Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Oleśnie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Wojciech Dorożyński

Protokolant: sekr. sądowy Bogusława Musiał

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Oleśnie Daniela Jakubca oraz przedstawiciela Urzędu Skarbowego w Oleśnie Piotra Kałwaka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 25 listopada 2015 roku i 21 grudnia 2015 roku sprawy A. K. c. I. i Z. z domu T. ur. (...) w K.

oskarżonej o to, że:

prowadząc działalność gospodarczą w zakresie usług pod nazwą A. F. z siedzibą w O. uporczywie nie wpłacała w terminie na rachunek Urzędu Skarbowego w O. podatku od towarów i usług należnego za poszczególne miesiące w okresie od stycznia 2011 r. do września 2014r. w łącznej wysokości 1.135.675,00 zł

to jest o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

1.  uznaje oskarżoną A. K. za winną popełnienia czynu wyżej opisanego, to jest wykroczenia skarbowego z art.57 § 1 kks i za to z mocy art.57 § 1 kks w zw. z art. 48 § 1 i 4 kks wymierza jej karę grzywny w kwocie 6 000 (sześć tysięcy) złotych;

2.  na podstawie art.627 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks i art.3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych obciąża oskarżoną A. K. kosztami postępowania w kwocie 40 (czterdzieści) złotych oraz opłatą sądową w kwocie 600 (sześćset) złotych.

Sygn. akt II W 265/15

UZASADNIENIE

Zwięzłe wskazanie udowodnionych faktów oraz dowodów, na których się oparto:

A. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. K. w O. przy ulicy (...). / dowód: dane osobowe k. 61 akt/

W okresie od stycznia 2011 roku do września 2014 roku nie płaciła należnego podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące w terminie do Urzędu Skarbowego w O. na łączna kwotę 1 135 675 złotych. / dowód: wyjaśnienia oskarżonej A. K. k. 61v, zestawienie z karty kontowej dla podatku VAT za lata 2011 -2014 roku A. K. k. 2-13 akt/.

Od roku 2008 przedsiębiorstwo (...) miało problemy z terminowym ściąganiem wierzytelności od niektórych swoich kontrahentów. Za lipiec i sierpień 2008 roku (...) w M. zalegał na dzień 12 maja 2011 roku z zapłatą 8 620,60 złotych, D. A. D. we W. za maj 2009 zalegał z kwotą 4 947,87 złotych, za grudzień 2009 nota odsetkowa 694,64 złotych. Na dzień 31 października 2008 roku firma (...) zalegała z należnością ze stycznia 2008 roku na kwotę 1830 złotych. Na dzień 12 maja 2011 roku przedsiębiorstwo PPHU (...) –G. J. w O. było winne A. K. za lipiec, sierpień, październik 2010 roku łącznie kwotę 6005,35 złotych. Również na dzień 12 maja 2011 roku firma (...) w Z. zalegała z zapłatą faktur za sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 2009 roku na łączną kwotę 21 282,26 zł brutto. (...) z o.o. w G. na dzień 12 maja 2011 roku była winna za faktury z grudnia 2009 roku, lutego, marca, kwietnia i maja 2010 roku na łączną kwotę 27 594,70 złotych./ dowód: wyjaśnienia oskarżonej A. K. k. 61v; kopie wezwań zapłaty k. 50-57 akt/

A. K. współpracowała też z niemieckim odbiorcą towarów firma (...). W latach 2010-2011 roku nagromadziła się zaległość tego podmiotu na kwotę 170 000 euro, która była w następnych latach częściowo spłacana. Najemcą 2/3 terenów była też firma (...), z tytułu zaległego czynszu jest winna na około 25 tys. złotych. A. K. wzięła też kredyt na kwotę 1,5 mln złotych, spłacała także raty leasingowe./ dowód: wyjaśnienia oskarżonej A. K. k. 61v-62 akt/

