Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XVI Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Teofilak

Protokolant: Ewelina Kawulok

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2016 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa J. C., B. C., D. N.

przeciwko Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W.

o odszkodowanie

powództwo oddala

SSO Ewa Teofilak

Sygn. akt: XVI GC 1061/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 06 sierpnia 2014 r. (data prezentaty) J. C., B. C. i D. N., domagali się zobowiązania Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. do wykupu ich nieruchomości gruntowej, położonej w W., przy ulicy (...), za cenę ustaloną przez biegłego sądowego wedle wartości rynkowej tej nieruchomości przy zagospodarowaniu na cele zabudowy usługowej.

Uzasadniając wytoczenie powództwa, wskazano, iż nieruchomość należąca do powodów w częściach ułamkowych, wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania ustalonego Uchwałą 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia
20 czerwca 2011 r. znalazła się częściowo w strefach Z1 i Z2 tego obszaru, co spowodowało zawężenie granic prawa własności powodów. W związku z powyższym na podstawie art. 129 ust. 1 POŚ powodowie domagali się wykupienia ich nieruchomości. Pomimo złożenia pozwanemu wezwania do wykupu ten nie zareagował, wobec czego powodowie wystąpili na drogę postępowania sądowego.

(pozew k. 2-73)

W odpowiedzi na pozew z dnia 18 maja 2015 r. pozwany domagał się oddalenia powództwa w całości, w pierwszej kolejności podnosząc zarzut upływu terminu zawitego dla dochodzenia roszczeń przez powodów i oddalenie wszystkich wniosków dowodowych zgłoszonych przez powodów oraz ewentualnie niewykazanie poniesienia szkody pozostającej w związku z ograniczeniami wynikającymi z objęcia nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania, niewykazanie istnienia nieodpowiedniego klimatu akustycznego w budynku powodów, przyczynienie się przez powodów do zaistnienia ewentualnej szkody, bezzasadność żądania odsetek przez powodów od wskazanego terminu.

Pozwany podniósł w pierwszej kolejności zarzut upływu terminu zawitego dla dochodzenia roszczenia ze względu na objęcie nieruchomości powodów ograniczeniami, wynikającymi z ustalenia obszaru ograniczonego użytkowania Rozporządzeniem nr 50 Wojewody (...) z dnia 07/08/2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., które weszło w życie z dniem 24/08/2007 r. – nieruchomość powodów znajdowała się wówczas w strefie ograniczonego użytkowania w strefie (...).

W ocenie pozwanego ograniczenia stanowiące podstawę roszczeń powodów, jeśli powstały to już w chwili wejścia w życie Rozporządzenia nr 50, a nie w wyniku wejścia w życie Uchwały nr 76/11, ponadto Uchwała nie nakładała żadnych nowych ograniczeń na nieruchomość powodów, mogących skutkować zasadnością roszczeń odszkodowawczych a wręcz zostały one częściowo zniesione. W związku z powyższym strona pozwana podniosła, iż roszczenia powodów wygasały najpóźniej z dniem 25/08/2009 r., zatem powództwo powinno zostać oddalone w całości, jako bezpodstawne, bez konieczności przeprowadzania postępowania dowodowego.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są współwłaścicielami w częściach ułamkowych nieruchomości gruntowej, położonej w W. przy ul. (...) (dz. ew. nr 9, obręb 2-06-21) dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Powodowi J. C. przysługuje udział w wysokości ½, zaś każdej z powódek udział w wysokości ¼. Powodowie nabyli przedmiotową nieruchomości na podstawie umów darowizny z dnia 14/08/2008 r. sporządzonych przed notariuszami w W. C. K. i G. C. rep. A nr 17641/2008 oraz (...). Dla terenu gdzie znajduje się działka brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

(niesporne, dowód: odpis zwykły z księgi wieczystej (k. 15-16a), wypis z rejestru gruntów (k. 59), odpisy aktów notarialnych umów darowizn z dnia 14/08/2008 r. (k. 213-217a)

Rozporządzeniem Wojewody (...) nr 50 z dnia 07 sierpnia 2007 roku
w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., które weszło w życie w dniu 25 sierpnia 2007 roku (dalej: OOU 2007), został utworzony obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...). Podstawą wydania Rozporządzenia była treść art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 roku, Nr 129, poz. 902 ze zm.). Na mocy powyższego rozporządzenia nieruchomość powodów znalazła się w całości w strefie (...), tego obszaru, tj. strefie ograniczeń zabudowy mieszkaniowej (Dz. U. Województwa (...) nr 156 poz. 4276). Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono:

1)przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także pod zabudowę mieszkaniową;

2)zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe – z zastrzeżeniem ust. 2;

3)budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

Ustęp 2 powołanego §4 tego rozporządzenia, w strefie M dopuścił zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy. Zaś § 5 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadził następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1)w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2)w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.

