Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2012 r. w Gdańsku

sprawy J. W.

przeciwko

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 stycznia 2012 r., sygn. akt VIII U 429/11

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 475/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 października 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił doliczenia do stażu pracy okresu zatrudnienia J. W. od 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r. w (...) w W..

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jego zmiany, wskazując, iż jego zatrudnienie w powyższym okresie mogą potwierdzić świadkowie.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał pozwanego do przeliczenia wysokości emerytury wnioskodawcy uwzględniając jako okres składkowy okres pracy od dnia 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż decyzją z dnia 23 listopada 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał ubezpieczonemu z urzędu, prawo do emerytury od dnia 23 listopada 2007 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego 65 lat. Jednocześnie, obliczając wysokość świadczenia ubezpieczonego, organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy ubezpieczonego okresu od 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r., albowiem nie istnieje jakakolwiek dokumentacja osobowa, bądź płacowa ubezpieczonego z okresu od 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r.

Analizując zasadność odwołania wnioskodawcy, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, w wyniku którego ustalił, że w okresie od 21 grudnia 1965 r. do 5 września 1970 r. w (...) w W., na stanowisku ślusarza, w pełnym wymiarze czasu pracy, zatrudniony był H. Ś.. Jednocześnie w okresie od 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r., wraz z H. Ś., w (...) w W., zatrudniony był ubezpieczony, w charakterze pracownika fizycznego, w pełnym wymiarze czasu pracy. Dyrekcja zakładu pracy mieściła się w W., natomiast baza w P.. Zimą ubezpieczony jeździł ciągnikiem i rozsypywał sól, latem gotował asfalt w kotłach, który inni pracownicy rozlewali w celu wyremontowania drogi. W tym okresie ubezpieczony zamieszkiwał w S. Dużych, w odległości ok. 8 km od R.. Jego brat zamieszkiwał wówczas w P., w odległości ok. 70 km od jego miejsca zamieszkania. Zdarzało się, iż ubezpieczony nocował u brata. Zdarzało się również, iż ubezpieczony nocował w miejscach, gdzie aktualnie pracował przy budowie drogi.

Dokonując powyższych ustaleń, Sąd oparł się na zeznaniach świadków uznając je za wiarygodne.

Zdaniem Sądu Okręgowego, ubezpieczony sprostał spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu co do zatrudnienia w spornym okresie od 10 stycznia 1966 r. do 28 listopada 1966 r. Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził fakt wykonywania przez niego pracy w tym okresie. Przede wszystkim okoliczność tę potwierdziły zeznania H. Ś., który był zatrudniony w (...) w W., co wynika z jego świadectwa pracy, a więc mógł potwierdzić fakt zatrudnienia ubezpieczonego w tym zakładzie pracy w spornym okresie. Nadto, świadek ten opisał charakter pracy ubezpieczonego i swój w spornym okresie. W. W. (brat ubezpieczonego) był natomiast osobą, u której ubezpieczony w spornym okresie korzystał okazjonalnie z noclegów, pracując w bazie w P..

W ocenie Sądu brak było podstaw do uwzględnienia okresu spornego do stażu ubezpieczeniowego na etapie postępowania przed organem rentowym, bowiem przedłożone dowody musiały nasuwać wątpliwości. Słusznie pozwany zwrócił uwagę na twierdzenie wnioskodawcy, iż pracował on od 23 listopada 1958 do 16 marca 1967r, na gospodarstwie rolnym. Sąd stanął jednak na stanowisko, że w całym tym okresie ubezpieczony nie pracował tamże, ponieważ - jak wykazało postępowanie dowodowe - w okresie od 7 grudnia 1966r. do 13 lutego 1967 pracował w kopalni i w okresie od 9 stycznia 1963r. do 15 listopada 1964r. odbywał czynną służbę wojskową. Zgromadzony materiał dowodowy pozwolił zatem na ustalenie, iż wnioskodawca w spornym okresie pracował w Rejonie Eksploatacji (...).

Wobec powyższego, na mocy przepisów art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji.

