którym mógł obsługiwać bardziej zaawansowany sprzęt oraz szerszą gamę żurawi wieżowych. Materiał dowodowy w tym zakresie nie budził zastrzeżeń Sądu, a biegła sądowa ds. BHP w swojej opinii jednoznacznie stwierdziła – w którym to zakresie Sąd wnioski biegłej w całości podzielił –
że praca świadczona przez S. P. w okresie zatrudnienia w (...) od 1 czerwca 1974 r. do 30 listopada 1982 r. oraz od 23 września 1985 r. do 26 marca 1990 r. stanowiła pracę w warunkach szczególnych.

W toku postępowania zaistniały wątpliwości co do charakteru pracy odwołującego w okresie od 1 grudnia 1982 r. do 22 września 1985 r. Wątpliwości te były związane z określeniem nazwy stanowiska jako „monter-mechanik maszyn budowlanych”, gdyż jak wynika z dokumentacji zawartej
w aktach osobowych odwołującego, S. P. został z dniem 1 grudnia 1982 r. oddelegowany do pracy w Zakładzie (...) na wskazanym wyżej stanowisku. Dokumentacja dotycząca tego okresu zatrudnienia odwołującej posługuje się takim określeniem stanowiska jedynie raz, w decyzji z dnia 3 grudnia 1982 r. decyzji z dnia 3 grudnia 1982 r. (k. 62 a.o.). W tym kontekście Sąd oparł się w całości na zeznaniach świadków S. K. i S. S., jak również zbieżnych z nimi zeznaniach ubezpieczonego z których wynika, że we wskazanym wyżej okresie ubezpieczony w rzeczywistości wciąż pracował jako operator żurawia. Świadkowie dokonali stosunkowo szczegółowego opisu charakteru obowiązków pełnionych przez odwołującego w trakcie pracy w Zakładzie (...), a polegały one praktycznie w całości na operowaniu żurawiem szynowym marki (...) 120/160 i dokonywaniu załadunku oraz rozładunku sprzętu budowlanego oraz jego elementów. Co więcej, odwołujący był jedną osobą w Zakładzie, która posiadała stosowne uprawnienia do obsługi urządzenia tego rodzaju. Znaczenie ma również fakt wynikający z dokumentacji załączonej do akt osobowych, zgodnie z którym odwołujący w styczniu 1983 roku, a więc już po przeniesieniu do pracy w składowisku sprzętu budowlanego przedsiębiorstwa, został przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz procedur przeciwpożarowych właśnie na stanowisku operatora żurawia wieżowego, a nie montera-mechanika maszyn budowlanych. Okoliczności te prowadziły do sformułowania przez Sąd wniosku, zgodnie
z którym w omawianym okresie odwołujący świadczył na rzecz zakładu pracy taki sam rodzaj pracy jak poprzednio, tj. w zakresie operowania żurawiem wieżowym, co skutkowało uznaniem również i tego okresu za okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że praca wykonywana przez odwołującego w okresie od 1 czerwca 1974 r. do 26 marca 1990 r., jak praca odpowiadająca pracy operatora żurawia wieżowego, a przez to zgodna z poz. 3 dział V wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. stanowiła pracę wykonywaną w warunkach szczególnych. Powyższe ustalenie pozwoliło Sądowi uznać że suma okresów zatrudnienia odwołującego w warunkach szczególnych wynosi około 16 lat, a więc więcej niż minimalny próg wymagany do uzyskania wcześniejszego świadczenia emerytalnego przewidziany w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ws. pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący spełnia więc wszystkie przesłanki konieczne
do uzyskania prawa do emerytury ze względu na zatrudnienie w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze okoliczności przedstawione w powyższych rozważaniach Sąd, wobec treści art. 129 ustawy emerytalnej, przyznał S. P. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia, w którym spełnił ostatnią przesłankę do uzyskania prawa do świadczenia, tj. uzyskania wieku 60 lat, a więc od dnia 12 sierpnia 2015 r., o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 ust. 1 i 3 k.p.c. Organ rentowy jako strona przegrywająca proces został zobowiązany do poniesienia kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika reprezentującego odwołującego w postępowaniu w niniejszej sprawie w wysokości 180 złotych, których wysokość została ustalona
na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 490 z późniejszymi zmianami).

Z kolei na podstawie art. 118 ustawy o emeryturach i rentach Sąd jako organ odwoławczy od decyzji organu rentowego orzekł w pkt 3 sentencji wyroku o jego odpowiedzialności za nieustalenie okoliczności niezbędnej
do wydania decyzji. W ocenie Sądu, na gruncie niniejszej sprawy organowi rentowemu odpowiedzialności przypisać nie można. Ustalenie, że odwołujący spełnił warunek 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych było możliwe dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, obejmującego dowody z zeznań świadków B. S., S. W., S. B., S. S. i S. K., a także opinii biegłego sądowego ds. BHP powołanego w sprawie. Organ rentowy nie ma tych możliwości dowodowych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, gdyż ograniczony jest środkami dowodowymi wymienionymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49).

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie:(...)

K.S.