Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: KIO 2824/15

WYROK
z dnia 18 stycznia 2016 r.

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:

Przewodniczący: Marek Szafraniec

Protokolant: Rafał Komoń

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 grudnia 2015 r.
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Generali
Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. w Warszawie (02-676), ul. Postępu 15B oraz AXA
Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji S.A. w Warszawie (00-867), ul. Chłodna 51
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gminę Wrocław, pl. Nowy Targ 1-8,
50-141 Wrocław


orzeka:

1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu: Gminie Wrocław
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie części
pierwszej zamówienia, a następnie, w ramach tej części, powtórzenie czynności
badania i oceny ofert oraz odrzucenie na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4) ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r.
poz. 2164) oferty złożonej przez wykonawcę: Towarzystwo Ubezpieczeń
Wzajemnych „TUW” w Warszawie, jako oferty, która zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia,
2. kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Gminę Wrocław i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Generali Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. w Warszawie oraz AXA Towarzystwo Ubezpieczeń i
Reasekuracji S.A. w Warszawie tytułem wpisu od odwołania,

2.2. zasądza od zamawiającego: Gminy Wrocław na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Generali Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. w Warszawie oraz AXA Towarzystwo Ubezpieczeń i
Reasekuracji S.A. w Warszawie kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście
tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.


Przewodniczący: ……………………………

Sygn. akt: KIO 2824/15

U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „Ubezpieczenie mienia Gminy Wrocław, ubezpieczenie
odpowiedzialności cywilnej jednostek organizacyjnych Gminy Wrocław w związku
z prowadzoną działalnością oraz posiadanym mieniem oraz ubezpieczenia komunikacyjne:
OC, AC, ASS i NNW kierowców oraz pasażerów pojazdów Gminy Wrocław” zostało
wszczęte przez Gminę Wrocław, zwaną dalej Zamawiającym. Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia, zgodnie z informacją zawartą w doręczonym
Prezesowi Izby piśmie z dnia 30 grudnia 2015 r., przekraczała kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164), zwanej dalej ustawą Pzp. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2015/S 173-
315115) w dniu 8 września 2015 r.
W dniu 28 grudnia 2015 r. odwołanie wnieśli wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia: Generali Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. w Warszawie oraz AXA
Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji S.A. w Warszawie, zwani dalej łącznie
Odwołującym.
Odwołanie zostało wniesione wobec zaniechania przez Zamawiającego w zakresie części
pierwszej zamówienia czynności odrzucenia oferty złożonej przez Towarzystwo Ubezpieczeń
Wzajemnych „TUW” w Warszawie, zwanego dalej TUW, co stanowić miało naruszenie
przepisu art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Nadto Odwołujący, z ostrożności, zarzucał
Zamawiającemu również:
1. „Naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z prowadzeniem postępowania
udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem fundamentalnej zasady uczciwej
konkurencji i równego traktowania uczestników postępowania.
2. Naruszenie art. 7 ust. 3 ustawy Pzp w związku z wyborem oferty najkorzystniejszej
z naruszeniem przepisów ustawy Pzp.
3. Naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 4 ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy tj. Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW”.”
Odwołujący stał na stanowisku, że TUW złożyło wyjaśnienia, które „w żaden sposób nie dają
możliwości zweryfikowania ceny”, nadto nie przedłożyło Zamawiającemu żadnych dowodów,
choć było do tego przez Zamawiającego wzywane. Zdaniem Odwołującego powołane

