Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2016 roku

sprawy z odwołania B. F.

od decyzji z dnia 13 lutego i 16 marca 2015 roku znak (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o przyznanie emerytury

zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 13 lutego i 16 marca 2015 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy B. F. prawo do emerytury od 1 stycznia 2015 roku.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 232/15 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił B. F. prawa do emerytury podnosząc, że na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił on łącznie okres ubezpieczenia wynoszący 23 lata i 1 miesiąc okresów składkowych i nieskładkowych, w tym okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący 4 lata, 9 miesięcy i 18 dni. Po złożenia dodatkowych dokumentów organ rentowy w dniu 16 marca 2015 r. wydał decyzję zmieniającą decyzję z dnia 13 lutego 2015 r. w części dotyczącej uzasadnienia i ponownie odmówił skarżącemu prawa do wcześniejszej emerytury.

Ubezpieczony B. F. wniósł odwołania od obu spornych decyzji wskazując, iż są niesłuszne.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań. Wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 25 letniego stażu ubezpieczeniowego, ani minimalnego 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, a zatem sporne decyzje wydane zostały prawidłowo.

Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2016 r. (k. 126) sąd połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z odwołań od obu spornych decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. F. urodził się (...) Posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe – mechanik maszyn urządzeń przemysłowych. 21 grudnia 1976 r. zdobył uprawnienia do obsługi koparki jednonaczyniowej do 12 m ³ klasy II, a 9 października 1988 r. uzyskał uprawnienia do obsługi zganiarki do 10 m ³ klasy III.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy uznał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 23 lata i 1 miesiąc, w tym okres 4 lat, 9 miesięcy i 18 dni pracy w warunkach szczególnych. Po raz pierwszy z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury wystąpił w dniu 14 stycznia 2015 r. Decyzją z dnia 13 lutego 2015 r. organ rentowy odmówił mu prawa do tego świadczenia. Po złożenia przez ubezpieczonego dodatkowych dokumentów pozwany kolejną decyzją z dnia 16 marca 2015 r. ponownie odmówił mu prawa do emerytury.

Organ rentowy nie wliczył mu do okresów ubezpieczenia: od 17.10.1970 r. do 28.09.1972 r. (okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców), od 17.04.1976 r. do 10.05.1976 r. (okres nieobecności w pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej), od 1.08.1980 r. do 15.06.1981 r. (z tytułu pracy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w G. w charakterze członka spółdzielni), 23.12.1996 r., 31.12.1996 r., 7.01.1997 r., 21.01.1997 r., 4.02.1997 r., od 17.02.1997 r. do 18.02.1997 r., od 26.02.1997 r. do 27.02.1997 r., od 20.03.1997 r. do 21.03.1997 r., od 27.03.1997 r. do 28.02.1997 r., 2.04.1997 r., 21.04.1997 r., od 21.05.1997 r. do 22.05.1997 r., 5.06.1998 r., 21.07.1998 r. (z tytułu przebywania na urlopie bezpłatnym), 12.01.1998 r., 7.02.1998 r. (z powodu nieobecności nieusprawiedliwionej). Tym samym pozwany uznał skarżącemu łączny okres ubezpieczenia w wymiarze 23 lata i 1 miesiąc. Nadto pozwany nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych: od 26.05.1978 r. do 26.08.1978 r. (w(...) przy (...) Przedsiębiorstwie (...), od 13.09.1995 r. do 3.10.1995 r. (w Zakładzie Budowlano – Handlowym (...) sp. z o.o.), od 1.07.1993 r. do 7.09.1993 r. (w Zakładzie (...)), od 12.04.1995 r. do 14.07.1997 r. (w (...) sp. z o.o.), od 10.06.1996 r. do 31.08.1996 r. i od 9.09.1996 r. do 18.10.1996 r. (w Przedsiębiorstwie (...)). Tym samym organ rentowy uznał skarżącemu okres pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 4 lat, 9 miesięcy i 18 dni. (bezsporne)

