Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2016 r. w Gdańsku

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji J. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 września 2015 r., sygn. akt VIII U 664/15

oddala apelację.

SSA Michał Bober SSA Maciej Piankowski SSA Jerzy Andrzejewski

Sygn. akt III AUa 1816/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. S. prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i świadczenie to przyznał od dnia 01 kwietnia 2015 roku. Jednocześnie organ rentowy wskazał, iż wypłata emerytury zostaje zawieszona z uwagi na uprawnienia do emerytury wojskowej z WBE.

Do stażu pracy ZUS w oparciu o art. 5 ust. 2 cyt. ustawy o ubezpieczeniu społecznym nie uwzględnił okresów zatrudnienia przed służbą wojskową i pełnienia przez wnioskodawcę służby wojskowej, ponieważ ubezpieczony pobiera z tego tytułu emeryturę wojskową. Wojskowe Biuro Emerytalne powiadomiło ubezpieczonego pismem z dnia 13 maja 2015 roku, iż w chwili obecnej emerytura wojskowa jest świadczeniem korzystniejszym.

Odwołanie od decyzji ZUS złożył ubezpieczony wskazując na naruszenie art. 95 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 7 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych poprzez ich błędne zastosowanie, w wyniku, czego została naruszona zasada równości obywateli wobec prawa.

Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 03 września 2015 roku oddalił odwołanie.

Sąd I instancji stwierdził, iż na karcie 23 akt ZUS jest wyjaśnienie Wojskowego Biura Emerytalnego, co do sposobu wyliczenia i wysokości świadczenia wnioskodawcy i z pisma tego jasno wynika, że emerytura wojskowa nie została obliczona według zasad określonych w art. 15a o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin. Wyliczona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwota emerytury wynosi 2.345,73zł brutto, zaś emerytura wojskowa wynosi 2.551,58zł brutto, a zatem w chwili obecnej emerytura wojskowa jest świadczeniem korzystniejszym. W świetle obowiązujących przepisów ubezpieczony nieuprawniony jest do pobierania dwóch świadczeń z uwagi na treść art. 95 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, wobec czego Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawidłowo zawiesił wypłatę emerytury przyznanej na mocy zaskarżonej decyzji, gdyż ubezpieczony pobiera wyższą emeryturę wojskową.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony zaskarżając wyrok Sadu I instancji i zarzucając mu: naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 95 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 7 ustawy z dnia 10.12.1993r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin w zw. z art. 2, 8 ust. 1 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez uznanie, że w świetle obowiązujących przepisów nie jest możliwe pobieranie obu świadczeń tj. emerytury wojskowej oraz emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podczas gdy zarówno organy administracji publicznej, jak i Sąd I instancji powinni dokonać wykładni w/w przepisów z uwzględnieniem zasad demokratycznego państwa prawnego, a także realizować zasadę równości obywateli wobec prawa, które to zasady wyraża Konstytucja, którą należy stosować bezpośrednio.

Apelujący na podstawie art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. wnosił o uwzględnienie apelacji i zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że pozwany obowiązany będzie do wypłaty ubezpieczonemu emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zbiegu z emeryturą wojskową.

Uzasadniając swoje stanowisko ubezpieczony wskazał, iż w analizowanej sprawie ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny nie budzi wątpliwości, ale jednak biorąc pod uwagę treść art. 8 ust. 2 Konstytucji RP należałoby uznać, że wykładnia przepisów zastosowana zarówno przez organ rentowy, jak i Sąd Okręgowy stoi w sprzeczności z wyrażonymi w Konstytucji RP zasadami demokratycznego państwa prawnego oraz zasadą równości wobec prawa. Jest ponadto sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

W ocenie ubezpieczonego stosując w przedmiotowej sprawie przepisy dotyczące zbiegu świadczeń należy mieć na względzie przede wszystkim fakt, że ubezpieczony po nabyciu prawa do emerytury wojskowej, działając w zaufaniu do Państwa Polskiego, spodziewał się, iż odprowadzając składki na ubezpieczenie emerytalne odniesie z tego tytułu korzyść w przyszłości w postaci prawa do emerytury, a następnie jej wypłaty. Apelujący twierdził, że winna zachodzić ekwiwalentność świadczeń tj. w zamian za odprowadzanie składek na ubezpieczenie emerytalne przez wymagany przepisami okres, ubezpieczony winien uzyskać prawo do emerytury, które winno wyrażać się w wypłacie tego świadczenia. Ubezpieczony wskazywał, że do stażu emerytalnego uprawniającego do emerytury powszechnej nie są zaliczane okresy służby wojskowej, jak również inne okresy zaliczane do wojskowej wysługi lat, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do emerytury wojskowej.

W konkluzji prezentowana przez Sąd I instancji interpretacja przepisów prowadzi do sytuacji, w której ubezpieczony zyskuje prawo, z którego nie morze skorzystać. W konsekwencji dochodzi do naruszenia zasady równości obywateli wobec prawa, ponieważ ubezpieczony jest de facto w gorszej sytuacji niż inni ubezpieczeni, którzy spełnili przesłanki do jednego tylko świadczenia, pomimo, iż ubezpieczony przepracował więcej lat, niż osoby, którym przysługuje tylko jedno świadczenie, nie otrzymuje on świadczeń, które będą niejako ekwiwalentem jego stażu emerytalnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Podnoszone w jej treści zarzuty nie stanowiły dostatecznej podstawy do weryfikacji zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez skarżącego.

Wobec niespornego pomiędzy stronami stanu faktycznego oraz wykładni przepisów prawa materialnego, wywiedziona apelacja zdaniem instancji odwoławczej nie zawiera argumentów, które mogłyby prowadzić do zweryfikowania stanowiska, iż zasada pobierania jednego świadczenia jest sprzeczna z art. 2, art. 8 ust. 1 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zasada wypłacania tylko jednego świadczenia z ubezpieczenia społecznego (art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej) stanowi wyraz obowiązującej w prawie ubezpieczeń społecznych zasady solidarności ryzyka i nie jest sprzeczna z konstytucyjną zasadą równości (art. 32 Konstytucji RP). Sąd Apelacyjny w pełni podziela pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 04 kwietnia 2012r., I UK 390/11, OSNP 2013/9-10/114. W uzasadnieniu przytoczonego orzeczenia Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 121) zawarte jest uszczegółowienie zasady równości z art. 32 Konstytucji RP. Przepis art. 2a ustawy systemowej stanowi w ust. 1, że stoi ona na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny oraz stan rodzinny. Według art. 2a ust. 2 ustawy systemowej zasada równego traktowania dotyczy w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, obliczania wysokości świadczeń, okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.

Zasadę równości wynikającą z art. 32 Konstytucji w odniesieniu do oceny norm prawnych należy rozumieć, jako nakaz nadawania im takich treści, by kształtowały one w jednakowy (podobny) sposób sytuację prawną podmiotów jednakowych lub podobnych. Wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 kwietnia 2002r., P 5/01, OTK-A 2002 nr 3, poz. 28). Kryterium różnicowania w traktowaniu winno pozostawać w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji, wagą interesu, któremu różnicowanie ma służyć, winno pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku różnicowania a ponadto kryterium różnicowania ma pozostawać w związku z innymi wartościami, zasadami lub normami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie określonych podmiotów.

Normy prawne zawarte w ustawie emerytalnej należą do prawa socjalnego, które oparte jest na specyficznych zasadach, wśród których należy podkreślić zasadę solidarności społecznej, która uzasadnia - pozostając w opozycji do zasady wzajemności (eksponowanej np. w prawie cywilnym) - brak pełnej proporcjonalności między składką a świadczeniem (por. D.E. Lach (w:) Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, pod redakcją B. Gudowskiej i J. Strusińskiej-Żukowskiej, Warszawa 2011 s. 15-17 i przywołana tam literatura). W doktrynie prawa podnosi się, że sens solidarności w prawie zabezpieczenia społecznego („solidarność wspólnoty ryzyka”) wyraża się w tym, że do kosztów ochrony przyczyniają się wszyscy, często w nierównym stopniu, dłużej lub krócej, ale kompensację otrzymuje ten tylko, który doznał szkody (por. J. Jończyk: Prawo zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2006, s. 40; por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2008r., P 47/07, OTK-A 2008/9/156). Podobnie Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę na konieczność stosowania w prawie ubezpieczeń społecznych konstytucyjnej zasady sprawiedliwości, realizowanej z zastosowaniem reguły podziału według potrzeb i stosownie do redystrybucyjnej funkcji ubezpieczeń społecznych (orzeczenie z 11 lutego 1992r., K 14/91, K 1992 nr 1, poz. 7).

Żądanie ubezpieczonego wypłaty dwóch emerytur w świetle zacytowanych przepisów, stanowiska judykatury i doktryny nie zasługuje na uwzględnienie. W świetle powyższego uznać należało, że wyrok Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu, albowiem przepisy zarówno ustawy emerytalnej oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym wojskowych nie naruszają zasad wynikających z norm konstytucyjnych. Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

SSA Michał Bober SSA Maciej Piankowski SSA Jerzy Andrzejewski