Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 1 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe w Gdańsku Wydział VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Beata Young

Protokolant Magdalena Paplińska

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2016 r. w Gdańsku

sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko (...) SA w G.

o premię

I.  Zasądza od pozwanego (...) SA w G. na rzecz powoda Ł. K. kwotę 51 770 zł /pięćdziesiąt jeden tysięcy siedemset siedemdziesiąt złotych/ tytułem premii za rok 2013 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 marca 2014r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda 7989 zł / siedem tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych / tytułem zwrotu kosztów procesu .

III.  Nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego (...) w G. kwotę 169 zł /sto sześćdziesiąt dziewięć złotych / tytułem zwrotu wydatków .

IV.  Wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 9537 , 89 zł /dziewięć tysięcy pięćset trzydzieści siedem złotych 89/100/

Sygn. akt VI P 9/16

UZASADNIENIE

Powód Ł. K. pozwem skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w G. wniósł o zasądzenie kwoty 51 770 zł tytułem premii i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód Ł. K. zatrudniony był w pozwanej (...) Spółce Akcyjnej w G. na podstawie umowy o pracę od dnia 18 04 2011r. do 30 11 2011r. na czas określony na stanowisku inspektora ds. (...) , po czym od 1 12 2011r. do 30 06 2012r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony na stanowisku inspektora ds. (...) , po czym od 1 .07.2012r., na stanowisku inspektora ds.(...) w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 3 500 zł brutto , pozostałe składniki wynagrodzenia określone według regulaminu wynagradzania pracowników (...) SA z dnia 4 lutego 2008r. oraz Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dnia 13 maja 1993r.

(okoliczności niesporne- dokumenty w aktach osobowych powoda )

O dnia 2 10 2012r. powód zajmował stanowisko inspektora ds.(...) . Od dnia 1 02 2013r. powodowi przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3 700 zł

( okoliczność niesporna – porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę akta osobowe cz b k. 30 ; porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę z dnia 5 02 2013r. k. 32 cz b akt osobowych )

W pozwanej spółce obowiązuje regulamin wynagradzania , zgodnie z treścią którego § 8 pracownikowi może być przyznawana nagroda pieniężna o charakterze uznaniowym za : 1, szczególne osiągnięcia , przejawianie inicjatywy , wyrózniające wyniki pracy 2, wykonanie szczegolnych zadań . Nagrodę przyznaje się na wniosek bezpośredniego przełożonego pracownika. Bezpośredni przełożony we wniosku o przyznanie nagrody wskazuje ich wysokość dla poszczególnych pracowników uwzględniając ustaloną uprzednio przez zarząd kwotę przypadającą na zespół pracowników , którymi przełożony kieruje . Nagroda nie stanowi składnika wynagrodzenia , przez co nie wchodzi do podstawy wynagrodzenia urlopowego oraz świadczeń z tytułu nieobecności w pracy wywołanej chorobą.

Regulamin wynagradzania pracowników (...) SA k.16-20

W pozwanej spółce wprowadzona została Instrukcja wnioskowania o nagrody pieniężne w 2013r., zastąpiła ona wcześniejsze dodatki prowizyjne i dodatek premiowy kwartalny przewidziane w porozumieniach zmieniających umowę o pracę powodowa w latach wcześniejszych .

Zgodnie z postanowieniami instrukcji każdemu z pracowników bezpośredni przełożony wyznacza 3 do 7 celów do realizacji w okresie kwartału lub roku, wyznaczenie celów następuje przed rozpoczęciem każdego kwartału , a w przypadku rocznego okresu realizacji do dnia 31 stycznia 2013r. Dla każdego z wyznaczonych celów określa się jego wagę (w procentach). Suma wag wszystkich celów pracownika wynosi 100%. W §7 instrukcji wskazano, że wysokość nagrody za realizację celów dla pracownika oblicza się biorąc pod uwagę łączną ocenę realizacji wszystkich celów, wysokość kwoty bazowej oraz wzór właściwy dla jego funkcji (określony w załączniku nr 2). Wysokość nagrody nie może przekraczać maksymalnej wysokości właściwej dla funkcji pracownika określonej w załączniku nr 2.

