Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Puławach IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Magdalena Gałkowska

Protokolant st.sekr.sąd. Agnieszka Rzepkowska

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2016 r. w Puławach

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o. o. w P. w likwidacji

o wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawę

1. Zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółka z o. o. w P. w likwidacji na rzecz powoda A. G. kwoty:

-24.831,48 zł ( dwadzieścia cztery tysiące osiemset trzydzieści jeden złotych 48/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 listopada 2015r. do 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami od opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

-37.247,22 zł ( trzydzieści siedem tysięcy dwieście czterdzieści siedem złotych 22/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 listopada 2015r. do 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami od opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

2. wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 12.415,74 zł;

3. nie obciąża pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółka z o. o. w P. w likwidacji kosztami procesu.

IVP 53/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 14 marca 2016r. w sprawie IVP 53/16 powód A. G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Przedsiębiorstwa (...) spółka z o.o. w likwidacji kwoty 24.831,42 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za miesiąc październik 2015r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2016r. powód sprecyzował, iż dochodzona przez niego kwota 24.831,42 zł stanowi łączną kwotę niewypłaconego jemu wynagrodzenia za październik 2015r. i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

W pozwie z dnia 29 kwietnia 2016r. w sprawie IVP 80/16 powód A. G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Przedsiębiorstwa (...) spółka z o.o. w likwidacji kwoty 37.247,22 zł tytułem odprawy należnej jemu na podstawie §11 ust3 pkt b umowy o pracę zawartej w dniu 29 września 2012r. pomiędzy nim a Przedsiębiorstwem (...) spółka z o.o.

Zarządzeniem wydanym w sprawie IVP 80/16 na rozprawie w dniu 8 lipca 2016r. sprawa ta została połączona do łącznego rozpoznania i wyrokowania ze sprawą IVP 53/16.

Pozwane Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o. w likwidacji nie uznało żądanie pozwu co do roszczeń dochodzonych przez powoda tytułem wynagrodzenia za pracę za październik 2015r., ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. G. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) spółka z o.o. na podstawie umowy o pracę zawartej pomiędzy nim a Przedsiębiorstwem (...) spółka z o.o. reprezentowanym przez Radę Nadzorczą, w dniu 29 września 2012r., jako członek Zarządu Przedsiębiorstwa, któremu powierzono funkcję Prezesa Zarządu (k.4-8). W § 5 umowy przewidziano, iż w czasie trwania stosunku pracy powód będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne ustalone jako trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS. W §11 ust 3b umowy o pracę przewidziano, że w przypadku rozwiązania umowy o pracę z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających ze stosunku zatrudnienia pracownikowi przyznaje się odprawę w wysokości trzykrotności wynagrodzenia miesięcznego po upływie pełnienia jednego roku obowiązków członka Zarządu.

W Przedsiębiorstwie (...) spółka z o.o., w czasie, gdy powód był Prezesem Zarządu tj. od kilku lat, była trudna sytuacja finansowa, powszechnie nie były na czas wypłacane pracownikom Przedsiębiorstwa wynagrodzenia i inne świadczenia związane ze stosunkiem pracy i we wrześniu 2015r. przedstawiciele działającej w spółce zakładowej organizacji związkowej: R. G., R. K., W. G. udali się na rozmowę z powodem jako Prezesem Zarządu co do zaległych wypłat świadczeń pracowniczych i w trakcie tej rozmowy, jeden z działaczy związkowych zapytał powoda czy jak odejdzie on ze spółki, to czy zrzeknie się odprawy i powód odpowiedział, że tak ( zeznania świadków: R. G. k.58v, R. K. k.59, W. G. k.32-32v i S. K. k.58v-59).

Wynagrodzenie powoda wynosiło 12.415,74 zł (k.30- zaświadczenie).

Pozwana spółka od dnia 16 października 2015r. znajduje się w stanie likwidacji ( bezsporne).

W dniu 16 października 2015r. powód otrzymał pismo od likwidatora pozwanej spółki, w którym oświadczył on, że rozwiązuje z powodem umowę o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wyprowadzenia, a przyczyną tej decyzji jest odwołanie powoda przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników z funkcji prezesa Zarządu (k9).

