Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodnicząca: Sędzia SR Małgorzata Nowak

Protokolant: sekr. sąd. Sylwia Domańska

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko Przedsiębiorstwu Handlowo Usługowo Gastronomicznemu „M.-M.„ E. M. i J. (...) Spółka Jawna w Ł. i J. B.

o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania zwolnienia spod egzekucji udziału wynoszącego 49/100 w samochodzie marki F. (...) nr rejestracyjny (...);

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania w sprawie;

4.  ustala, że wyrok w stosunku do J. B. jest zaoczny.

Sygn. akt I C 685/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 listopada 2014 r. powód (...) Bank (...) S.A. wniósł przeciwko Przedsiębiorstwu Handlowo Usługowo Gastronomicznemu „ M. – M. „ E. M. i J. (...) spółka jawna z siedzibą w Ł. o zwolnienie spod egzekucji samochodu marki F. (...) nr nadwozia – podwozia (...) , rok produkcji 2008 i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał , że w dniu 25 kwietnia 2014 roku powód i J. B. zawarli umowę kredytu samochodowego oraz umowę przewłaszczenia rzeczy ruchomej tj pojazdu będącego przedmiotem pozwu . Samochód ten został następnie zajęty przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. (1) w sprawie Km 563/14 . Ponieważ z mocy umowy o przewłaszczeniu samochód jest własnością powoda po powiadomieniu w dniu 27 października 2014 roku przez komornika o zajęciu powód wystąpił do sądu o zwolnienie samochodu spod egzekucji .

(pozew – k. 3-4v, załączona koperta)

Pismem z dnia 22 grudnia 2014 r., wobec zwolnienia spod egzekucji przez pozwanego udziału samochodu będącego we współwłasności w zakresie udziału wynoszącego 49/100, powód ograniczył powództwo, wnosząc o zwolnienie spod egzekucji udziału wynoszącego 51/100 tego samochodu .

(pismo procesowe – k. 38)

Pozwany (...) E. M., J. M. Sp. J. z siedzibą w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości z uwagi na uchybienie przez powoda terminowi do wytoczenia powództwa , ewentualnie umorzenie postępowania w zakresie cofniętej i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie oraz zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu w zakresie cofniętej części żądania pozwu.

Pozwany podniósł, iż przed wytoczeniem powództwa zwolnił spod egzekucji udział 49/100 części w pojeździe. Pozwany podniósł, iż powód przekroczył termin do wystąpienia z powództwem. Ponadto, w ocenie pozwanego, powód nie udowodnił, że przysługuje mu udział 51/100 części pojazdu. Samochód stanowi bowiem rzecz oznaczoną co do gatunku, wobec czego, dla skutecznego przeniesienia jego własności konieczne jest jego wydanie, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Nie doszło również do wydania dokumentów umożliwiających rozporządzanie samochodem przez Bank . Poza tym, powód nie udowodnił, iż skutecznie złożył oświadczenie o przejęciu udziału 51/100 pojazdu. Powód nie wykazał, że oświadczenie w tym zakresie złożyła osoba legitymowana oraz, że pismo z dnia 13 października 2015 r. zostało skutecznie doręczone. Poza tym nie wskazuje przesłanki złożenia oświadczenia określonej umową przewłaszczenia. Ostatecznie pozwany podniósł, iż rzekome rozporządzenie 51/100 części w pojeździe nastąpiło po dniu zajęcia, wobec czego wierzyciel zachował uprawnienie do kontynuowania egzekucji.

( protokół rozprawy k 118 odw, pismo k 120-125 )

W toku postepowania sąd uznał za konieczne dopozwania dłużnika J. B. w trybie art. 841 § 2 kpc ponieważ z dokumentów złożonych przez stronę powodową oraz zarzutu zgłoszonego przez pozwanego nie wynika , aby J. B. dokonał przewłaszczenia samochodu , a wobec tego należało uznać , że zaprzecza prawu powoda , co skutkowało koniecznością pozwania oprócz wierzyciela również dłużnika .

( protokół rozprawy – k. 71)

Poznany J. B. nie zajął stanowiska w sprawie , nie stawił się na rozprawę zarówno w dniu 3 lutego 2016 roku jaki i w dniu 13 kwietnia 2016 roku . Po zamknięciu rozprawy nadesłał jedynie pismo , w którym poinformował sąd , że nie mógł stawić się na rozprawę w dniu 13 kwietnia 2016 roku z powodu choroby . Przedstawił zwolnienie lekarskie nie pochodzące od lekarza sądowego .

