Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Aleksandra Nyga

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa: S. I. (1)

przeciwko: P. Z. (Z.)

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego P. Z. na rzecz powódki S. I. (1) kwotę 43 331,75 zł (czterdzieści trzy tysiące trzysta trzydzieści jeden złoty siedemdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 28 lipca 2015 r. do dnia zapłaty;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4 749,20 zł (cztery tysiące siedemset czterdzieści dziewięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3)  oddala wniosek powódki o zasądzenie dalszych kosztów od interwenienta ubocznego.

SSR Jolanta Brzęk

Sygn. akt: VI GC 1205/15/3

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 lipca 2015 roku, powódka S. I. (2) wniosła o zasądzenie od pozwanego P. Z. kwoty 43 331,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2015 roku do dnia zapłaty i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zawarła z pozwanym umowę sprzedaży towaru w postaci rzeczy ruchomych. W oparciu o zawartą umowę powódka wystawiła pozwanemu fakturę VAT nr (...) oraz fakturę VAT nr (...) z terminem płatności do dnia 27 lipca 2015 r. Wyjaśniła, że pozwany na rzecz powyższych faktur wpłacił łącznie jedynie kwotę 4 915,00 zł. Pozwany w terminie płatności w/w faktur nie uregulował powódce pozostałej kwoty dochodzonej pozwem. Powódka wezwała pozwanego do zapłaty, na które pozwany jednak nie zareagował.

W dniu 20 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał w sprawie VI GNc 2090/15/3 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany P. Z. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa, zawiadomienie o toczącym się postępowaniu i wezwaniu do wzięcia udziału w sprawie Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C. oraz zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

Pozwany w pierwszej kolejności wskazał, że ze względu na okoliczność, iż nabyte przez niego od powódki ruchomości (za które powódka domaga się zapłaty) obciążone były na rzecz przypozwanego ustawowym prawem zastawu, a tym samym miały wadę prawną; pozwany, celem zwolnienia się spod odpowiedzialności rzeczowej wobec przypozwanego za zapłacone długi powódki, nabył od przypozwanego wierzytelności przypadające mu od powódki tyt. czynszu najmu i opłaty eksploatacyjne za miesiące od stycznia do kwietnia 2015 r. w łącznej kwocie 38 987,85 zł oraz kary umownej w kwocie 6 258,90 zł (łącznie 45 246,75 zł) ; celem jej potrącenia z wierzytelnością powódki o zapłatę ceny za ruchomości. Pozwany wskazał, ze przypozwany zawiadomił powódkę o zbyciu cesji wierzytelności.

Pismem z dnia 29 marca 2016 r. Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C. zgłosiła interwencję uboczną po stronie pozwanego i wniosła o oddalenie powództwa, zawieszenie postępowania w sprawie oraz zasądzenie od powódki na rzecz interwenienta ubocznego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu interwenient wskazał, że posiada interes prawny w przystąpieniu do sprawy z interwencją po stronie Pozwanej, ze względu na zbycie na rzecz Pozwanego wierzytelności przysługującej mu wobec Powódki. Wskazał, że w toczącym się postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Bielsku dochodzi od Powódki wierzytelności z umowy najmu przywołanej w sprzeciwie Pozwanego, należne za okresy poprzedzające okresy, za które powstały wierzytelności zbyte przez Interwenienta Pozwanemu, a przedstawione przez Pozwanego do potrącenia w niniejszym procesie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 kwietnia 2015 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej strony, tj. pozwany P. Z. (jako kupujący) i powódka S. I. (2) (jako sprzedająca) zawarli umowę sprzedaży towaru wyszczególnionego w załączniku nr 1 do umowy.

