Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

D. W. oskarżony został o to, że :

I.  w dniu 4 marca 2015 r. około godz. 13:50 na dworcu (...) w (...). woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną, usiłował dokonać kradzieży używając przemocy na osobie A. F. (1) w postaci uderzenia głową w klatkę piersiową oraz pięścią w twarz żądając od niego papierosów, których nie otrzymał z uwagi na ich nieposiadanie przez A. F. (1), czym działał na szkodę pokrzywdzonego, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany w warunkach art. 64 § 1 kk min. za czyn z art. 280 § 1 kk oraz 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie T. o sygn. II K 252/09 na kary jednostkowe po dwa lata pozbawienia wolności, które odbył w ramach kary łącznej w okresie od 27.07.2011 roku do 13.10.2014 roku, tj. o przestępstwo określone w art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

II.  w dniu 4 marca 2015 r. około godz. 13:50 na dworcu (...) w (...)woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną, używając przemocy na osobie A. K. (1) w postaci szarpania, uderzenia dłonią w twarz oraz przyciśnięcia do muru oraz grożąc jej użyciem dokonał kradzieży telefonu komórkowego marki L. (...) o nr (...) o wartości 500 zł, który to aparat został wcześniej przekazany pokrzywdzonemu przez A. F. (1), czym działał na szkodę A. F. (1) oraz A. K. (1), przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany w warunkach art. 64 § 1 kk min. za czyn z art. 280 § 1 kk oraz art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie T. o sygn. II K 252/09 na kary jednostkowe po dwa lata pozbawienia wolności, które odbył w ramach kary łącznej w okresie od 27.07.2011 r. do 13.10.2014 r., tj. o przestępstwo określone w art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

Wyrokiem z dnia 24 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie o sygn. akt VII K 698/15:

1.  oskarżonego D. W. uznał za winnego tego, że w dniu 04 marca 2015 roku około godziny 13:50 na dworcu (...) w P. T.. Woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną stosując przemoc wobec A. F. (1) w postaci uderzenia głową w klatkę piersiową oraz pięścią w twarz oraz stosując przemoc wobec A. K. (1) w postaci szarpania, uderzania dłonią w twarz oraz przyciśnięcia do muru w celu zmuszenia A. F. (1) do uzyskania dla sprawców papierosów od innych osób oraz w celu upewnienia się, że A. F. (1) nie ucieknie do pozostawienia jego telefonu marki L. (...) o nr (...) A. K. (1), a ponadto w celu zmuszenia A. K. (1) do pozostania na miejscu zdarzenia razem ze sprawcami i otrzymanym telefonem od A. F. (1) do czasu powrotu A. F. (2) z papierosami czym działał na szkodę A. F. (1) i A. K. (1) przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 (pięciu) lat po odbyciu co najmniej sześciu miesięcy kary za umyślne przestępstwo podobne do niniejszego przestępstwa, czym wyczerpał dyspozycję art. 191 § 1 kk w zw. z art. 64 §1 kk i za to na podstawie art. 191 § 1 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

2.  oskarżonego D. W. uznał za winnego tego, że w dniu 4 marca 2015 r. około godz. 13:50 na dworcu (...) w P. T.. woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną, grożąc A. K. (1) natychmiastowym użyciem przemocy dokonał kradzieży telefonu komórkowego marki L. (...) o nr (...) o wartości 410 zł, który to aparat został wcześniej przekazany A. K. (1) przez A. F. (1), czym działał na szkodę A. F. (1) oraz A. K. (1), przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 (pięciu) lat po odbyciu łącznie co najmniej roku pozbawienia wolności, będąc uprzednio skazanym w warunkach określonych w art. 64 § 1 kk m. in. za czyn z art. 280 § 1 kk oraz art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. o sygn. II K 252/09, czym wyczerpał dyspozycję art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 280 § 1 kk w zw. art. 64 § 2 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 85 § 1, 2 i 3 kk, art. 86 § 1 kk orzeczone w punktach 1 (pierwszym) i 2 (drugim) niniejszego wyroku jednostkowe kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu D. W. karę łączną 3 (trzech) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 1.09.2015 roku;

5.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata E. M. kwotę 1000 (jeden tysiąc) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu w postępowaniu sądowym;

6.  zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych przy czym wydatki przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Od wyroku tego apelację w całości wnieśli oskarżony i jego obrońca.

Z podstawy art. 438 pkt 2, 3 i 4 kpk obrońca wyrokowi zarzuciła obrazę przepisów postępowania, a mianowicie:

1.obrazę przepisów postępowania art. 7 k.p.k. i art. 4 k.p.k., polegający na dowolnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków A. F. (1) i A. K. (1) co miało wpływ na treść orzeczenia i doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w zakresie sprawstwa oskarżonego co do działania w celu zmuszenia A. K. (1) do pozostania na miejscu zdarzenia razem ze sprawcami i otrzymanym telefonem oraz że oskarżony grożąc A. K. (1) natychmiastowym użyciem przemocy dokonał kradzieży telefonu komórkowego oraz co do przyczyn użycia przemocy przez oskarżonego podczas gdy zebrany materiał dowodowy, oceniony w sposób swobodny, nie wykazał iż oskarżony wypełnił swym zachowaniem znamiona zarzucanych mu czynów, co miało wpływ na treść wyroku poprzez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia co miało wpływ na treść wyroku a polegający na dowolnym uznaniu, że:

a)  oskarżony w dniu 4 marca 2015 roku działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną stosując przemoc wobec A. F. (1) w postaci uderzenia głową w klatkę piersiową oraz pięścią w twarz oraz stosując przemoc wobec A. K. (1) w postaci szarpania , uderzenia dłonią w twarz oraz przyciśnięcia do muru w celu zmuszenia A. F. (1) do uzyskania dla sprawców papierosów od innych osób oraz w celu upewnienia się, ze A. F. (1) nie ucieknie do pozostawienia jego telefonu A. K. (1) , a nadto w celu zmuszenia A. K. (1) do pozostawania na miejscu zdarzenia razem ze sprawcami i otrzymanym telefonem od A. F. (2) do czasu powrotu A. K. (1) z papierosami czym działał na szkodę A. F. (1) i A. K. (1)

b)  oskarżony działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną grożąc A. K. (1) natychmiastowym użyciem przemocy dokonał kradzieży telefonu komórkowego , który to aparat został wcześniej przekazany A. K. (1) przez A. F. (1)

c)  oskarżony zażądał od pokrzywdzonych papierosów, a gdy ich nie otrzymał rozmowa między nimi a pokrzywdzonymi stawała się coraz bardziej nerwowa i napięta podczas gdy z zeznań pokrzywdzonych wynika, że oskarżony zapytał o papierosy i nie stosował żadnej przemocy ani gróźb co wynika także z zeznań A. F. (3) , który potwierdził, że mężczyzna wołał od pokrzywdzonych papierosy

d)  oskarżony w celu zmuszenia A. F. (4) do zorganizowania papierosów uderzył go w klatkę piersiową oraz pięścią w twarz oraz szarpał A. K. (1) za ubranie, uderzył go w twarz i przycisnął do muru budynku a tym samym ze oskarżony w celu zmuszenia pokrzywdzonych do przyniesienia mu papierosów użył wobec nich przemocy

e)  oskarżony grożąc użyciem przemocy A. K. (1) zażądał od niego telefonu komórkowego, a przyjęcie wersji zdarzenia że A. K. (1) oddał bez żadnego przymusu telefon wydaje się być nieprawdopodobna i nielogiczna

f)  zamiarem oskarżonego była kradzież telefonu

g) oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym sprawcą

3.  rażącą niewspółmierność wymierzonych kar jednostkowych i kary łącznej.

W konkluzji obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu z pkt 1 na art. 217 § 1 kk oraz w pkt 2 na art. 119 kw – przywłaszczenie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Wyrok sądu I instancji zaskarżył także osobiście oskarżony, który bez powołania podstawy prawnej wyrokowi zarzucił obrazę przepisów postepowania, a mianowicie :

- art. 7 kpk poprzez dowolna ocenę dowodów, co skutkowało błędnym ustaleniem , że doszło do rozboju;

- art. 92 kw w zw z art. 168 kpk z uzasadnieniem, że podstawą orzeczenia nie był całokształt ujawnionych okoliczności postepowania

- art. 5 kpk z uzasadnieniem, że sąd rozstrzygnął wątpliwości na niekorzyść oskarżonego.

Oskarżony zarzucił także orzeczeniu błąd w ustawieniach faktycznych, który doprowadził do niesłusznego przypisania oskarżonemu winy w zakresie zarzuconego mu czynu rozboju.

W uzasadnieniu swojej apelacji oskarżony zarzucił niewspółmierność kary/ w sensie surowości/ za przypisany czyn z art. 191 § 1 kk w zw z art. 64 § 1 kk, przy błędnym ustaleniu takiej kwalifikacji, podczas gdy w ocenie skarżącego dopuścił się on czynu z art. 157 kk w zw z art. 64§ 1 kk.

W konkluzji skarżący wniósł o wnikliwe rozpoznanie sprawy i przypisanie mu sprawstwa w zakresie czynów, które faktycznie popełnił i do których się przyznał.

W apelacji oskarżony ponowił wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadka D. S. i K. O., który został przez niego cofnięty w toku rozprawy apelacyjnej, podobnie jak wcześniej przed sądem I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co n astępuje:

W ocenie sądu odwoławczego, sąd meriti w sposób bezbłędny zrekonstruował przebieg obu zdarzeń, które miały miejsce w dniu 4 marca 2015 roku na dworcu (...) w P. Tryb.

Sprawstwo oskarżonego D. W. nie budzi wątpliwości odnośnie oby przypisanych mu przestępstw.

Obie apelacje w istocie zmierzają do zanegowania ustaleń faktycznych poczynionych przez sad meriti, które są wynikiem rzekomego naruszenia przepisów proceduralnych, a które zdaniem skarżących doprowadziły do bezzasadnego przyjęcia , że oskarżony dopuścił się przestępstwa rozboju oraz zmuszenia do określonego zachowania.

Autorzy apelacji podnosząc zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego zarzucają obrazę przepisów art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 92 kpk w zw z art. 168 kpk.

Określona w art. 4 kpk zasada obiektywizmu obejmuje zarówno dyrektywę bezstronności organów procesowych w odniesieniu do stron i innych uczestników postepowania, jak i zakaz kierunkowego nastawienia do określonej sprawy karnej. Zarówno w orzecznictwie, jak też w doktrynie, zgodnie przyjmuje się, że naruszenie art. 4 kpk nie może w ogóle stanowić samodzielnej podstawy apelacyjnej. Przepis ten określa ogólna dyrektywę postepowania i dopiero wskazanie tych przepisów ustawy procesowej, które sąd miał naruszyć wbrew zasadzie obiektywizmu, o której ten przepis stanowi, czyni ten zarzut zasadnym.

Wynikająca z zasady domniemania niewinności zasada in dubio pro reo ma zastosowanie tylko wtedy, gdy pomimo przeprowadzenia wszystkich dostępnych dowodów, pozostają w dalszym ciągu niewyjaśnione okoliczności. W takiej sytuacji niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. Wówczas wybiera się wersję, która jest dla oskarżonego najkorzystniejsza, a która nie wyklucza tego, że mogło być inaczej, ale nie zdołano tego ustalić w sposób stanowczy. Skuteczne posługiwanie się zarzutem naruszenia przepisów art. 5 § 2 kpk może przynieść efekt jedynie wówczas , gdy zostanie wykazane, iż sąd meriti miałby w sprawie wątpliwości o takim charakterze i rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego.

Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zaprezentowanie własnych wątpliwości co do stanu dowodów. W tym miejscu dodać także należy, że przepis art. 5 § 2 kpk odnosi się do istnienia wątpliwości przy ustalaniu stanu faktycznego po stronie sądu orzekającego. O naruszeniu tego przepisu można zatem mówić wówczas, gdy sad ustalając, że zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości, rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego. Taka zaś sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie , a zatem brak jest podstaw do skutecznego stawiania zarzutu naruszenia zasady in dubio pro reo.

Analiza treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku w konfrontacji z przeprowadzonymi dowodami prowadzi jednoznacznie do wniosku, iż brak jest racjonalnych podstaw do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia przepisu art. 7 kpk, skoro sąd meriti dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w sposób zasługujący na ochronę przewidzianą tym przepisem, albowiem dokonana ocena:

1.  jest poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2§2 kpk);

2.  stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk);

3.  jest wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowana w uzasadnieniu wyroku (art. 424§1 pkt 1 kpk) – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990r. OSNKW, 1991r. / 7-9/ 41 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998r., Prok. i Pr. 1999r./ 2/ 6.

Dokładna lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi nieodparcie do wniosku, iż sąd I instancji w sposób wnikliwy i wszechstronny rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie wykazał sprawstwo i winę oskarżonego w zakresie obu przypisanych mu przestępstw.

W ocenie sądu odwoławczego ocenia materiału dowodowego została dokonana przez sąd meriti z uwzględnieniem przywołanych wcześniej reguł sformułowanych w art. 4,5 i 7 kpk, jest to ocena wszechstronna , bezstronna i nie narusza granic swobodnej oceny dowodów, wbrew podniesionym zarzutom.

Ocena ta jest zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie zawiera błędów faktycznych i logicznych.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku sąd I instancji nie pominął przy wyrokowaniu żadnego dowodu możliwego do przeprowadzenia , a który mógł mieć znaczenie w sprawie. Oznacza to, że oparł wyrok na całokształcie ujawnionych okoliczności, co czyni też niezasadnym zarzut obrazy art. 92 kpk postawiony w apelacji oskarżonego.

Dokładna lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi nieodparcie do wniosku, iż sąd meriti w sposób bardzo dokładny wskazał, jakim dowodom dał wiarę, a jakim odmówił waloru wiarygodności i dlaczego , kierując się przy tym zasadami omówionymi powyżej.

Bezsporne w sprawie jest to, że oskarżony wszedł w posiadanie telefonu komórkowego, który użytkowany był przez małoletniego ucznia A. F. (1). Bezsporne jest również to, że do zdarzenia doszło na terenie dworca PKP w P. T.., gdzie w/w pokrzywdzony z kolegą A. K. (2) /drugi pokrzywdzony małoletni/ oczekiwali na autobus, którym zamierzali udać się po zakończonych lekcjach w szkole w P. T.. do jednej z miejscowości w okolicach (...), gdzie zamieszkują.

Poza sporem jest także to , że oskarżony wcześniej spożywał alkohol w towarzystwie mężczyzny, który mu towarzyszył w momencie wejścia w posiadanie telefonu komórkowego LG L50 A. F. (1). Oskarżony nie kwestionuje także faktu, choć jego wyjaśnienia na różnych etapach postępowania ewoluują, że dopuścił się on przemocy wobec A. F. (1) i oddalił się z miejsca zdarzenia z telefonem pokrzywdzonego, który to telefon przekazał swojemu synowi . Oskarżony był w przeszłości wielokrotnie karany za przestępstwa przeciwko mieniu. Obecnie odpowiada w warunkach recydywy.

Pokrzywdzeni są małoletnimi uczniami jednej z (...) szkół, do której dojeżdżają z jednej z miejscowości w powiecie (...) autobusem (...). W tym dniu czekali na dworcu na przyjazd autobusu, którym mieli wrócić do domu.

Pokrzywdzeni nie znali oskarżonego i towarzyszącego mu mężczyzny. W tej sytuacji sąd meriti był w pełni uprawniony do poczynienia ustaleń faktycznych w oparciu o logiczne zeznania pokrzywdzonych, kwestionując w części wiarygodność wyjaśnień oskarżonego. W świetle zasad wiedzy, logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego trudno uznać za wiarygodne/ jak wspomniano wcześniej zmieniane/ wyjaśnienia oskarżonego, w/g których A. F. (1) z własnej inicjatywy zaoferował się załatwić papierosa oskarżonemu, a jako dowód swojej dobrej woli pozastawiał swój telefon w rękach kolegi A. K. (2), który to telefon A. K. (2) z własnej woli przekazał oskarżonemu i oddalił się w poszukiwaniu kolegi A. F. (1), podczas gdy w tym czasie oskarżony wraz z towarzyszącym mu mężczyzną po krótkim oczekiwaniu oddalił się z miejsca zdarzenia , co starają się uczynić skarżący w apelacjach.