( instrukcja wnioskowania o nagrody pieniężne w 2013roku k.26-30)

W instrukcji wskazano, że niezwłocznie po dokonaniu oceny realizacji celów bezpośredni przełożeni sporządzają wnioski o nagrody dla podległych pracowników. Wnioski te, jak wskazano, składa się do dyrektora Pionu Zarządzania Zasobami Ludzkimi, który po skontrolowaniu ich prawidłowości dokonuje ich zatwierdzenia i poleca dokonanie wypłaty nagród.

( instrukcja k.29)

Treść instrukcji została zamieszczona w intranecie. Pracownicy mieli zapoznać się z treścią instrukcji, był test sprawdzający , czy pracownicy zapoznali się z treścią instrukcji , pytania i odpowiedzi .

(dowód: zeznania powoda k. 155-157 ; czas od 01 :14:27 do 01 : 48 :05

zeznania świadka A. W. k. 150152 ; czas od 00:03:55 do 00:31: 14 )

W połowie roku 2013 treść instrukcji została zmieniona, poprzez dodanie zapisu, iż złożenie wniosku nie jest jednoznaczne z decyzją o zatwierdzeniu wniosku i poleceniu wypłaty nagrody.

(dowód: instrukcja k. 73, zeznania powoda k. 155-157 ; czas od 01 :14:27 do 01 : 48 :05 ,zeznania świadka A. W. k. 150152 ; czas od 00:03:55 do 00:31: 14 )

Dla komórki organizacyjnej, w której zatrudniony był powód, nie była przewidziana maksymalna wysokość świadczenia- funkcja handel bilansujący , podobnie , jak w funkcji sprzedaż. Wysokośc premii dla pozostałych pracowników była natomiast ograniczona, co wynikało z treści załącznika nr 2 do instrukcji wnioskowania o nagrody pieniężne w 2013 roku, jak i z § 3 instrukcji , który wskazywał na ograniczenie budżetowe – roczny budżet nagród dla zespołu pracownikow równy jest sumie kwot bazowych wszystkich pracowników tego zespołu objętych okresem rocznym realizacji celów i czterokrotności kwot bazowych wszystkich pracowników tego zespołu objętych kwartalnym okresem realizacji celów .

(dowód: załącznik nr 2 k. 31 zeznania powoda k. 155-157 ; czas od 01 :14:27 do 01 : 48 :05 , zeznania świadka A. W. k. 150152 ; czas od 00:03:55 do 00:31: 14, zeznania świadka K. L. k. 152-155 ; czas od 00:32: 06 do 01:14 :02 )

Zgodnie z instrukcją oraz opracowanym na jej podstawie arkuszem celów powodowi przysługiwało świadczenie w wysokości 113 770 zł, obliczone zgodnie ze wskazanym w instrukcji wzorem, jako wielokrotność kwoty bazowej odpowiadającej realizacji 417 % celów - 15 500 zł to wysokość rocznej kwoty bazowej .

( dowód : arkusz celów k. 15, instrukcja k. 28-29 , załącznik nr 2 – zasady ustalania wysokości nagród dla poszczególnych funkcji k. 31 )

Powodowi wypłacona została kwota 62.000 zł.

(okoliczność niesporna)

W dniu 28.04.2014r. strony zawarły porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę. W treści porozumienia ustalono, że umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z dniem 30.04.2014r., z przyczyn niezależnych od pracownika (likwidacja stanowiska pracy). W treści porozumienia w §3 wskazano, że świadczenia przewidziane w §2 porozumienia (świadczenie dodatkowe w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia, zawierające w sobie odprawę pieniężną, o której mowa w ustawie z dnia 13.03.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników; Niezależnie od świadczenia dodatkowego pracownikowi zostanie wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy) . Pracownik oświadczył , iż świadczenia przewidziane w porozumieniu wyczerpują w całości wszelkie roszczenia pracownika związane z umową o pracę oraz jej rozwiązaniem.

