Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r. w Gdańsku

sprawy H. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni

z dnia 25 czerwca 2010 r., sygn. akt XV U 323/10

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 1257/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.12.2009 r. pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu - H. R. prawa do emerytury w wieku obniżonym wskazując, że chociaż został on uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, to nie spełnił wszystkich wymogów z art. 29 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.). Ubezpieczony nie wykazał bowiem wymaganego okresu 35 lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu na podstawie umowy o pracę oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy nie pozostawał w stosunku pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Ubezpieczony domagał się zmiany powyższej decyzji i przyznania mu emerytury w wieku obniżonym.

Pozwany wniósł o oddalenie odwołania .

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni wyrokiem z dnia 25.06.2010 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu emeryturę w wieku obniżonym od dnia 01.10.2009 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony (ur. (...)) w dniu 01.10.2009 r. złożył wniosek o przyznanie emerytury. Na dzień złożenia wniosku ubezpieczony wykazał 27 lat, 2 miesiące i 23 dni okresów składkowych. Ponadto orzeczeniem z dnia 13.11.2009 r. lekarz orzecznik ZUS, a następnie, na skutek sprzeciwu ubezpieczonego, orzeczeniem z dnia 09.12.2009 r. komisja lekarska ZUS orzekli, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy na stałe przy przyjęciu, iż niezdolność do pracy powstała przed 01.01.2009 r. W dniu 14.12.2009 r. pozwany wydał zaskarżoną decyzję.

Pismem z dnia 26.05.2010 r. organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie ubiegał się o przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto stwierdził, że nie spełniłby on przesłanek jej przyznania z uwagi na brak wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy (przed dniem 01.01.2009 r.), a wykazanie w tym okresie jedynie 1 miesiąca i 23 dni.

Sąd Okręgowy przytoczył treść art. 29 ust. 1-3 i art. 57 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i wskazał, że ubezpieczony spełnia ustawowe wymogi do przyznania mu prawa do emerytury w wieku obniżonym. Niespornie ukończył bowiem 60 lat, legitymuje się stażem ubezpieczeniowym ponad wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Wprawdzie, jak podnosi organ rentowy, ubezpieczony w ostatnich 24 miesiącach podlegania ubezpieczeniu społecznemu nie pozostawał przez okres 6 miesięcy w stosunku pracy, to jednak spełnienia tego warunku nie wymaga się od ubezpieczonego, który w dniu zgłoszenia wniosku jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak wynika z literalnego brzmienia przepisu art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, chodzi o uprawnienie do renty, a nie jej pobieranie. Ustawodawca nie wymaga, aby renta z tytułu niezdolności do pracy była przyznana i pobierana, lecz by ubezpieczony spełniał ustawowe warunki do jej otrzymania, czyli był do niej uprawniony, niezależnie od tego, czy z prawa tego korzysta. Ubezpieczony w dacie złożenia wniosku o emeryturę spełniał ustawowe wymogi do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem wykazał co najmniej 25 lat okresów ubezpieczeniowych i został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy trwałe – przed 01.09.2009 r., wobec czego nie dotyczył go wymóg powstania niezdolności do pracy w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w okresie 18 miesięcy od jego ustania oraz wykazania co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu wstecz od daty złożenia wniosku lub powstania niezdolności do pracy.

Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 23.03.2006 r., I UZP 5/05 (OSNP 2006, nr 19-20, poz. 305), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy, bez potrzeby wykazywania przewidzianego w art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. W uzasadnieniu przywołanej uchwały Sąd Najwyższy wskazał na możliwość wykładni językowo-logicznej art. 57 ust. 2 cytowanej ustawy, która prowadziłaby do wniosku, że skoro przepis ten wyraźnie stwierdza, że do osób w nim wymienionych nie stosuje się przepisu ust. 1 pkt 3, to znajdują do nich zastosowanie pozostałe przepisy ust. 1, tj. wymagania przewidziane w pkt 1 i 2 w ich dotychczasowym rozumieniu. Wykładni tej przeciwstawił inną możliwą interpretację językowo-logiczną art. 57 ust. 2 tej ustawy. Sąd Najwyższy zauważył, że po nowelizacji art. 57 przepis ten składa się z dwóch części nie tylko w znaczeniu formalnym, tj. ust. 1 i 2, ale również w sensie merytorycznym. Przepis ustępu 1 bowiem określa dotychczasowe przesłanki nabycia prawa do renty. Natomiast ustęp 2 stanowi, że przepisu ust. 1 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Koncentrując się na treści wymienionego przepisu w jego pełnym brzmieniu Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że w odniesieniu do osób, o których mowa w tym przepisie ustawodawca zrezygnował nie tylko z wymagania, aby niezdolność do pracy powstała w okresach wymienionych w ust. 1 pkt 3, ale ponadto określił w sposób szczególny okres składkowy i nieskładkowy wymagany dla nabycia przez nie prawa do renty oraz stopień niezdolności do pracy. Stwierdził, że określony w art. 57 ust. 2 cytowanej ustawy minimalny wymagany okres składkowy i nieskładkowy spełnia przewidziany w ust. 1 pkt 2 warunek uzyskania prawa do renty w postaci posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Uzasadnia to w sumie konkluzję, że przepis ust. 2 art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w sposób szczególny w porównaniu z przesłankami (warunkami) przewidzianymi w ust. 1, określa przesłanki prawa do renty. Wymagany okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 powyższej ustawy określa przepis art. 58, według którego warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej określoną liczbę lat w zależności od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi pięć lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Przepis art. 58 ust. 1 cytowanej ustawy nie odnosi się do art. 57 ust. 2, który samodzielnie określił minimalny okres składkowy i nieskładkowy. Tym samym w odniesieniu do kręgu osób, o których mowa w art. 58 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie znajduje zastosowania ust. 2 tego przepisu, który w przypadku osób w wieku powyżej 30 lat wymaga, aby pięcioletni okres zatrudnienia przypadał w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Sąd Najwyższy odwołał się również do wykładni funkcjonalnej omawianego przepisu, stwierdzając, że w kontekście nowej regulacji prawnej przewidzianej art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niebezpieczeństwo naruszenia dotychczasowego systemu ubezpieczenia rentowego nie zachodzi ze względu na surowe warunki uzyskania prawa do świadczenia oraz wymóg istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd I instancji wskazał, że podzielając w całej rozciągłości przedstawiony wyżej pogląd Sądu Najwyższego uznał w konsekwencji stanowisko organu rentowego za niezasadne i mając na uwadze udowodniony ponad 25-letni okres składkowy i nieskładkowy ubezpieczonego i jego całkowitą niezdolność do pracy przyjął, że spełnił on wszystkie warunki niezbędne do przyznania mu prawa do świadczenia – renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Spełnienie wymogów przyznania prawa do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy z art. 57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, obok udowodnienia wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, stanowi z kolei przesłankę uprawniającą do nabycia prawa do emerytury, przewidzianego w art. 29 cytowanej ustawy. Ubezpieczony wykazał bowiem łącznie 27 lat, 4 miesiące i 9 dni okresów składkowych nieskładkowych oraz był uprawniony do otrzymania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto, spełnił on przesłanki zawarte w art. 29 ust. 2 cytowanej ustawy, wobec czego przyjąć należało, że wniesione przez niego odwołanie było uzasadnione, a wymaganie od niego, aby udowadniał jakiekolwiek okoliczności dodatkowe należało uznać za bezzasadne.

W konkluzji z przytoczonych względów Sąd Okręgowy działając na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od orzeczenia Sądu pierwszej instancji wywiódł organ rentowy zaskarżając powyższy wyrok w całości oraz wnosząc o jego zmianę i oddalenie odwołania, a ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Pozwany zarzucił wyrokowi Sądu I instancji naruszenie prawa materialnego - art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyjęcie, że ubezpieczony spełnia ustawowe przesłanki uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury w wieku obniżonym na podstawie art. 29 cytowanej ustawy od 01.10.2009 r., tj. uznanie, że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę był on uprawniony do renty, pomimo, że nie składał on nigdy wniosku o rentę, a renta z tytułu niezdolności nigdy nie była przyznana i przez niego pobierana. Pozwany zarzucił też naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału, co doprowadziło do sprzecznych istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy przedstawił argumentację podniesionych wyżej zarzutów.