Apelację od wyroku wywiódł organ rentowy zaskarżając go w całości, zarzucając mu naruszenie art. 116 ust.5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 21 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz art.233 k.p.c. poprzez nie wyjaśnienie wszystkich sprzeczności w zgromadzonej dokumentacji oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie odwołania względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, iż odmówił ubezpieczonemu doliczenia do stażu pracy okresu zatrudnienia od 10.01.1966r. do 28.11.1966r. w Rejonie Eksploatacji (...) w W., albowiem zaoferowany przez niego materiał dowodowy w żadnej mierze nie uprawdopodabnia, iż w spornym okresie wykonywał prace w zakładzie wskazanym powyżej. Zdaniem pozwanego ani zeznania powołanych w sprawie świadków, tj. H. Ś. i W. W., ani tym bardziej dołączona do akt dokumentacja, tj. kwestionariusz osobowy dołączony do wniosku o rentę z dnia 26.02.2004r. oraz życiorys wnioskodawcy z dnia 01.10.1969r. złożony do Zarządu Morskiego (...) nie dowodzą, że w okresie od 10.01.1966r. do 28.11.1966r. ubezpieczony wykonywał zatrudnienie w Rejonie Eksploatacji (...) w W., co aktualnie miałoby wpływ na wysokość pobieranego przez ubezpieczonego świadczenia emerytalnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługiwała na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Analizując trafność podniesionych przez pozwanego zarzutów Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że są one prawidłowe i celne, w konsekwencji czego dokonał zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia, uznając ostatecznie, że zaskarżona przez wnioskodawcę decyzja organu rentowego z dnia 11 października 2011 r. odpowiada prawu i jako taka nie wymaga modyfikacji.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 157, poz. 1227, ze zm.) do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Skoro tak, to bezsprzecznie wnioskodawca, występując w dniu 30 sierpnia 2010 r. do organu rentowego z wnioskiem o uwzględnienie do stażu pracy okresu jego zatrudnienia w Rejonie Eksploatacji (...) w W. od 10.01.1966r. do 28.11.1966r. winien był wykazać zasadność wyprowadzonego przez niego żądania przeliczenia wysokości należnego świadczenia emerytalnego, albowiem to na nim ciążył obowiązek przedłożenia dowodów uzasadniających trafność roszczenia ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 października 2006 r., sygn. akt III AUa 509/06, LEX nr 253495, por też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 r., sygn. akt II UKN 297/00, OSNP 2002/23/577). Takich dowodów - w ocenie pozwanego - ubezpieczony nie przedstawił, stąd w dniu 11 października 2011 r. wydał on decyzję odmowną.

Ze stanowiskiem pozwanego nie zgodził się Sąd I instancji, który wychodząc z trafnego założenia, że w postępowaniu sądowym toczącym się wskutek odwołania od decyzji organu rentowego nie obowiązują ograniczenia dowodowe wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (zob. wyroki SN: z dnia 14 czerwca 2006 r. I UK 115/06, OSNPUSiSP 2007, nr 17-18, poz. 257; z dnia 7 grudnia 2006 r. I UK 179/06, LEX nr 342283), przeprowadził postępowanie dowodowe, w ramach którego przesłuchał zawnioskowanych przez J. W. świadków, jak również dopuścił dowód ze zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, przy czym dokonując ich oceny popełnił szereg błędów, w następstwie czego wyprowadził nietrafne wnioski, skutkujące błędnym rozstrzygnięciem.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zaprezentowanym w wyroku z dnia 9 stycznia 1998 r. (II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667, LEX nr 34199) zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Mając na uwadze zaprezentowany pogląd, Sąd Apelacyjny dokonał analizy zgromadzonego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym materiału dowodowego, poszerzając ją dodatkowo o nowy dowód w postaci akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w Morskim (...) w G. w okresie od 4 października 1969 r. do 28 lutego 1970 r. Zdaniem instancji odwoławczej - na co z resztą zasadnie zwrócił uwagę w apelacji pozwany - w materiale dowodowym występują sprzeczności pomiędzy dokumentacją znajdującą się w aktach rentowych, a odmiennymi wyjaśnieniami strony i ogólnikowymi zeznaniami świadków, dlatego też Sąd Apelacyjny - działając w granicach dyspozycji art. 382 w związku z art. 233 § 1 k.p.c. – odmówił im waloru wiarygodności.

I tak trudno uznać za wiarygodne zeznania świadka H. Ś., z którym – jak twierdzi wnioskodawca – miał on współpracować w okresie zatrudnienia w Rejonie Eksploatacji (...) w W. od 10.01.1966r. do 28.11.1966r., który nie potrafił wskazać w jakim okresie, jak długo, w jakim wymiarze czasu pracy oraz na podstawie jakiej umowy ubezpieczony był zatrudniony. Nie potrafił również wskazać, czy zatrudnienie wnioskodawcy w (...) nastąpiło po, czy też przed odbyciem przez J. W. służby wojskowej. Faktem jest, że upływ blisko 40 lat od rzeczonego wydarzenia może powodować pewne luki w pamięci, nie oznacza to jednak, że uprawnionym jest uznanie za przekonywujące zeznań świadka, który nie pamięta okoliczności zdarzeń, na temat których zeznaje.

