Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2016r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący Sędzia S.O. Danuta Dadej - Więsyk

Protokolant p.o. prot. Ludomir Bień

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2016 roku w Lublinie

sprawy z wniosku B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 14 września 2015 roku numer (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uwzględnia do ustalenia wartości kapitału początkowego B. K. okres składkowy od 1 stycznia 1978 roku do 4 lutego 1980 roku z tytułu zatrudnienia w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P..

Sygn. akt VII U 1735/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 września 2015 roku, znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.), ustalił B. K. wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku na kwotę 139.804,28 złotych. Do ustalenia wartości kapitału organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy wnioskodawcy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 4 lutego 1980 roku z powodu braku wykazu przepracowanych dni. (decyzja – k. 109 – 112 akt kapitałowych)

W odwołaniu B. K. nie zgodził się z decyzją podnosząc, że zwracał się do Archiwum Związku (...) o wydanie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...), i otrzymał informację o braku dokumentacji związanej w tej spółdzielni z uwagi na nieprzekazanie takiej dokumentacji do zasobów Archiwum. Nadto skarżący wskazał na okoliczność posiadania świadectwa pracy z okresu zatrudnienia w Spółdzielni, ilość dniówek obrachunkowych i ich wartość oraz świadczenia pracy również w soboty oraz często w niedzielę. (odwołanie – k. 2 akt sądowych)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podnosząc argumenty które legły u podstaw jej wydania (odpowiedź na odwołanie – k. 3 – 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w P. powstała z dniem 1 stycznia 1978 roku w wyniku podziału Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w S.. Jednym z członków założycieli Spółdzielni w P. był B. K., który w okresie od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 4 lutego 1980 roku świadczył pracę na rzecz tej Spółdzielni jako kierownik produkcji podstawowej. W skład zasobów Spółdzielni wchodziło około 400 ha gruntu, na których prowadzono produkcję roślinną, ogrodniczą i hodowlaną w owczarni na około 700 zwierząt. Cześć obowiązków ubezpieczony wykonywał w biurze w którym pracowali również prezes Spółdzielni, zootechnik oraz księgowa. Co do zasady pracownicy biurowi będący członkami Spółdzielni świadczyli pracę w dniach od poniedziałku do soboty, w godzinach od 7.00 do 15.00, z wyjątkiem sobót przypadających w okresie zimowym kiedy to wymiar czasu pracy wynosił 6 godzin a praca kończyła się o godzinie 13.00. Spółdzielnia prowadziła listy obecności dla swoich członków, którą podpisywał również skarżący. W ramach pracy w biurze skarżący sporządzał harmonogramy zaopatrzenia, np. w pasze, materiały siewne, nawozy oraz produkcji. W okresie letnim w biurze spędzał około 3 godzin. Nadto do obowiązków ubezpieczonego należał nadzór na pracownikami wykonującymi prace polowe w ramach produkcji roślinnej i ogrodniczej, tj. sianie, sadzenie, orkę, sianokosy jak również przy hodowli owiec. Często zdarzało się, że w okresie np. żniw, sianokosów, porodach i strzyżeniu owiec pracował pond obowiązujący 8 godzinny wymiar czasu pracy, tj. nawet do 12 godzin, w tym również w niedziele. Niejednokrotnie zdarzało się również, że skarżący zastępował nieobecnych pracowników, w tym fizycznych. W okresie późnojesiennym i zimowym praca ponad obowiązujący wymiar czasu pracy zdarzała się rzadziej z uwagi na ustanie prac związanych z produkcją roślinna i ogrodniczą, jednakże ubezpieczony wypracowywał podstawową 8 – godzinną normę czasu pracy, zajmując się w dalszym ciągu nadzorowaniem prac przy hodowli owiec. Do obowiązków ubezpieczonego należało również realizowanie zakupu materiałów siewnych oraz nawozów.

W okresie pracy w charakterze członka w Spółdzielni ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie za pracę, które było ustalane w oparciu o system tzw. dniówek obrachunkowych. Dla ubezpieczonego ustalono 62 dniówki obrachunkowe o wartości 150 złotych. Otrzymywał również dodatek stażowy.