Wyrokiem z dnia 23.03.2011 r. Sąd Apelacyjny Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku oddalił apelację.

Na wyżej wskazane orzeczenie organ rentowy wniósł skargę kasacyjną, opierając ją na podstawie naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przez przyjęcie, że ubezpieczony nabył prawo do emerytury od 01.10.2009 r., tj. od dnia spełnienia na zasadzie art. 100 powołanej ustawy wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Organ rentowy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy.

Wyrokiem z dnia 19.04.2012 r. Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo do wcześniejszej emerytury (w niższym wieku emerytalnym) z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowej regulacji szczególnej, przez to wymagania do jego ustalenia nie poddają się wykładni rozszerzającej, co oznacza, że prawo do wcześniejszej emerytury może nabyć ubezpieczony, który spełnił warunki wymagane do nabycia tego świadczenia, w tym uzależnione od bycia pracownikiem ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, lub jeżeli w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pozostawał w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy z pracowniczego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym lub podlegania pracowniczym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Prawo do wcześniejszej emerytury z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach jest uzależnione od spełnienia „pracowniczych" wymagań kreujących to prawo, tj. bycia pracownikiem ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę (art. 29 ust. 2 pkt 1) oraz podlegania przez co najmniej 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy, chyba że z tego pracowniczego tytułu pracownik był uprawniony do renty z tytułu „pracowniczej” niezdolności do pracy (art. 29 ust. 2 pkt 2 tej ustawy), albo przez cały wymagany okres, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 lub 2 podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy (art. 29 ust. 3 tej ustawy).

Istotą sporu była wykładnia pojęcia „uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy”, którym posługuje się przepis art. 29 ust. 2 pkt 2 in fine. Z literalnej wykładni powołanego przepisu, w przeciwieństwie do stanowiska Sądu Apelacyjnego, nie można jednoznacznie stwierdzić, że zwrot w postaci „uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy” oznacza wyłącznie nabycie prawa do renty, w myśl art. 100 ustawy emerytalnej. Zwrot ten może oznaczać również nabycie prawa do świadczeń rentowych. Wskazane zwroty językowe nie są względem siebie znaczeniowo tożsame. Czym innym jest nabycie prawa do renty, a czym innym nabycie prawa do świadczeń rentowych. Wprawdzie prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia (art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach), zachodzą jednak sytuacje, kiedy prawo do renty powstaje w późniejszym czasie. Takie sytuacje przewiduje ust. 2 tego przepisu, bowiem jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie Kodeksu pracy, prawo do renty powstaje z dniem zaprzestania pobierania tych świadczeń. Z kolei prawo do renty związane z roszczeniem o wypłatę świadczenia powstaje od daty złożenia wniosku rentowego, skoro świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do określonego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (art. 129 ust. 1 ustawy). Oznacza to, że w razie złożenia wniosku rentowego w danym miesiącu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się i wypłaca od dnia złożonego wniosku tylko wtedy, gdyby ustalono, że w tym konkretnym dniu zostały spełnione warunki wymagane do przyznania dochodzonego prawa, a ubezpieczony nie korzysta z żadnego z innych wyżej wymienionych świadczeń za czas niezdolności do pracy. W innym razie prawo do renty przysługuje od początku miesiąca, w którym złożony był wniosek rentowy. Bez złożenia wniosku ubezpieczony nie może domagać się wypłaty świadczenia. Podstawą wypłaty takiego świadczenia jest wyłącznie decyzja organu rentowego. Faktem jest, że decyzja taka nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratoryjny i jako taka nie rodzi stanu prawnego, a tylko stwierdza jego istnienie. W przypadku bowiem kiedy mamy do czynienia z obowiązkiem bądź prawem wynikającym wprost z ustawy (z mocy prawa), skutek prawny następuje z datą spełnienia się warunków ustalonych w tej ustawie, natomiast decyzja, jako akt konkretyzujący przedmiot i skierowana do indywidualnego adresata, ma charakter deklaratoryjny. Decyzje deklaratoryjne ustalają jedynie istnienie i zakres jakiegoś stosunku prawnego, który powstał wcześniej z mocy przepisów prawnych. Skutki prawne w tego typu sytuacjach powstają więc ex tunc, jako skutki ziszczenia się określonych w przepisach prawa warunków, a nie ex nunc jako skutki prawne decyzji deklaratoryjnej. Jest to podstawowa cecha różniąca decyzje deklaratoryjne od decyzji konstytutywnych, które same określają datę, od której następują skutki prawne. Decyzje deklaratoryjne mogą być zatem wydawane w każdym czasie, jako że nie kreują nowych stanów prawnych, a tylko stwierdzają ich istnienie. Taki charakter prawny decyzji nie wpływa jednak na zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przedmiot ten wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie przedmiotem postępowania sądowego determinowanego zakresem odwołania od tejże decyzji. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem wnioskodawca może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Z tego względu odwołanie wnoszone od decyzji organu ubezpieczeń społecznych nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest postąpić zgodnie z art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. W niniejszej sprawie pomimo ustalenia Sądów orzekających w niniejszej sprawie o emeryturę spełnienia przesłanek do nabycia prawa do renty, ubezpieczony nigdy o takie prawo nie występował, a zatem potencjalne świadczenie nie zostało ustalone. W takiej sytuacji Sąd nie jest władny dokonać konkretyzacji przysługującego prawa w miejsce właściwej decyzji organu rentowego. W konsekwencji stwierdzić należało, że do nabycia spornej wcześniejszej emerytury skarżący wprawdzie nie musiał być pracownikiem w dniu składania wniosku o emeryturę, ale zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 2 in fine musiał mieć ustalone prawo do renty i w czasie pobierania tej renty osiągnąć wiek emerytalny - por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.09.2004 r., II UK 471/03 (OSNP 2005/6/88).

Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy wyjaśnił, że użyte w art. 29 ust. 2 pkt 2 in fine wyrażenie -„(...), chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.” - rozumieć należy, jako nabycie prawa do świadczeń rentowych, na skutek właściwej decyzji organu rentowego, ustalającej istnienie i zakres zgłoszonego we wniosku stosunku prawnego, który powstał wcześniej z mocy przepisów prawnych.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy oraz mając na względzie, że zgodnie z art. 398 ²⁰ k.p.c., Sąd Apelacyjny związany został wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy apelację organu rentowego należało uznać za uzasadnioną.

Sąd Okręgowy przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury dokonał błędnej wykładni przepisu art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy ubezpieczony (mężczyzna) urodzony przed dniem 01.01.1949 r., który nie osiągnął wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1, może przejść na emeryturę - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Emerytura ta – zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy - przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia następujące warunki:

1) ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, był pracownikiem oraz

2) w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawał w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Według art. 29 ust. 3 ustawy, spełnienia warunków, o których mowa w ust. 2, nie wymaga się od ubezpieczonego, który przez cały wymagany okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Ubezpieczony od dnia 01.02.1985 r. do dnia 31.05.1991 r. podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz podlegał od 26.02.2007 r. do 20.04.2007 r. pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Ubezpieczony nie podlegał przez 35 lat lub 25 lat ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Jest bezsporne, że ubezpieczony ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, nie był pracownikiem, a ponadto w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie pozostawał w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy. Ubezpieczony w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę nie był także uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy, ubezpieczony nigdy nie występował o prawo do renty i potencjalne świadczenie nie zostało ustalone, zaś Sąd w niniejszym postępowaniu nie był władny dokonywać konkretyzacji przysługującego ubezpieczonemu prawa w miejsce właściwej decyzji organu rentowego.

Aby uzyskać prawo do emerytury w wieku obniżonym, w dniu składania wniosku o to świadczenie, ubezpieczony musiał mieć ustalone prawo do renty i w czasie pobierania tej renty ubezpieczony musiał osiągnąć wiek emerytalny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.09.2004 r., II UK 471/03, OSNP 2005 r. nr 6, poz. 88).

Ponieważ ubezpieczony składając wniosek o emeryturę nie miał ustalonego prawa do renty oraz w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego nie pobierał renty należało uznać, że nie spełnił on warunków przewidzianych w art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.