K 2/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
140/11/A/2012
postanowienie
z dnia 11 grudnia 2012 r.
Sygn. akt K 2/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Wojciech Hermeliński
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Stanisław Rymar
Piotr Tuleja,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 grudnia 2012 r., wniosku pełnomocnika grupy senatorów, adwokata Zbigniewa Cichonia, o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
1. Wyrokiem z 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726, ze zm.) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.
2. Sprawa, w której zapadło powyższe rozstrzygnięcie, została zainicjowana przez grupę senatorów. Podmiot ten jest wymieniony w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji wśród podmiotów mających tzw. legitymację ogólną do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Inicjowana w tym trybie kontrola ma charakter abstrakcyjny, tzn. jest podejmowana w oderwaniu od konkretnych przypadków stosowania kwestionowanego aktu czy normy, a jej wykonywanie wynika z ogólnej troski o stan praworządności w państwie. Podmioty mające legitymację ogólną zostały enumeratywnie wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji.
Podmiot, który złożył wniosek, jest uczestnikiem postępowania przed Trybunałem (por. art. 27 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W przypadku wniosku pochodzącego od grupy senatorów ustawa o TK przewiduje obligatoryjne reprezentowanie wnioskodawcy przez wyznaczonego senatora jako przedstawiciela (por. art. 29 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy o TK). Ponadto art. 29 ust. 4 ustawy o TK dopuszcza ustanowienie przez grupę senatorów, obok ich przedstawiciela, pełnomocników spośród osób niebędących senatorami, w liczbie najwyżej trzech. Zarówno na etapie sporządzania wniosku, jak i brania udziału w postępowaniu przed Trybunałem w sprawie tego wniosku, przepisy ustawy o TK nie ustanawiają wymogu działania przez profesjonalnego pełnomocnika, będącego adwokatem lub radcą prawnym. Przymus adwokacko-radcowski przewidziany jest jedynie w art. 48 ust. 1 ustawy o TK. Dotyczy on sporządzenia skargi konstytucyjnej i nie obejmuje obowiązku reprezentowania skarżącego przed Trybunałem w toku postępowania (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 171-172).
3. Grupa senatorów, która wystąpiła z wnioskiem w sprawie o sygn. K 2/12, ustanowiła, obok wyznaczonego przez siebie przedstawiciela, pełnomocnika będącego adwokatem. Na rozprawie 13 listopada 2012 r. pełnomocnik ten złożył wniosek o zasądzenie kosztów postępowania przed Trybunałem na podstawie przedłożonego spisu kosztów.
4. Koszty postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym zostały uregulowane w art. 24 ustawy o TK. Zasadą w postępowaniu sądowokonstytucyjnym, wyrażoną w art. 24 ust. 1 ustawy o TK, jest ponoszenie kosztów tego postępowania przez Skarb Państwa. Zasada ta znajduje w pełni zastosowanie w przypadku podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji. Podmioty te są podmiotami publicznymi, finansowanymi przez Skarb Państwa (w odniesieniu do grupy senatorów inicjujących postępowanie w sprawie o sygn. K 2/12 – por. art. 47 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29, ze zm., zgodnie z którym wydatki wynikające z uprawnień posłów i senatorów pokrywa się z budżetu państwa, w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu lub Kancelarii Senatu), a inicjowane przez nie postępowanie przed Trybunałem, jak już zostało wspomniane wyżej, ma charakter publicznoprawny i nie toczy się w prywatnym interesie wnioskodawcy. Tym samym z punktu widzenia wykładni celowościowej nie ma uzasadnionych powodów, żeby w stosunku do tych podmiotów stosować instytucję zwrotu kosztów.
5. Wobec regulacji zawartej w art. 24 ust. 1 ustawy o TK w rozpatrywanej kwestii nie znajdzie także zastosowania zasada wyrażona w art. 20 tej ustawy, zgodnie z którą „W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego”.
W świetle ugruntowanego poglądu Trybunału Konstytucyjnego, w tym wyrażonego w pełnym składzie Trybunału (por. m.in. postanowienia z: 25 lutego 2004 r., sygn. K 23/03, OTK ZU nr 2/A/2004, poz. 14; 9 maja 2007 r., sygn. K 40/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 55 oraz 4 października 2010 r., sygn. K 1/09, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 90), odpowiednie zastosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jest dopuszczalne tylko w sytuacji, gdy dana instytucja –niezbędna z punktu widzenia logiki tego postępowania – w ogóle nie jest uregulowana w ustawie o TK (ewentualnie jest uregulowana w sposób niepełny) lub gdy ustawa o TK wprost odsyła do przepisów k.p.c. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni aprobuje powyższy pogląd.
Mając powyższe na uwadze, Trybunał stwierdził, że kwestia kosztów postępowania w odniesieniu do podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, została w sposób wyczerpujący uregulowana w art. 24 ust. 1 ustawy o TK i w tym zakresie nie doznaje ona żadnych wyjątków. Wynika to tak z wykładni językowej, jak i celowościowej, uwzględniającej specyfikę postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i rolę podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, inicjujących to postępowanie.
6. Odnosząc się zatem do wniosku pełnomocnika grupy senatorów o zasądzenie kosztów postępowania przed Trybunałem, należy uznać, że jest on niedopuszczalny w świetle obowiązujących przepisów. Z tego względu wniosek ten nie został uwzględniony.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.
postanowienie
z dnia 11 grudnia 2012 r.