W okresie od 17 października 1970 r. do 28 września 1972 r. (1 rok, 11 miesięcy i 13 dni) B. F. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców J. i Z. F. o powierzchni 3,13 ha, położonym na terenie gminy Z., w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. W skład gospodarstwa wchodził inwentarz żywy: bydło (4 sztuki), kury (około 50 sztuk), kaczki (20 sztuk) indyki (20 sztuk), gęsi (15 sztuk), perliki (2 sztuki). trzoda chlewna (2 sztuki). Konia nie posiadali, pożyczali od sąsiadów. Była ziemia orna i łąki. Gospodarstwo nie posiadało nowoczesnego sprzętu, jedynie kosę, grabie i haczki. B. F. nie miał rodzeństwa. Jego ojciec pracował w G., do pracy wyjeżdżał codziennie rano około godz. 4 i wracał około godz. 16. Matka nie pracowała zawodowo, zajmowała się gospodarstwem. W 1970 r. doznała wypadku, w wyniku którego większość jej obowiązków w gospodarstwie rolnym przejął syn B.. Ubezpieczony uczył się w szkole zawodowej w G.. System nauki był następujący: 3 dni zajęć szkolnych i 3 dni warsztatów. Do szkoły dojeżdżał pociągiem. Wyjeżdżał o godz. 7:20 aby zdążyć na zajęcia, które rozpoczynały się o godz. 8:00. Wracał około godz. 16:00. Codzienne prace w gospodarstwie rolnym zajmowały mu ponad 4 godziny. Do jego obowiązków należało: plewienie, zbieranie stonki, rąbanie drewna, karmienie zwierząt gospodarskich, pilnowanie krów na łące, dojenie krów, wyrzucanie obornika, palenie w piecu, grabienie siana, sadzenie ziemniaków.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony legitymuje się łącznym stażem ubezpieczeniowym wynoszącym 25 lat i 13 dni.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: tom IV: zaświadczenie k. 9, poświadczenie zamieszkania k. 10,

zeznania świadka Z. F. k. 12v

zeznania świadka T. M. k. 12v

zeznania ubezpieczonego B. F. k. 126v

W okresie od 22.06.1981 r. do 31.01.1985 r. (3 lata, 7 miesięcy i 9 dni) B. F. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w M., stale i w pełnym wymiarze godzin pracy jako operator sprzętu ciężkiego. Obsługiwał koparki gąsienicowe, linowe i hydrauliczne.

W okresie od 7.02.1985 r. do 7.02.1992 r. (7 lat) ubezpieczony pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G., stale i w pełnym wymiarze godzin pracy jako operator sprzętu ciężkiego. Pracował na koparce (...) (niemiecka koparka kołowa) i koparce gąsienicowej 406.

W okresach: od 15.06.1994 r. do 30.09.1994 r. (3 miesiące i 16 dni), od 1.10.1994 r. do 31.12.1994 r. (3 miesiące), od 1.01.1995 r. do 30.06.1995 r. (6 miesięcy), od 10.06.1996 r. do 31.08.1996 r. (2 miesiące i 21 dni), od 9.09.1996 r. do 18.10.1996 r. (1 miesiąc i 9 dni) (łącznie: 1 rok, 4 miesiące i 16 dni) B. F. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w G. jako operator koparki i konserwator nawierzchni, operator zganiarki i konserwator nawierzchni. Obsługiwał sprzęt ciężki: koparki i zganiarki. Pracował stale, w pełnym wymiarze godzin pracy.

W okresie od 1.08.1980 r. do 15.06.1981 r. ubezpieczony jako członek spółdzielni pracował w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w G..

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 16 lat, 9 miesięcy i 13 dni.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego; tom I : zaświadczenia k. 27, 29, świadectwa pracy k. 31, 35, 39, 45, 47-48; tom IV: świadectwa pracy k. 24, świadectwa pracy w warunkach szczególnych k. 56-57, 50, dokumenty z akt osobowych k. 53-61, 63-64, 66-85

aka osobowe B. F. z okresu zatrudnienia w: Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w G. k. 40-46; w Przedsiębiorstwie (...) w G., w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. i w Przedsiębiorstwie (...) w M. k. 49-113; w Zakładzie (...) w G. k. 149-159; w Przedsiębiorstwie (...) w G. k. 161-179; w Przedsiębiorstwie Budowlano – (...) sp. z o.o. w G. k. 185

zeznania świadka R. S. k. 126

zeznania świadka Z. K. k. 126v

zeznania ubezpieczonego B. F. k. 126v

prawo jazdy i uprawnienia k. 192

zeznania świadka Z. H. k. 194

zeznania świadka H. Ł. k. 194v

zeznania świadka F. M. k. 194v

zeznania świadka A. S. k. 194v

zeznania świadka T. K. k. 194v-125

zeznania świadka H. K. k. 195

zeznania świadka Z. K. k. 195

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonego zasługiwały na uwzględnienie.

W sprawie ustalić należało, czy ubezpieczony B. F. posiada wymagany łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze ponad 25 lat składkowych i nieskładkowych, a także czy posiada łączny staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748; dalej jako ustawa) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W art. 32 ustawy określono zasady ustalania prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodnie z tym artykułem, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Warunki wymagane do uzyskania prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej jako rozporządzenie). Rodzaje prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie może uprawniać do emerytury wcześniejszej, wymienione są w wykazach A i B stanowiących załączniki do rozporządzenia.

Emerytura wcześniejsza przysługuje na zasadach określonych w § 3 i 4 rozporządzenia, jeżeli kobieta udowodni co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a mężczyzna 25 lat tych okresów, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej w ramach stosunku pracy, przy czym wymagane jest osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze uwzględnia się jedynie te okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z treści przytoczonych przepisów wynika zatem, że pracą w szczególnych warunkach jest praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., III UK 92/11).

