Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku T. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy T. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydziału VIII Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 1 lutego 2012 r. sygn. akt VIII U 1901/11

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 495/12

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 października 2012 r.

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy w Krakowie VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie od decyzji z dnia 19 września 2011 r., którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił T. J. prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Bezspornym w sprawie jest, że T. J., urodzony (...), na dzień 1 stycznia 1999 r. uwodnił co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawca od 2 listopada 1973 r. do nadal pozostaje w zatrudnieniu w (...) S.A. w K., nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a wniosek o ustalenie prawa do emerytury złożył w dniu 25 sierpnia 2011 r.

Sąd I instancji wskazał, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy, a to wyłącza możliwość uzyskania przez niego emerytury na podstawie art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2009 r. Nr 153 poz.1227 ze zm.). Uznał Sąd, że w zaistniałej sytuacji niecelowe było zatem omawianie i udowadnianie przesłanki posiadania przez odwołującego co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, w szczególności przeprowadzenie na tą okoliczność dowodu z zeznań świadków.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy powołując się na art. 27, art. 32 i art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (cyt. wyż.) oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) uznał, że wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków, od których uzależnione jest prawo do emerytury w obniżonym wieku, stąd oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji na zasadzie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego, a to art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. przyjęcie, że Sąd nie jest zobowiązany do rozpatrzenia merytorycznego odwołania w sytuacji, gdy nie został rozwiązany stosunek pracy. Zdaniem apelującego Sąd nie rozpoznał zatem istoty sprawy, gdyż nie przeprowadził postępowania dowodowego na okoliczność posiadania wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, że Sąd Okręgowy bezzasadnie odmówił zbadania, czy spełnia on warunek posiadania wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych, tylko dlatego, iż pozostawał w zatrudnieniu. Wnioskodawca przyznał, że wie o konieczności rozwiązania stosunku pracy, by nabyć prawo do emerytury, niemniej jednak podniósł, że nie może rozwiązać umowy o pracy, gdyż zostałby pozbawiony jedynego źródła dochodu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy wnioskodawca spełnia warunki uprawniające go do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Zgodnie z art. 184 ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust.2).

Utrwalonym poglądem w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest, że prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nabywa ubezpieczony, który na dzień wejścia ustawy w życie spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego, czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub był pracownikiem wykonującym inną pracę, czy też pozostawał w zatrudnieniu na innej podstawie niż stosunek pracy bądź nie pozostawał w jakimkolwiek zatrudnieniu, z tym, że w przypadku pozostawania w stosunku pracy emerytura uzależniona jest od jego rozwiązania (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt I UK 132/07 oraz postanowienie z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt I UK 325/11).

Mając na uwadze powyższe podkreślić należy, iż prawo do przedmiotowego świadczenia uzależnione jest od łącznego spełnienia, wszystkich przewidzianych w art.184 cyt. ustawy warunków. Stąd też legitymowanie się przez wnioskodawcę wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, oraz ewentualne udowodnienie przez niego co najmniej 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, nie stanowi podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji, w sytuacji, gdy nie zostały spełnione pozostałe warunki. Jakkolwiek przyznać należy, iż uprzednie rozwiązanie stosunku pracy nie gwarantuje nabycia prawa do emerytury, to jednakże pozostawanie w zatrudnieniu stanowi bezwzględną podstawę do odmowy przyznania prawa do świadczenia. Skoro zatem, jest poza sporem, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy, to tym samym nie wystąpiła jedna z przesłanek warunkujących przyznanie mu prawa do emerytury w trybie art. 184 cyt. ustawy. Z tego względu Sąd I instancji zasadnie odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do przedmiotowego świadczenia.

W kontekście powyższych rozważań wobec braku spełnienia przesłanki rozwiązania stosunku pracy badanie pozostałych przesłanek było zbędne. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2005 roku, I UK 160/2004, OSNP 2005/16/255, stwierdził, że w postępowaniu odrębnym z zakresu ubezpieczeń społecznych, toczącym się z odwołania od decyzji wydanej wskutek wniosku o przyznanie emerytury lub renty, niedopuszczalne jest przedmiotowe przekształcenie roszczenia przez żądanie ustalenia tylko niektórych przesłanek warunkujących prawo do świadczenia. Rozstrzygnięcie sądu może dotyczyć jedynie prawa do świadczenia oraz jego wysokości, nie jest natomiast możliwe ustalanie, dla przyszłych celów emerytalno–rentowych, poszczególnych przesłanek, warunkujących prawo do tego świadczenia. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 lutego 2010 r. sygn. akt I UK 262/09, stwierdził, że zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczeń określonych w tej ustawie powstaje z dniem spełnienia się wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Niespełnienie przez pracownika ustawowych warunków koniecznych do przyznania świadczenia powoduje wydanie decyzji odmownej. Wydanie takiej decyzji następuje również wtedy, gdy pracownik nie spełnia chociażby jednego z ustawowych warunków niezbędnych do przyznania świadczenia. Nie jest dopuszczalne w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych wydanie wyroku ustalającego spełnienie przez ubezpieczonego niektórych warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia i przyznającego to świadczenie pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków w przyszłości. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy. W tym stanie rzeczy brak jest podstaw, by rozstrzygać na gruncie niniejszej sprawy kwestii, czy wnioskodawca posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych .

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów i na zasadzie art.385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.