(dowód: Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2007 roku, Nr 156, poz. 4276 z załącznikami.)

Na skutek m.in. zmiany w 2009 r. procedur operacji lotniczych na kierunku północno-zachodnim (M. – U.) pozwany, jako administrator lotniska O., został zobowiązany do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego dla (...) im. (...) w W. w zakresie oddziaływania akustycznego. Przedłożony przez pozwanego Przegląd Ekologiczny dla (...) im. (...) w W. wykazał, że oddziaływanie akustyczne portu znacznie wykracza poza teren, do którego zarządca posiada tytuł prawny. W tej sytuacji z uwagi także na powiększenie się obszaru, na którym dochodziło do przekroczeń hałasu Uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku, która weszła w życie 04 sierpnia 2011 roku (dalej: OOU 2011), utworzono obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

Na mocy tej uchwały stanowiąca przedmiot sprawy nieruchomość znalazła się w częściowo w strefie Z1 oraz częściowo w strefie (...) (poz. zał. nr 6 do uchwały OOU 2011, (...) (...).html).

Zgodnie z powyższą uchwałą w strefie Z1 zakazano przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitale i domy opieki społecznej, lokalizowania budynków o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo - usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, oraz zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Natomiast w strefie Z2 dodatkowo zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domy opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, lokalizowania lub zmiany budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

(dowód: Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2011 roku, Nr 128, poz. 4086 z załącznikami ze zm. (k. 17-58).

Pismem nadanym do pozwanego w dniu 03 sierpnia 2013 r. (data nadania) został nadany wniosek o wykup nieruchomości przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 22.201 m ² w całości, części lub zapłatę odszkodowania w określonej wysokości z powodu potencjalnej utraty wartości nieruchomości z ograniczonego sposobu korzystania z niej. Wniosek nie został podpisany.

(dowód: wniosek z dowodem nadania (k. 60-64)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie niezakwestionowanych twierdzeń stron oraz dowodów z dokumentów załączonych do pism procesowych w szczególności pozwu i odpowiedzi na pozew, dalszych pism stron dopuszczonych stosownymi decyzjami Sądu.

Sąd oddalił wnioski dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu architektury i planowania przestrzennego oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, jako nieprzydatne do orzeczenia w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie mogło zostać uwzględnione .

Jak wskazano w stanie faktycznym, powodowie dochodzili wykupu ich nieruchomości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej na skutek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. na podstawie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2007 ze zm. na podstawie art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska. W pierwszej kolejności Sąd dokonał oceny prawnej roszczenia powodów.

Treść powołanego przepisu mówi, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. (ust. 1). W tej sytuacji w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości (ust. 2). Roszczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a roszczenie, o którym mowa w ust. 2, także osobie, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości. (ust. 3) Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (ust. 4).

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 - 3 POŚ w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia OOU, właściwymi w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowania lub wykupu nieruchomości są sądy powszechne. Obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem OOU. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Pomiędzy stronami niesporny był fakt położenia nieruchomości powodów – nieruchomości gruntowej – znajdującej się w W. przy ul. (...), w strefie Z1/Z2 zgodnie z uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (Dz. Urz. Woj. M.. nr 128 poz. 4086).

W dalszej kolejności Sąd zbadał zasadność roszczenia uwzględniając zarzuty podniesione przez pozwanego w szczególności zarzut przekroczenia przez powodów terminu zawitego na zgłoszenie roszczenia z art. 129 § 4 POŚ .

Roszczenia formułowane na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 POŚ podlegają ograniczeniom. Według art. 129 ust. 4 POŚ można wystąpić z nimi w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, te przesłankę Sąd bada z urzędu .

