Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2016r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Piotr Połczyński

Protokolant: staż. Aleksandra Słomczewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2016 r. w G. sprawy

z powództwa A. O., K. O., M. O.

przeciwko Uniwersytetowi G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza solidarnie od powodów A. O., K. (...) na rzecz pozwanego (...) G. kwotę 2.434,-(dwa tysiące czterysta trzydzieści cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 48/16

UZASADNIENIE

Powodowie A. O., K. (...) – prowadzący wspólnie działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod firmą (...) A. O., K. O., (...) s. c. w P. – domagali się zasądzenia na swoją rzecz solidarnie od pozwanych (...) G. oraz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwoty 20.450,-zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 9 lutego 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Uzasadniając swoje żądanie wskazali, że w dniu 22 lutego 2012 r. zawarli z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., jako generalnym wykonawcą przedsięwzięcia „Budowa budynków Wydziału Chemii (...) G.”, umowę o roboty budowlane nr (...), w oparciu o którą – jako podwykonawca – wykonali opisane w niej prace budowlane. Przedmiotowa umowa była kilkukrotnie aneksowana. Strona powodowa wskazała też, że rozliczenia pomiędzy nią a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. realizowane były na bieżąco, na podstawie okresowo wystawianych faktur, po wykonaniu części robót. Dalej powodowie wskazali, iż kwota dochodzona pozwem stanowi część kwoty zatrzymanej tytułem zapłaty 10% kaucji na zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania prac. Wypłata tej kwoty miała nastąpić w ciągu 30 dni od podpisania protokołu odbioru. Protokół ten podpisany został w dniu 8 stycznia 2013 r., jednakże przedmiotowe zabezpieczenie nie zostało im zwrócone. Powodowie wezwali generalnego wykonawcę do zwrotu zabezpieczenia oraz (...) G., jednak bezskutecznie. Efektu nie przyniosło także zawezwanie do próby ugodowej. Roszczenie swoje powodowie oparli na przepisach art. 647 ¹ k.c. Z ostrożności procesowej – podnosząc, że pozwany uzyskał korzyść w postaci nieodpłatnie wykonanych przez nich prac – jako alternatywną podstawą prawną swojego żądania powołali przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 24 lipca 2015 r., wydanym w sprawie I Nc 668/15, Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Zaskarżając to orzeczenie, (...) G. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Pozwany ten wskazał, iż nie miał wiedzy o umowie powoda z generalnym wykonawcą i nie wyrażał zgody na jej zawarcie ani zmianę. Stwierdził też, że ani generalny wykonawca, ani powodowie, nie przedłożyli jemu umowy wraz ze stosowną dokumentacją. Podniósł ponadto, iż nie miał wiedzy o wykonywanych przez powoda pracach, ani nie znał istotnych postanowień umowy między generalnym wykonawcą a powodową spółką, wpływających na zakres jego solidarnej odpowiedzialności za dług (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Pozwany (...) G. stwierdził również, że zwrot przez generalnego wykonawcę kwot wynikających z umowy gwarancyjnej nie jest objęty art. 647 ¹ § 5 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 22 lutego 2012 r. powodowie – jako podwykonawcy – zawarli z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę nr (...) o roboty budowlane, na podstawie której zobowiązali się do kompleksowego wykonania montażu instalacji wentylacyjnej w ramach inwestycji „Budowa budynków Wydziału Chemii (...) G.”. Termin zakończenia robót określono na 20 czerwca 2012 r. Aneksem nr (...), z dnia 12 lipca 2012 r. termin ten został przesunięty na dzień 10 sierpnia 2012 r. i kolejno, aneksem nr (...) z dnia 10 sierpnia 2012 r. – na 14 września 2012 r., aneksem nr (...) z dnia 14 września 2012 r. na 23 listopada 2012 r. i aneksem z dnia 23 listopada 2012 r. – na 20 grudnia 2012 r.

/ niesporne; potwierdzone umową nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. – k. 16-24, oraz aneksami – k. 24v.-26v./

W §7 przedmiotowej umowy strony uzgodniły, że w ciągu 10 dni od daty jej zawarcia powodowie wniosą zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót w kwocie 81.795,-zł, stanowiące 10% wynagrodzenia netto powiększonego o podatek VAT w stawce obowiązującej na dzień wpłaty. Miało być ono wniesione w formie nieodwołalnej, bezwarunkowej, płatnej na pierwsze żądanie gwarancji ubezpieczeniowej z terminem ważności do 30 dnia kalendarzowego licząc od daty zakończenia przez powodów realizacji przedmiotu umowy i podpisania protokołu odbioru końcowego. Inna forma zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót obwarowana została pisemną zgodą A. (...) Polska spółk z ograniczoną odpowiedzialnością w W..