wyjaśnienia były ogólnikowe, lakoniczne, odwoływały się do powszechnie znanych
argumentów, a w szczególności TUW nie wykazało, w jaki sposób i przy jakich czynnikach
skalkulowało ryzyko, a tym samym cenę swojej oferty.
Uwzględniając podniesione zarzuty, Odwołujący wnosił o:
1. „Uwzględnienie odwołania;
2. Unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
3. Powtórzenie czynności oceny złożonych wyjaśnień, w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp,
oferty Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW”;
4. Odrzucenie oferty firmy Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW”;
5. Wyboru jako oferty najkorzystniejszej oferty odwołującego”
W dniu 5 stycznia 2016 r. zostało doręczone Prezesowi Izby zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego dokonane w imieniu TUW (Towarzystwo Ubezpieczeń
Wzajemnych „TUW” w Warszawie).
Zgodnie z przepisem art. 185 ust. 2 ustawy Pzp wykonawca może zgłosić przystąpienie
do postępowania odwoławczego w terminie 3 dni od dnia otrzymania kopii odwołania,
wskazując stronę, do której przystępuje, i interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść
strony, do której przystępuje. Zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby w formie
pisemnej albo elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem elektronicznym
weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, a jego kopię przesyła się
zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie
Powołane zgłoszenie, dokonane w imieniu TUW, doręczono Prezesowi Izby w formie
pisemnej, a podpis pod nim złożyła U. W.-K., zgodnie z pieczęcią opisującą jej podpis,
sprawującej funkcję Dyrektora. Wraz ze zgłoszeniem przystąpienia nie zostały złożone
żadne dokumenty, które miałyby potwierdzać umocowanie tej osoby
do reprezentowania TUW. Tym samym nie zostało wykazane, aby zgłoszenie przystąpienia
zostało podpisane przez osobę, która została należycie umocowana do reprezentowania
wszystkich wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia. Jak zasadnie
zauważyła Izba w sprawie KIO 237/15: „ustawodawca nie przewidział dla wykonawców
przystępujących do postępowania odwoławczego możliwości uzupełniania braków
zgłoszenia przystąpienia. [przepisy ustawy Pzp nie znają instytucji wezwania do uzupełniania
zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego. Odpowiednie przepisy ustawy
Pzp (art. 187 ust. 3-7 ustawy Pzp), na zasadzie wyjątku, dopuszczają jedynie –
w określonych w nich okolicznościach – uzupełnienie odwołania.] Stąd też należy wywieść,

że przystąpienie nie spełniające wymogów, co do formy wniesienia, terminu, braków
formalnych w postaci :
− nie posiadania przymiotu wykonawcy (w tym również wykazania umocowania
do działania w jego imieniu przy pierwszej czynności w postępowaniu tj. przy zgłoszeniu
przystąpienia)
− braku wskazania strony, do której się przystępuje oraz
− interesu w uzyskaniu korzystnego dla strony, do której się przystępuje rozstrzygnięcia,
a także
− nie przekazania kopii przystąpienia zamawiającemu i odwołującemu,
nie może być uznane za skuteczne i Izba w takim przypadku zobligowana jest nie dopuścić
przystępującego do udziału w postępowaniu.” Podobnie o braku możliwości uzupełniania
braków formalnych zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego Izba
wypowiedziała się m.in. w sprawach: KIO 216/15, KIO 2665/14, KIO 2308/14, KIO 878/14,
KIO 692/14, KIO 2734/13, czy też KIO 121/13.
Nadto, jak wskazano w samym zgłoszeniu, treść odwołania Zamawiający przekazał
wykonawcom w dniu 28 grudnia 2015 r. Informacja ta znajduje swe potwierdzenie w piśmie
Zamawiającego z dnia 30 grudnia 2015 r. Tym samym termin 3 dni na dokonanie zgłoszenia,
o którym mowa w art. 185 ust. 2 ustawy Pzp, upłynął z dniem 31 grudnia 2015 r. W terminie
tym zgłoszenie przystąpienia, zgodnie z powołanym przepisem winno być doręczone
Prezesowi Izby w formie pisemnej albo elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
W rozpoznawanym przypadku, zgłoszenie, w odpowiedniej wymaganej prawem formie,
zostało doręczone Prezesowi Izby po upływie ustawowego terminu. Zaznaczyć przy tym
należy, że w odniesieniu do zgłoszenia przystąpienia w ustawie Pzp brak regulacji,
jaką wprowadzono w odniesieniu do skargi do sądu (zgodnie z art. 198b ust. 2 ustawy Pzp
złożenie skargi w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) jest równoznaczne
z jej wniesieniem do sądu), tym samym nie jest możliwym przyjęcie, że dzień złożenia
zgłoszenia przystąpienia w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe, jest dniem doręczenia tegoż
zgłoszenia Prezesowi Izby.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, że zgłoszonego w imieniu TUW przystąpienia
nie można było uznać za skuteczne, a tym samym wykonawca ten nie uzyskał statusu
uczestnika postępowania odwoławczego.