Biorąc powyższe pod uwagę pozwany wywodził, że obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. został utworzony w drodze rozporządzenia z dnia 07 sierpnia 2007 r. wydanego przez Wojewodę (...) i dla którego to rozporządzenia termin wskazany w art. 129 POŚ tj. na zgłaszanie roszczeń minął 25 sierpnia 2009r . Powodowie zaś zgłosili roszczenie obowiązanemu pismem nadanym w dniu 03 sierpnia 2013r. a więc z przekroczeniem terminu. Powodowie oponowali niniejszemu stanowisku wskazując , że obydwa te akty prawa lokalnego rozporządzenie i uchwała różnią się swoim zakresem a uchwała wprowadziła nowe istotne ograniczenia na nieruchomości powodów.

W tej sytuacji należało dokonać oceny czy rozporządzenie wojewody obowiązywało w dacie wejścia w życie uchwały oraz jak oba te akty wpłynęły na sytuację powodów w zakresie korzystania z przedmiotowej nieruchomości. Sąd analizował powyższą sytuację zarówno biorąc pod uwagę stan prawny, faktyczny jak i stanowisko przyjęte w orzecznictwie i doktrynie .

W dacie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., tj. w dniu 24 sierpnia 2007 roku (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) nr 50 z dnia 07 sierpnia 2007 roku), art. 135 ust 2 POŚ wskazywał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, w drodze rozporządzenia tworzy wojewoda. Przepis ten uległ zmianie, na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej(Dz. U. z 2005 r. nr 175, poz. 1462), w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2008 roku. Według tej nowelizacji, OOU dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy w drodze uchwały sejmik województwa. Zmieniono zatem jedynie organ uprawniony do utworzenia OOU – w miejsce wojewody – sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia.

Zgodnie z treścią § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. 2002, Nr 100, poz. 908), jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Zgodnie zaś z treścią ust. 3 przywołanego wyżej §32 powyższego rozporządzenia, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu. Przepis ten stosuje się przy tym odpowiednio, na podstawie § 143 rozporządzenia, do aktów prawa miejscowego.

Zatem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik województwa nie wpłynęła na moc obowiązującą Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego, polegającej na zmianie organu upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, jak wywiedziono powyżej. Oznacza to, iż zmiana ustawy z dnia 03 października 2008 r. miała jedynie charakter redakcyjny i określała, kiedy tracą moc przepisy wykonawcze określające, które przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko.

Zmiany art. 135 ust. 2 POŚ w zakresie organu, rodzaju aktu prawnego oraz określenia rodzaju przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w żaden sposób nie wpłynęły na skuteczność obowiązywania Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego nie wpłynęła na moc jego obowiązywania; kwestia formy aktu została rozstrzygnięta w przepisach przejściowych, to jest art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., a zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym przedmiotowo pozostał ten sam - nie zmieniła go ani nowelizacja dokonana ustawą z dnia
03 października 2008 roku, ani nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

W tej sytuacji należało podzielić stanowisko, że przepisy rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. zachowały moc obowiązującą do czasu wejścia w życie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., zaprezentowaną w uzasadnieniach szeregu wyroków Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sprawy o sygnaturach: VI ACa 1156/10, VI ACa 1058/10, VI ACa 194/11, VI ACa 14/11, VI ACa 140/11). Słuszność tej linii orzeczniczej potwierdził także w swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy z dnia 25 czerwca 2015 r. (III CZP 34/15), rozpatrując pytanie prawne Sądu Okręgowego w Warszawie.

Ze względu na powyższe należy uznać, że Rozporządzenie nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku obowiązywało do czasu wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W..

W zakresie legitymacji czynnej, z uwagi na fakt , że powodowie stali się właścicielami nieruchomości już po wejściu w życie Rozporządzenia Wojewody (...) nie byli legitymowani czynnie do formułowania roszczeń związanych z tymże aktem prawnym. Zatem swoje żądania sformułowali z uwagi na wejście w życie Uchwały Sejmiku 76/11 Województwa (...), która obowiązuje od 03 sierpnia 2011r. i w tej dacie powodowie legitymowali się tytułem do nieruchomości będącej przedmiotem żądania pozwu: J. C. i B. C. na podstawie umowy darowizny z dnia 14 sierpnia 2008r a D. N. na podstawie umowy darowizny z dnia 06 października 2008r. ( odpis KW kr 16) .

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego nieruchomość powodów znajdowała się w obszarze ograniczonego użytkowania ustalonym Rozporządzeniem nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W. – była położona w strefie (...). W obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego na podstawie Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. OOU 2011 nieruchomość ta znajduje się w strefach Z1/Z2.