Sąd odwoławczy akceptuje w pełni motywy sądu I instancji, że przemoc zastosowana przez oskarżonego, któremu towarzyszył drugi osobnik, słusznie uznany za współsprawcę, w stosunku do A. F. (1) zmusiły go do pozostawienia telefonu i udania się w poszukiwaniu papierosa, natomiast groźby pobicia skierowane pod adresem A. K. (3) spowodowały przekazanie oskarżonemu telefonu komórkowego, który został zabrany przez niego w celu przywłaszczenia, na co wskazuje fakt oddalenia się z miejsca zdarzenia, i przekazanie tego telefonu własnemu synowi, co w konsekwencji skutkowało zasadnie przypisaniem oskarżonemu dwóch występków wypełniających dyspozycję art. 291 § 1 kk w z w z art. 64 § 1 kk i art. 280 § 1 kk w zw z art. 64 § 2 kk.

Za przyjęciem działania oskarżonego w warunkach recydywy przemawiał fakt odbywania przez niego w stosownym wymiarze kary pozbawiania wolności orzeczonej za przestępstwo rozboju także popełnione w warunkach recydywy.

Nie mają racji skarżący podnosząc w apelacjach zarzut rażącej surowości kary. W ocenie sądu odwoławczego orzeczone wobec oskarżonego kary jednostkowe, jak również kara łączna , nie noszą cech rażącej niewspółmierności w sensie jej surowości. Oskarżony dopuścił się dwóch przestępstw w warunkach recydywy. Był już w przeszłości wielokrotnie karany, głownie za przestępstwa przeciwko mieniu, w tym przestępstwa o charakterze rozbójniczym. Był także karany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości oraz występki z art. 158 § 1 kk i art. 263 § 2 kk. Za przestępstwo rozbójnicze zakończył odbywanie kary 14 sierpnia 2014 roku. Oznacza to , że stosunkowo szybko powrócił na przestępczą ścieżkę, dopuszczając się dwóch kolejnych przestępstw, w tym jednego , tak poważnego, jak rozbój.

Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku słusznie zwrócił uwagę na występowanie w sprawie, w zasadzie jedynie okoliczności obciążających – wielokrotna karalność, która skutkuje obecnie odpowiedzialnością w warunkach recydywy, działanie pod wpływem alkoholu, współdziałanie z inną osobą, działanie wobec małoletnich pokrzywdzonych. W tej sytuacji kara jednostkowa 3 lat za czyn z art. 280 § 1 kk, gdzie dolna granica sankcji wynosi co najmniej 2 lata, a w sytuacji działania w warunkach art. 64 §2 kk, orzeczona kara musi przekroczyć dolny próg sankcji, przy górnej granicy sankcji wynoszącej 12 lat, musi być oceniona jako kara bardzo łagodna. Surową kare jednostkowa sąd meriti wymierzył za czyn 191 § 1 kk, nie może ona być jednak uznana za rażąco niewspółmiernie surową przy uwzględnieniu występujących w sprawie okoliczności obciążających. Kary te są współmierne do popełnionych przez oskarżonego czynów.

Kara łączna w wymiarze 3 lat i 4 miesięcy została natomiast orzeczona przy zastosowaniu zasady zbliżonej do najkorzystniejszej zasady łączenia kar jednostkowych.

Z tych też względów sąd odwoławczy nie znalazł żadnych podstaw do korekty wyroku, również w zakresie wymierzonych kar jednostkowych, jak i kary łącznej i dlatego też orzekł o utrzymaniu wyroku w mocy.

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od kosztów procesu za postępowanie odwoławcze z tych samych powodów, które legły u podstaw analogicznej decyzji sądu I instancji.