Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Gz 44/16

POSTANOWIENIE

Dnia 25 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący : SSO Wojciech Wołoszyk

Sędziowie : SSO Elżbieta Kala

SSR del. Artur Fornal

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2016 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku dłużnika F. S.

o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia dłużnika

na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 7 marca 2016 r. , sygn. akt XV GU 299/15

postanawia:

oddalić zażalenie

Artur Fornal Wojciech Wołoszyk Elżbieta Kala

UZASADNIENIE

F. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) F. S. w B. wniósł o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku. Sąd Rejonowy ustalił , iż dłużnik prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) F. S. z siedzibą w B.. Majątek dłużnika stanowi prawo własności dwóch nieruchomości położonych w J. w gminie L., ruchomości w postaci maszyn i urządzeń dziewiarskich oraz środki pieniężne. Łączną wartość nieruchomości dłużnik ocenił na kwotę 935.200 zł, natomiast tymczasowy nadzorca sądowy na kwotę 600.000zł. Łączna, realna wysokość zobowiązań zabezpieczonych hipotecznie wynosi około 1.400.000zł. Ponadto w skład majątku dłużnika wchodzą urządzenia i maszyny dziewiarskie oraz wyciąg centralny, klimatyzacja i sprężarka powietrza , których wartość dłużnik ocenił na kwotę ponad 900.000 zł, natomiast zdaniem tymczasowego nadzorcy sądowego wartość wszystkich ruchomości wynosi około 349.000 zł. Wszystkie maszyny i urządzenia dziewiarskie obciążone są zastawami rejestrowymi na rzecz (...) w G.. W skład majątku dłużnika wchodzą także środki pieniężne w kwocie 9.000 zł. W ocenie tymczasowego nadzorcy sądowego przewidywane koszty postępowania upadłościowego mogłyby wynieść około 212.500 zł w przewidywanym 24 miesięcznym okresie jego prowadzenia. Dłużnik posiada wymagalne nieuregulowane zobowiązania na kwotę 2.744.673,89zł wobec 24 wierzycieli, w tym (...), (...), (...) L., pracowników oraz innych podmiotów.

Sąd Rejonowy podzielił treść oraz wnioski zawarte w sprawozdaniu tymczasowego nadzorcy sądowego. Dłużnik zgłosił zastrzeżenia do ustaleń tymczasowego nadzorcy sądowego w zakresie oszacowania wartości jego majątku oraz kosztów postępowania. W ocenie Sądu realnym jednak jest oszacowanie majątku dokonane przez tymczasowego nadzorcę sądowego, który podkreślił m. in. , że nieruchomości dłużnika położone są bardzo daleko od głównych dróg dojazdowych i większych miejscowości , ponadto dom jednorodzinny i pozostałe budynki w stanie surowym od kilku lat pozostają bez żadnych nakładów finansowych na remonty, co powoduje znaczne pogorszenie ich stanu technicznego. Przedłożony przez dłużnika operat szacunkowy wartości nieruchomości sporządzony został w roku 2010 w celu określenia wartości rynkowej nieruchomości dla potrzeb zabezpieczenia wierzytelności banku, w którym miał zostać złożony wniosek o udzielenie kredytu. Nie jest to wycena dla potrzeb sprzedaży wymuszonej, jaką niewątpliwie jest sprzedaż w toku postępowania upadłościowego. Z urzędu wiadomym jest Sądowi, że w toku postępowań upadłościowych ceny nieruchomości z reguły nie uzyskują wartości choćby zbliżonych do cen oszacowania wykazanych w operatach szacunkowych. Sam dłużnik w swoich zeznaniach przyznał, że podejmował bezskuteczne próby sprzedaży nieruchomości. Podobnie bezskuteczne okazały się próby sprzedaży ruchomości. Tymczasowy nadzorca sądowy wskazał, że maszyny i urządzenia tych samych modeli, o nowszych rocznikach i w lepszym stanie technicznym oferowane są na rynku w cenach znacznie niższych niż wskazywane przez dłużnika, często w przedziale między ¼ , a połową tych wartości. Sąd dał wiarę zeznaniom dłużnika, w zakresie w jakim korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, poza częścią w jakiej stanowiły polemikę z ustaleniami poczynionymi przez tymczasowego nadzorcę sądowego w zakresie wartości nieruchomości i stanu technicznego budynków. Zdaniem Sądu ocena dokonana przez tymczasowego nadzorcę sądowego jest z pewnością bardziej obiektywna i poparta jego doświadczeniem zawodowym nabytym w toku prowadzonych postępowań upadłościowych.