Skład orzekający Izby wykluczył to, aby spełniona została którakolwiek z przesłanek
odrzucenia odwołania ustanowionych w art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie zebranego materiału
dowodowego, z uwzględnieniem stanowisk stron, skład orzekający Izby ustalił i zważył,
co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołującemu, w świetle przepisu art. 179
ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania w postępowaniu o udzielenie
zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba postanowiła zaliczyć w poczet materiału dowodowego poświadczone za zgodność
z oryginałem dokumenty przekazane przez Zamawiającego na wezwanie Prezesa Izby,
a także te, które złożył on w toku rozprawy przed Izbą.
Mając na celu ocenę zasadności zarzutów podnoszonych w odwołaniu Izba ustaliła,
że zgodnie z pkt III.2 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) zamówienie
zostało podzielone na siedem części, z których pierwsza obejmowała ubezpieczenie mienia
Gminy Wrocław, którym dysponują jednostki organizacyjne, z wyłączeniem mienia jednostek
oświatowych, kultury, jednostek ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz mienia
komunalnego. Na końcu rozdziału III SIWZ Zamawiający zawarł następującą uwagę:
„W przypadku Wykonawcy działającego w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
zawarcie umów ubezpieczenia nie będzie się wiązało z uzyskaniem przez Zamawiającego
członkowstwa w TUW, a w szczególności – ze zobowiązaniem Zamawiającego do udziału
w pokrywaniu straty towarzystwa na rzecz Zamawiającego z tytułu ubezpieczeń.”
Zgodnie z pkt XVI.3 SIWZ „ceną oferty jest wysokość składki ubezpieczeniowej, obejmującej
koszt realizacji całości przedmiotu zamówienia, w tym: całość ochrony ubezpieczeniowej
zaoferowanej przez Wykonawcę, wszystkie składniki cenotwórcze oraz wszelkiego innego
rodzaju opłaty i podatki”. Dalej, w pkt XVI.4 SIWZ Zamawiający zapisał: „Cena oferty musi
obejmować całość zamówienia i uwzględniać wszystkie koszty, jakie Wykonawca poniesie
w związku z wykonaniem przedmiotu zamówienia. Całość zamówienia rozumiana
jest jako zakres obligatoryjny, nie podlegający żadnym zmianom.”
Zgodnie z pkt VI SIWZ zadanie pierwsze miało być realizowane przez okres 24 miesięcy
począwszy od dnia 1 lutego 2016 r.
Zgodnie z treścią załącznika nr 9 do SIWZ – formularza cenowego – cena ofertowa stanowić
miała sumę kwot określonych w pkt 3 części A, B i C załącznika nr 1 do formularza