/ niesporne; potwierdzone umową nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. – k. 16-24/

Rozliczenia pomiędzy powodami a generalnym wykonawcą dokonywane były na bieżąco, na podstawie okresowo wystawianych faktur obejmujących należności za prace, które zostały już faktycznie wykonane. Jako zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót generalny wykonawca zatrzymywał – za zgodą i wiedzą powodów – 10% kwot wynikających z faktur VAT: nr (...) z dnia 1 marca 2012 r., nr (...) z dnia 29 marca 2012 r., nr (...) z dnia 30 kwietnia 2012 r., nr (...) z dnia 30 maja 2012 r., nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r., nr (...) z dnia 30 lipca 2012 r.

/ dowód: zeznania powoda K. O. – k. 187-189, faktury VAT: nr (...) z dnia 1 marca 2012 r., nr (...) z dnia 29 marca 2012 r., nr (...) z dnia 30 kwietnia 2012 r., nr (...) z dnia 30 maja 2012 r., nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r., nr (...) z dnia 30 lipca 2012 r. – k. 30-40/

Przy swoim piśmie z dnia 13 sierpnia 2012 r., generalny wykonawca przesłał (...) G. listę podwykonawców (producentów, dostawców usług i materiałów) realizujących, w oparciu o aktualnie obowiązujące z wykonawcą umowy, roboty i dostawy na budowie budynków Wydziału Chemii (...) G.. Na liście tej widnieje podmiot opisany jako (...). Nie wskazano tam jednak, czy jest to producent, dostawca usług lub materiałów, ani nie podano danych adresowych i kontaktowych tego podmiotu oraz informacji o jego formie prawnej. Nie zamieszczono tam też jakichkolwiek danych dotyczących powodów.

/ dowód: lista podwykonawców wraz z pismem przewodnim – k. 29-29v./

Pismem z dnia 27 sierpnia 2012 r. powodowie zwrócili się do (...) G. o zapłatę kwoty 101.354,46 zł brutto za fakturę nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r. Do swojego oświadczenia dołączyli kopię umowy nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. Nie złożyli jednak żadnego z zawartych do tej umowy aneksów. Wcześniej powołana umowa nie była przedstawiona pozwanemu Uniwersytetowi G. do akceptacji, ani została przez niego zaakceptowana. W reakcji na pismo powodów, (...) G. wstrzymał wypłatę wynagrodzenia dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. do czasu przedstawienia oświadczenia powodów z dnia 30 lipca 2012 r., iż płatność z tytułu przedmiotowej faktury została przez generalnego wykonawcę uregulowana.

/ dowód: zeznania świadka H. O. – k. 185-187; protokół końcowy z dnia 8 stycznia 2032 r. – k. 27; oświadczenie z dnia 27 sierpnia 2012 r. – k. 28, oświadczenie z dnia 30 lipca 2012 r. – k. 71/

Roboty objęte powołaną umową nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. zostały przez powodów wykonane. Końcowy odbiór prac miał miejsce w dniu 8 stycznia 2013 r.

/ niesporne; potwierdzone: protokołem końcowym – k. 27, zeznaniami powoda K. O. – k. 187-189, zeznaniami świadka R. M. – k. 183-185/

Pozwany (...) G. uregulował całość należności wobec generalnego wykonawcy, w tym za roboty wykonane przez powodów.