Art. 32 ust. 1a ustawy stanowi zaś, że przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jako okresy składkowe:

1/ okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacano przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2/ przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3/ przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

Jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5 – 6, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Kwestia łączenia pracy w gospodarstwie rolnym z nauką w szkole była wielokrotnie przedmiotem rozważań w orzecznictwie sądowym. Wykształcił się przy tym pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno – rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym przed dniem 1 stycznia 1983 roku przesądza wystąpienie dwóch okoliczności: po pierwsze – wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej „domownika” z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2016.277 j.t.) i po drugie – czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 roku, II UKN 96/96, OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473). Jednocześnie w judykaturze przyjmuje się, że przy ustaleniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, także w czasie wakacji szkolnych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, I UKN 155/00, publ. LEX nr 1378617). Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 27 czerwca 2000 r., II UKN 612/99 (OSNAPiUS 2002, nr 1, poz. 21), oraz z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 466/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 7, poz. 186), wskazał bowiem, iż stała praca w gospodarstwie rolnym nie polega na codziennym wykonywaniu czynności rolniczych, co ze względu na rozmiar gospodarstwa lub rodzaj produkcji rolnej może nie być w pewnych okresach konieczne, lecz polega na gotowości do wykonania pracy rolniczej, jeżeli sytuacja tego wymaga. Warunkom tym zazwyczaj nie odpowiada pomoc w pracach rolniczych osób uczących się w szkołach położonych w innej miejscowości niż gospodarstwo rolne, choć mieszkają w tym gospodarstwie lub w jego pobliżu. Nie wykonują one bowiem stałej pracy w gospodarstwie, gdyż stałym ich zajęciem jest nauka w szkole. Mogą jedynie świadczyć pomoc przy pracach rolniczych w czasie wolnym od zajęć szkolnych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić trzeba, że okres od 17.10.1970 r. do 28.09.1972 r. winien zostać doliczony do okresu stażu ubezpieczeniowego wymaganego do nabycia prawa do emerytury.

Na okoliczność ustalenia czy ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców sąd przeprowadził dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, zeznań świadków Z. F. i T. M. oraz zeznań skarżącego. Świadkowie w sposób przekonujący wskazali i opisali, że w spornym okresie ubezpieczony przez ponad 4 godziny dziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Świadek Z. F. codziennie widziała czynności wykonywane w gospodarstwie rolnym przez swojego syna. Wskazała, że trwały one kilka godzin dziennie, każdego dnia. Świadek T. M. była sąsiadką ubezpieczonego w spornym okresie, często widziała jak pracuje on w gospodarstwie rolnym swoich rodziców popołudniami w okresie nauki w szkole, a nawet całymi dniami w okresie wakacji letnich. Zeznaniom tym sąd nadał przymiot wiarygodności nie znajdując żadnych podstaw do kwestionowania ich szczerości i zgodności z rzeczywistym stanem prawnym. Ubezpieczony nie posiadał rodzeństwa, a jego ojciec pracował zawodowo poza miejscem zamieszkania. Jako jedyne dziecko wnioskodawca pracował więc w gospodarstwie rolnym rodziców, jako młody mężczyzna wykonywał wiele prac fizycznych, którym nie mogła podołać jego matka. Zeznania ubezpieczonego sąd ocenił jako wiarygodne albowiem korespondowały one z zeznaniami świadków i zgromadzonymi w sprawie dokumentami. Zeznania świadków, ubezpieczonego i dokumenty zgromadzone w sprawie tworzą logiczną całość i pozwalają na ustalenie, że w okresie od 17.10.1970 r. do 28.09.1972 r. B. F. pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców w wymiarze ponad 4 godzin dziennie, a zatem legitymuje się łącznym okresem ubezpieczenia wynoszącym 25 lat i 13 dni.