(dowód: porozumienie k. 2 cz c akt osobowych powoda)

Powód w chwili zawarcia porozumienia posiadał wiedzę co do tego , że zrzeczenie się przez niego roszczeń ze stosunku pracy w porozumieniu rozwiazującym umowę o pracę dotknięte jest nieważnością.

(dowód: zeznania powoda k. 155-157 ; czas od 01 :14:27 do 01 : 48 :05 )

Wynagrodzenie miesięczne powoda wynosiło 9 537,89 zł brutto.

(dowód: zaświadczenie k.69)

Strona pozwana zawierała porozumienia z pracownikami co do wypłaty premii w kwotach wyższych aniżeli wypłacone na początku 2014r. Ponadto inny pracownik pozwanego P. W. uzyskał potwierdzenie prawa do wypłaty całości premii za rok 2013 prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...)w G. z dnia 17 04 2015r. w sprawie o sygn. Akt (...).

Okoliczności niesporne

.

Okoliczności faktyczne w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania, które zostały przez Sąd ocenione na mocy art.245 k.p.c., w myśl art. 245 k.p.c. dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, iż osoba która je podpisała złożyła oświadczenie woli zawarte w dokumencie. Ponadto sąd wziął pomocniczo pod uwagę treśc dokumentu urzędowego w postaci wyroku w sprawie o sygn. Akt (...) zapadłego w sprawie podobnej, dowód ten ocenił na mocy art. 244 kpc , treśc ta nie była przy tym kwestionowana przez stronę pozwaną.

Sąd oparł się na zeznaniach świadka A. W. , oceniając je jako wiarygodne. Zeznania te są logiczne i przekonywujące. Relacja świadka nie zawiera wewnętrznych sprzeczności, jest koherentna, jak również koreluje z innymi dowodami w sprawie. Zeznania świadka znajdują potwierdzenie zarówno w dokumentach zgromadzonych w toku postępowania, jak i w zeznaniach powoda, z którymi tworzą spójną i logiczną całość, treść zeznań wskazuje na brak limitu kwotowego premii za rok 2013 w grupie pracowników handlu bilansującego , w której pracował powód, znaczenie , jakie nadano instrukcji wnioskowania o nagrody pieniężne w 2013r. , obowiązek znania instrukcji przez pracowników , testy jej znajomości i mozliwość wyliczenia świadczenia premiowego w oparciu o wzór zawarty w załączniku nr 2 do instrukcji . W części zeznania świadka są zgodne z zeznaniami świadka K. L..

Zeznaniom świadka K. L. Sąd przyznał walor wiarygodności w części. Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania świadka odnoszące się do wprowadzenia Instrukcji wnioskowania o nagrody pieniężne w 2013r., wyznaczenia limitu środków pieniężnych na świadczenia dla pracowników, zawarcia z powodem porozumienia w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy. W tej części zeznania świadka korespondują z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. Sąd odmówił natomiast wiarygodności zeznaniom świadka, że zasady opracowane na piśmie skierowane były do managerów spółki i określały zasady , na jakich należy występować do zarządu o nagrody dla pracowników , a testy jakie rozwiązywali pracownicy nie dotyczyły mechanizmów związanych z wypłatą tych nagród , co sprzeczne jest z ze zgodnymi zeznania powoda i świadka A. W. – treść instrukcji zamieszczona została w intranecie, udostępniona pracownikom; nadto sprawdzono znajomość pracowników tego unormowania. Z tych względów, zeznania świadka co do tej okoliczności nie mogą zostać ocenione jako wiarygodne. Sąd nie uznał również za miarodajne zeznań świadka, w których wskazywał on na uznaniowy charakter świadczenia jako nagrody , co wynikać miało z regulaminu wynagradzania , sprzeczne są one z treścią instrukcji zawierającej szczegółowe zasady przyznawania nagród .

Zeznania powoda zostały przez Sąd ocenione jako wiarygodne, gdyż są one logiczne, przekonywające, koherentne. Treść zeznań powoda nie zawiera wewnętrznych rozbieżności, znajduje potwierdzenie i uzupełnienie w innych dowodach w sprawie, zarówno w zeznaniach świadka A. W. , z którymi tworzy spójną całość, jak i w dokumentach zgromadzonych w toku postępowania.