( protokół rozpraw k 118, 146, pismo k 147 )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 25 kwietnia 2014 r. J. B. zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. umowę numer (...) o kredyt samochodowy. Jako zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu kredytobiorca ustanowił na rzecz Banku na cały okres kredytowania aż do całkowitego zabezpieczenia wszystkich roszczeń banku przewłaszczenie na rzecz banku pod warunkiem rozwiązującym własności pojazdu w części 49/100 wraz z przewłaszczeniem pod warunkiem zawieszającym pozostałej części pojazdu (§ 6 ust. 1 lit. b umowy). W § 15 umowy kredytobiorca zobowiązał się powiadomić bank o zmianach adresu. W razie niedopełnienia tego obowiązku miał odpowiadać za wszelkie wynikłe stąd szkody.

(poświadczona za zgodność kopia umowy – k. 5-6)

J. B. zawarł z bankiem również umowę przewłaszczenia samochodu osobowego marki F. (...)-M. A. (2), mocą której, w celu zabezpieczenia wierzytelności banku przewłaszczający przeniósł na bank udział w prawie własności pojazdu w 49/100 części. W § 4 umowy przewłaszczający przeniósł na bank 51/100 części prawa własności pojazdu pod warunkiem zawieszającym złożenia przez bank pisemnego oświadczenia o przyjęciu przeniesienia części prawa własności. Bank miał prawo złożyć oświadczenie o przyjęciu 51/100 części prawa własności pojazdu w przypadku naruszenia przez przewłaszczającego postanowień umowy kredytowej, zagrożenia terminowej spłaty kredytu, wypowiedzenia umowy kredytu, a także w przypadku stwierdzenia, że dane przedstawione przez przewłaszczającego służące do podjęcia decyzji kredytowej były nieprawdziwe, mylące lub niepełne (§ 4 ust. 2 umowy). Oświadczenie bank miał złożyć przewłaszczającemu na piśmie w formie zawiadomienia wraz z podaniem przesłanki ziszczenia się warunku przeniesienia udziału we współwłasności. Złożenie oświadczenia o przyjęciu przeniesienia 51/100 części prawa własności pojazdu stawało się skuteczne z chwilą doręczenia przewłaszczającemu na adres do korespondencji, a w przypadku, gdy przewłaszczającemu nie można było doręczyć oświadczenia z jego winy, z chwilą złożenia tego oświadczenia w taki sposób, że mógł się on zapoznać z jego treścią. W umowie przewłaszczający wskazał adres zamieszkania: O., ul. (...) oraz adres prowadzenia działalności gospodarczej – O., ul. (...).

( poświadczona za zgodność kopia umowy przewłaszczenia rzeczy ruchomej – k. 7-8)

Dnia 13 października 2014 r. bank sporządził oświadczenie o przyjęciu przeniesienia prawa własności pojazdu w związku z zaistnieniem okoliczności określonych § 4 ust. 2 umowy przewłaszczenia. Oświadczenie zostało wysłane na adres kredytobiorcy: ul. (...) w O..

( poświadczona za zgodność kopia oświadczenia – k. 10, poświadczona za zgodność kopia potwierdzenia odbioru – k. 11-12).

W dniu 21 października 2014 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. (3) przybył do miejsca zamieszkania dłużnika J. B. w O. przy ulicy (...) celem zajęcia samochodu osobowego dłużnika. Na miejscu czynności zjawił się (...) Banku (...) S.A. – J. N., który przeprowadzał czynności windykacyjne z ramienia banku. Komornik poinformował J. N., że samochód będzie zabezpieczony i że oczekuje na lawetę. J. N. tego samego dnia poinformował swojego bezpośredniego przełożonego M. P. o zaistniałej sytuacji.

( protokół czynności – k. 33-38 załączonych akt Km 563/14, zeznania świadka J. N. – k. 146-146v załączonych akt Km 563/14)

W dniu 27 października 2014 r. (...) Bank (...) S.A. odebrał pisemne zawiadomienie komornika o zajęciu samochodu osobowego marki F. (...) nr rej. (...).

(bezsporne, nadto zawiadomienie – k. 44 załączonych akt Km 563/14, zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 44v załączonych akt Km 563/14)

Pismem z dnia 29 października 2014 r. powód wezwał pełnomocnika pozwanego do zwolnienia samochodu spod egzekucji. Pismem z dnia 7 listopada 2014 r., w odpowiedzi na wezwanie pozwanego, powód przesłał kopię zwrotnego potwierdzenia odbioru oświadczenia o przejęciu prawa własności wysłanego do dłużnika.

( bezsporne, nadto kopie pism – k. 9-9v, k. 13)

W dniu 3 listopada 2014 r. (data wpływu do kancelarii komornika) (...) Bank (...) S.A. wniósł do komornika pismo o zwolnienie spod egzekucji pojazdu marki F. (...) nr rej. (...).

( bezsporne, nadto pismo – k. 51-51v załączonych akt Km 563/14)

Dnia 27 listopada 2014 r. (data wpływu do kancelarii komornika) wierzyciel wniósł o ograniczenie egzekucji do udziału 51/100 we współwłasności pojazdu.

( bezsporne, nadto pismo – k. 60-61 załączonych akt Km 563/14)

Postanowieniem z dnia 5 grudnia 2014 r. komornik zwolnił spod zajęcia udział wynoszący 49/100 w pojeździe.

( postanowienie – k. 62 załączonych akt Km 563/14)

W dniu 30 kwietnia 2015 r. uległa zmianie firma powoda na Bank (...) S.A.

(pismo – k. 73-73v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych dowodów, które uznał za wiarygodne. Zeznania świadka J. N. potwierdziły fakt jego uczestnictwa przy czynnościach komornika w dniu 21 października 2014 roku , zgodnie zresztą z protokołem tej czynności . Pozostałe ustalenia zostały oparte o załączone do akt dokumenty , które nie były kwestionowane .

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka komornika M. A. (1) na okoliczność przebiegu zajęcia samochodu będącego w posiadaniu dłużnika , ponieważ z czynności tej został sporządzony protokół załączony do akt egzekucyjnych Km 563/14 , a czynności te nie były kwestionowane przez stronę powodową .

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Stosownie do przepisu art. 841 § 1 k.p.c. osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jego prawa. Jak stanowi art. 841 § 3 k.p.c., powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

W pierwszej kolejności należy wskazać , że strona powodowa nie dotrzymała miesięcznego terminu do wystąpienia z powództwem , który to termin rozpoczyna swój bieg od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa zgodnie z treścią art. 841 § 3 k.p.c.

Jak wynika z ustaleń Sądu, pracownik powoda – (...) w dniu 21 października 2014 r., kiedy komornik dokonał zajęcia samochodu dłużnika, pojawił się w miejscu zamieszkania dłużnika i był obecny przy czynnościach zajęcia . Wymienił się nawet z Komornikiem sądowym wizytówkami . Wówczas został poinformowany przez komornika, że nastąpi zabezpieczenie samochodu i że komornik właśnie oczekuje na lawetę. J. N. jeśli nawet nie był obecny przy samej czynności zajęcia (spisania protokołu i podpisania przez komornika), to został poinformowany o zajęciu. Informację tę tego samego dnia przekazał swojemu przełożonemu M. P.. Przepis art. 841 § 3 k.p.c. w swojej treści wskazuje na moment „dowiedzeniu się o naruszeniu prawa” i niewątpliwie w dniu 21 października 2014 r. powód uzyskał informację o zajęciu samochodu przez komornika. Sądowego . Od tej daty należy więc liczyć termin miesięczny do złożenia powództwa . Należy bowiem dodatkowo podnieść , że Bank działający przez profesjonalnego indykatora jest instytucją profesjonalna nie tylko w zakresie udzielania pożyczek , kredytów ale również wszelkich czynności windykacyjnych związanych ze swoją działalnością . Powództwo zostało wniesione w dniu 27 listopada 2014 r., a zatem po upływie przedmiotowego terminu.
W aktualnym orzecznictwie nie budzi wątpliwości okoliczność, iż jest to termin prawa materialnego o charakterze prekluzyjnym, nie podlegający przywróceniu (uzas. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2007 r., III CZP 57/07, OSNC 2008/9/97, OSP 2009/4/41, Biul.SN 2007/7/8, Pr.Bankowe 2008/2/9,). Przekroczenie wskazanego terminu skutkowało zatem oddaleniem powództwa

Przyczyną oddalenia powództwa jest również przyjęcie przez sąd , że nie doszło do skutecznego przewłaszczenia na rzecz Banku udziału wynoszącego 51/100 części w samochodzie będącym przedmiotem zajęcia .

J. B. zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. umowę kredytu na zakup samochodu osobowego marki F. (...). Zabezpieczeniem spłaty kredytu była umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie, mocą której kredytobiorca przeniósł na bank udział wynoszący 49/100 we współwłasności samochodu pod warunkiem rozwiązującym. Pozostały udział 51/100 pozostał własnością kredytobiorcy, jednakże w § 4 umowy przewłaszczenia, przewłaszczający przeniósł na bank 51/100 części prawa własności pojazdu pod warunkiem zawieszającym złożenia przez bank pisemnego oświadczenia o przyjęciu przeniesienia części prawa własności. Złożenie oświadczenia o przyjęciu przeniesienia części prawa własności stawało się skuteczne z chwilą doręczenia przewłaszczającemu na adres do korespondencji, a w przypadku, gdy przewłaszczającemu nie można było doręczyć oświadczenia z jego winy, z chwilą złożenia tego oświadczenia w taki sposób, że mógł się on zapoznać z jego treścią. Bank wysłał oświadczenie o przejęciu przeniesienia udziału 51/100 na adres wskazany w umowie, pod którą dłużnik miał prowadzić działalność gospodarczą. Kredytobiorca wskazał w umowie również adres zamieszkania (który jest aktualny do dnia dzisiejszego). Bank mógł zatem wysłać oświadczenie również na wskazany adres, czego nie uczynił. Wezwanie wysłane na adres prowadzenia działalności gospodarczej nie zostało skutecznie doręczone. Załączona przez powoda kopia zwrotnego potwierdzenia odbioru jest nieczytelna w części, w której wskazano przyczynę niedostarczenia korespondencji adresatowi, jednakże najprawdopodobniej nie doszło do skutecznego doręczenia w drodze awizo. Niewątpliwie natomiast powód nie udowodnił, jakoby doszło do skutecznego doręczenia przesyłki, co winien był uczynić.

Powód nie udowodnił wobec tego, że oświadczenie o przyjęciu 51/100 części było skuteczne. Należy również wskazać, że oświadczenie bank miał złożyć przewłaszczającemu na piśmie w formie zawiadomienia wraz z podaniem przesłanki ziszczenia się warunku przeniesienia udziału we współwłasności. W piśmie z dnia 13 października 2014 r. bank wskazał jedynie, iż zaistniały okoliczności określone w § 4 ust. 2 umowy przewłaszczenia. Wskazany § 4 ust. 2 wskazywał, iż bank może złożyć oświadczenie o przejęciu udziału w przypadku naruszenia przez przewłaszczającego postanowień umowy kredytowej, zagrożenia terminowej spłaty kredytu, wypowiedzenia umowy kredytu, a także w przypadku stwierdzenia, że dane przedstawione przez przewłaszczającego służące do podjęcia decyzji kredytowej były nieprawdziwe, mylące lub niepełne. W przedmiotowym piśmie nie wskazano zatem konkretnej przesłanki, tj. jednej lub kilku z wymienionych w § 4 ust. 2 umowy. Zawiadomienie z dnia 13 października 2014 r. nie skutkowało zatem przeniesieniem udziału 51/100 na bank.

Wobec stwierdzenia, iż nie doszło do skutecznego przeniesienia udziału 51/100 na bank, bezprzedmiotowe stały się rozważania na temat, czy zostało ono dokonane przed czy po zajęciu auta w postępowaniu egzekucyjnym, szczególnie, że nie wiadomo, kiedy dłużnik otrzymał zawiadomienie o przyjęciu przeniesienia 51/100 udziałów. Z tą chwilą oświadczenie stałoby się bowiem skuteczne.

Na marginesie należy wskazać, iż dla skuteczności oświadczenia o przejęciu udziału nie było wymagane wydanie rzeczy. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie samochód osobowy nabył cech rzeczy oznaczonej co do tożsamości poprzez jego długotrwałe użytkowanie. Rzecz ta jest bowiem obecnie niezastępowalna.

Na podstawie art. 355 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w zakresie 49/100 udziału w samochodzie, co do której powód cofnął powództwo, na umorzenie w tej części strona pozwana wyraziła zgodę .

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. pierwsze k.p.c. Co do udziału wynoszącego 49/100 w pojeździe Sąd uznał, iż w tym zakresie powództwo wygrał powód. Pozwany zwolnił bowiem udział 49/100 pojazd spod egzekucji dopiero po wytoczeniu niniejszego powództwa. Powód wezwał przy tym pozwanego pismem z dnia 29 października 2014 r. do zwolnienia pojazdu spod egzekucji, a następnie wysłał dodatkowo na wezwanie pozwanego kopię potwierdzenia odbioru oświadczenia o przejęciu przez bank pozostałego udziału 51/100 w samochodzie. Pomimo braku przedmiotowego oświadczenia w pierwotnym wezwaniu do zwolnienia auta spod egzekucji, wierzyciel mógł zwolnić spod egzekucji udział wynoszący 49/100, co do którego nie zachodziły wątpliwości, że stanowi własność banku. Wierzyciel natomiast dopiero w dniu 27 listopada 2014 r. (a zatem po upływie miesięcznego terminu dla powoda do wystąpienia z niniejszym powództwem) ograniczył egzekucję
do udziału 51/100.

Co do pozostałego udziału, tj. 51/100 powództwo wygrał pozwany. Pomiędzy stronami należało zatem znieść wzajemnie koszty procesu.

Na podstawie art. 339 § 1 k.p.c. Sąd ustalił, iż wyrok względem J. B. jest zaoczny.