(kopia świadectwa pracy – k. 15 – 16 a.k.; zeznania ubezpieczonego B. K. – k. 18v. – 19, 30 a.s.; zeznania świadka B. D. – k. 28 – 29 a.s.; zeznania świadka K. B. – k. 29 – 29v. a.s.; zeznania świadka I. M. (1) – k. 29v. – 30 a.s.)

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego. Świadek B. D. pracowała w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P. w okresie od dnia 1 lutego 1978 roku do dnia 30 czerwca 1982 roku na stanowiskach referenta ds. osobowych oraz starszego księgowego. (świadectwo pracy – k. 26 a.s.) Pracę świadczyła w biurze w którym pracował również skarżący a do jej obowiązków należało rozliczanie pracowników w zakresie przepracowanego czasu pracy. Świadek K. B. pracowała w Spółdzielni w P. w okresie od dnia 10 listopada 1979 roku do dnia 7 listopada 1985 roku na stanowisku ogrodnika oraz referenta ds. mechanizacji. W ramach pracy w charakterze ogrodnika skarżący był bezpośrednim przełożonym i opiekunem świadka. Natomiast świadek I. M. (2) pracowała w Spółdzielni w P. w okresie od dnia 1 lutego 1978 roku do dnia 6 listopada 1988 roku w charakterze zootechnika. (zaświadczenie – k. 15 a.s.) Pracę świadczyła w biurze w którym pracował również skarżący i miała ze skarżącym codzienny kontakt, którym był bezpośrednim przełożonym świadka. Okresy pracy wskazanych świadków pokrywają się w znacznej części z okresem pracy ubezpieczonego w Spółdzielni w P.. Okoliczności te pozwalają zdaniem Sądu na przyjęcie wniosku o tym, że świadkowie posiadają niezbędne wiadomości dotyczące okoliczności zatrudnienia skarżącego w zakresie jego obowiązków oraz czasowego wymiaru ich wykonywania w ciągu roku. Świadkowie co do tych okoliczności wypowiedzieli się szczegółowo, a ich zeznania są logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Świadkowie zgodnie zeznali, że w każdym z okresów zatrudnienia w Spółdzielni skarżący wypracowywał co najmniej obowiązujący podstawowy nominał czasu pracy wynoszący 8 godzin na dobę od poniedziałku do soboty, za wyjątkiem sobót przypadających w okresie zimowym oraz że często zdarzała się praca w godzinach nadliczbowych. Szczególnie zeznania B. D. jako osoby zajmującej się rozliczaniem czasu pracy w Spółdzielni potwierdziły okoliczność o braku okresów w których skarżący nie wypracowałby ilości obowiązującego czasu pracy. Należy nadto wskazać, że organ rentowy nie podniósł żadnych okoliczności, które mogłyby godzić w wiarygodność zeznań świadków. Ocena ta dotyczy również zeznań samego ubezpieczonego, skoro były one zgodne z wiarygodnymi zeznaniami świadków. Skarżący opisał swoje obowiązki oraz wymiar czasu pracy niezbędny dla ich zrealizowania. Brak jest jakichkolwiek przesłanek do kwestionowania jego zeznań.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu o powołany dowód z dokumentów. Jego autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do jego autentyczności z urzędu, wobec czego został on uznany za wiarygodny w całości i jako taki stanowił pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie B. K. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornej w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz odwołania należy możliwość uwzględnienia przy ustalaniu wartości kapitału początkowego okresu pracy ubezpieczonego Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P. od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 4 lutego 1980 roku przy uwzględnieniu, że skarżący przed organem rentowym jak i przed Sądem nie przedłożył wykazu przepracowanych dni we wskazanym okresie.

W myśl przepisu art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwanej dalej ustawą emerytalną, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

- pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w Centralnym Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach rolnych spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz pracy na rzecz tych spółdzielni:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu.

Warunki podlegania ubezpieczeniu społecznemu – w okresie, którego dotyczy niniejszy spór – odnieść należy do art. 1 w związku z art. 2 pkt 3 dekretu z dnia 4 marca 1976 roku o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (tekst jednolity: Dz. U. z 1983 roku, Nr 27, poz. 135 ze zm.) – zwanego w dalszej części dekretem, wymieniającego jako podmioty ubezpieczenia społecznego członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz innych spółdzielni, zrzeszonych w Centralnym Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, wykonujących pracę w tych spółdzielniach, członków spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, którzy wykonują pracę w zespołowych gospodarstwach rolnych tych spółdzielni i pozostałe osoby, wykonujące pracę w spółdzielniach i wynagradzane według zasad obowiązujących członków tych spółdzielni.