ofertowego, gdzie podane miały być odpowiednie ceny równe składce należnej za okres
24 miesięcy („2-krotność składki za 12-miesięczny okres rozliczeniowy”). Tym samym cena
ofertowa odpowiadała wysokości składki za pełen okres ubezpieczenia, tj. 24 miesiące.
W toku postępowania o udzielenie zamówienia, Zamawiający przedstawił wykonawcom dane
na temat szkodowości w odniesieniu do części pierwszej zamówienia za lata 2011-2015
(dane te zostały przywołane w wyjaśnieniach złożonych przez Odwołującego w trybie
art. 90 ustawy Pzp, a Zamawiający w toku rozprawy przed Izbą wprost potwierdził,
że ujawnione tam wartości zaczerpnięte zostały z informacji przekazanych wykonawcom
w toku postępowania przez Zamawiającego). Zgodnie z tymi informacjami w roku 2011
wypłacone zostały odszkodowania na łączną kwotę 138 109,39 zł, i dalej odpowiednio:
w roku 2012 – 318 020,34 zł, w roku 2013 – 42 568,76 zł, w roku 2014 – 202 545,69 zł,
zaś w roku 2015 – 658 569,25 zł, a nadto zabezpieczono na rezerwie kwotę 135 473,58 zł.
Wartość zamówienia, zgodnie z pkt 2 pisemnego protokołu, została ustalona
przez Zamawiającego dla części pierwszej zamówienia na kwotę 1 300 000,00 zł.
Zgodnie z notatką (załącznikiem nr 8 do wniosku o wszczęcie postępowania o udzielenie
zamówienia z dnia 28 sierpnia 2015 r.) – pismem z dnia 10 sierpnia 2015 r. wartość ta
została ustalona „na podstawie dotychczasowych wydatków ponoszonych przez Gminę
Wrocław na ochronę ubezpieczeniową z uwzględnieniem zmian wartości majątku, wysokości
wypłaconych odszkodowań z obecnego programu ubezpieczenia oraz aktualnych tendencji
rynkowych”. W piśmie tym wskazano również, że „w szacowaniu wartości uwzględniono
progresję składek związaną ze wzrostem majątku Gminy Wrocław; w szacowaniu założono
roczny wzrost składki wynikający ze wzrostu wartości mienia skutkujący koniecznością
aktualizacji sum ubezpieczenia oraz rozliczenia klauzul obejmujących mienie automatyczną
ochroną po ok. 5% w odniesieniu do mienia jednostek edukacji oraz mienia Urzędu
Miejskiego Wrocławia”.
Termin składania ofert, zgodnie z pkt 7.2 pisemnego protokołu postępowania, upłynął
w dniu 12 listopada 2015 r. Zamawiający ogłosił, że zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
części pierwszej zamówienia kwotę 1 300 000,00 zł. Zamawiającemu złożono w ramach tego
zadania cztery oferty. Najtańszą była oferta TUW – zaoferowało ono realizację przedmiotu
zamówienia za cenę 278 000,00 zł. Kolejne oferty złożyli odpowiednio: Odwołujący
(796 116,68 zł), konsorcjum: Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji Allianz Polska S.A.,
Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji Warta S.A., Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń
Ergo Hestia S.A. i Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. (1 036 296,28 zł) oraz konsorcjum:
InterRisk Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. i Gothaer Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.
(1 179 709,72 zł).

