Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2013 r. w Białymstoku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Prokura Niestandaryzowanego S. Funduszu Inwestycyjnego (...) w W.

przeciwko D. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w S.

z dnia 4 marca 2013 r. sygn. akt I C 181/12 upr.

I.  oddala apelację;

II.  nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku na rzecz adwokat A. K. kwotę 738 złotych, w tym 138 złotych podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 marca 2012 r. złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód Prokura Niestandaryzowany (...) Fundusz Inwestycyjny (...) w W. domagał się zasądzenia od pozwanej D. K. kwoty 5.517,05 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 marca 2012 r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy Lublin Zachód VI Wydział Cywilny w L. postanowieniem z dnia 15 maja 2012 r., wydanym w sprawie VI Nc – e (...) stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał rozpoznanie sprawy Sądowi Rejonowemu w S..

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 października 2012 r. pozwana D. K. wnosiła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 4 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w S. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.517,05 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 marca 2012 r. do dnia zapłaty (pkt I). Zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.286 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II) i nie uiszczone koszty sądowe w części opłaty sądowej nieopłaconej przez powoda przejął na rachunek Skarbu Państwa (pkt III). Tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej D. K. przez adwokata ustanowionego z urzędu przyznał ze Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. kwotę 1.488 złotych, w tym kwotę 288 złotych tytułem podatku VAT (pkt IV).

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 16 lutego 2007 r. (...) Bank S.A. we W. udzielił D. K. na podstawie umowy o numerze (...) pożyczki gotówkowej w kwocie 4.014,7 złotych na okres od dnia 12.02.2007 r. do dnia 20.02.2010 r. Pożyczkobiorca otrzymała do dyspozycji kwotę 3.000 złotych. Z uwagi na zaleganie ze spłatą co najmniej dwóch rat, umowa pożyczki została wypowiedziana z dniem 2 maja 2009 r.

Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2009 r. wydanym w sprawie I Co 539/09 Sąd Rejonowy w S. nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez (...) Bank S.A. we W. przeciwko D. K.. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S. zostało umorzone postanowieniem z dnia 7 maja 2010 r.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało ponadto, że w dniu 27 kwietnia 2011 r. (...) Bank S.A. we W. zawarł z Prokura Niestandaryzowanym (...) Funduszem Inwestycyjnym (...) w W. umowę przelewu wierzytelności, mocą której zbył przysługujące mu niesporne i wymagalne wierzytelności pieniężne wynikające z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną.

Dokonując oceny zasadności żądania powództwa, Sąd I instancji odwołując się do treści art. 720 § 1 k.p.c. i art. 509 § 1 k.p.c. uznał, że przedstawione przez stronę powodową dokumenty jednoznacznie potwierdzały zarówno fakt zawarcia umowy pożyczki, jak również jej niespłacenia przez pozwaną. Sąd dał im w pełni wiarę również i z tej przyczyny, że pozwana nie przedstawiła dowodów przeciwnych.

W ocenie Sądu I instancji bezzasadny była podnoszony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia powoda. W tym zakresie, Sąd Rejonowy powołał się na treść przepisów Kodeksu cywilnego, regulujących instytucję przedawnienia roszczeń oraz przerwania biegu przedawnienia i wskazał, że w sprawie niniejszej bieg przedawnienia został przerwany w związku z wystąpieniem przez (...) Bank S.A. do Sądu Rejonowego w S. o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, wystawionemu przeciwko pozwanej D. K. w sprawie I Co 539/09, co stanowiło okoliczność bezsporną. Od tego momentu trzyletni okres przedawnienia zaczął biec od początku.

Jako nietrafne ocenił także Sąd I instancji stanowisko strony pozwanej w zakresie okoliczności wskazujących na konieczność odrzucenia pozwu, wobec uprzedniego wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego i nadania mu przez sąd klauzuli wykonalności. Sąd Rejonowy podkreślił, że przewidziana przez ustawodawcę możliwość wydania bankowego tytułu egzekucyjnego stanowi przywilej banku, mający ułatwić mu dochodzenie roszczenia. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, możliwości takiej nie ma podmiot nie będący bankiem, który nabył wierzytelność stwierdzoną takim tytułem.

Reasumując Sąd I instancji przyjął, iż skoro nie upłynął trzyletni okres przedawnienia roszczeń dochodzonych przez powoda, i strona powodowa zastosowała właściwą drogę dochodzenia swoich roszczeń, które zostały odpowiednio udokumentowane, to powołane okoliczności pozwoliły na uwzględnienie żądania powództwa w całości.

O kosztach postępowania postanowiono na mocy art. 98 k.p.c. i art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go w części tj. w punktach I i II. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności:

1.  art. 505 ⁵ § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji z dnia 16 września 2011 r. poprzez uwzględnienie roszczenia powoda w sytuacji nie udowodnienia przez powoda faktu zawarcia umowy pożyczki z pozwaną, nie przedłożenia przedmiotowej umowy pożyczki przy pozwie oraz nie wykazania, ze powód nie mógł powołać tego dowodu wcześniej albo że potrzeba jego powołania wynikła później, do czego powód był zobowiązany treścią tegoż przepisu,

2.  art. 102 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 1.286 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w sytuacji, gdy w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, uzasadniający nie obciążanie strony przegrywającej kosztami procesu.

Podnosząc powyższe, apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za postępowanie przed sądem II instancji, ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, w zakresie przyjęcia, iż pozwana zawarła z (...) Bank S.A. we W. umowę pożyczki i nie dokonała spłaty wynikającej z niej kwoty. Sąd I instancji dokonał w przedmiotowej sprawie prawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i nie dopuścił się zarzucanych mu przez skarżącą naruszeń. Z tego względu, argumentacja zawarta w treści apelacji nie mogła skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia, które odpowiada prawu.

Wskazać trzeba, że spór przed Sądem Rejonowym dotyczył przede wszystkim kwestii przedawnienia roszczenia powoda, jak również ewentualnych podstaw do odrzucenia powództwa, z uwagi na fakt, iż strona powodowa nie wystąpiła o nadanie klauzuli wykonalności na jej rzecz bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jaki przeciwko pozwanej D. K. wystawił pierwotny wierzyciel (...) Bank S.A. we W.. W ocenie Sądu Okręgowego trafnie przyjął Sąd I instancji, iż stanowisko strony pozwanej w przypadku przytoczonych zarzutów nie było uzasadnione. Nawiązując w tym kontekście do argumentacji powołanej w apelacji po pierwsze zauważyć należy, że w toku postępowania przed Sądem I instancji skarżąca nie powoływała się na zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy zasad prekluzji dowodowej, która to instytucja była uregulowana treścią art. 505 ⁵ § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 16 września 2011 r., która weszła w życie w dniu 3 maja 2012 r. Niezależnie już jednak od tego zaznaczyć należy, iż pogląd apelującej w tym względzie jest całkowicie chybiony.

Zgodnie z treścią wskazanego powyżej przepisu okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe nie zgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Wskazać należy, że strona powodowa przedłożyła umowę pożyczki zawartą pomiędzy (...) Bankiem S.A. a pozwaną D. K., wykonując zobowiązanie Sądu. Potrzeba taka zaistniała zaś w związku z faktem, że w odpowiedzi na pozew pozwana kwestionowała sam fakt zawarcia tejże umowy. W takim stanie rzeczy nie można żadną miarą przyjąć, że Sąd I instancji opierając się na materiale dowodowym przedstawionym przez stronę powodową, dopuścił się naruszenia zasad prekluzji dowodowej. Nie budzi bowiem wątpliwości, że złożone środki dowodowe w postaci dokumentów, nie były spóźnione i zostały przez powoda przedstawione po zajęciu przez pozwaną merytorycznego stanowiska w sprawie. W konsekwencji całkowicie bezzasadne jest twierdzenie, iż roszczenie powoda nie zostało w przedmiotowej sprawie udowodnione. Jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, strona powodowa właściwie udokumentowała przysługujące jej roszczenie, które jest ważne i wymagalne, z uwagi na fakt, iż nie upłynął trzyletni termin przedawnienia dochodzonego żądania. Skutkiem poczynienia takich ustaleń, było uwzględnienie powództwa w całości.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia dyspozycji art. 102 k.p.c. stwierdzić trzeba po pierwsze, że Sąd I instancji rozstrzygając o kosztach postępowania zastosował powyższą regulację, odstępując od obciążania pozwanej częścią opłaty sądowej nieopłaconej przez powoda. Brak było natomiast podstaw do odstąpienia od obciążania D. K. całością kosztów procesu. Pozwana przegrała bowiem postępowanie, w związku z czym powinna ponieść jego koszty. Wskazać należy, że zgodnie z poglądem orzecznictwa, sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi podstawy zwolnienia – na podstawie art. 102 k.p.c. – z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby okazać się niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11, Lex nr 1119554). Sąd Okręgowy dostrzega, że sytuacja majątkowa pozwanej jest trudna, lecz nie stanowi to samodzielnej podstawy do zastosowania wyjątku od ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik postępowania.

Mając na uwadze powyższe, apelacja jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej pozwanej przez adwokata ustanowionego z urzędu, orzeczono na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r., nr 146, poz. 1188 j.t.) oraz § 2 ust. 3, § 6 pkt 4 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., nr 461).