Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 listopada 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił H. A. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczona nie udowodniła 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do pracy w warunkach szczególnych Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawczyni okres zatrudnienia w (...) S.A. od 22 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1977 r. na stanowisku ,,pomocy w wydziale produkcyjnym” oraz od 1 sierpnia 1977 r. do 30 listopada 1986 r. na stanowisku ,,przędzarza-pomocy” co dało łącznie 9 lat , 5 miesięcy i 9 dni. Organ rentowy jednocześnie zaznaczył ,że jako pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawczyni okresu zatrudnienia w w/w zakładzie od 1 września 1975 r. do 21 czerwca 1977 r. ,gdyż w okresie tym wnioskodawczyni była uczennicą oraz okresu od 1 grudnia 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowiskach łączonych tj. ,, przędzarza – koordynatora” oraz ,,przędzarza samoobsługi – koordynatora” , gdyż zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do pracy w warunkach szczególnych można uwzględnić jedynie okresy wykonywania pracy na stanowiskach łączonych , ale określonych w zarządzeniu resortowym w obrębie tego samego działu choć pod różnymi pozycjami. Zdaniem organu rentowego stanowisko ,, uczeń ” oraz ,, koordynator” nie zostało wymienione w zarządzeniu resortowym Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. Organ rentowy uznał za udowodnione 23 lata , 4 miesiące i 1 dzień stażu sumarycznego.

/decyzja k.24-24 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 2 grudnia 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie H. A. od w/w decyzji. W treści odwołania H. A. wskazała ,że w okresie od 1 grudnia 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. pomimo określenia jej stanowiska jako koordynatora wykonywała obowiązki pracownicze na sali produkcyjnej tak jak każdy pracownik.

/odwołanie k.2-2 odwrót/

W odpowiedzi na odwołanie, która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 29 grudnia 2015 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k.3-3 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona H. A. urodziła się (...).

/bezsporne/

W dniu 28 października 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę, po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1-4 odwrót plik I akt ZUS , decyzja k.24-24 odwrót plik I akt ZUS/

Wnioskodawczyni nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/bezsporne/

Ubezpieczona na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentowała ponad 20 lat ogólnego stażu pracy.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni w okresie od 1 września 1975 r. do 31 grudnia 2005 r. była zatrudniona w (...) Spółka Akcyjna , a powierzone jej obowiązki pracownicze wykonywała w pełnym wymiarze czasu pracy.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawczyni k.15/

Z w/w okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawczyni okres od 22 czerwca 1977 r. do 31 lipca 1977 r. na stanowisku ,,pomocy w wydziale produkcyjnym” oraz od 1 sierpnia 1977 r. do 30 listopada 1986 r. na stanowisku ,,przędzarza-pomocy” co dało łącznie 9 lat , 5 miesięcy i 9 dni.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni została przyjęta do w/w zakładu pracy w dniu 1 września 1975 r. i powierzono jej wówczas obowiązki uczennicy Przyzakładowej Szkoły Włókienniczej (obowiązki te wykonywała do 22 czerwca 1977 r.). Wnioskodawczyni przez 3 dni w tygodniu pobierała naukę w szkole , a pozostałe 3 dni były przeznaczone na praktyczną naukę zawodu.

/ dokumentacja pracownicza wnioskodawczyni k.15 , zeznania wnioskodawczyni min.00:30:18 – 00:31:41 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:10:40 – 00:11:58 protokołu rozprawy z dnia 26 kwietnia 2016 r./

Od dnia 23 czerwca 1977 r. H. A. powierzono obowiązki pomocnika w wydziale produkcyjnym.

Od dnia 1 sierpnia 1977 r. wnioskodawczyni wykonywała obowiązki przędzarza – pomocy.

Z dniem 3 marca 1986 r. H. A. powierzono obowiązki przędzarza - koordynatora.

Od dnia 1 marca 1990 r. wnioskodawczyni powierzono obowiązki przędzarza – koordynatora samoobsługi.

Z dniem 1 czerwca 1996 r. H. A. powierzono obowiązki przędzarza – koordynatora ( obowiązki te wykonywała do dnia 10 kwietnia 2002 r. , ,a z dniem 11 kwietnia 2002 r. udzielono jej urlopu wychowawczego).

/dokumentacja pracownicza wnioskodawczyni k.15/

Obowiązki wykonywane przez wnioskodawczynię na stanowisku przędzarza – koordynatora sprowadzały się do obsługi przędzarki obrączkowej oraz koordynacji pracy 3 pracowników zatrudnionych na stanowisku pomocy prządki (faktycznie zbliżało to pracę wnioskodawczyni do pracy brygadzisty). Co do zakresu wykonywanych czynności praca wnioskodawczyni nie różniła się od pracy pomocy prządki i sprowadzała się do zdejmowania pełnych kopek z przędzą oraz do zakładania pustych kopek. Niemniej jednak wnioskodawczyni jako koordynator zajmowała się dodatkowo zatrzymywaniem maszyny , opuszczaniem ławy z pełnymi kopkami , ponownym uruchamianiem maszyny , a także oznakowywaniem wyprodukowanej przędzy.

Obowiązki wykonywane zaś przez wnioskodawczynię na stanowisku przędzarza – koordynatora samoobsługi sprowadzały się faktycznie do wykonywania tych samych obowiązków jakie wykonywała na stanowisku przędzarza – koordynatora przy czym wnioskodawczyni koordynowała pracę innych prządek.

Wnioskodawczyni wykonując powierzone jej obowiązki pracownicze przebywała jedynie na hali produkcyjnej , gdzie panował hałas , duże zapylenie oraz znaczna wilgotność. Pracownicy zatrudnieni na hali produkcyjnej otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

/zeznania świadków : H. K. (1) min.00:14:06 – 00:18:21 , K. J. min.00:18:21 – 00:22:26 , Z. J. min.00:22:26 – 00:26:16 , H. G. min.00:26:16 – 00:29:38 oraz zeznania wnioskodawczyni min.00:30:18 – 00:31:41 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:19 – 00:10:40 protokołu rozprawy z dnia 26 kwietnia 2016 r./

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy , w tym w aktach ZUS , aktach osobowych wnioskodawczyni z (...) S.A. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków: H. K. (2), K. J., Z. J., H. G. oraz wnioskodawczyni. Sąd przyjął za wiarygodne zeznania świadków i wnioskodawczyni dotyczące wykonywanej przez nią pracy w powyżej wskazanym zakładzie. Zeznania te są spójne, konsekwentne i wzajemnie się potwierdzają .Ponadto znajdują one potwierdzenie w dokumentach dotyczących stosunku pracy wnioskodawczyni w powyższych zakładach. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na odmówienie im wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Postępowanie w niniejszej sprawie sprowadziło się do rozstrzygnięcia czy okresy pracy ubezpieczonej w (...) S.A od 1 września 1975 r. do 21 czerwca 1977 r. oraz od 1 grudnia 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. były okresami pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W wykazie tym do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu ( dział VII punkt 1 ).

Stanowiska, na których praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, zostały sprecyzowane w załączniku nr 1 do Zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987 r. sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. MG z dnia 3 sierpnia 1987 r.) . W dziale VII punkcie 1 podpunkcie 9 wymieniono stanowisko przędzarza ,a w podpunkcie 10 pomocnika w oddziale produkcyjnym. Wykaz ten stanowi - jako, że ma charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, Lex nr 447272).

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie, przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości , że w okresie od 1 grudnia 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. wnioskodawczyni zajmowała się wyłącznie czynnościami związanymi z obróbką surowców włókienniczych i ich przędzeniem. Wprawdzie stanowiska jakie w tym czasie zajmowała wnioskodawczyni tj. przędzarza – koordynatora oraz przędzarza – koordynatora samoobsługi nie zostały ujęte w wskazanym Zarządzeniu Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego , ale jak wskazano powyżej zarządzenie to ma jedynie charakter informacyjny. Co jednak istotne, zadania powierzone wnioskodawczyni polegały na wykonywaniu czynności prządki (wnioskodawczyni zdejmowała pełne kopki z przędzą oraz zakładała puste kopki) oraz dodatkowo do wykonywania czynności technicznych związanych z obsługą przędzarki obrączkowej ( tj. jej wyłączaniem oraz ponownym uruchamianiem). Nie ulega również wątpliwości ,że wnioskodawczyni wykonywała powierzone jej obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy jedynie na hali produkcyjnej , a obowiązki jakie wykonywała wynikały wprost z procesu technologicznego odbywającego się w zakładzie pracy. Wnioskodawczyni w w/w spornym okresie wykonywała zatem pracę w warunkach szczególnych przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu.

W odniesieniu zaś do okresu zatrudnienia wnioskodawczyni od 1 września 1975 r. do 21 czerwca 1977 r. wskazać należy ,że w okresie tym H. A. pobierała naukę w przyzakładowej szkole zawodowej i jednocześnie uczyła się zawodu w praktyce. Tym samym wobec faktu ,że wnioskodawczyni wykonywała czynności praktyczne przez 3 dni w tygodniu nie jest zasadnym przyjęcie ,że pracowała w warunkach szczególnych stale i tym samym nie jest możliwe zaliczenie jej do stażu pracy w warunkach szczególnych tego okresu.

Biorąc zatem pod uwagę okres zaliczony wnioskodawczyni przez organ rentowy oraz zaliczając wnioskodawczyni okres od 1 grudnia 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. należy stwierdzić ,że ubezpieczona legitymuje się zarówno wymaganym ogólnym stażem pracy jak i ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, ukończyła wymagany wiek, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego co uprawnia ją do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Wobec powyższego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o treść §12 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013 roku , poz. 461 ze zm.), mając na uwadze treść §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2015 roku, poz.1079) oraz treść § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku , poz.1800).

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

3.  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS odpis protokołu rozprawy z 26 kwietnia 2016 r.