Sad zważył, iż zgodnie z treścią art. 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jednolity Dz.U. z 2015r., poz. 233 - dalej określanej jako „p.u.n.”) - upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika , który stał się niewypłacalny. Według art. 11 ust. 1 p.u.n. niewypłacalność zachodzi wówczas, gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Nie budzi wątpliwości , iż dłużnik całkowicie zaprzestał regulowania swoich wymagalnych zobowiązań na przełomie listopada i grudnia 2015 r. Po zbadaniu zaistnienia przesłanek do ogłoszenia upadłości zadaniem Sądu było także ustalenie, czy opisany majątek dłużnika wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego w kontekście art. 13 p.u.n.

Sąd dokonując oceny wartości majątku dłużnika przyjął założenie , iż celem przyjętego uregulowania jest zapobieżenie ogłaszania upadłości dłużników, których majątek oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania. Chodzi tu zatem o majątek, który można spieniężyć bez nadzwyczajnych trudności. Majątek dłużnika pojmować należy w rozumieniu prawnorzeczowym - wyłącznie jako aktywa, nie są nim objęte wierzytelności i roszczenia, których realizacja w toku postępowania upadłościowego z natury rzeczy jest niepewna. Należy w tym miejscu przywołać pogląd wyrażony przez SN w postanowieniu z dnia 1 kwietnia 2003 r. (II CKN 484/02, Pr. Sp. 2003, Nr 11, s. 59) zgodnie, z którym należności nieściągnięte dotąd przez dłużnika są zwykle wątpliwe co do możności ich zrealizowania i mają, jak to precyzyjnie określono w uzasadnieniu orzeczenia Sądu Najwyższego, jedynie charakter swego rodzaju „możliwości" czy też nadziei na znalezienie się w majątku dłużnika. Nie mogą być zatem traktowane jako jego element. Sąd zważył, iż w skład tak rozumianego czynnego majątku dłużnika wchodzą ruchomości oraz prawa własności nieruchomości. Według ustaleń dokonanych przez tymczasowego nadzorcę sądowego oraz na podstawie zgromadzonych dokumentów i zeznań uczestnika niewątpliwym jest, iż uczestnikowi przysługuje prawo własności nieruchomości obciążonych hipotekami, własność ruchomości obciążonych zastawami rejestrowymi oraz środki pieniężne w kwocie 9.000zł. Wartość zobowiązania zabezpieczonego hipoteką wynosi około 1.400.000zł. Wartość obciążonych nieruchomości wynosi około 600.000zł, a wartość obciążonych ruchomości około 350.000zł.