W roku 2011 A. K. uzyskała z prowadzonej działalności gospodarczej przychód 5 276 275,34 złotych. Dochód netto po odliczeniu też składek na ubezpieczenie społeczne wyniósł 103 825,34 złotych. W roku 2012 przychód A. K. wyniósł 4 297 423,80 złotych, dochód 28 866,16 złotych, w roku 2013 przychód wynosił 2 616 739,27 złotych dochód 18 564,93 złotych, w roku 2014 przychód wynosił 3 916 459,81 złotych, dochód 108 929 złotych. / dowód zeznania podatkowe A. K. k. 67-77 akt/

A. K. nadal zalega z płatnościami podatku VAT, na dzień 25 listopada 2015 roku posiadała jeszcze niezapłacone podatki z tytułu podatku od towarów i usług za miesiące od grudnia 2012 roku do października 2015 roku na kwotę 257 687,85 złotych bez odsetek. / dowód informacja z Urzędu Skarbowego w O. k. 59 akt/

W październiku 2015 roku obroty przedsiębiorstwa (...) wynosiły około 300 000 złotych. Zatrudnia 20 osób. / dane osobowe k. 61v akt/

A. K. ma wykształcenie wyższe, ma dwoje dzieci w wieku 14 i 9 lat. Jej mąż prowadzi własną działalność gospodarczą, ma z nim rozdzielność majątkową. Jest ona właścicielką nieruchomości, na której jest prowadzona działalność gospodarcza w O.. Nie była karana. Nie była leczona psychiatrycznie. / dane osobowe k. 61-61v akt/

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne nie budziły wątpliwości, oskarżona potwierdziła w swych wyjaśnieniach fakt niepłacenia w terminie należności z tytułu podatku od towarów i usług wskazanych w zarzucie, co potwierdzają też zapisy z konta tego podatnika A. K. dotyczące przypisów z deklaracji VAT-7 za okres od stycznia 2011 roku do września 2014 roku oraz adnotacje wpłat. Dano wiarę dokumentom z Urzędu Skarbowego w O. co do wysokości zadłużenia oskarżonej z tytułu podatku VAT oraz dokumentom z Urzędu Skarbowego w P. co do wysokości dochodów oskarżonej w latach 2011 -2014 roku, są to dokumenty urzędowe, pochodzące od organów kompetentnych i nie były w sprawie kwestionowane co do autentyczności i rzetelności. Dano też wiarę wyjaśnieniom oskarżonej co do wskazanych konkretnych przykładów występowania trudności ze ściągnięciem wierzytelności od kontrahentów, są tu podane też dokumenty w postaci wezwań do zapłaty należności z długimi terminami opóźnienia. Nie dano wiary jedynie jej wyjaśnieniom co do zaległości firmy (...) najemcy nieruchomości z tytułu niezapłaconego czynszu, gdyż jej wyjaśnienia co do kwoty 75 tys. zł są tu sprzeczne. Wskazała ona przecież w spontanicznej wypowiedzi wyraźnie, że podmiot ten zostawił ją z niezapłaconymi fakturami na ok. 25 000 złotych. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że to była kwota jedynie za jeden miesiąc, skoro podana suma była przez oskarżoną wyraźnie odnoszona do liczby mnogiej fraktur, a kwota ta nie była ograniczona dodatkiem za miesiąc. Odpowiedź zatem następcza na pytanie obrońcy została niewątpliwe zasugerowana oskarżonej i w kontekście jej wcześniejszego wyjaśnienia nie może przekonywać. W kontekście istoty sprawy kwestia ta nie ma zresztą przesądzającego znaczenia.