Sąd zważył co następuje :

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Powód domagał się zasądzenia kwoty 51 770 zł.

Dla rozstrzygnięcia sprawy w pierwszej kolejności rozważenia wymaga charakter prawny tego świadczenia. Nie może budzić wątpliwości, iż w pozwanym zakładzie pracy wprowadzona została Instrukcja wnioskowania o nagrody pieniężne za realizację celów w 2013 roku (k.26 i n.). W treści instrukcji (§7) wskazany został sposób ustalania świadczenia pieniężnego. Wskazano, że wysokość nagrody za realizację celów dla pracowników oblicza się biorąc pod uwagę łączną ocenę realizacji wszystkich celów, wysokość kwoty bazowej oraz wzór właściwy dla jego funkcji, określony w załączniku nr 2. Pracownik zatem otrzymywał cele do realizacji, przy czym wysokość świadczenia ustalana była w powiązaniu ze stopniem realizacji celów. Ustalony został algorytm (wzór) pozwalający na wyliczenie wysokości świadczenia w oparciu o dane dotyczące realizacji założonego celu. Zasady obliczania świadczenia pieniężnego były znane pracownikom; wynikały one z instrukcji, z której treścią zostali zapoznani. Co więcej, z zeznań powoda wynika, że był arkusz kalkulacyjny , który pozwalał na ustalenie (obliczenie) aktualnej wysokości świadczenia i system obrotnik , który pokazywal i wyznaczał wysokość i realizację celów .

Wskazać w tym miejscu należy, iż pierwszorzędne znaczenie dla oceny uznaniowego lub regulaminowego charakteru premii (co determinuje możliwość dochodzenia jej przed Sądem) nie ma nazwa świadczenia, lecz istota, treść warunków (kryteriów), od których uzależnione jest to świadczenie. Jeżeli warunki premiowania są określone w sposób na tyle konkretny, by mogły podlegać kontroli, to świadczenie ma charakter premii. Fakt zaś spełnienia tych warunków jest źródłem praw pracownika do premii. W takim wypadku decyzja w sprawie przyznania premii nie zależy od swobodnego uznania podmiotu zatrudniającego, lecz od wypełnienia podlegających kontroli określonych warunków, a dotyczących zarówno prawa do premii, jak i jej wysokości. Natomiast, gdy przyznanie premii pozostawione zostało swobodnemu uznaniu podmiotu zatrudniającego (brak sprawdzalnych i możliwych do kontroli kryteriów), świadczenie ma charakter nagrody, choćby nazwane zostało premią (por. uchwała SN z 10.06.1983r., III PZP 25/83, OSNC 1983/12/192). Decydującym dla oceny charakteru spornej premii jest nie jej nazwa, lecz jasno określone zadania, których wykonanie uzasadniało wypłatę w oznaczonej wysokości (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10.06.1983 r., III PZP 25/83, OSNCP 1983/12/192 oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 1986 r., III PZP 47/86; OSNCP 1987 nr 5-6, poz. 82). Warunki (przesłanki, kryteria) przyznawania premii pracownikom pozwanej spółki były określone w sposób na tyle konkretny, że mogły podlegać kontroli, a ich spełnienie było źródłem ich prawa do premii (vide: wyrok SN z 20.09.2005r., II PK 413/04, OSNP 2006/13-14/211). Nie można przy tym zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego pracodawcy, iż decyzja o przyznaniu premii zależała ostatecznie od uznania pracodawcy. Sporne świadczenie, zdaniem Sądu, nie miało charakteru uznaniowego, bowiem istniały warunki, od których uzależniona była jego wysokość. Spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych przesłanek premiowych powoduje powstanie prawa podmiotowego do przyznania dla niego premii (por. wyrok SA w Warszawie z 20.04.2005r., III APa 17/05, Apel.-W-wa 2005/3/15). Taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

Nie może budzić wątpliwości, iż wysokość świadczenia dla powoda – ustalona zgodnie z zasadami wynikającymi z instrukcji w arkuszu celów handel bilansujący– wynosiła 113 770 zł. K. 15 Nadmienić w tym miejscu należy, iż ze zgodnych zeznań powoda i świadka A. W. wynika, że wysokość świadczenia dla pracowników działu powoda nie była ograniczona; nie wyznaczono limitu wysokości świadczenia (czy to kwotowego, czy też w odniesieniu do kwoty bazowej).