/dowód: protokoły odbioru robót częściowych, faktury VAT i dowody zapłaty – k. 72-131; zeznania świadka H. O. – k. 185-187/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, jako niezasadne, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd oparł się – poza dowodami z zeznań powoda K. O. oraz wskazanych w poprzedzającej części niniejszego uzasadnienia świadków, uznanymi w zakresie ustalonego stanu faktycznego za zasługujące na wiarę z uwagi na brak podstaw do ich podważenia, ich wzajemną korelację w tym zakresie i potwierdzenie innymi wiarygodnymi dowodami – na powołanych powyżej dokumentach, których autentyczność nie była przez żadną ze stron kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu pozwalających na podważenie ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Powodowie dochodzili od pozwanego, jako inwestora mającego ponosić solidarną odpowiedzialność wraz z generalnym wykonawcą stosownie do art. 647 ¹ § 5 k.c., zatrzymanych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. należności objętych fakturami VAT: nr (...) z dnia 1 marca 2012 r., nr (...) z dnia 29 marca 2012 r., nr (...) z dnia 30 kwietnia 2012 r., nr (...) z dnia 30 maja 2012 r., nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r., nr (...) z dnia 30 lipca 2012 r. Alternatywnie jako podstawę swojego żądania powołali przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Art. 647 ¹ k.c., przewidujący odpowiedzialność gwarancyjną inwestora za cudzy dług, stanowi regulację prawną o charakterze wyjątkowym (zob.: uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 r., III CZP 6/08, OSNC 2008, nr 11, poz. 121; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2011 r., IV CSK 293/10, Legalis nr 354211; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 czerwca 2014 r., I ACa 614/14, Legalis nr 1185870; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2015 r., VI ACa 1067/14, niepubl.), i w konsekwencji – zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae – wymaga ścisłej interpretacji. Przewidziana w przepisie art. 647 ¹ § 5 k.c. solidarna odpowiedzialność inwestora ograniczona jest wyłącznie do przysługującego podwykonawcy wynagrodzenia, a tym samym nie odpowiada on na podstawie przedmiotowego unormowania za jakiekolwiek inne świadczenia należne podwykonawcy od generalnego wykonawcy (zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 maja 2015 r., I ACa 13/15, Legalis nr 1326270).

Podkreślenia wymaga, że sama strona powodowa określiła w pozwie, że dochodzona w niniejszym procesie należność stanowi zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót. I choć w toku procesu stanowisko powodów w tej kwestii uległo zmianie, to jednak również na rozprawie w dniu 22 marca 2016 r. K. O. przyznał, iż dochodzona kwota stanowi zatrzymane przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót. Ponadto w swoim pozwie powodowie jednoznacznie stwierdzili, że w niniejszym postępowaniu dochodzą jedynie części przysługującego im roszczenia, które opiewa na kwotę 81.795,-zł. Tyle właśnie wynosi umówione przez strony umowy nr (...) z dnia 22 lutego 2012 zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót.

Na skutek uzgodnienia przez powodów i (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., że 10% z kwot objętych załączonymi do pozwu, wystawianymi przez powodów fakturami VAT, zostanie zatrzymana przez generalnego wykonawcę jako zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania robót, mając jednocześnie na względzie faktyczną realizację tego ustalenia, należność ta zyskała charakter przedmiotowego zabezpieczenia. Nie można też pomijać, iż taki sposób wywiązania się przez powodów z obowiązku wniesienia zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót był niewątpliwie dla nich korzystny, jako że nie wiązał się z obowiązkiem jednorazowego, w stosunkowo krótkim, bo 10-dniowym terminie, wyłożenia pieniędzy w kwocie 81.795,-zł.

Jakkolwiek pierwotnie, w umowie nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. strony ustaliły, że przedmiotowe zabezpieczenie, w kwocie 81.795,-zł, zostanie wniesione przez powodów w ciągu 10 dni od dnia zawarcia tej umowy, to jednak od postanowienia tego strony następnie zgodnie odstąpiły, ustalając, że na poczet rzeczonego zabezpieczenia generalny wykonawca zatrzymywał będzie 10% należności objętych wystawionymi przez powodów za wykonane przez nich prace fakturami VAT. Strony nie zmieniły samej formy zabezpieczenia – jako gwarancji ubezpieczeniowej – a jedynie sposób jego wniesienia. Choć stosownie do §18 ust. 4 umowy wszelkie jej zmiany wymagają dla swej ważności zachowania formy pisemnej oraz pisemnej zgody generalnego wykonawcy, to pamiętać należy, iż mimo takiego wcześniejszego zastrzeżenia w umowie, strony mogą następnie skutecznie od przestrzegania tej formy czynności prawnej odstąpić (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2003 r., II CKN 1335/00, niepubl.). Odstąpienie to może rzecz jasna dotyczyć zarówno wszystkich, jak i tylko niektórych zmian. Przede wszystkim jednak zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, iż generalny wykonawca i powodowie dokonali faktycznej zmiany postanowienia umowy dotyczącego sposobu wniesienia zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót. Nawet gdyby chcieć przyjąć, iż w ten sposób strony zmieniły formę zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót – która to zmiana obwarowana została pisemną zgodą (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (§7 ust. 5 umowy) – to jednak brak było w ocenie Sądu przeszkód natury prawnej, by generalny wykonawca mógł z tej formy wyrażenia zgody zrezygnować. Podkreślenia też wymaga, iż w ocenie Sądu §7 ust. 5 umowy ma charakter regulacji szczególnej w stosunku do §18 ust. 4 umowy, wyłączając jego zastosowanie na potrzeby zmiany formy zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót. Gdyby jednak nawet chcieć przyjąć, że taka relacja pomiędzy wzmiankowanymi postanowieniami umownymi nie zachodzi, a zmiana sposobu wniesienia zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót była zmianą formy tego zabezpieczenia (choć w ocenie Sądu doszło jedynie do uzgodnionej przez same strony modyfikacji sposobu wniesienia zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót, a nie do zmiany jego formy), to i tak było to dopuszczalne.

Podsumowując dotychczasowe wywody, po pierwsze należy stwierdzić, iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dochodzone w niniejszym postępowaniu przez powodów należności stanowią zabezpieczenie należytego i terminowego wykonania umowy. Po drugie zaś odrębność zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania umowy z jednej strony oraz należnego powodom wynagrodzenia z drugiej, w świetle systematyki i treści powołanej umowy, mając przy tym na względzie odmienny cel i charakter prawny obu wskazanych świadczeń, nie budzi wątpliwości Sądu.

W konsekwencji, nie stanowiąc (zarówno w sferze faktycznej, jak i prawnej) przysługującego powodom wynagrodzenia, dochodzona w niniejszym postępowaniu należność nie jest objęta dyspozycją przepisu art. 647 ¹ § 5 k.c. Tym samym brak jest podstaw pozwalających na przypisanie pozwanemu solidarnej z generalnym wykonawcą odpowiedzialności za jej zwrot powodowi.

Okoliczność ta stanowi samodzielną podstawę oddalenia powództwa.

Niezależnie od powyższego trzeba też wskazać, iż nawet wówczas, gdyby powodowie dochodzili w niniejszej sprawie nie zwrotu zabezpieczenia należytego i terminowego wykonania robót, a zapłaty wynagrodzenia (co jednak nie miało miejsca), i tak brak byłoby podstaw pozwalających na przyjęcie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c.

Zaakcentowania wymaga, iż prace, w związku z których realizacją wystawione zostały faktury VAT: nr (...) z dnia 1 marca 2012 r., nr (...) z dnia 29 marca 2012 r., nr (...) z dnia 30 kwietnia 2012 r., nr (...) z dnia 30 maja 2012 r., nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r., nr (...) z dnia 30 lipca 2012 r. wykonane zostały przez powodów bezsprzecznie zanim jeszcze, pismem z dnia 27 sierpnia 2012 r., wystąpili oni do pozwanego o zapłatę kwoty 101.354,46 zł brutto za fakturę nr (...) z dnia 28 czerwca 2012 r., załączając w szczególności kopię umowy nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wcześniej umowa ta nie została Uniwersytetowi G. przedstawiona. W konsekwencji, wobec braku przeciwnej woli pozwanego, nie sposób przyjąć, by wyraził on, w sposób bierny milczący (regulowany przepisem art. 647 ¹ § 2 zd. 2 k.c.), zgodę na zrealizowanie przez powodów prac, w związku z którymi wystawione zostały powołane faktury. Jakkolwiek bowiem czas, w którym inwestor powinien zostać powiadomiony o umowie generalnego wykonawcy z podwykonawcą w trybie art. 647[1] § 2 k.c. – celem zapewnienia podwykonawcy uprawnień z art. 647[1] § 5 k.c. – nie został uregulowany w pierwszym ze wskazanych przepisów, to jednak niezasadne byłoby przyjęcie, że termin ten ma charakter terminu otwartego, a jego kres oznaczony jest wyłącznie terminem do dochodzenia wobec inwestora przez podwykonawcę roszczenia o wynagrodzenie wynikającym z przepisów o przedawnieniu roszczeń. Musi bowiem istnieć związek czasowy między informacją uzyskaną przez inwestora o umowie, zawartej między wykonawcą a podwykonawcą, a rozpoczęciem/trwaniem prac wykonywanych przez podwykonawcę na terenie robót budowlanych inwestora. W innym przypadku mielibyśmy do czynienia z sytuacją postawienia inwestora przed faktem dokonanym, a trudno przyjąć, że taka była intencja ustawodawcy (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 lipca 2015 r., I ACa 192/15, Legalis nr 1360661). Przedłożenie inwestorowi umowy ma bowiem na celu umożliwienie jemu zapoznania się z nią jeszcze przed powstaniem obowiązku zapłaty wynagrodzenia (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 25 czerwca 2015 r., I ACa 553/15, Legalis nr 1315447). Tym samym jego odpowiedzialność nie może dotyczyć wynagrodzenie za prace, które w chwili przedłożenia umowy były już zakończone (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 września 2015 r., V ACa 322/15, niepubl.).

Należy też wskazać, że przedstawiając pozwanemu umowę z generalnym wykonawcą, powodowie nie załączyli do niej żadnego z podpisanych do tego momentu aneksów, na mocy których wykonywanie przez nich prac w ramach realizowanego przez powoda przedsięwzięcia zostało przedłużone ponad ustalony stosownie do §3 ust. 1 tej umowy termin przypadający na 20 czerwca 2012 r. Brak więc w ocenie Sądu podstaw, by niezgłoszenie przez pozwanego w terminie 14 dni od przedłożenia tej umowy pisemnego sprzeciwu lub zastrzeżeń, mogło być w ogóle poczytane jako zgoda na zawarcie przez generalnego wykonawcę umowy z powodami – również co do prac wykonanych po chwili przedłożenia Uniwersytetowi G. umowy nr (...) z dnia 22 lutego 2012 r.

W okolicznościach niniejszej sprawy poza sporem pozostaje, że na zawarcie przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. pozwany nie wyraził zgody w sposób czynny wyraźny. Abstrahując w tym miejscu od tego, że dochodzona w niniejszym procesie należność nie stanowi w ogóle wynagrodzenia i nie jest objęta odpowiedzialnością solidarną pozwanego przewidzianą w art. 647 ¹ § 5 k.c., w grę mogłoby zatem wchodzić co do zasady jedynie wyrażenie zgody w sposób czynny dorozumiany. W tym kontekście Sąd orzekający w niniejszej sprawie wskazuje, iż podziela pogląd zaprezentowany przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 9 lutego 2015 r. wydanym w sprawie V ACa 798/14 ( Legalis nr 1241743), wedle którego dla przyjęcia skuteczności wyrażonej w sposób dorozumiany zgody inwestora, o jakiej mowa w art. 647 ¹ § 2 zd. 1 k.c., i w konsekwencji odpowiedzialności tegoż przewidzianej w art. 647 ¹ § 5 k.c. w zw. z art. 647 ¹ § 2 k.c., niezbędne jest, aby były mu znane wszystkie istotne postanowienia umowy łączącej wykonawcę z podwykonawcą, w tym decydujące o należnym temu ostatniemu wynagrodzeniu. Skoro bowiem odpowiedzialność inwestora uzależniona jest od wyrażenia zgody na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą (art. 647 ¹ § 2 k.c.), przy czym – co wymaga zaakcentowania – dotyczy ona właśnie wynagrodzenia (art. 647 ¹ § 5 k.c.), warunkiem koniecznym tej odpowiedzialności jest znajomość przez inwestora istotnych postanowień umowy generalnego wykonawcy z podwykonawcą dotyczących należnego podwykonawcy wynagrodzenia, w tym jego wysokości.

Zeznania świadków D. K. ( k. 182-183) i R. M. ( k. 183-185), zawnioskowanych przez powoda w szczególności na okoliczność wiedzy pozwanego o obecności powodów jako podwykonawców oraz o zakresie wykonywanych przez nich prac budowlanych w związku z realizacją projektu, nie dają ani pośrednich, ani tym bardziej bezpośrednich, podstaw do przyjęcia, by (...) G. miał faktycznie taką wiedzę. Zeznania te pozwalają bez wątpienia przyjąć, iż obaj wymienieni tu świadkowie pozostawali w przekonaniu, że inspektorzy pozwanego znali się z powodami, czy też widzieli ich na budowie. Nie sposób jednak w oparciu o te zeznania wnioskować o wiedzy samego pozwanego, tym bardziej w zakresie istotnych postanowień umowy generalnego wykonawcy z podwykonawcą dotyczących należnego powodom wynagrodzenia, w tym jego wysokości. Świadek R. M. stwierdził także, iż powodowie zostali uwidocznieni na przekazanej pozwanemu liście podwykonawców. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w treści skierowanego do (...) G. pisma (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z dnia 13 sierpnia 2012 r. wraz z załącznikiem. Jednakże pismo to pozwany otrzymał już po wykonaniu przez powodów prac objętych fakturami obejmującymi dochodzoną w niniejszym postępowaniu należność. Najpóźniejsza z nich wystawiona została bowiem 30 lipca 2012 r. Ponadto, choć na liście tej faktycznie widnieje podmiot opisany jako (...), to jednak nie wskazano tam, czy jest to producent, dostawca usług lub materiałów, ani nie podano danych adresowych i kontaktowych tego podmiotu oraz informacji o jego formie prawnej. Nie zamieszczono tam też jakichkolwiek danych dotyczących powodów.

Na ustalenie wyrażenia przez pozwanego zgody czynnej dorozumianej nie pozwoliły też żadne inne z przeprowadzonych w sprawie dowodów, a wręcz przeciwnie – jak wynika z zeznań świadka H. O., oraz zgromadzonych dokumentów, o tym, iż powodowie są podwykonawcami (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) G. dowiedział się dopiero w sierpniu 2012 r., będąc w dodatku przekonanym (na skutek nie przedłożenia przez powodów pełnej dokumentacji dotyczącej łączącej ich z generalnym wykonawcą umowy), że prace prowadzone przez powodów są już zakończone. Trudno więc uznać, by doszło w tym momencie do jakiejkolwiek akceptacji tych postanowień przez pozwanego.

Brak też było podstaw pozwalających przyjąć, by dochodzone roszczenie miało swoje faktyczne oparcie w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zbieg roszczenia o zapłatę z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniem o zapłatę za prace wykonane w ramach ważnej umowy jest bowiem niedopuszczalny, jako że przesłanką roszczenia z art. 405 k.c. jest ustaleni, że przesunięcie majątkowe powstało bez podstawy prawnej. Dopiero zatem ewentualne stwierdzenie braku ważnej umowy, na podstawie której powodowie wykonali swoje prace – co wszakże w niniejszym postępowaniu nie miało miejsca – otworzyłoby możliwość zasądzenia wynagrodzenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu od (...) G. jako strony korzystającej z efektów wykonanych robót (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt I ACa 316/13, niepubl. oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2008 r., IV CSK 460/07, niepubl.). Oczywiście też nie powinno w tym kontekście budzić wątpliwości, iż brak zgody inwestora na zawarcie przez generalnego wykonawcę umowy z podwykonawcą nie skutkuje bynajmniej nieważnością zawartej z podwykonawcą umowy, a jedynie wyłącza solidarną odpowiedzialność inwestora wynikającą z art. 647 § 5 k.c. (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. akt VI ACa 1482/13, niepubl.). W konsekwencji postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2016 r. Sąd oddalił wniosek powodów o zwrócenie się do Ośrodka Przetwarzania Informacji celem pozyskania informacji dotyczących rozliczenia umowy pozwanego w (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W..

Jeśli zaś chodzi o inne wnioski dowodowe oddalone wydanym podczas rozprawy w tymże dniu postanowieniem, należy wskazać, iż pozwany (...) G. nie zakwestionował otrzymania oświadczenia powodów z dnia 27 sierpnia 2012 r. Co więcej – pozwany złożył nawet do akt egzemplarz tego pisma z prezentatą potwierdzającą otrzymanie go jeszcze w tym samym dniu ( k. 178). Sąd ustalił, iż pozwany został zawiadomiony o umowie powodów z generalnym wykonawcą w dniu 27 sierpnia 2012 r.

Ustalając, że dochodzona pozwem kwota nie stanowi należnego podwykonawcy wynagrodzenia, o jakim mowa w art. 647 ¹ § 5 k.c. – mając na względzie, niezależnie od powyższego, iż pozwany nie wyraził zgody na zawarcie przez generalnego wykonawcę umowy z powodami w zakresie wykonanych na podstawie tej umowy prac objętych dołączonymi do pozwu fakturami obejmującymi dochodzoną przez powodów kwotę – przy jednoczesnym braku podstaw pozwalających przyjąć, by pozwany wzbogacił się bezpodstawnie kosztem powodów, działając na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c. a contrario oraz w oparciu o art. 405 k.c. – również stosowanego a contrario – Sąd w punkcie I wyroku powództwo w niniejszej sprawie oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c., obciążając nimi, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, solidarnie powodów. Na koszty te składa się wynagrodzenie reprezentującego pozwanego zawodowego pełnomocnika, wynoszące 2.400,-zł – ustalone stosownie do § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.) – znajdującego zastosowanie w niniejszej sprawie zgodnie z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800) – oraz opłata skarbowa od dwóch pełnomocnictw w łącznej kwocie 34,-zł.

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)