Strony zgodnie z § 3 umowy przyjęły, że pozwany zapłaci powódce cenę sprzedaży zgodną z fakturą nr (...) w wysokości 48 246,75 zł. , po wpłaceniu zaliczki w dniu 27 kwietnia 2015 r. w kwocie 3 000,00 zł gotówką. Zgodnie z § 4 umowy pkt 2 pozostała kwota zapłaty nastąpić miała do 27 lipca 2015 r. w trzech ratach płatnych do 27 dnia każdego miesiąca w wysokości 16 081,25 zł każda, przelewem na konto powódki. W § 7 umowy strony przyjęły, że w sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Faktury VAT nr (...) zostały przyjęte przez pozwanego bez żadnych zastrzeżeń. Pozwany w dniu 22 maja 2015 r. wpłacił na rzecz Powódki kwotę 3 000,00 zł oraz dokonał przelewu na kwotę 1 915,00 zł tyt. częściowej zapłaty za w/w faktury VAT. W terminie płatności faktur VAT nr (...) jak i po jego upływie pozwany nie uregulował powódce pozostałej kwoty, tj. 43 331,75 zł. Powódka w dniu 22 lipca 2015 r. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 43 331,75 zł. Pozwany nie zapłacił.

dowód: umowa sprzedaży wraz z załącznikiem (k.5-7), faktura nr (...) (k.8), faktura (...) (k.9), dowody wpłaty (k.10,11), potwierdzenie przelewu (k.12), wezwanie do zapłaty (k.13) z dowodem nadania (k.14).

Powódkę S. I. (2) na podstawie postanowień aneksu zmieniającego z dnia 2 września 2013 r. łączyła umowa najmu lokalu położonego w budynku centrum handlowo – usługowego interwenienta ubocznego Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C.. W najmowanym lokalu powódka prowadziła samoobsługowy lokal gastronomiczny korzystając ze stanowiącego jej własność wyposażenia kuchni. Strony powyższej umowy pierwotnie przyjęły okres najmu na czas oznaczony, tj. 10 lat.

W dniu 22 października 2014 roku powódka złożyła interwenientowi ubocznemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu ze skutkiem na dzień 24 października 2014 roku wskazując jako przyczynę wady lokalu stwarzające realne zagrożenie dla życia i zdrowia najemcy i osób przez niego zatrudnionych i wezwała go do odbioru lokalu w dniu 27 października 2014 roku. W odpowiedzi interwenient uboczny stanął na stanowisku, że wypowiedzenie umowy nie wywołuje skutków prawnych oraz, że przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na ruchomościach wniesionych do przedmiotu najmu na zabezpieczenie roszczeń z umowy najmu.

dowód: umowa sprzedaży wraz z załącznikiem (k.5-7), faktura nr (...) (k.8), faktura (...) (k.9), dowody wpłaty (k.10,11), potwierdzenie przelewu (k.12), wezwanie do zapłaty (k.13) z dowodem nadania (k.14), umowa najmu (k.50-62) wraz z aneksem (k.63), oświadczenie o rozwiązaniu umowy najmu (k. 49),

Przed Sądem Rejonowym w Bielsku-Białej, sygn. akt VI GC 1133/15 toczy się proces wytoczony przez Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C. przeciwko powódce S. I. (2) o zapłatę za faktury VAT o nr (...) wynikające z umowy najmu, a także z tyt. kar umownych, które zostały przedstawione przez pozwanego do potrącenia w niniejszym procesie (w wyniku zawartej umowy cesji wierzytelności pomiędzy pozwanym a Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C.). Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, sygn. akt VI GC 1133/15 nie wydal jeszcze rozstrzygnięcia w sprawie.

Umową o przelew wierzytelności na zabezpieczenie z dnia 25 listopada 2013 r. Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C. przelała na rzecz Banku (...) S.A w W. wierzytelność przysługującą jej m in. od powódki z tyt. umowy najmu z dnia 19 marca 2013 r.

W dniu 11 maja 2016 r. Banku (...) S.A. w W. wyraził zgodę na zbywanie lub dochodzenie przez Centrum Handlowe (...) Sp. z o.o. w C., we własnym imieniu i na własny rachunek, wszelkich wierzytelności przelanych powierniczo na rzecz Banku, przysługujących względem powódki S. I. (2).

dowód: protokół SR w Bielsku-Białej (k.86 i 95-96), umowa przelewu wierzytelności (k.38-40 i k. 120-121), zawiadomienie o Cesji wierzytelności (k.41), oświadczenie o potrąceniu (k.42) wraz z potwierdzeniem nadania (k.43) i doręczenia (k.44), faktury (k.45-48), umowa o przelew wierzytelności na zabezpieczenie (k.107-109) wraz z aneksem (k.110-111), zawiadomienie o cesji (k.112), aneks nr (...) (k.113- 116), zgoda na dysponowanie wierzytelnością (k.117).