Uznać więc trzeba, iż powód uzyskał prawo do premii w wysokości 113 770 zł. Bezspornym jest, że powodowi wypłacona została z tego tytułu kwota 62.000 zł. Pracodawca nie wypłacił powodowi premii w kwocie 51 770 zł.

Pracodawca pozwany nie wykazał przy tym w niniejszym postepowaniu , aby przy tak określonych warunkach przyznawania premii w roku 2013 r. dla działu handel bilansujący w ramach którego powód zrealizował 417% celów przekroczony został fundusz premiowy, tym bardziej , iż bezsporne pomiędzy stronami jest , ze strona pozwana w poźniejszym okresie czasu wypłaciła pracownikom działow którzy nie mieli ograniczenia kwotowego / handel bilansujący , sprzedaż k. 31/ wyższe kwoty premii aniżeli wynikające z §3 instrukcji , zaś świadek K. L. wskazał, iż budżety nagród w innych zespołach nie zostały przekroczone i z tych budżetów finansowane były nagrody dla pracowników z grupy powoda. K. 153 , tak więc z całą pewnością uznać nie można , iż pozwany przekroczył kwoty przeznaczone fundusz premiowy pracowników w roku 2013.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż Instrukcja ma charakter źródła prawa pracy w rozumieniu art.9§1 k.p. Instrukcja ta, będąca w istocie regulaminem, jest aktem normatywnym (por. posiłkowo wyrok SN z dnia 09.07.2009r., II PK 232/08, OSNP 2011/5-6/70).

W następnej kolejności rozważyć należy kwestię zawarcia porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę pomiędzy stronami, zwłaszcza zaś zapisu §3 porozumienia. W §3 porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę (k.2C akt osobowych powoda) wskazano, iż pracownik oświadcza, że świadczenia przewidziane w §2 porozumienia wyczerpują w całości jego wszelkie roszczenia związane z umową o pracę oraz jej rozwiązaniem.

Pozwany wywodził, iż postanowienie to pozbawia powoda prawa do dochodzenia spornej części premii, bowiem pracownik w pełni swiadomie złożył oświadczenie, że wypłacone mu świadczenie wyczerpuje w całości jego roszczenia względem pozwanej związane zarówno z sama umowa o pracę , jak i jej rozwiązaniem . Oświadczenie to w ocenie pozwanej stanowiło zapewnienie złożone pracodawcy , że świadczenie wypłacone w związku z rozwiąznaiem umowy o pracę zaspokajają roszczenia powoda . Złozenie oświadczenia oznacza , że powód zgodził się przyjąc od pozwanej świadczenie zastępcze , które zaspokajało wszelkie jego roszczenia względem pozwanej.

Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. W ocenie Sądu, porozumienie to w tym zakresie jest nieważne na podstawie art.58 k.c. , i jak wskazuje powód było on świadom tej nieważności w momencie podpisywania porozumienia . Premia, do której powód nabył prawo, stanowiła element wynagrodzenia za pracę (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 15.11.2006r., I BP 12/06), OSNP 2008/1-2/3). Zatem powód nie mógł – stosownie do art.84 k.p. – zrzec się prawa do niej. Wskazać należy, iż bezwzględny charakter zakazu zrzeczenia się przez pracownika wynagrodzenia za pracę (art.84 k.p.) powoduje nieważność niekorzystnych dla pracownika uzgodnień płacowych stron stosunku pracy, co rodzi obowiązek zasądzenia dochodzonych roszczeń płacowych (por. wyrok SN z dnia 02.02.2001r., I PKN 225/00, OSNAPiUS 2002/20/487). Zakaz zrzeczenia się przez pracownika prawa do wynagrodzenia wynikający z art.84 k.p. ma charakter bezwzględny, co sprawia, że złożenie przez pracownika oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wynagrodzenia jest czynnością nieważną według art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p. (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 15.11.2006r., I BP 12/06, OSNP 2008/1-2/3). Podkreślenia wymaga, iż nieważne jest zobowiązanie się pracownika, że w przyszłości nie będzie dochodził od pracodawcy wynagrodzenia za pracę (por. wyrok SN z dnia 16.10.2009r., I PK 89/09, OSNP 2011/11-12/147). Przedmiotem ugody pomiędzy stronami nie może być rezygnacja pracownika z przysługujących mu składników wynagrodzenia (por. J.Wratny, Glosa do wyroku SN z dnia 16 października 2009r., I PK 89/09, ONP 2012/1/7).