Dokonane ustalenia uzasadniały przypisanie oskarżonej popełnienie zarzucanego jej wykroczenia skarbowego z art. 57§ 1 kks albowiem prowadząc działalność gospodarczą w zakresie usług pod nazwą A. F. z siedzibą w O. uporczywie nie wpłacała w terminie na rachunek Urzędu Skarbowego w O. podatku od towarów i usług należnego za poszczególne miesiące w okresie od stycznia 2011 roku do września 2014 roku w łącznej kwocie 1 135 675 złotych. Oczywiście nie jest to kwota niezapłaconego w ogóle podatku ale suma, odpowiadająca poszczególnym podatkom, które nie były we wskazanym okresie zapłacone w terminie. Stan zaległości podatku realnie niezapłaconego też występował i zmieniał się wraz z zapłatą kolejnych zaległości i wynosił na dzień 14.11.2014 roku- 237 239,10 złotych bez odsetek k. 14 oraz w dniu 25 listopada 2015 roku- 257 687,85 złotych k. 59. Istota przypisanego czynu nie polega jednak na uszczupleniu należności publicznoprawnej-podatku, ale na naruszeniu prawnego obowiązku regulowania takiej należności w terminie wskazanym w ustawie. Oskarżona jako podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług była na podstawie art. 103 ust.1 tej ustawy obowiązana, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego. Termin ten pokrywał się też z obowiązkiem składania deklaracji VAT-7 ( art. 99 ust.1 cyt. ustawy). Oskarżona znała wiec termin do zapłacenia konkretnego podatku według deklaracji, które składała. Uchylając się od zapłaty podatku w terminie działała umyślnie w zamiarze bezpośrednim, aby nie dopełnić swego obowiązku terminowego uiszczenia należności publicznoprawnej- podatku VAT. Jej działanie było uporczywe, gdyż było systematyczne, powtarzalne, a fakt iż nadal występują u niej tego typu zaległości podatkowe najlepiej pokazuje, że oskarżona w swym zamiarze jest utwierdzona. Czasokres jej działania jest tu bardzo długi, a łączna kwota, która nie została w terminie zapłacona przez te prawie cztery lata jest bardzo wysoka, przekraczająca grubo 1 milion złotych. Oskarżona przesuwając sobie bezprawnie termin zapłaty podatku realizuje własne potrzeby gospodarcze. Ten wybór kolejności zaspokojenia swych należności z pokrzywdzeniem interesu finansowego Skarbu Państwa stanowi w pełni realizację rozpoznawanego tu wykroczenia skarbowego. Fakt bowiem, że oskarżona miała problemy z terminowym uzyskaniem środków pieniężnych od swoich kontrahentów w żaden sposób nie wyłącza jej odpowiedzialności za uporczywe naruszanie prawnego obowiązku terminowego regulowania należności publicznoprawnej, co najwyżej może to mieć znaczenie przy wymiarze kary. Dokonując oceny znamienia uporczywości na tle art. 57§ 1 kks należy mieć na uwadze specyfikę prawa karnego skarbowego. Z tego powodu ujecie tej cechy w innych przepisach karnych jak np. na gruncie art. 209 § 1 kk nie będzie miało zastosowania do omawianego wykroczenia karno-skarbowego. Dotyczy to przede wszystkim kwestii obiektywnej możliwości wywiązania się z obowiązku podatkowego w terminie. Gdyby tę możliwość uznać jako warunek odpowiedzialności wówczas funkcja ochronna prawa karnego skarbowego okazałaby się iluzoryczna. Powołując się bowiem na najmniejsze kłopoty finansowe, których występowanie jest zjawiskiem nierzadkim, podatnicy unikaliby płacenia podatków i nie ponosili z tego tytułu żadnej kary. W efekcie mogłoby to doprowadzić wręcz do załamania efektywności systemu finansowego Państwa. Dlatego słuszne przyjmuje się w orzecznictwie oraz doktrynie, że warunkiem uporczywości nie jest obiektywna możliwość regulowania podatku. Nie można bowiem do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł, jak do rozliczeń cywilnoprawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo np. niealimentacji. Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych i nie płacić w terminie swoich zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Podatnik może korzystać tu z możliwości ubiegania się o odroczenia płatności, rozłożenie ich na raty ( patrz uzasadnienie postanowienia SN z dnia 27 marca 2003 roku I KZP 2/03 OSNKW 2003/5-6/57; T. G. Kodeks karny skarbowy. Komentarz LEX 2009 wyd. IV do art. 57/. Występowanie z takimi wnioskami przez podatnika daje organowi podatkowemu możliwość na bieżąco obiektywnie ocenić sytuację tego podatnika a nie dopiero wstecz po kilku latach, jak w obecnym postępowaniu. W przypadku oskarżonej takie ulgi w płatnościach nie były stosowane, a zatem oskarżona nie widziała takiej konieczności ekonomicznej. Jej sytuacja więc nie była tak tragiczna, aby utraciła zdolności płatnicze. Na podstawie przepisów Rozdziału 1a Działu IX ustawy o podatku od towarów i usług podatnik ma też możliwość korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w przypadku nieściągalnych wierzytelności. Wskazane natomiast zaległe wierzytelności nie kształtowały w większości możliwości wywiązywania się przez nią z obowiązku podatkowego w zakresie VAT-u, podatek ten należał się bowiem od czynności handlowych powstałych od stycznia 2011 roku, natomiast przedłożone kopie wezwań do zapłaty dotyczyły wierzytelności, które powstały w latach wcześniejszych. W przypadku natomiast dużej zaległości 170 000 euro od firmy (...) cześć została zapłacona do 2013 roku. Pozostałe wierzytelności od najemcy A. stanowią znaczną kwotę, ale w porównaniu do kwoty rocznych przychodów oskarżonej oraz wysokości podatku niezapłaconego w terminie do września 2014 roku, nie są kwotą mogącą istotnie wpłynąć na brak możliwości zapłaty przez oskarżoną należnego podatku w terminie w całym przypisanym okresie. Wskazać należy na podstawie zeznań podatkowych oskarżonej, że jej dochody w okresie od roku 2011 do 2014 roku mimo wysokiego cały czas przychodu niewątpliwie różniły się, ale nawet w roku 2014, kiedy uzyskała znowu większy dochód netto nadal kwestia braku terminowego płacenia VAT-u nie zmieniła się. Na dzień 25.11.2015 roku nadal były przecież niezapłacone należności za kwiecień, maj, czerwiec i lipiec 2014 roku na łączną kwotę 78 331.85 złotych. Pokazuje to jawnie, że jej stanowisko co do terminowego płacenia podatków nie było silnie powiązane z jej aktualną sytuacją materialną, ale stanowiło jej stałe przekonanie, że regulacja w terminie tego typu należności nie stanowi sprawy pierwszoplanowej.