Sygn. akt K 2/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Wojciech Hermeliński
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Stanisław Rymar
Piotr Tuleja,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 grudnia 2012 r., wniosku pełnomocnika grupy senatorów, adwokata Zbigniewa Cichonia, o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
1. Wyrokiem z 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726, ze zm.) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.
2. Sprawa, w której zapadło powyższe rozstrzygnięcie, została zainicjowana przez grupę senatorów. Podmiot ten jest wymieniony w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji wśród podmiotów mających tzw. legitymację ogólną do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Inicjowana w tym trybie kontrola ma charakter abstrakcyjny, tzn. jest podejmowana w oderwaniu od konkretnych przypadków stosowania kwestionowanego aktu czy normy, a jej wykonywanie wynika z ogólnej troski o stan praworządności w państwie. Podmioty mające legitymację ogólną zostały enumeratywnie wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji.
Podmiot, który złożył wniosek, jest uczestnikiem postępowania przed Trybunałem (por. art. 27 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W przypadku wniosku pochodzącego od grupy senatorów ustawa o TK przewiduje obligatoryjne reprezentowanie wnioskodawcy przez wyznaczonego senatora jako przedstawiciela (por. art. 29 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy o TK). Ponadto art. 29 ust. 4 ustawy o TK dopuszcza ustanowienie przez grupę senatorów, obok ich przedstawiciela, pełnomocników spośród osób niebędących senatorami, w liczbie najwyżej trzech. Zarówno na etapie sporządzania wniosku, jak i brania udziału w postępowaniu przed Trybunałem w sprawie tego wniosku, przepisy ustawy o TK nie ustanawiają wymogu działania przez profesjonalnego pełnomocnika, będącego adwokatem lub radcą prawnym. Przymus adwokacko-radcowski przewidziany jest jedynie w art. 48 ust. 1 ustawy o TK. Dotyczy on sporządzenia skargi konstytucyjnej i nie obejmuje obowiązku reprezentowania skarżącego przed Trybunałem w toku postępowania (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 171-172).
3. Grupa senatorów, która wystąpiła z wnioskiem w sprawie o sygn. K 2/12, ustanowiła, obok wyznaczonego przez siebie przedstawiciela, pełnomocnika będącego adwokatem. Na rozprawie 13 listopada 2012 r. pełnomocnik ten złożył wniosek o zasądzenie kosztów postępowania przed Trybunałem na podstawie przedłożonego spisu kosztów.
4. Koszty postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym zostały uregulowane w art. 24 ustawy o TK. Zasadą w postępowaniu sądowokonstytucyjnym, wyrażoną w art. 24 ust. 1 ustawy o TK, jest ponoszenie kosztów tego postępowania przez Skarb Państwa. Zasada ta znajduje w pełni zastosowanie w przypadku podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji. Podmioty te są podmiotami publicznymi, finansowanymi przez Skarb Państwa (w odniesieniu do grupy senatorów inicjujących postępowanie w sprawie o sygn. K 2/12 – por. art. 47 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29, ze zm., zgodnie z którym wydatki wynikające z uprawnień posłów i senatorów pokrywa się z budżetu państwa, w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu lub Kancelarii Senatu), a inicjowane przez nie postępowanie przed Trybunałem, jak już zostało wspomniane wyżej, ma charakter publicznoprawny i nie toczy się w prywatnym interesie wnioskodawcy. Tym samym z punktu widzenia wykładni celowościowej nie ma uzasadnionych powodów, żeby w stosunku do tych podmiotów stosować instytucję zwrotu kosztów.
5. Wobec regulacji zawartej w art. 24 ust. 1 ustawy o TK w rozpatrywanej kwestii nie znajdzie także zastosowania zasada wyrażona w art. 20 tej ustawy, zgodnie z którą „W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego”.
W świetle ugruntowanego poglądu Trybunału Konstytucyjnego, w tym wyrażonego w pełnym składzie Trybunału (por. m.in. postanowienia z: 25 lutego 2004 r., sygn. K 23/03, OTK ZU nr 2/A/2004, poz. 14; 9 maja 2007 r., sygn. K 40/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 55 oraz 4 października 2010 r., sygn. K 1/09, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 90), odpowiednie zastosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jest dopuszczalne tylko w sytuacji, gdy dana instytucja –niezbędna z punktu widzenia logiki tego postępowania – w ogóle nie jest uregulowana w ustawie o TK (ewentualnie jest uregulowana w sposób niepełny) lub gdy ustawa o TK wprost odsyła do przepisów k.p.c. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni aprobuje powyższy pogląd.
Mając powyższe na uwadze, Trybunał stwierdził, że kwestia kosztów postępowania w odniesieniu do podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, została w sposób wyczerpujący uregulowana w art. 24 ust. 1 ustawy o TK i w tym zakresie nie doznaje ona żadnych wyjątków. Wynika to tak z wykładni językowej, jak i celowościowej, uwzględniającej specyfikę postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i rolę podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, inicjujących to postępowanie.
6. Odnosząc się zatem do wniosku pełnomocnika grupy senatorów o zasądzenie kosztów postępowania przed Trybunałem, należy uznać, że jest on niedopuszczalny w świetle obowiązujących przepisów. Z tego względu wniosek ten nie został uwzględniony.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.