Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Aleksandra Tobiasz-Skrzypek

Sędziowie: SA Marcjanna Górska (spr.)

SO Artur Fryc

Protokolant: sekr.sądowy Karolina Majewska

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2016 r. w Warszawie

sprawyJ. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o ustalenie kapitału początkowego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 15 grudnia 2014 r. sygn. akt XIV U 2193/11

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lipca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. ustalił J. K. (1) kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 49.762,90 zł uwzględniając 9 lat, 11 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 3 lata, 3 miesiące i 27 dni okresów nieskładkowych.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, t.j. z lat 1988 – 1998, ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wysokości 45,05%.

Do ustalenia wartości kapitału organ rentowy nie uwzględnił: urlopu bezpłatnego ubezpieczonej od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r.; okresu od 26 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. - do czasu dostarczenia świadectwa pracy z zakładu (...) za okres pracy za granicą oraz dochodu za 1990 r. w wysokości 5591519,00 zł - do czasu dostarczenia korekty zaświadczenia o dochodach z osobną kwotą pracy zagranicznej.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że za okres od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r. przyjął wynagrodzenie minimalne wobec braku zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7).

Odwołanie od tej decyzji złożyła J. K. (1), wnosząc o jej zmianę. Ubezpieczona zakwestionowała przyjęcie wynagrodzenia minimalnego za okres zatrudnienia w spółce (...) na stanowisku projektanta od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r. podnosząc, że ustalona przez ZUS wartość zarobków za wskazany okres stoi w sprzeczności z wysokością zarobków inżyniera projektanta w owym czasie, co potwierdzają dane zawarte w oryginale świadectwie pracy załączonym do wniosku o ustalenie kapitału początkowego - jako miesięczne wynagrodzenie ubezpieczonej widnieje tam kwota 4.250.000 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wskazaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych w punkcie I umarzył postępowanie do wysokości kwoty kapitału początkowego - 58 779,16 zł, ustalonego na dzień 1 stycznia 1999 r. , zaś w punkcie II zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyjął, iż wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 61,62%, a wysokość kapitału obliczonego w oparciu o ten wskaźnik na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi 62 808,68 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 5 listopada 2010 r. J. K. (1) złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego. W jego rozpoznaniu organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

W dniu 2 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, w której uwzględnił wynoszący 11 miesięcy i 17 dni okres sprawowania opieki nad dzieckiem, w związku z czym łączny okres nieskładkowy ubezpieczonej wyniósł 4 lata, 3 miesiące i 14 dni, a kapitał początkowy ustalony na 1 stycznia 1999 r. - 51.786,02 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie uległ zmianie.

Kolejną decyzją z dnia 20 maja 2014 r., wydaną w związku z pozyskaniem nowych dokumentów oraz wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 960) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. ponownie ustalił kapitał początkowy J. K. (1) na 1 stycznia 1999 r. w oparciu o wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1988-1997, wynoszący 52,60%. Uwzględniono 10 lat i 15 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 10 miesięcy i 18 dni okresów nieskładkowych, w tym 2 lata, 6 miesięcy i 13 dni sprawowania opieki nad dzieckiem. Obliczona w ten sposób podstawa wymiaru wyniosła 642,19 zł, a wysokość kapitału początkowego - 58.779,16 zł.

Organ rentowy nie uwzględnił w swoich obliczeniach urlopów bezpłatnych ubezpieczonej od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. i od 21 grudnia 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. oraz wynagrodzenia za 1990 r. w kwocie 5.591.510,00 zł, do czasu przedłożenia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za 1990 r. ze spółki (...) zawierającego wyłącznie wynagrodzenie za pracę na terenie Polski. Dochody za okres pracy na rzecz firmy (...) (kontrakt od 19 listopada do 20 grudnia 1990 r.) przyjęto na podstawie poświadczenia okresów ubezpieczenia z Wydziału (...) i Składek ZUS. Organ rentowy wskazał również, że za okres zatrudnienia w spółce (...) od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r. oraz w spółce (...) od 1 stycznia 1990 r. do 25 listopada 1990 r. przyjęto wynagrodzenie minimalne.

Kolejną decyzją z dnia 12 czerwca 2014 r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego ubezpieczonej z uwagi na zmiany przepisów art. 174 ust. 3b wprowadzone ustawą z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wartość kapitału początkowego wyniosła 58.779,16 zł.