Pismem z dnia 26 listopada 2015 r. Zamawiający, uznając, że pierwotny zapis ceny w ofercie
TUW jest efektem poczynienia przez tego wykonawcę oczywistych omyłek rachunkowych,
skorygował tenże zapis i ustalił cenę oferty na kwotę 278 801,50 zł. Tym samym pismem,
odwołując się do przepisu art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, wezwał on też TUW do złożenia
wyjaśnień i dowodów w zakresie rażąco niskiej ceny. Wskazał on przy tym, że zaoferowana
przez TUW cena budzi jego uzasadnione wątpliwości, co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w SIWZ, albowiem „stanowi
ona zaledwie 21,45% wartości szacunkowej zamówienia” (cena „jest niższa o 78,55%
od wartości szacunkowej”). Zamawiający wezwał TUW do udzielenia wyjaśnień oraz
złożenia dowodów dotyczących elementów oferty, mających wpływ na wysokość ceny.
Pouczył też TUW o spoczywającym na nim zgodnie z przepisem art. 90 ust. 2 ustawy Pzp
obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, a także o regulacji zawartej
w przepisie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
W piśmie z dnia 27 listopada 2015 r. TUW zawarło swe wyjaśnienia. Oświadczyło, że oferta
została sporządzona po oszacowaniu ryzyka, stosownie do oczekiwanego zakresu ochrony,
w oparciu o obowiązujące w TUW stawki i wskaźniki, z uwzględnieniem faktu, że kładzie ono
szczególny nacisk na kompleksowe ubezpieczanie mienia i odpowiedzialności cywilnej
jednostek samorządu terytorialnego, którym udziela szczególnych zniżek i rabatów.
Wyjaśniło też, że uwzględniło przebieg ubezpieczenia Zamawiającego, jak i innych
porównywalnych podmiotów. TUW zaznaczyło również to, że na terenie województwa
dolnośląskiego ubezpiecza dużą liczbę podmiotów samorządu terytorialnego, co pozwoliło
mu zaoferować cenę, której nie uważa za zaniżoną. Zwracało również na charakter
wzajemnościowy towarzystwa i zasadę non-profit, co służyć ma zapewnieniu wszechstronnej
i stosunkowo taniej ochrony ubezpieczeniowej. Nadto TUW zapewniło Zamawiającego,
że zaoferowane mu stawki są rzetelne i odpowiadają warunkom rynkowym.
Zamawiający, w toku badania złożonych mu ofert, ocenił tak przedstawione mu wyjaśnienia
za wystarczające i uznał w ramach części pierwszej zamówienia ofertę złożoną przez TUW
za najkorzystniejszą.
Wobec powyższego Odwołujący wniósł odwołanie.
Izba, kierując się przepisem art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, odwołanie wniesione
przez Odwołującego rozpoznała w granicach zarzutów w nim zawartych i popieranych w toku
postępowania odwoławczego.
Skład orzekający Izby, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz
zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu i podlegających kognicji Izby, doszedł

do przekonania, że sformułowane przez Odwołującego zarzuty znajdują oparcie w ustalonym
stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane odwołanie, jako takie, zasługuje
na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku
do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub
wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości
zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca
się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: (1) oszczędności metody
wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających
warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu
wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa
od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200,
poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314); (2) pomocy
publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. Przepis art. 90 ust. 2 Pzp stanowi,
że obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa
na wykonawcy, zgodnie zaś z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień
wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym to wykonawca, będąc do tego
wezwanym przez Zamawiającego, jest obowiązany wykazać Zamawiającemu,
w tym poprzez złożenie odpowiednich dowodów, że zaoferowana przez niego cena
nie jest rażąco niska. Izba podziela przy tym stanowisko wyrażone w sprawie KIO 1410/15,
zgodnie z którym: „przywołany przepis ustawy P.z.p. (art. 90 ust. 1) w brzmieniu
obowiązującym dla niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
tj. w brzmieniu obowiązującym od dnia 19 października 2014 r., pozwala na przyjęcie tezy,
że dowody składane przez wykonawców na wezwanie zamawiającego mogą mieć różnoraki
charakter. Art. 90 ust. 1 ustawy P.z.p. w nowym brzmieniu stanowi bowiem, że zamawiający
zwraca się do konkretnego wykonawcy, w określonych w tym przepisie warunkach,
o udzielenie wyjaśnień, w tym o złożenie dowodów dotyczących elementów mających wpływ
na wysokość ceny. Powyższą regulację należy interpretować łącznie z dyspozycją art. 90
ust. 2 ustawy P.z.p., który to przepis wprost wskazuje na obowiązek wykazania
przez wykonawcę, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Tak więc, w świetle
wskazanych regulacji prawnych, to wykonawca wszelkimi niezbędnymi środkami dostępnymi