Należało teraz ustalić czy opisany wyżej majątek dłużnika wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Regulacje w tym zakresie wynikają z art. 230 ust. 1 i 2 p.u.n. Przepis art. 231 ust. 1 p.u.n. stanowi, że koszty postępowania upadłościowego pokrywane są z masy upadłości, natomiast regulacja zawarta w art. 336 ustawy przesądza o tym, że sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo przeznacza się na zaspokojenie tylko tych wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone za zbytych rzeczach lub prawach. Dopiero kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności wchodzą do funduszów masy upadłości, z zastrzeżeniem art. 345 i 346 ustawy, co oznacza m. in., iż na koszty postępowania upadłościowego można przeznaczyć nie więcej niż 10 % sum uzyskanych ze zbycia składników majątku upadłego obciążonych rzeczowo. W niniejszej sprawie wstępnego oszacowania kosztów postępowania upadłościowego dokonał tymczasowy nadzorca sądowy, który podał kwotę 212.000 zł. Z kolei przyjęta przez Sąd wartość majątku dłużnika wynosi w przybliżeniu 959.000 zł (600.000zł jako wartość nieruchomości, ok. 350.000 zł za ruchomości i 9.000 zł środki pieniężne), lecz wartość niezabezpieczonego majątku dłużnika to jedynie kwota 9.000zł. Z uwagi na obciążenie nieruchomości i ruchomości odpowiednio hipotekami i zastawami rejestrowymi do masy upadłości weszłaby kwota stanowiąca 10% wartości majątku obciążonego. Mając zatem na uwadze dokonane ustalenia oczywistym jest, że niezabezpieczony majątek dłużnika oraz majątek, który można spieniężyć bez nadzwyczajnych trudności nie wystarczyłby w żaden sposób na pokrycie niezbędnych kosztów postępowania. W związku z opisanymi powyżej okolicznościami, mimo że istnieją przesłanki z art. 10 prawa upadłościowego i naprawczego uzasadniające ogłoszenie upadłości dłużnika. Sąd na podstawie art. 13 ust. 2 p.u.n. oddalił wniosek w związku z tym, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką w takim stopniu, że nie wystarcza on na zaspokojenie kosztów postępowania (punkt 1 postanowienia). O wynagrodzeniu tymczasowego nadzorcy i zwrocie wydatków sąd orzekł zgodnie z art. 162 ust. 1 i 6 w zw. z art. 38 ust. 2 p.u.n. oraz art. 162 ust. 3 zd. drugie p.u.n. O kosztach postępowania należnych Skarbowi Państwa orzeczono w punkcie 3 na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 32 ust.4 Prawa upadłościowego i naprawczego, obciążając nimi dłużnika.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył dłużnik , zarzucając mu naruszenie przepisu art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, poprzez jego błędne zastosowanie i wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia; przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Dłużnik nie zgodził się z oceną Sądu, opierającą się o treść sprawozdania tymczasowego nadzorcy sądowego w zakresie określenia wartości nieruchomości. Oszacowanie majątku, dokonane przez tymczasowego nadzorcę sądowego, stanowi jedynie bardzo ogólny osąd samego nadzorcy, gdyż nie jest ona biegłym w zakresie wyceny nieruchomości. Wątpliwości, co do szacowanych przez nadzorcę wartości, odnoszą się również do ruchomości dłużnika. Dodatkowo, istnieje możliwość wynajęcia samych maszyn stanowiących majątek upadłego, jak i całej hali wraz ze znajdującymi się w niej maszynami. Dłużnik zawarł już taką umowę i wynajmuje swoje maszyny. Dodatkowo, dłużnik otrzymał ofertę zakupu powyższych ruchomości, co stanowi, iż istnieje realna możliwość zbycia przedmiotowych składników majątku i w konsekwencji uzyskania środków pieniężnych na zaspokojenie potrzeb związanych powstałymi kosztami postępowania. W związku z powyższym, nie sposób zgodzić się z przedstawionym przez nadzorcę sprawozdaniem, w szczególności z wyliczeniem kosztów koniecznych do wykonania postępowania likwidacyjnego oraz stwierdzeniem sądu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Posiadany majątek oraz możliwość spieniężenia zarówno nieruchomości jak i ruchomości, przy uwzględnieniu faktu, iż jest on niewypłacalny, pozwolą na zaspokojenie kosztów niniejszego postępowania, a złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, uznać należy za w pełni uzasadniony i zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zażalenie okazało się niezasadne.

Na wstępie Sąd Okręgowy wskazuje , iż w niniejszej sprawie – na mocy art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne ( Dz. U. poz. 978 ) – miały zastosowanie dotychczas obowiązujące przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego , gdyż wniosek o ogłoszenie upadłości złożono 30 grudnia 2015 roku.

Treść zażalenia jest w istocie polemiką z prawidłowymi ustaleniami sądu upadłościowego. Dłużnik podnosi co prawda , iż wartość nieruchomości i ruchomości przyjęta przez sąd może być zaniżona ale swoich twierdzeń niczym nie popiera. Same stwierdzenie , iż można by uzyskać wyższą wartość z tytułu sprzedaży majątku nie może stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia. Sąd obszernie i szczegółowo wskazał czemu uznał za wiarygodną ocenę przedstawioną przez tymczasowego nadzorcę sądowego. Dłużnik nie składał też wniosku o powołanie biegłego celem wyceny swojego majątku. Nie może więc skutecznie podważać wyceny tymczasowego nadzorcy sądowego zaaprobowanej przez sąd. Należy wskazać , iż dokonywana w toku postępowania wycena majątku dłużnika i kosztów postępowania z natury rzeczy ma charakter szacunkowy. Sąd nie ma obowiązku w każdym przypadku powoływania biegłego celem dokonania takiej wyceny, dłużnik w apelacji także nie wnosił o powołanie biegłego. Dłużnik nie przedłożył żadnej oferty na zakup swoich nieruchomości , a przedłożona – jako załącznik do apelacji - oferta zakupu ruchomości nie zawiera ceny. Nawet przyjmując wycenę majątku przedstawioną we wniosku przez dłużnika , jego majątek nie byłby wart więcej niż około 1.850 tys. zł co – mając na względzie regulacje przewidziane przez art. 336 i art. 345 p.u.n. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. – oznacza , że na koszty postępowania , których dłużnik skutecznie nie podważył , możnaby przeznaczyć nie więcej niż 185 tys. zł. Dłużnik kwestionował co prawda wcześniej wskazaną przez nadzorcę wysokość kosztów postępowania , lecz nie wskazał , które konkretnie koszty i w jakim stopniu zostały zawyżone.

Odnośnie podnoszonej przez dłużnika kwestii czynszu najmu za maszyny należy wskazać , iż wpływy z najmu – zgodnie z załączoną umową – powiększyłyby możliwe do uzyskania wpływy do masy upadłości teoretycznie o kwotę około 30 tys. zł , przy założeniu że postępowanie upadłościowe trwałoby 2 lata. Jednakże należy zważyć , iż ruchomości dłużnika są obciążone zastawem. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale wydanej dnia 14 maja 2014 r. w sprawie III CZP 18/14 , czynsz najmu i dzierżawy nieruchomości obciążonej hipoteką , pobrany po ogłoszeniu upadłości zalicza się do sumy uzyskanej z likwidacji tej nieruchomości ( art. 336 ust. 1 i art. 345 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze ) , z której podlegają zaspokojeniu wierzytelności zabezpieczone hipoteką. Co prawda orzeczenie to dotyczyło bezpośrednio hipoteki , lecz należy tutaj mieć na względzie , iż zastaw jest zbliżonym do hipoteki ograniczonym prawem rzeczowym , dotyczącym zasadniczo ruchomości. Tak więc , zgodnie z art. 336 ust. 1 i art. 345 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze , tylko 10 % owego czynszu – a więc kwota rzędu kilka tysięcy zł - mogłoby zostać przeznaczone na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze , w brzmieniu obowiązującym – zgodnie z art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne ( Dz. U. poz. 978 ) – do dnia 31 grudnia 2015 r. , sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Przedstawione wyżej rozważania wskazują jednoznacznie , iż prawidłowo Sąd Rejonowy oddalił wniosek na powyższej podstawie , gdyż dłużnik nie wykazał aby z likwidacji jego majątku możnaby uzyskać kwotę pozwalającą pokryć koszty postępowania upadłościowego.

Zażalenie podlegało zatem oddaleniu w myśl art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc.

Artur Fornal Wojciech Wołoszyk Elżbieta Kala

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13