Z powyższych względów, nie można podzielić stanowiska strony pozwanej, iż z uwagi na treść porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę, powód nie może domagać się zasądzenia premii, powód bowiem był świadom tego , że premia mu przysługuje , a kwota 6 miesięcznego wynagrodzenia przewidzianego w porozumieniu oznaczała dla powoda kwotę odprawy za to , że zgłosił się do zawarcia porozumienia dobrowolnie .

W toku postępowania pozwany podniósł także sprzeczność roszczenia powoda z zasadami współżycia społecznego – art.8 k.p.

Zgodnie z treścią art. 8 k.p., nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Zasady współżycia społecznego z art. 8 k.p. stanowią środek kontroli wykonywania prawa podmiotowego. Mechanizm ich działania sprowadza się do korekty sposobu jego wykonywania. Stanowią granicę wykonywania prawa podmiotowego, a nie granice prawa podmiotowego. Jeżeli zasady współżycia społecznego uznać za granice prawa podmiotowego (sfery postępowania w określony sposób gwarantowane normą prawną), stanowiłyby one wówczas elementy graniczne prawa, a zatem wchodziłyby w jego treść. Wyznaczenie natomiast zasadom współżycia społecznego roli granic wykonywania prawa rozdziela oba zagadnienia. W treści art. 8 k.p. eksponuje się bowiem zakaz czynienia użytku z prawa niezgodnie z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zasady czuwają nad prawidłowością wykonywania prawa podmiotowego. Każdorazowe korzystanie z prawa podmiotowego przez uprawnionego niezgodnie ze wskazanym sposobem jego realizacji, nie jest uważane za jego wykonywanie. Może spotkać się z odmową jego ochrony. Zakaz korzystania z prawa podmiotowego w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego nie oznacza, że uprawniony został ograniczony w swoim prawie podmiotowym. Przysługuje mu ono nadal, tyle tylko, że sposób jego realizacji spowodował, iż działanie w ramach prawa, naruszające zasady współżycia społecznego, nie będzie chronione. Uznaje się za zgodne z prawem tylko takie działanie, które mieszcząc się w granicach prawa podmiotowego, równocześnie przy jego wykonywaniu nie narusza określonego przez ustawodawcę zakresu korzystania z niego (vide: Komentarz do art.8 kodeksu pracy (Dz.U.98.21.94), [w:] U. Jackowiak (red.), M. Piankowski, J. Stelina, W. Uziak, A. Wypych-Żywicka, M. Zieleniecki, Kodeks pracy z komentarzem, Fundacja Gospodarcza, 2004, wyd. IV).

Celowość odesłania w wielu przypadkach do systemu pozaprawnych ocen moralnych (zasad słuszności, dobrych obyczajów itp.) nie budzi wątpliwości ani w doktrynie, ani w orzecznictwie. Istotą klauzuli generalnej nadużycia prawa podmiotowego jest możliwość wkraczania w sferę korzystania i czynienia użytku z praw podmiotowych, także praw bezwzględnie obowiązujących. Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 2001 r., IV CKN 1756/00, LexPolonica nr 383719. Ocena nadużycia prawa powinna być dokonana z uwzględnieniem obowiązku uczciwego postępowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 3 października 2000 r., I CKN 308/00, Biuletyn SN 2001, nr 1, s. 9 i z 4 października 2001 r., I CKN 458/00, LexPolonica nr 381359. Przepis art. 8 kp pozwala odmówić ochrony podmiotowi, który prawo swoje wykonuje sprzecznie z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Sprzeczność taka określana jest jako nadużycie prawa podmiotowego. Zwroty użyte w treści art. 8 kp jako zwroty niedookreślone nie oddają istoty nadużycia prawa i stąd też następuje w nich odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym, czy też zasad uczciwości, obowiązujących w stosunkach o charakterze prywatnoprawnym. Przepis art. 8 k.p. określa granice, w jakich osoba uprawniona może czynić użytek z przysługującego jej prawa podmiotowego. Może on znaleźć zastosowanie, gdy ocena konkretnego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu określonej normy prawnej, prowadzi do wniosku, że korzystanie przez uprawnionego z jego prawa jest sprzeczne z wymienionymi w nim zasadami (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 2000 r., II CKN 258/00, LexPolonica nr 380641).