Uznając, że obydwa akty prawa lokalnego - zarówno rozporządzenie jak i uchwała - swoim zakresem objęły nieruchomość powodów, należało dokonać analizy wprowadzonych przez nie ograniczeń w stosunku do tejże nieruchomości i zbadać o ile, i w jakim zakresie ograniczenia te wpłynęły na dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości.

Z przeprowadzonego porównania i analizy przepisów powołanych wyżej aktów prawnych – Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) oraz Uchwały nr 76/11 Sejmiku województwa (...) wynika, że ze względu na położenie nieruchomości powodów w strefie OOU 2011 ( częściowo w Z1 częściowo w Z2 ) , w rzeczywistości doszło do zwiększenia ograniczeń obowiązujących na nieruchomościach, które w okresie obowiązywania OOU 2007 były położone w jej granicach, w strefie (...) . Wynikało to przede wszystkim z faktu, że rozporządzenie w ustępie 2 dopuszczało w strefie M zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków na cele mieszkaniowe jako towarzyszące innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy. Zatem przy zastosowaniu określonych wymagań można było uzyskać zmianę sposobu zagospodarowania budynku na cele mieszkaniowe lub budowę nowego budynku mieszkalnego . W uchwale sejmiku bezwzględnie zakazano w strefie Z1 ( § 5 ) przeznaczenia terenów pod budowę mieszkaniową oraz zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcje mieszkaniowe. Nie było więc żadnej możliwości uzyskania zgody na zabudowę mieszkaniową czy poprzez budowę nowego budynku mieszkalnego czy poprzez zmianę przeznaczenia dotychczasowych na cele mieszkalne po wprowadzeniu stref.

W świetle powyższej analizy należało uznać, że na skutek wejścia w życie Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku, sytuacja właściciela przedmiotowej nieruchomości zdecydowanie uległa pogorszeniu, bowiem utracił oni możliwość zabudowy mieszkaniowej .

Analizując orzecznictwo Sądu Najwyższego stwierdzić należy, iż wielokrotnie wypowiadał się on na zagadnienia związane z obszarami ograniczonego użytkowania. W odniesieniu do przedmiotowej sprawy w szczególności zwrócić należy uwagę na stanowisko zawarte w wyroku z dnia 12.06.2015r. ( lex 1790978 ) II CSK 570/14, gdzie Sąd Najwyższy stwierdził , że właściciel nieruchomości może doznać szkody, jeżeli akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z nieruchomości lub przedłuża na kolejny okres ograniczenia wprowadzone wcześniej na czas oznaczony. W treści uzasadnienia czytamy : „ W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestia naprawienia szkód związanych z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie art. 129 u.p.o.ś., mających swoje źródło w aktach prawa miejscowego modyfikujących ustanowione w tym zakresie zasady dotychczasowe, była już podejmowana. Wyrażono pogląd, aprobowany przez skład orzekający, że właściciel nieruchomości może doznać szkody, jeżeli akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z nieruchomości lub przedłuża na kolejny okres ograniczenia wprowadzone wcześniej na czas oznaczony (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 czerwca 2012 r., IV CSK 28/12, nie publ. oraz z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CSK 578/12, OSNC 2014, Nr 4, poz. 47)”

Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt IV CSK 28/12 wynika natomiast , że odpowiedzialność odszkodowawczą, o której mowa w art. 129 POŚ, przewidziano nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Odszkodowanie nie rekompensuje zmiany dotychczasowej sytuacji właściciela nieruchomości, a tym bardziej utrzymywania już istniejących ograniczeń w przypadku zmiany aktu prawnego. Odszkodowanie przysługuje za konkretną szkodę, która powstała w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a nie za samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest szkoda, której źródłem jest rozporządzenie lub akt prawa miejscowego powodujący ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Szkoda taka może powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia, co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża ograniczenia na kolejny okres obowiązywania. Szkoda nie powstaje, gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie a tym bardziej, gdy je zmniejsza (teza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.12.2008 r. II CSK 367/08, gdzie Sąd jednoznacznie wskazał, że hipoteza art. 129 ust. 2 ustawy z 2001 r. - Prawo ochrony środowiska nie obejmuje każdego ograniczenia korzystania z nieruchomości położonej w obszarze ograniczonego użytkowania, ale tylko takie, które w związku utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania wynikają z zakresu ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości wskazanego w akcie prawa miejscowego, tworzącego obszar ograniczonego użytkowania). Potwierdza to tym samym wcześniejsze rozważania w zakresie powstania i zakresu szkody powodów w związku z kolejnym aktem prawa lokalnego jaki jest uchwała sejmiku nr 76/11. Nadto niezależnie czy orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczyły obszaru ograniczonego użytkowania dla parku krajobrazowego czy lotniska także z ich treści wynikało, że termin z art. 129 § 4 POŚ otwiera się na nowo jedynie w sytuacji, gdy wejście w życie aktu prawa lokalnego wprowadziło nowe ograniczenia a tym samym zmieniła się sytuacja właściciela (czy tez użytkownika wieczystego) nieruchomości objętej OOU. Najprecyzyjniej przedstawia to teza do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21/11/2013 w sprawie VI ACa 682/13 (LEX nr 1416448), gdzie Sąd stwierdził, że „odpowiedzialność odszkodowawczą, o której mowa w art. 129 POŚ, przewidziano nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Odszkodowanie nie rekompensuje zmiany dotychczasowej sytuacji właściciela nieruchomości, a tym bardziej utrzymywania już istniejących ograniczeń w przypadku zmiany aktu prawnego. Odszkodowanie służy bowiem za konkretną szkodę, która powstała w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a nie za samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest więc szkoda, której źródłem jest rozporządzenie lub akt prawa miejscowego powodujący ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Szkoda taka może powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża na kolejny okres ograniczenia, które zostały wprowadzone na określony czas. Szkoda nie powstaje, gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie (jak poprzednio obowiązujący).

Przyjąć w tej sytuacji należy , iż zwiększenie ograniczeń bądź przedłużenia trwania ograniczeń dotychczasowych powodują że uprawnionemu do dochodzeni roszczeń z art. 129 POŚ otwiera się nowy dwuletni termin od momentu wejścia w życie aktu prawa lokalnego, którym zwiększa ograniczenia na nieruchomości bądź przedłuża dotychczasowe.

Z uwagi na fakt , że z analizy obu aktów prawa lokalnego wynika , że sytuacja powodów w zakresie korzystania z nieruchomości objętej strefą OU pogorszyła się sąd orzekający za Sądem Najwyższym przyjął, że termin z art. 129 POŚ otworzył się powodom na nowo z chwilą wejścia w życie uchwały sejmiku. W tej sytuacji koniecznym było zgłoszenie przez nich roszczenia obowiązanemu ( pozwanemu ) do dnia 03 sierpnia 2013r. zgodnie z dyspozycja art. 129 § 4 POŚ . Powodowie na tę okoliczność złożyli do akt sprawy wniosek o wykup oraz dowód jego nadania . Badając te dokumenty jednoznacznie stwierdzić należy, że o ile wniosek o wykup został wypełniony za wskazaniem danych powodów na pierwszej stronie , o tyle nie został w ogóle podpisany . Powszechnie przyjmuje się , że podpis to językowy znak graficzny utrwalony w dokumencie własnoręcznie postawiony przez składającego. W prawie cywilnym przyjmuje się, że podpis jest niezbędnym elementem pisma procesowego a nie spełnienie tego wymogu powoduje że pismo jest bezskuteczne. Złożenie własnoręcznego podpisu pod pismem pozwala stwierdzić, że pismo zostało sporządzone zgodnie z wolą osoby, która je podpisała. Skoro pod złożonym do akt sprawy wnioskiem o wykup nie podpisał się żaden z powodów nie ma żadnej pewności , że zostało ono wypełnione zgodnie z ich wolą.

Tym samym nie można już w tym momencie uznać, że pismem tym skutecznie zostało zgłoszone roszczenie powodów .

Wniosek nie został opatrzony datą , jednak w prawym górnym roku dopisano, że został złożony 3 sierpnia 2013 roku , ale na piśmie brak jest prezentaty pozwanego . Z urzędu Sąd ma wiedzę, że w wielu sprawach przeciwko pozwanej pisma ze zgłoszeniem roszczenia były składane przez powodów bezpośrednio w siedzibie pozwanej . W takim przypadku na zgłoszeniu bądź wniosku widniała prezentata pozwanej wraz z datą doręczenia. Tu taka sytuacja nie miała miejsca. Do wniosku natomiast dołączono potwierdzenie nadania listem poleconym do obowiązanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) ze sprecyzowaniem na potwierdzeniu „ wniosek - obszar ograniczonego użytkowania” . Na potwierdzeniu tym widnieje pieczątka urzędu pocztowego datowana na dzień 3 sierpnia 2013 roku. Sąd dał wiarę, że w dacie wskazanej na pieczątce z potwierdzenia odbioru została nadany do pozwanej wniosek o wykup . Nie mniej jednak z cała pewnością przyjąć trzeba, że nie został on doręczony fizycznie pozwanej w tym samy dniu , który był ostatnim dniem terminu na zgłoszenie roszczenia .