w danej sprawie i uzasadnionymi w konkretnym stanie faktycznym, powinien wykazać
zamawiającemu, że jego cena nie jest rażąco niska, pomimo wypełnienia się określonych
ustawowych przesłanek podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego ofercie. Przywołane przepisy
nie określają nawet przykładowego katalogu dowodów, które wykonawca zobowiązany jest
złożyć zamawiającemu w celu uzasadnienia racjonalności i rynkowej wyceny swojej oferty.
Każdy więc dowód adekwatny do konkretnej sytuacji może być przedstawiony
przez wykonawcę zamawiającemu, a następnie podlega on ocenie przez samego
zamawiającego. W niektórych sytuacjach - zwłaszcza biorąc pod uwagę charakter
przedmiotu zamówienia - dowody, które można określić jako "zewnętrzne" mogą okazać się
niezbędne. Powyższe, w ocenie Izby, będzie mogło mieć zastosowanie, jeżeli mamy
do czynienia z przedmiotem zamówienia, gdzie jego zasadnicza część (zakres) muszą
zostać zakupione przez wykonawcę zamówienia od innych podmiotów (zakup określonych
materiałów, produktów czy też wykonanie określonych usług poza przedsiębiorstwem
wykonawcy). W takiej sytuacji, jeżeli wykonawca dokonuje wskazanych zakupów
po zaniżonych, nierynkowych cenach, powinien przedstawić zamawiającemu
wraz z udzielanymi wyjaśnieniami właściwe "zewnętrzne" dowodowy pochodzące
od podmiotów, od których dokonuje wskazanego zakupu na określonych zasadach,
po zaniżonych cenach (np. specjalne oferty zakupowe, upusty itp.), pozwalających mu
obiektywnie na taki zakup. W niektórych przypadkach natomiast, jeżeli przedmiot
zamówienia nie wymaga szczególnych, zakupów czy też dokonywania zleceń wykonywania
określonych prac podwykonawcom, wyjaśnienia uzasadnione dowodowo mogą sprowadzać
się do przedstawienia przez wykonawcę właściwych własnych i szczegółowych kalkulacji
kosztów, związanych z wytworzeniem określonych przez wykonawcę określonych
produktów.”
Istotnym w rozpoznawanej sprawie jest to, że Zamawiający w treści wezwania wyraźnie
poinformował TUW, że to składając wyjaśnienia powinno wykazać, że zaoferowana
przez nie cena uwzględnia wszystkie elementy związane z należytym wykonaniem
zamówienia. W wezwaniu tym Zamawiający wskazał na jego podstawę prawną, tj. na przepis
art. 90 ustawy Pzp. Uwzględniając powyższe Izba uznała, że co do formalnych podstaw
wezwania do złożenia wyjaśnień wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia
publicznego, jako profesjonalista, nie mógł i nie powinien mieć jakichkolwiek wątpliwości.
Takich też TUW nie miało. Oczywistym zatem powinno dla niego być to, że celem
Zamawiającego jest uzyskanie wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny wskazujących
na wszystkie okoliczności uzasadniające, w realiach tej sprawy, zaoferowanie ceny
na poziomie wskazanym w ofercie. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał,
w ocenie Izby, przyjąć, że TUW, będąc świadome konsekwencji wynikających