Powyższe ustalenia poczynione zostały w oparciu o powołane dowody z dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne w całości. Należy podkreślić, że powołana dokumentacja pomimo iż pochodziła z różnych źródeł przedstawiała spójny obraz przebiegu wydarzeń, który był prawdopodobny w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z akt sprawy VI GC 1133/15 SR w Bielsku – Białej w szczególności z pism oraz opinii technicznej albowiem nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Dotyczyły okoliczności związanych ze skutecznością dokonanego rozwiązania umowy oraz prawa zastawu, które są przedmiotem badania w innych postępowaniach sądowych stron.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie stron albowiem nie miał on znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego P. Z. kwoty 43331,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem ceny za rzeczy ruchome oznaczone w umowie, na podstawie umowy oraz wystawionych faktur VAT.

Pozwany natomiast wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut potrącenia w stosunku do roszczenia dochodzonego przez powódkę.

Interwenient uboczny po stronie pozwanego wniósł o oddalenie powództwa powołując się na skuteczność dokonanej cesji na pozwanego przysługujących interwenientowi wierzytelności z tytułu zaległych czynszów, których powódka nie uregulowała wobec interwenienta. Jednocześnie zaznaczył, że wobec nieskutecznego jego zdaniem wypowiedzenia umowy najmu dokonanego przez powódkę, miał prawo dokonać zastawu na rzeczach ruchomych, które powódka sprzedała pozwanemu. Jednocześnie wskazał, że o czynsze zaległe toczy się postępowanie przed Sądem Rejonowym w Bielsku-Białej, w którym powódka podniosła zarzut wcześniejszego rozwiązania umowy.

Powódka wywodziła swoje roszczenie z umowy sprzedaży rzeczy ruchomych ( art. 535 kc ). Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Powódka jako inicjator niniejszego procesu winna był zatem udowodnić ( art. 6 kc ), że strony zawarły umowę sprzedaży, że w jej realizacji wydała pozwanej towar, co obligowało pozwanego do zapłaty ceny.

W ocenie sądu powódka słusznie skorzystała z uprawnienia wynikającego z przepisów o sprzedaży. Dokonała sprzedaży rzeczy i przeniosła ich własność na pozwanego.

Nie ulega wątpliwości, że rzeczy będące przedmiotem umowy sprzedaży mają wadę prawną (art. 556 ³ k.c.). Z okoliczności wskazanych przez strony wynika, że interwenient uboczny objął je prawem zastawu na podstawie art. 670 k.c. Kwestia zasadności zastosowanego prawa zastawu jest przedmiotem badania tut. Sądu w innym postępowaniu.

Okoliczności związane z ewentualnym prawem zastawu nie mają jednak znaczenia w niniejszym postepowaniu, ponieważ jak wynika z dat podejmowanych decyzji, a przede wszystkim z daty umowy sprzedaży wynika, że pozwany wiedział o ewentualnej wadzie rzeczy. Zgodnie z treścią art. 557 par. 1 k.c. sprzedawca zwolniony jest od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.

Wobec powyższego spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na tym czy pozwanemu przysługuje wierzytelność w stosunku do powódki nadająca się do potrącenia.

Pozwany w sprzeciwie podniósł zarzut potrącenia. W tym przypadku jest to zarzut procesowy, który miał wywołać również skutki w sferze materialnoprawnej. Z istoty potrącenia wynika, że obie wierzytelności muszą być wzajemne, co oznacza, że każda ze stron jest wierzycielem drugiej i jednocześnie jej dłużnikiem. Zatem przedstawiając swoje wzajemne wierzytelności do potrącenia pozwany wyraził jednocześnie przekonanie o istnieniu i wysokości wzajemnej wierzytelności powódki dochodzonej pozwem z tytułu zawartej umowy.