Z najbardziej aktualnego stanowiska Sądu Najwyższego – wyroku z dnia 2 października 2015 r. II CSK 720/14 tj. z treści uzasadnienia jednoznacznie wynika, że „ skuteczne zgłoszenie roszczenia występuje wtedy, kiedy oświadczenie skierowane do obowiązanego, którego celem jest dochowanie terminu określonego w artykule 129 § 4

( POŚ ) musi przed jego upływem do niego dojść w taki sposób, aby mógł się z nim zapoznać (art. 61 k.c.). W razie, gdy nośnikiem tego oświadczenia jest pozew lub inne pismo procesowe, dla dochowania terminu, o którym mowa w art. 129 ust. 4 ustawy z 2001 r., konieczne jest, aby przed jego upływem pozew lub to pismo zostały doręczone obowiązanemu, nie wystarcza zaś to, że przed tym upływem powództwo zostanie wytoczone lub pismo zostanie wniesione do sądu” . Zatem dla skutecznego zgłoszenia roszczenia koniecznym jest by pozwany powziął wiedze o zgłoszeniu roszczenia w terminie wskazanym w art. 129 § 4 POŚ. Tu taka sytuacja nie miała miejsca , bowiem fizyczne nadanie przesyłki w dniu 03 sierpnia 2013r w Urzędzie Pocztowym powoduje , że najwcześniej mogła zostać ona doręczona adresatowi w dniu 04 sierpnia 2013r. co jest już po terminie.

Jednocześnie podkreślić należy , że nie mają tu zastosowania przepisy i regulacje zawarte w procedurze cywilnej dotyczące doręczeń art. 165 KPC i ich skuteczności w zakresie nadania w Urzędzie Pocztowym. Nie przerywa też biegu terminu z art. 129 § 4 POŚ złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.

W ocenie Sądu termin do zgłoszenia roszczeń, o którym mowa w art. 129 ust. 4 POŚ, jest terminem zawitym, co oznacza, iż jego niedochowanie powoduje wygaśnięcie roszczenia, a fakt upływu tego terminu sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu. Sąd podziela i przyjmuje na potrzeby niniejszego postępowania za własną ocenę zawartą w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2008 roku (II CSK 216/08), iż: „ Termin do zgłoszenia roszczeń, o którym mowa w art. 129 ust. 4 ustawy z 2001 roku Prawo ochrony środowiska, jest terminem zawitym, a nie terminem przedawnienia.". Podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2013 roku (II CSK 578/12) „ termin z art. 129 ust. 4 POŚ stanowi termin zawity, w którym żądania z art. 129 ust. 1 – 3 POŚ muszą zostać zgłoszone obowiązanemu do ich realizacji w celu zachowania prawa dochodzenia tych roszczeń przed sądem”.

Biorąc pod uwagę fakt, że powodowie nadali pismo ze zgłoszeniem roszczenia za potwierdzeniem odbioru ostatniego dnia terminu to jest 3 sierpnia 2013 roku, w ocenie Sądu nie ma możliwości, aby przyjąć że pismo to doszło do pozwanego w tym samym dniu. Zatem przyjąć należy, że zgłoszenie roszczenia powodów z istotnymi brakami jakimi jest brak podpisów pod pismem osób uprawnionych nie zostało skutecznie doręczone pozwanej do dnia 3 sierpnia 2013. Tym samym powodowie nie sprostali obowiązkowi prawidłowego zgłoszenia roszczenia pozwanej naruszając w ten sposób wymóg z art. 129 § 4 POŚ. zatem ich roszczenie wygasło .

Wskazując na upływ terminu zawitego Sąd nie rozważał kolejnych przesłanek w zakresie wniosku o wykup nieruchomości , bowiem już z tej przyczyny powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

W tej sytuacji Sąd powództwo oddalił .

SSO Ewa Teofilak