Sąd odmówił również waloru wiarygodności świadkowi W. W., który nie pracował w spornym okresie z ubezpieczonym, stąd trudno uznać by jego wiedza na wskazany temat była dla analizowanej sprawy kluczowa. Mało wiarygodne jest również to, że pomimo faktu, iż w spornym okresie świadek nie był zatrudniony z wnioskodawcą, to jednak w toku postępowania sądowego doskonale pamiętał daty graniczne zatrudnienia. Jest to – zdaniem Sądu - co najmniej mało prawdopodobne.

Dodatkowo zaznaczyć trzeba - na co zasadnie zwrócił uwagę organ rentowy w apelacji - że zeznania powołanych w sprawie świadków nie są kompatybilne ani z wyjaśnieniami wnioskodawcy, ani ze znajdującą się w aktach rentowych oraz osobowych dokumentacją.

Jak wynika bowiem z treści złożonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosku ubezpieczonego o rentę z dnia 26 lutego 2004 r., w okresie od 23 listopada 1958 r. do 16 marca 1967 r., J. W. pracował na gospodarstwie rolnym rodziców J. i M. W. we wsi S., na okoliczność czego przedstawił zeznania dwóch świadków, tj. Z. R. oraz J. P., którzy potwierdzili powyższe, jak również własne oświadczenie. Okoliczność zatrudnienia w Rejonie Eksploatacji (...) w W. od 10.01.1966r. do 28.11.1966r. nie wynika także ze znajdującego się w aktach osobowych (nadesłanych na wniosek Sądu Apelacyjnego w dniu 20 września 2012 r.) życiorysu ubezpieczonego, złożonego w Zarządzie (...) w związku z ubieganiem się przez wnioskodawcę o przyjęcie do pracy ani z kwestionariusza osobowego dołączonego do tychże akt. Otóż w życiorysie J. W. wskazał, że w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. został zatrudniony po ukończeniu 18 roku życia, a zatem około 1960 r. (wnioskodawca ur. się 23 stycznia 1942 r.), po czym został powołany do służby wojskowej (9 styczeń 1963 r. – 15 październik 1964 r. ), zaś po zwolnieniu z wojska podjął zatrudnienie w Kopalni (...) w B.. A zatem - jak wynika z powyższego - zatrudnienie w Rejonie Eksploatacji (...) w W. ubezpieczony podjął przed wojskiem, a nie po odbyciu służby wojskowej. Wypełniając z kolei kwestionariusz osobowy w dniu 10 października 1969 r. ubezpieczony w rubryce „przebieg pracy zawodowej” pozostawił wolne miejsce, nie dokonując żadnych wpisów. W ocenie Sądu Apelacyjnego wpisy dokonane przez ubezpieczonego we wskazanych wyżej dokumentach mają znacznie większą moc dowodową aniżeli treść składanych w 2011 roku wyjaśnień, albowiem oczywistym jest, że w 1969 r. ubezpieczony pamiętał znacznie lepiej kolejność wydarzeń związanych z jego aktywnością zawodową w latach 1960 – 1969, aniżeli obecnie. Wobec powyższego, uznać należało, że choć sam fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy na rzecz (...) w W. nie był kwestionowany, to jednak wobec znacznych rozbieżności w zakresie okresu zatrudnienia, rodzaju zawartej umowy, jak również braku jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie J. W. w spornym okresie, nie mógł on zostać uwzględniony do stażu pracy wnioskodawcy.

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny podzielił wyrażone w apelacji stanowisko organu rentowego zgodnie, z którym Sąd I instancji błędnie uznał za udowodniony okres zatrudnienia wnioskodawcy w Rejonie Eksploatacji (...) w W. od 10.01.1966 r. do 28.11.1966 r. pomimo braku przekonywujących i jednoznacznych dowodów potwierdzających powyższą okoliczność, czym naruszył reguły wynikające z treści przepisu art. 233 k.p.c. Skoro tak, to zaskarżoną decyzję pozwanego z dnia 11 października 2010 r. odmawiającą zaliczenia spornego okresu do stażu pracowniczego wnioskodawcy, uznać należało za trafną.

Z tych wzglądów, podzielając zaprezentowane w apelacji stanowisko organu rentowego, Sąd Apelacyjny, działając na mocy art. 386 § 1 k.p.c., orzekł, jak w sentencji wyroku.