Na okoliczność pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych w spornym okresie, sąd dopuścił dowód z dokumentów w aktach organu rentowego, dokumentów w aktach niniejszej sprawy, a także dowód z zeznań świadków i ubezpieczonego. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego potwierdziła wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 16 lat, 9 miesięcy i 12 dni, w okresie jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w M., (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. i w Przedsiębiorstwie (...) w G., jako operator ciężkiego sprzętu melioracyjnego lub operator koparki (wykaz A rozporządzenia, Dział V: w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych – 3. Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych; Dział VIII: w transporcie i łączności. Transport: 2. Prace kierowców samochodów ciężarkowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tomy, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, 3. Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych; Dział IX. W gospodarce komunalnej: 4. Prace asfalciarzy i przy gotowaniu asfaltu, 5. Pracy bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu). Świadkowie: R. S. i Z. K. zgodnie zeznali, że w okresie zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. wnioskodawcy pracował w warunkach szczególnych jako operator sprzętu ciężkiego, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie: F. M., A. S. i Z. K. zgodnie zeznali, że w okresie zatrudnienia skarżącego w Przedsiębiorstwie (...) w G. B. F. stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w warunkach szczególnych jako operator sprzętu ciężkiego: koparki, zganiarki i konserwator nawierzchni. Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie ci są osobami obcymi dla ubezpieczonego. Nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają tworząc logiczną całość. Świadkowie pracowali ze skarżącym w tych samych zakładach pracy, a zatem posiadają wiedzę w przedmiocie charakteru jego zatrudnienia. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach osobowych, którym to dokumentom sąd nadał przymiot wiarygodności. Zeznania ubezpieczonego sąd również ocenił jako wiarygodne albowiem korespondowały one z zeznaniami świadków i zgromadzonymi w sprawie dokumentami. Zeznania świadków, ubezpieczonego i dokumenty zgromadzone w sprawie tworzą logiczną całość i pozwalają na ustalenie, że w Przedsiębiorstwie (...) w M., (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. i w Przedsiębiorstwie (...) w G., B. F. pracował w warunkach szczególnych.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadków: Z. H. i H. Ł. co rodzaju świadczenia pracy przez wnioskodawcę w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w G., nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich zgodności z rzeczywistym stanem prawnym.

Przepis art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi o okresie „zatrudnienia” w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a zatem odnosi się on do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w ramach stosunku pracy. Także przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wskazuje jednoznacznie, że rozporządzenie to stosuje się do pracowników. Tym samym stosownie do treści art. 2 K.p. krąg uprawnionych do ustalenia prawa do emerytury w wieku obniżonym obejmuje jedynie osoby, które świadczyły pracę na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania i spółdzielczej umowy o pracę. Powyższe uprawnienie nie dotyczy zatem osób, które wykonywały pracę w oparciu o stosunek cywilnoprawny, przykładowo na podstawie: umów agencyjnych, umów zlecenia, lub w oparciu o stosunek członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2009 r. I UK 115/09, LEX nr 558571 oraz z dnia 21 stycznia 2010 r., II UK 162/09, LEX nr 583806). Ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego stoi na stanowisku, że stosunek prawny łączący członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej z tą spółdzielnią ma charakter cywilnoprawny, a zatem stosuje się do niego, o ile zastosowania nie znajdują przepisy ustawy prawo spółdzielcze, lub statutu tej spółdzielni przepisy Kodeksu cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1993 r., III CZP 164/92, LEX nr 3878). Zgromadzony w sprawie materiał dowody: zeznania świadków Z. H. i H. Ł., a przede wszystkim akta osobowe skarżącego, pozwolił na ustalenie, że zatrudnienie ubezpieczonego w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w G. nie miało charakteru pracowniczego. A skoro tak, to okres ten nie podlegał zaliczeniu do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

B. F. posiada ponad 25 letni staż ubezpieczeniowy, nie należy do OFE, a na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 16 lat, 9 miesięcy i 13 dni. Tym samym spełnił on wszystkich przesłanki do nabycia prawa do emerytury.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, i tak zgodnie z art. 6 K.c. obowiązek dowodzenia powoływanych przez stronę okoliczności koresponduje z wyrażoną w art. 232 K.p.c. zasadą inicjatywy procesowej stron. Ubezpieczony z tego obowiązku się wywiązał i wykazał, że okres pracy w gospodarstwie rolnym jego rodziców wliczyć należy do jego stażu ubezpieczeniowego zaś okres pracy w Przedsiębiorstwie (...) w M., (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. i w Przedsiębiorstwie (...) w G. wliczyć należy do stażu pracy w warunkach szczególnych. Na pozwanym spoczywał zaś obowiązek wskazania merytorycznych i logicznie zasadnych argumentów podważających stanowisko ubezpieczonego i z tego obowiązku pozwany się nie wywiązał. Należy raz jeszcze podkreślić, że to strony procesu, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik.

Samo spełnienie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia nie rodzi po stronie organu rentowego zobowiązania z tytułu powstałego świadczenia, gdyż zależy to od złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku. Ustawa emerytalna odróżnia bowiem moment powstania prawa (tj. spełnienie warunków - art. 100) od momentu wypłaty świadczenia (tj. nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku lub wydania decyzji z urzędu - art. 129 ust. 1). Ogólną zasadą prawa ubezpieczeń społecznych jest bowiem wypłata świadczenia na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Ubezpieczony skończył 60 lat w dniu 17 października 2014 r. Wniosek o emeryturę złożył w dniu 14 stycznia 2015 r., dlatego też Sąd przyznał mu prawo do emerytury począwszy od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek czyli od dnia 1 stycznia 2015 r.

Z uwagi na to, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Tomasz Korzeń