W ocenie Sądu Rejonowego skuteczność oświadczenia o potrąceniu zależy od spełniania przesłanek z art. 498 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Przesłanka wymagalności dotyczy wyłącznie wierzytelności potrącającego jako strony aktywnej. Wynika to z faktu, że potrącenie jest jednoznaczne z przymusowym zaspokojeniem tej wierzytelności, a nie można prowadzić egzekucji wierzytelności niewymagalnej, z kolei zobowiązany może spłacić wierzytelność przed nadejściem terminu świadczenia. Funkcję zapłaty można bowiem przypisać potrąceniu tylko wówczas, gdy dokonuje go dłużnik, który płaci swój dług z przysługującej mu wierzytelności wzajemnej. Jeżeli natomiast potrącenia dokonuje wierzyciel, to w istocie narzuca dłużnikowi jednostronnie tryb umorzenia zobowiązania, egzekwując swoją należność, nawet jeżeli druga strona nie miała zamiaru jej spełnić i umorzenie wierzytelności przez potrącenie nie odpowiada jej woli. Wierzyciel w ten sposób przymusowo realizuje swoje prawo. Dla wywołania skutków potrącenia w postaci umorzenia wierzytelności, konieczna jest wymagalność wierzytelności potrącającego, albowiem umorzenie może nastąpić nie wcześniej niż w momencie, gdy wierzytelności staną się wymagalne - tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 stycznia 2013 r., I ACa 1385/12, LEX nr 1322889; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2007 r., I CSK 270/07, LEX nr 530614).

Zdaniem Sądu nie mogło w niniejszej sprawie dojść do potrącenia wzajemnych wierzytelności wskazanych w sprzeciwie a to już z uwagi na brak przesłanki wymagalności po stronie należności pozwanego. Należy zauważyć, że samo istnienie wierzytelności przedstawionej przez pozwanego do potrącenia jest dopiero na etapie rozstrzygnięcia przed Sądem Rejonowym w Bielsku-Białej, sygn. akt VI GC 1133/15.

Bez znaczenia zatem jest, czy oświadczenie o potrąceniu zostało prawidłowo doręczone oraz czy cesja wierzytelności, które objęło oświadczenie była skuteczna.

W ocenie Sądu dla skuteczności oświadczenia o potrąceniu konieczna jest ściśle określona sekwencja wydarzeń, gdzie obowiązek spełnienia świadczenia będący wynikiem wymagalności roszczenia wyprzedza zrealizowanie przez wierzyciela prawokształtującego uprawnienia, jakim jest oświadczenie o potrąceniu (por. np: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2006 r., II CSK 293/06, LEX nr 453147; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1999 r., sygn. akt III CKN 474/98, LEX nr 518079; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2013 r., I ACa 1385/12, LEX nr 1322889). W konsekwencji złożenie przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu - tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie - nie mogło odnieść zamierzonego przez stronę dokonującą potrącenia skutku.

Zatem w ocenie Sądu oświadczenie o potrąceniu złożone w chwili, gdy wierzytelności będące przedmiotem potrącenia są przedmiotem sporu sądowego, nie są jeszcze wymagalne lub nie spełniały innych warunków potrącenia, należy uznać za nieważne i nieulegające konwalidacji wskutek późniejszego uzyskania przez nie cech potrącalności.

Brak podstaw do wstrzymywania rozstrzygnięcia w sprawie, z powodu innych toczących się postępowań ponieważ ważność i skuteczność umowy sprzedaży nie została przez żądną ze stron zakwestionowana, a składane zarzuty są przedmiotem rozważań w innych sprawach sądowych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd, na podstawie art. 535 kc, orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

O odsetkach orzeczono w oparciu o art. 481 § 1 kc.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na łączną kwotę kosztów postępowania złożyły się kwoty 2 167,00 złotych tytułem opłaty od pozwu, 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, 2 400,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona zgodnie z §6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r. ze zm.) oraz kwotę 165,20 zł tyt. rekompensaty za poniesione koszty odzyskania należności zgodnie z art. 10§ 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, co daje łączną kwotę 4 749,20 zł.

W punkcie trzecim Sąd oddalił wniosek o zasądzenie dalszych kosztów od interwenienta ubocznego na podstawie art. 107 k.p.c., ponieważ pomiędzy nim, a pozwanym nie zachodzi współuczestnictwo jednolite, a interwenient nie spowodował swymi czynnościami samoistnymi żadnych dodatkowych kosztów. Sąd nie zasądził też kosztów interwencji od pozwanego, ponieważ ten o to nie wnosił.

SSR Jolanta Brzęk