Sąd Okręgowy dokonując ustaleń odnośnie przebiegu zatrudnienia ubezpieczonej wskazał, że J. K. (1) w okresie od 1 października 1981 r. do 28 września 1987 r. studiowała na Politechnice (...). Następnie od 31 grudnia 1981 r. do 19 stycznia 1982 r. pracowała w Zespole (...). W dniu 3 marca 1986 r. ubezpieczona urodziła dziecko, którym opiekowała się od 3 marca 1986 r. do 15 września 1988 r.

W okresie od 15 września 1988 r. do 22 października 1991 r. ubezpieczona była zatrudniona w (...) Ośrodku (...). W ramach tego zatrudnienia J. K. (1) została w okresie od 20 maja 1989 r. do 30 czerwca 1989 r. i od 2 sierpnia 1989 r. do 31 sierpnia 1989 r. skierowana do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego, a od 26 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. była skierowana do pracy za granicą w ramach umowy z przedsiębiorstwem (...). W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym 10 lutego 2005 r. przez (...) w likwidacji, za okresy te przyjęto wynagrodzenie zastępcze w postaci wynagrodzenia innych pracowników zatrudnionych na tożsamych stanowiskach. Jako łączną wysokość wynagrodzenia odwołującej za rok 1990 wskazano kwotę 5.591.510 zł. W dniu 19 maja 1989 r. odwołująca złożyła wniosek o urlop bezpłatny w terminie od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. z uwagi na urlop w żłobku i konieczność opieki nad dzieckiem. Od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r. odwołująca pracowała w (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł.. W umowie o pracę z dnia 4 listopada 1991 r. jako wynagrodzenie zasadnicze odwołującej wskazano kwotę 2.000.000 zł. Wynagrodzenie odwołującej z tytułu zatrudnienia w spółce (...) w okresie od stycznia do marca 1994 r. wyniosło 23.943.500 zł.

Od 1 czerwca 1994 r. do 30 czerwca 1996 r. J. K. (1) była zatrudniona w (...) sp. z o.o. a od 16 października 1992 r. ubezpieczona prowadzi działalność gospodarczą. Łącznie J. K. (1) legitymuje się stażem pracy wynoszącym 10 lat i 15 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 11 miesięcy i 18 dni okresów nieskładkowych.

Odwołując się do podanych wyżej okoliczności faktycznych Sąd pierwszej instancji wskazał, że wysokość kapitału początkowego odwołującej ustalił przyjmując następujące założenia:

1) za okres zatrudnienia odwołującej w spółce (...) od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1993 r. należy przyjąć wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę, tj. 2.000.000 zł (przed denominacją);

2) za okres zatrudnienia odwołującej w spółce (...) od 1 stycznia 1994 r. do 31 marca 1994 r. należy przyjąć wynagrodzenie wynikające z informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, przesłanej przez spółkę (...) do Urzędu Skarbowego (...);

3) okres nieskładkowy od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. uznać należy za okres opieki nad dzieckiem;

4) do podstawy wymiaru kapitału początkowego uwzględnić należy wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w 1990 r. w spółce (...) w kwocie 5.591.510 zł (przed denominacją), zgodnie z przedłożonym zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

Powołując się na opinię biegłej z zakresu księgowości K. Z. Sąd wskazał, że obliczony z uwzględnieniem powyższych założeń wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z najkorzystniejszych 10 lat podlegania ubezpieczeniu, tj. 1988-1997, wynosi 61,62%, a podstawa wymiaru kapitału początkowego - 752,31 zł. Wysokość obliczonego w oparciu o powyższe dane kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. to kwota 62.808,68 zł.

Sąd zaznaczył jednocześnie, że dowód z opinii wymienionej biegłej dopuścił z uwagi na fakt, że organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłej księgowej T. O..

Według Sądu Okręgowego, jedynie opinia biegłej K. Z. może stanowić podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Opinia ta bowiem jako jedyna uwzględnia całość materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym informacje zawarte w aktach osobowych odwołującej z okresu zatrudnienia w (...) w okresie od 15 września 1988 r. do 22 października 1991 r., uzyskane z Archiwum (...) już po wydaniu opinii przez biegłą O.. Sąd uznał, iż opinia biegłej A.-Z., sporządzona w oparciu o przygotowane przez Sąd założenia wynikające z ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych, zawiera prawidłowe pod względem matematycznym wyliczenie kapitału początkowego J. K. (1) na dzień 1 stycznia 1999 r., a tym samym może stanowić podstawę do poczynienia przez Sąd dalszych ustaleń.

Sąd nie oparł swoich ustaleń na zeznaniach świadków: D. M. i J. K. (2), ponieważ nie wniosły one do sprawy okoliczności istotnych z punktu widzenia ustalenia stanu faktycznego i wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Sąd podkreślił, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość ustalonego przez organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999 r. kapitału początkowego odwołującej, a w szczególności kwestia prawidłowości przyjętego za podstawę obliczeń wynagrodzenia J. K. (1) z okresu zatrudnienia w spółce (...) od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r., wysokości wynagrodzenia uzyskanego przez odwołującą w 1990 r. z tytułu zatrudnienia w spółce (...) oraz kwalifikacji okresu od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. jako okresu nieskładkowego z tytułu opieki nad dzieckiem bądź jako urlopu bezpłatnego.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 174 ust. 1. cytowanej ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Stosownie do art. 174 ust. 3 powołanej ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Odnosząc cytowany przepis do okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy wskazał, że z opinii biegłej K. Z., przyjętej za podstawę ustaleń faktycznych, jednoznacznie wynika, iż zaskarżona decyzja organu rentowego była nieprawidłowa. Niesłusznie bowiem uznano, iż brak jest dokumentów umożliwiających przyjęcie za rok 1990 wynagrodzenia innego niż minimalne albowiem w aktach rentowych znajduje się wystawione 10 lutego 2005 r. przez (...) Ośrodek (...) w likwidacji zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, w którym jako łączną kwotę wynagrodzenia odwołującej za rok 1990, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, wskazano 5.591.510 zł. Sąd pierwszej instancji nie znalazł żadnych podstaw do kwestionowania rzetelności czy wiarygodności w/w dokumentu. Według Sądu, nietrafny i nieznajdujący oparcia w bezwzględnie obowiązujących przepisach jest podniesiony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych argument, jakoby konieczne było rozdzielenie wynagrodzenia za pracę wykonywaną w kraju i wynagrodzenia za pracę wykonywaną za granicą.

Sąd pierwszej instancji przychylił się do stanowiska biegłej, zgodnie z którym za okres zatrudnienia od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1993 r. w spółce (...) należy przyjąć widniejące w umowie o pracę wynagrodzenie w wysokości 2.000.000 zł, natomiast za okres od 1 stycznia 1994 r. do 31 marca 1994 r. powinny być uwzględnione korzystniejsze dla ubezpieczonej dane zawarte w przeznaczonej dla Urzędu Skarbowego informacji o dochodach uzyskanych w okresie od stycznia do marca 1994 r. Również w tym wypadku Sąd nie znalazł żadnych podstaw do zakwestionowania autentyczności czy wartości dowodowej wskazanego dokumentu.

Odnosząc się do możliwości uwzględnienia do wartości kapitału okresu od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. Sąd wskazał, że okres ten uznać należy za okres nieskładkowy z tytułu opieki nad dzieckiem, a nie za okres urlopu bezpłatnego, co jest rozwiązaniem mniej korzystnym dla odwołującej. Z akt osobowych odwołującej wynika bowiem, iż w lipcu 1989 r. przyznano jej urlop bezpłatny na opiekę nad dzieckiem w wieku poniżej 4 lat z powodu zamknięcia żłobka, w związku z czym wskazany urlop należy traktować jako urlop wychowawczy.

Z tych względów i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy w punkcie II sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję. Wobec częściowego uwzględnienia przez organ rentowy w decyzjach z 20 maja 2014 r. i z 12 czerwca 2014 r. roszczeń odwołującej, Sąd działając na zasadzie art. 477 ¹³ k.p.c. w punkcie I sentencji wyroku umorzył postępowanie do wysokości kapitału początkowego - 58.779,16 zł, ustalonego na dzień 1 stycznia 1999 r.

Apelację od tego wyroku złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.. Zaskarżając wyrok w pkt. II zarzucił mu:

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj:

1. art. 15 ust. 1 w związku z art. 19 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, oraz w związku z § 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), poprzez ustalenie wskaźnika wysokości podstaw wymiaru (zwanego dalej wwpw) kapitału początkowego na poziomie 61,62 %, w oparciu o wynagrodzenie wykazane w kopii umowy o pracę z 4 listopada 1991 r. oraz w zaświadczeniu z urzędu skarbowego, z którego nie wynika, czy cała kwota uzyskana w 1994 r. stanowiła podstawę wymiaru składek, jak również z uwzględnieniem wynagrodzenia za rok 1990 r. błędnie wykazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 10 lutego 2005 r.; 