Wymierzona kara grzywny jest adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonej. Jej dolegliwość jest kształtowania nadto poprzez sytuację materialną oskarżonej. Zważyć bowiem należy, że tylko wtedy kara może spełnić swe cele wychowawcze, jeżeli stanowi dla danego sprawcy realną dolegliwość, która w tym przypadku przekona go o tym, że naruszanie przepisów o terminowym regulowaniu podatków nie jest opłacalne, a to właśnie wzgląd na uzyskanie korzyści bieżącej kosztem zapłacenia podatku był głównym motywem działania oskarżonej. W roku 2014, kiedy przestępstwo popełniono, decyduje tu końcowa data czynu, minimalne wynagrodzenie wynosiło 1680 złotych. Zgodnie więc z art. 48 § 1 kks grzywnę za wykroczenie skarbowe można było orzec od 168 złotych do 33 600 złotych. Grzywna w wymiarze 6 000 złotych jest zatem karą w dolnym przedziale ustawowego zagrożenia. Jest to kara dolegliwa, biorąc pod uwagę czasokres działania oskarżonej, wysokość kwoty podatku nieodprowadzonego w terminie ponad 1 milion złotych oraz fakt nadal występujących zaległości podatkowych. Kara ta nie może być zatem symboliczna, bo to właśnie ugruntowałoby u oskarżonej przekonanie, że ostatecznie nic się nie stanie, jeżeli te podatki nadal będą nieterminowo płacone. Z drugiej strony jako okoliczność łagodzącą potraktowano dotychczasową niekaralność oskarżonej i częściowe przyznanie się do czynu oraz podnoszoną przez oskarżoną sytuację związaną z brakiem płatności ze strony niektórych jej kontrahentów, co ograniczało jej możliwości płatnicze w zakresie własnych zobowiązań. Podkreślenia wymaga, że obecna grzywna przy dochodach rocznych oskarżonej na poziomie 100 000 złotych, pozostaje w granicach jej możliwości płatniczych, nawet jeżeli uwzględnić, że ma ona na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci w wieku szkolnym. Koszty utrzymania dzieci ponosi także jej małżonek, który ma własne źródło utrzymania.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks.