Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Staśkiewicz

Sędziowie: SSA Stanisława Kubica

SSA Ireneusz Lejczak (spr.)

Protokolant: Robert Purchalak

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2016 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku J. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 14 maja 2015 r. sygn. akt VII U 1495/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że odwołanie oddala;

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 14.05.2015r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z 19.09.2014r. w ten sposób, że nakazał organowi rentowemu wypłacić wnioskodawcy J. B. (1) zawieszoną emeryturę za okres od 22 listopada 2012r. do 30 kwietnia 2014r.

Orzeczenie to poprzedził Sąd następującymi ustaleniami: J. B. (1) nabył prawo do emerytury od 1.03.2009r. Decyzją z 23.09.2011r. pozwany organ rentowy - na podstawie art. 103a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS - zawiesił wypłatę tej emerytury. W dniu 27.02.2014r. wnioskodawca powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. (sygn. K 2/12), złożył wniosek o wypłatę zawieszonej emerytury. Decyzją z 14.04.2014r. organ rentowy dokonał wypłaty zawieszonej emerytury od 1.10.2011r. do 21.11.2012r. Dnia 28.05.2014r. wnioskodawca wystąpił o wypłatę zawieszonej emerytury również za lata 2013 i 2014. Zaskarżoną decyzją z 19.09.2014r. organ rentowy odmówił wyrównania emerytury za okres od 22.11.2012r. do 30.04.2014r. powołując się na treść art. 129 ust.1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS. W oparciu o ten stan faktyczny i analizując treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. (sygn. K 2/12) uznał Sąd Okręgowy, że pozwany organ rentowy bezpodstawnie odmówił wnioskodawcy wypłaty emerytury za żądany okres. Podkreślił Sąd, że cytowane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w pełni dotyczy sytuacji wnioskodawcy, co oznaczało, iż zawieszenie jego świadczenia było bezprawne. Realizując powyższe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca uchwalił ustawę z 13.12.2013r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1.12.2011r. do 21.11.2012r. Wskazywało to na to, że organ rentowy nie wypłacając wnioskodawcy emerytury za późniejszy okres jej zawieszenia pozostawał w zwłoce z jej wypłatą. Nie była przy tym zasadna argumentacja strony pozwanej o braku wniosku ze strony wnioskodawcy o wypłatę zawieszonego świadczenia ponieważ właściwy wniosek złożył J. B. w marcu 2009r. wnosząc o ustalenie prawa do emerytury i od tej daty organ rentowy był zobowiązany do regularnej wypłaty należnego świadczenia. Zawinione zawieszenie przez organ rentowy wypłaty świadczenia wyłączało zastosowanie art. 129 ustawy emerytalnej i uzasadniało jego roszczenie.

Wyrok ten zaskarżyła apelacją strona pozwana w całości, zarzucając mu naruszenia prawa materialnego, tj. art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej mocą której świadczenia wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku oraz przepisów ustawy z 13.12.2013r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1.12.2011r. do 21.11.2012r. przez nakazanie organowi rentowemu wypłacenia emerytury wnioskodawcy za okres po 22.11.2012r. W oparciu o te zarzuty domagała się apelująca zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja była zasadna, choć naruszenie innych niż wskazane w apelacji przepisów decydowało o wadliwości zaskarżonego wyroku. Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego wynikało, że prawomocna decyzja pozwanego organu z 23.09.2011r., zawieszająca emeryturę wnioskodawcy, nie została ani przez niego zaskarżona w drodze odwoławczej do sądu powszechnego, ani też nie został zgłoszony wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego w trybie art. 145a kpa. Prawomocna decyzja zatem wywoływała skutek prawny do czasu złożenia przez wnioskodawcę wniosku o wznowienie wypłaty zawieszonego świadczenia. Wznowienie wypłaty zawieszonych świadczeń reguluje art. 135 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu. Nie podlegało kwestii, że przyczyną powodującą ustanie zawieszenia emerytury wnioskodawcy było przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. Organ rentowy nie wydał też z urzędu decyzji o wznowieniu wypłaty świadczenia. Początkową zatem datą wznowienia wypłaty zawieszonej emerytury musiała być - w myśl cytowanego art. 138 ust.1 - data zgłoszenia wniosku o wypłatę, czyli 27.02.2014r. Wskazać też należało, że w sprawie nie mógł mieć zastosowania przepis art. 135 ust. 3 cyt. ustawy. Nie można bowiem było uznać, że wstrzymująca wypłatę emerytury decyzja z 23.09.2011r. wydana została wskutek błędu organu rentowego. W dacie wydana tej decyzji obowiązywał art. 103a ustawy emerytalnej oraz uznany za niezgodny z Konstytucją art. 28 ustawy z 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 257, poz.1726, dalej ustawa zmieniająca), na podstawie których nastąpiło zawieszenie wypłaty świadczenia. Organ rentowy - którego zadaniem jest stosowanie obowiązującego prawa, a nie ocena zgodności przepisów z Konstytucją - wydał decyzję na podstawie obowiązujących przepisów. Nie można więc w świetle tego uznać, że zawieszenie wypłaty emerytury nastąpiło wskutek błędu organu rentowego. W tej sprawie wystąpił bowiem niewątpliwie błąd legislacyjny, czyli popełniony przez ustawodawcę lecz nie przez organ rentowy. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 13.11.2012r. eliminowało z systemu prawnego art. 28 ustawy zmieniającej z dniem ogłoszenia orzeczenia. W tym momencie mógł organ rentowy z urzędu wydać - w myśl art. 135 ust 1 cyt. ustawy emerytalnej - decyzję o podjęciu wypłaty świadczenia. Zaniechania tego nie można było jednak uznać za błąd uzasadniający wypłatę świadczenia za 3 lata wstecz od daty wniosku o wznowienie ponieważ art. 135 ust 3 ustawy emerytalnej pozwalał na wypłatę za okres poprzedzający datę wniosku tylko w przypadku błędu dotyczącego wstrzymania wypłaty, który - jak wskazano wyżej - nie wystąpił. Zaniechanie strony pozwanej polegające na niewydaniu z urzędu decyzji o wznowieniu wypłaty po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie dawało zatem podstaw do zastosowania normy z art. 135 ust. 3 ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyższe należało uznać, że organ rentowy prawidłowo zaskarżoną decyzją odmówił wypłaty świadczenia za okresy wcześniejsze niż miesiąc złożenia przez wnioskodawcę wniosku o wznowienie wypłaty. Wobec tego zaskarżony wyrok należało zmienić (art. 386 § 1 kpc) i oddalić odwołanie.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oparto na treści art. 98 § 1 i 3 kpc i § 6 pkt 6 w zw. z § 12 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tj. Dz.U. z 2013r., poz. 490) uznając, że spór nie dotyczył prawa do świadczenia lecz wypłaty emerytury w wysokości określonej jako wartość przedmiotu zaskarżenia.

SSA Ireneusz Lejczak SSA Barbara Staśkiewicz SSA Stanisława Kubica

KG