Z powyższej regulacji wynika, że każdy członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej, który wykonywał pracę na jej rzecz, wykonywał pracę objętą obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy emerytalnej. Objęcie pracy członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych ubezpieczeniem społecznym nie było zastrzeżone innymi warunkami, lecz jednocześnie samo podleganie obowiązkowi ubezpieczenia należy uznać za niewystarczające do zaliczenia okresu ubezpieczenia z tytułu pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej do okresów składkowych.

O podleganiu ubezpieczeniu w myśl przepisów dekretu decydował wymiar świadczonej pracy, o czym świadczy przepis art. 4 dekretu, zgodnie którym przy ustalaniu okresu pracy w spółdzielni wymaganego do uzyskania świadczeń za dzień pracy uważa się 8 godzin pracy, za miesiąc 20 dni pracy i za rok pracy - rok obrachunkowy, w którym mężczyzna przepracował w spółdzielni co najmniej 240 dni.

W zakresie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego dla członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych ówczesne regulacje rzutują obecnie na uwzględnianie okresu pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej jako okresu składkowego, zważywszy że w przepisie art. 195 ustawy emerytalnej nie wymieniono wśród uchylonych przepisów art. 4 dekretu. Ponadto na podstawie przepisu art. 194 ustawy emerytalnej zostały utrzymane w mocy przepisy wykonawcze dekretu. W tym stanie rzeczy należy przyjąć, że dopiero współcześnie tytułem ubezpieczenia społecznego jest członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej bez dodatkowych warunków, stosownie do przepisu art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Co istotne w Sąd orzekający podziela w niniejszej sprawie pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którym w stosunku do członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej istotne dla zaliczenia roku pracy do okresu składkowego jest przepracowanie w tym roku wymaganej ilości dniówek obrachunkowych, a nie faktyczny okres pozostawania w ubezpieczeniu (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1979 roku, sygn. akt II UR 7/79, z dnia 12 maja 1999 roku, sygn. akt II UKN 624/98, z dnia 1 września 2010 roku, sygn. akt II UK 80/10 oraz z dnia 24 maja 2012 roku, sygn. II UK 255/11).

Mając na uwadze powyższe rozważania należy również wskazać, że w zakresie ustalania faktu przepracowania określonego w przepisie art. 4 dekretu nominału czasu pracy nie istnieją w postępowaniu sądowym żadne ograniczenia dowodowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2012 roku, sygn. akt II UK 255/11). Z tego względu za niezasługujące na aprobatę należało uznać stanowisko o tym, że podstawę nieuwzględnienia przy ustalaniu wartości kapitału początkowego okresu objętego sporem stanowiło nie przedstawienie wykazów przepracowanych w tym okresie dni.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba wskazać, że zebrany materiał dowodowy potwierdza, iż w okresie od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 4 lutego 1980 roku B. K. stale i w wymiarze czasu pracy wynoszącym co najmniej 8 godzin na dobę od poniedziałku do soboty świadczył pracę w charakterze kierownika produkcji podstawowej w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P.. Fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy na rzecz Spółdzielni we wskazanym wyżej okresie, w pełnym wymiarze czasu pracy, został udowodniony zarówno zeznaniami świadków oraz przesłuchaniem ubezpieczonego jako strony, jak i dokumentem w postaci świadectwa pracy. Przeprowadzone dowody zastąpiły dowód w postaci wykazów przepracowanych dni w okresie objętym sporem. Tak więc ubezpieczony spełnia wymagany przez przepisy warunek pracy w Spółdzielni w wymiarze co najmniej 240 dni w roku.

W tym stanie rzeczy należało uznać objęty sporem okres pracy ubezpieczonego w charakterze członka Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P. od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 4 lutego 1980 roku jako okres składkowych w rozumieniu przepisu art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy emerytalnej. Mając to na uwadze Sąd Okręgowy, przy uwzględnieniu treści przepisu art. 173 ust. 1 oraz art. 174 ustawy emerytalnej, uznał za zasadne zmianę zaskarżonej decyzji i uwzględnił do ustalenia wartości kapitału początkowego jako okres składkowy okres objęty sporem.

Z tych względów Sąd na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.