z zastosowanej przez Zamawiającego procedury, przedstawiło wyjaśnienia,
w których wiarygodnie wyjaśniłoby, w jaki sposób dokonało kalkulacji ryzyka i przy jakich
czynnikach skalkulowało to ryzyko.
W rozpoznawanej sprawie szczególnie istotnym było to, że przedmiot zamówienia
ma specyficzny charakter – zasadniczą jego wartością jest bowiem wycena prognozy
dotyczącej szkodowości w ciągu 24 miesięcy obowiązywania umowy zawartej, jako wynik
postępowania prowadzonego przez Zamawiającego. Tak zgodnie z art. 18 ust. 2 poprzednio
obowiązującej ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz. U.
z 2015 r., poz. 1348 ze zm.) – składkę ubezpieczeniową ustala się w wysokości,
która powinna co najmniej zapewnić wykonanie wszystkich zobowiązań z umów
ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu
ubezpieczeń – jak i zgodnie z art. 33 ust. 2 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 11 września
2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1844) –
składkę ubezpieczeniową ustala się w wysokości, która zapewnia co najmniej wykonanie
wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności
ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń – ustalona przez zakład ubezpieczeń składka winna
zostać skalkulowana na odpowiednim, bezpiecznym dla rzetelnej realizacji zaciągniętego
zobowiązania, poziomie, a nadto służyć powinna również pokryciu kosztów prowadzonej
przez zakład ubezpieczeń działalności. Obie ustawy, tak poprzednia (w art. 18 ust. 3),
jak i nowa (w art. 33 ust. 3), nakładają na zakład ubezpieczeń obowiązek gromadzenia
odpowiednich danych statystycznych w celu ustalania na ich podstawie m.in. składek
ubezpieczeniowych. Stąd też, jak zauważył to sam Zamawiający (i czym kierował się
przy ustalaniu wartości szacunkowej zamówienia, co wynika z notatki-pisma z dnia
10 sierpnia 2015 r.), słusznym wydawało się przekonanie, że pod uwagę należało wziąć
w tym przypadku „koszty wszystkich objętych umową przyszłych zobowiązań do pokrycia
powstałych szkód oraz pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej”.
Te zaś możliwe były do oszacowania przy uwzględnieniu wiedzy historycznej – danych
o szkodowości właściwych dla części pierwszej zamówienia za lata 2011-2015, które to dane
zostały udostępnione wykonawcom przez Zamawiającego w toku postępowania o udzielenie
zamówienia. Wysokość ujawnionych przez Zamawiającego odszkodowań wypłacanych
w kolejnych latach pozwoliła Izbie ustalić, że kwota zaoferowanej przez TUW składki
za okres dwóch lat była bliska kwocie średniej wartości wypłaconych odszkodowań
przypadających na jeden rok (blisko 272 tys. zł bez uwzględnienia rezerwy oraz ponad
299 tys. po jej uwzględnieniu). Nawet przyjęcie za punkt odniesienia nie wartości średniej,
ale mediany kwot tych odszkodowań, prowadziło do uznania, że ustalona przez TUW
wysokość składki rocznej nie zabezpiecza co najmniej wykonania wszystkich zobowiązań

z umów ubezpieczenia, a co za tym idzie, nie pokryje ona tym samym również kosztów
wykonywania działalności ubezpieczeniowej TUW, nie mówiąc już o zapewnieniu osiągnięcia
przez TUW jakiegokolwiek zysku. Co szczególnie istotne, w rozpoznawanej sprawie, TUW,
będąc zobowiązanym do wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, w złożonych
Zamawiającemu wyjaśnieniach nie udokumentowało należycie tego na jakich czynnikach
skalkulowało swoją ofertę. Pisząc o obowiązujących u siebie stawkach i wskaźnikach,
nie przywołało ich, nie określiło w sposób wyraźny, jakich to zniżek i rabatów udziela
jednostkom samorządu terytorialnego. Nie wskazało, jakie to dane o dotychczasowym
przebiegu ubezpieczenia Zamawiającego wpłynąć miały na wysokość ceny i w jaki sposób.
Co do wzajemnościowego charakteru TUW, to zauważenia wymagało to, że zgodnie
z SIWZ, Zamawiający wykluczał przystąpienie do TUW, jako jego członek – nie mógł on
zatem korzystać z wszelkich „dobrodziejstw” TUW, o jakich traktowało przedstawione
przez Zamawiającego opracowanie poświęcone tego rodzaju podmiotom. W kontekście tego
właśnie opracowania, dostrzeżenia wymaga to, że zgodnie z jego treścią, to co wpływa
na wysokość składki ustalanej przez TUW w zestawieniu z zakładami ubezpieczeń
działającymi w formie spółki akcyjnej, to w głównej mierze koszty działania – o 20% niższe
w przypadku TUW (str. 16 opracowania). Wysokość odszkodowań w przypadku każdej
z tych dwóch form prowadzenia zakładów ubezpieczeń będzie taka sama.
Formułowane przez Zamawiającego w toku postępowania odwoławczego twierdzenia
o incydentalnym charakterze szkód powstałych w latach 2014-2015 nie zostały w żaden
sposób przed Izbą choćby uprawdopodobnione (dostrzeżenia wymaga też to, że informacje
takie nie zostały nawet wspomniane w wyjaśnieniach złożonych przez TUW
Zamawiającemu). W świetle stanowiska Zamawiającego to te właśnie okoliczności miały
przemawiać za zaakceptowaniem niskiej ceny zaoferowanej przez TUW – nie przedstawiono
jednak Izbie żadnych dowodów mających potwierdzać zaistnienie tych,
jakże dla Zamawiającego, w świetle jego stanowiska, istotnych faktów. Tymczasem,
to na Zamawiającym, zgodnie z przepisem art. 190 ust. 1a ustawy Pzp, spoczywał ciężar
dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę,
nie jest uczestnikiem postępowania.
Niezależnie od powyższego, dostrzeżenia wymagało to, że zgodnie z przedstawionym przez
Zamawiającego zestawieniem „analiza szkodowości za 10 miesięcy 2015 r. według OWU” –
tylko w jednym przypadku (gr. 9, lp. 16) naliczona przez ten zakład ubezpieczeń składka była
niższa od sumy odszkodowań wypłaconych z odpowiedniego tytułu ubezpieczenia.
W każdej z pozostałych pozycji wysokość składki przewyższała wartość odszkodowań.
Przekładając tę informację na rozpoznawaną sprawę, służyć może ona jedynie wzmocnieniu

przekonania, że zaoferowana Zamawiającemu składka winna uwzględniać historyczne dane
o szkodowości, tak aby mogła ona zapewnić co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań
z umów ubezpieczenia.
W rozpoznawanej sprawie nie mogła mieć znaczenia dla oceny wyjaśnień złożonych
przez TUW ewentualna lakoniczność wyjaśnień złożonych przez Odwołującego,
albowiem każde z nich podlegało indywidualnej ocenie Zamawiającego, zaś badanie
wyjaśnień przedstawionych Zamawiającemu przez Odwołującego wykraczało poza ramy
tego postępowania odwoławczego.
W toku postępowania odwoławczego nie zostało wykazane, że zaproponowana przez TUW
cena nie jest ceną rażąco niską, a tym samym, że daje ona rękojmię rzetelnego i zgodnego
z SIWZ wykonania przedmiotu zamówienia. Wprost przeciwnie, ustalenia poczynione
przez Izbę, uzasadniały przyjęcie, że naliczona przez TUW składka nie zapewnia co najmniej
wykonania wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia i pokrycia kosztów wykonywania
działalności ubezpieczeniowej tego zakładu ubezpieczeń. Zamawiający nie przedstawił Izbie
dowodów, które uzasadniałyby przyjęcie odmiennej tezy, a to na nim, zgodnie z przepisem
art. 190 ust. 1a pkt 2) ustawy Pzp ciążył ten obowiązek.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9
i 10 ustawy Pzp, stosownie do wyniku postępowania, oraz w oparciu o przepisy
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba wzięła w szczególności
pod uwagę przepis § 3 pkt 2) lit. a) i b) powołanego rozporządzenia,
zgodnie z którym uzasadnione koszty strony postępowania odwoławczego ustala się
na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy, przy czym wynagrodzenie
pełnomocnika nie może być wyższe niż 3 600 zł. Mając na uwadze fakt, iż Odwołujący

przedłożył odpowiedni rachunek, Izba uwzględniła zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 1) powołanego
rozporządzenia jego wniosek o obciążenie Zamawiającego poniesionymi przez niego
kosztami wynagrodzenia pełnomocnika (3 600 zł) oraz wpisu (15 000 zł).

Przewodniczący: ……………………………