2. art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej, poprzez przyjęcie że okres urlopu bezpłatnego udzielonego J. K. (1) od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. jest okresem nieskładkowym, podczas gdy dziecko odwołującej ukończyło 4 lata, a nie wykazała ona, że ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługiwał zasiłek pielęgnacyjny.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego. Naruszenie tej normy przez Sąd, zdaniem apelanta wynika:

- z przyjęcia kwoty wynagrodzenia ubezpieczonej od stycznia do marca 1994 r. w oparciu o wystawione przez Urząd Skarbowy informację o dochodach bez ustalenia, czy cała ta kwota stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne;

- uwzględnienia przez Sąd Okręgowy wynagrodzenia za rok 1990 r. błędnie wykazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 10 lutego 2005 r., który to wpis zawiera łączne wynagrodzenie odwołującej - za czas pracy w kraju i wynagrodzenie osoby zatrudnionej na podobnym stanowisku - za czas pracy na kontrakcie zagranicznym, ponieważ wynagrodzenie za okres pracy pracownika delegowanego za granicę uwzględnia się w oparciu o inną podstawę prawną - art. 19 ustawy emerytalnej i w związku z tym powinno być wystawione na tę okoliczność odrębne zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu;

- przyjęcia wynagrodzenia wykazanego w kopii umowy o pracę z 4 listopada 1991r. podczas gdy zgodnie z § 27 rozporządzenia MPiPS dowody z dokumentów powinny być dołączone do wniosku w oryginale.

Ponadto Sąd I Instancji naruszył art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej, poprzez przyjęcie, że okres urlopu bezpłatnego udzielonego J. K. (1) od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. jest okresem nieskładkowym. podczas gdy dziecko odwołującej ukończyło 4 lata, a nie wykazała ona, że ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługiwał zasiłek pielęgnacyjny. Stwierdzenie, że powyższy okres jest okresem nieskładkowym. ponieważ przyznano ubezpieczonej urlop bezpłatny z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku powyżej 4 lat z powodu zamknięcia żłobka, nie znajduje potwierdzenia w treści tego przepisu, jak również okres taki nie jest wymieniony w żadnym innym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest całkowicie bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu. Sąd Okręgowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygniecie. Sąd Apelacyjny podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które przyjmuje za własne, co powoduje, że nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego ponownego powtarzania (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 - OSNAP z 1998 nr 3, poz. 104 i z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98 OSNAP z 1998 nr 24, poz. 776).

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie ostatecznie pozostawała prawidłowość przyjętego za podstawę obliczeń wartości kapitału początkowego J. K. (1) wynagrodzenia ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w spółce (...) od 4 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r., wysokości wynagrodzenia uzyskanego przez odwołującą w 1990 r. z tytułu zatrudnienia w spółce (...) oraz kwalifikacji okresu od 1 lipca 1989 r. do 31 lipca 1989 r. jako okresu nieskładkowego z tytułu opieki nad dzieckiem bądź jako urlopu bezpłatnego. Odnośnie bowiem pierwszego z wymienionych okresów J. K. (1) na okoliczność wysokości wynagrodzenia nie przedstawiła bowiem dowodów określonych w § 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412 - obowiązującego od dnia 23 listopada 2011 roku). Stosownie do treści tego przepisu środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Trafnie jednak Sąd pierwszej instancji zauważył, że wskazane ograniczenia dowodowe nie odnoszą się do postępowania sądowego. Stanowisko takie wynika bowiem z treści art. 473 k.p.c. oraz z odnoszącego się do tego zagadnienia orzecznictwa. Warto w tym miejscu przywołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 roku, I UK 179/06 (LEX nr 342283), gdzie stwierdzono, że przepisy rozporządzenia regulującego postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów. Oznacza to, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych wysokość wynagrodzenia osiąganego w trakcie niewątpliwego świadczenia pracy może być wykazana wszelkimi środkami dowodowymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 roku, II UK 117/08 – LEX nr 584961).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew zarzutom apelacji, Sąd Okręgowy orzekając w sprawie nie naruszył art. 15 ust. 1 w związku z art. 19 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz § 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412).

Zgadzając się ze skarżącym, że podstawę wymiaru kapitału początkowego, stosownie do zasad określonych w art. 15 ust. 1, mającym zastosowanie z mocy art. 174 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ustala się w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie można jednak przyjąć, jak chce tego autor apelacji, że ustaleń koniecznych dla rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu sądowym można dokonać wyłącznie o dowody wskazane w wyżej wymienionym rozporządzeniu.

Jednoznaczny pogląd we wskazanej materii, akceptowany przez Sąd odwoławczy, wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 maja 2013 r., I UK 632/12 (LEX nr 1408147) stwierdzając, że „pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu (zaświadczenia o zatrudnieniu, dekretów płacowych oraz kart zarobkowych) wynika co innego (art. 473 k.p.c.). Wyżej wskazane dokumenty, wystawione przez pracodawcę, są jego oświadczeniem wiedzy, które może być podważane w każdy sposób przed sądem w postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd nie jest w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi dokumencie. Dokument taki podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.). Przypisanie szczególnego znaczenia dowodowego zaświadczeniu o zatrudnieniu, dekretom płacowym oraz kartom zarobkowym nie znajduje podstawy w przepisach procedury cywilnej”.

Odnosząc powyższe do okoliczności faktycznych sprawy, stwierdzić należy, że Sąd pierwszej instancji był uprawniony do dokonania ustaleń odnośnie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia w spółce (...) w okresie od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1993 r. na podstawie kserokopii umowy o pracę. Wskazana tam kwota wynagrodzenia zasadniczego wynosząca 2 000 000 zł (przed denominacją) koresponduje z kwotą wynagrodzenia zasadniczego 4.250.000 zł, wymienioną w oryginalnym świadectwie pracy dotyczącym przedmiotowego zatrudnienia, jako otrzymywanego na ostatnio zajmowanym stanowisku (kserokopia świadectwa pracy potwierdzonej przez ZUS za zgodność z oryginałem). Uwzględniając bowiem inflację, jaka wówczas występowała, na który to fakt zwróciła uwagę biegła z zakresu księgowości K. Z., początkowa kwota wynagrodzenia w okresie nieco powyżej 2 lat, mogła ulec podwojeniu. Analogicznie, nie budzi zastrzeżeń, stanowisko Sądu Okręgowego, który ustając wynagrodzenie w tym samym zakładzie za okres od 1 stycznia 1994 r. do 31 marca 1994 r., oparł się na informacji pracodawcy skierowanej do Urzędu Skarbowego o dochodach uzyskanych przez ubezpieczoną w okresie od stycznia do marca 1994 r. Informacja ta, podobnie jak treść umowy o pracę, koresponduje z treścią wskazanego wyżej świadectwa pracy, z którego wynika, że oprócz wynagrodzenia zasadniczego, ubezpieczona była uprawniona do premii uznaniowej.

Chybione, zdaniem Sądu Apelacyjnego, jest także stanowisko apelanta, co do braku podstaw do przyjęcia wynagrodzenia wskazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym za okres od 15 września 1988 r. do 22 października 1991 r. przez (...) w W. w części dotyczącej wynagrodzenia za rok 1990 w kwocie 5.591.510 zł.

Z treści przedmiotowego dokumentu wynika bowiem, że ubezpieczona w okresie od 26 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. przebywała na urlopie bezpłatnym w macierzystym zakładzie i była skierowana do pracy za granicą w ramach umowy zawartej z firmą (...). Za ten okres przyjęto wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na takim samych stanowisku, t.j. M. Z.. Treść omawianego dokumentu, w ocenie Sądu odwoławczego, odpowiada zatem wymogom wynikającym z § 10 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jednolity: Dz. U. z 1989 r., Nr 11, poz. 63), który stanowi, że jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia: jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Cytowany przepis znajduje zastosowanie w związku z treścią art. 194 ustawy o emeryturach i rentach, który to przewiduje, że do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach.

Sam fakt, że odnośnie wymienionego okresu nie był wystawiony odrębny dokument Rp-7, wobec wspomnianego wyżej braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu sądowym, nie podważa treści tego dokumentu, co prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy.

Skarżący nie ma także racji kwestionując prawidłowość uwzględnienia okresu od 1 do 31 lipca 1989 r. jako okresu nieskładkowego, stanowiącego urlop bezpłatny z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 4. Nie jest prawdziwe twierdzenie, że dziecko ubezpieczonej urodzone (...) w wymienionym okresie ukończyło wiek 4 lat.

Reasumując powyższe, Sąd odwoławczy uznał, że zaskarżony wyrok nie narusza wskazanego przez apelanta prawa materialnego, a tym samym apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Mając powyższe względy na uwadze i z mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.