Sformułowana w art. 8 k.p. klauzula zasad współżycia społecznego wyznacza granice, w ramach których dopuszczalne jest korzystanie z praw podmiotowych w stosunkach pracy. W konkretnej sytuacji faktycznej może się okazać, że korzystanie z tego prawa oznaczałoby naruszenie (wykroczenie poza granice) zasad współżycia społecznego (por. wyrok SN z 17.09.1997r., I PKN 273/97, OSNAPiUS 1998/13/394).

Zdaniem Sądu, w realiach niniejszej sprawy brak jest podstaw do uznania, iż żądanie przez powoda części premii jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W pierwszej kolejności należy mieć na względzie, iż powód domaga się zasądzenia premii, a więc świadczenia stanowiącego wynagrodzenie. Nie może budzić wątpliwości, iż powód spełnił przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia. Nadto art.84 k.p. statuuje zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia. Wszystkie te okoliczności sprawiają, że nie można uznać, by działanie powoda sprzeczne było z zasadami współżycia społecznego. Podkreślić trzeba, iż warunki premiowania ustalone zostały przez pracodawcę; to pracodawca przyznał pracownikom takie świadczenie i ustalił zasady jego przyznawania. Powód spełnił warunki uzyskania prawa do premii określone przez stronę pozwaną. Jeśli zdaniem pracodawcy wysokość świadczenia, do którego powód uzyskał prawo jest była zbyt wysoka, należało w instrukcji tak ukształtować algorytm ustalania wysokość premii, by świadczenie to mieściło się w granicach założonych przez pracodawcę. Skoro zaś pracodawca w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w dziale, w którym pracował powód, nie określił maksymalnej wysokości świadczenia i nie wprowadził mechanizmu ograniczania wysokości premii, nie może obecnie powoływać się na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego domagania się przez pracownika przyznania należnego mu świadczenia ze stosunku pracy. Nie uszło uwagi Sądu, iż wysokość premii powiązana była z uzyskiwanymi przez pracownika wynikami; nie było to więc świadczenie oderwane od efektywności pracy pracownika. Po raz kolejny podkreślenia wymaga, iż warunki i wysokość świadczenia premiowego zostały ukształtowane przez pracodawcę; nie może on więc aktualnie podważać warunków uzyskania i wysokości tego świadczenia.

Dlatego też, Sąd nie podzielił stanowiska strony pozwanej, że działanie powoda sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art.8 k.p.

Mając na względzie powyższe rozważania, Sąd – na podstawie art.84 k.p. w zw. z art.80 k.p. w zw. z art.9 k.p., orzekł jak w pkt I. wyroku.

Sąd orzekł również o kosztach procesu – na podstawie art.108§1 k.p.c. w zw. z art.98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art.99 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, strona przegrywająca winna zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego. W przedmiotowej sprawie pozwany przegrał w całości, zatem winien zwrócić powodowi koszty procesu. Na koszty te skłąda się uiszczona opłata sądowa oraz koszty zastępstwa procesowego w stawce minimalnej .

Sąd orzekł również o kosztach sądowych wydatkach związanych z kosztem stawiennictwa świadka , obciążając nimi pozwanego pracodawcę – na podstawie art. 97 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Orzeczenie o rygorze natychmiastowej wykonalności znajduje swoją podstawę w dyspozycji art.477 ²§1 k.p.c.