Powód nie otrzymał wynagrodzenia za miesiąc październik 2015r. w wysokości 12.415,74 zł, a także ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości 12.415,74 zł ( bezsporne, pasek wynagrodzeń - k 10). Powód w piśmie z dnia 6 lutego 2016r. zwrócił się do likwidatora pozwanej spółki o wypłacenie jemu wynagrodzenia za październik, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy (k11).

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, iż poza sporem jest a także dodatkowo wynika z zeznań świadka E. M. (k.31v-32), że powód nie otrzymał od pozwanej spółki w likwidacji wynagrodzenia za październik 2015r. w wysokości brutto 12.415,74 zł, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości brutto 12.415,74 zł oraz odprawy w wysokości brutto 37.247,22 zł -należnej jemu na podstawie §11 ust3 pkt b umowy o pracę. Pozwane Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o. w likwidacji nie kwestionuje też iż łącząca strony umowa o pracę i zaistniały stan faktyczny spowodował że roszczenia dochodzone przez powoda w pozwach - co do zasady i co do wysokości, faktycznie powstały. Natomiast pozwana spółka twierdzi, iż powód nie może domagać się wypłaty tych świadczeń w wysokościach brutto tj. wraz z podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz z obowiązkowymi składkami ZUS w części dotyczącej pracownika, których płatnikiem jest pozwana spółka, a zatem – zdaniem pozwanej spółki, nieuzasadnione jest zasądzenie na rzecz pracownika tych elementów wynagrodzenia, które podlegają potrąceniu. Zdaniem pozwanego, wierzytelność pracownika z tytułu wynagrodzenia na mocy przepisów o podatku obciążona jest wierzytelnością Skarbu Państwa ( o charakterze publicznoprawnym) i w związku z tym pracodawca, który zgodnie z prawem podatkowym dokonuje pobrania podatku i odprowadza go do Skarbu Państwa w tej części, w jakiej to czyni, zostaje zwolniony z długu wobec pracownika, bo realizuje go na rzecz Skarbu Państwa.

Takie rozumowanie pozwanego pracodawcy nie zasługuje jednak na zaakceptowanie. Faktycznie, przy wypłacie świadczeń związanych z wykonywaniem przez pracownika pracy w ramach stosunku pracy, pracodawca ma jako płatnik, obowiązek potrącić (odliczyć) z kwoty wypłacanych pracownikowi świadczeń składki na ubezpieczenie społeczne, a przewiduje to art. 4 pkt 2 w zw z art. 17 ust1 Ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2015.121 - j.t. ze zm). Także i zgodnie z art. 16 ust1 tej ustawy, składki na ubezpieczenia emerytalne pracowników - finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek, a składki na ubezpieczenia rentowe finansują z własnych środków, w wysokości 1,5% podstawy wymiaru ubezpieczeni i w wysokości 6,5% podstawy wymiaru płatnicy składek.

Jednakże strony zawierając umowę o pracę określają wysokość wynagrodzenia należnego pracownikowi i tak też zostało określone wynagrodzenie powoda - w § 5 umowy o pracę przewidziano, iż w czasie trwania stosunku pracy powód będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne ustalone jako trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS. W treści umowy o pracę określone więc zostały zasady na jakich ma być ukształtowane co roku wynagrodzenie powoda ale podstawą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłaszane co roku w obwieszczeniach przez Prezesa GUS.

Wynagrodzenie za pracę, jako pojęcie prawa pracy, oznacza całość należnej na podstawie przepisów płacowych i umowy o pracę zapłaty za pracę, obejmując także część, którą pracodawca odlicza jako składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy. W rezultacie, pracodawca jest wobec pracownika dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty przysługującego wynagrodzenia w pełnej wysokości, a kwoty, które przekazuje jako płatnik podatku dochodowego i zaliczki na składki ubezpieczeniowe, są częścią wynagrodzenia pracownika. To, że nie są one fizycznie wypłacane pracownikowi, lecz przekazywane odpowiednim organom jako zaliczki i składki jest w tym wypadku wymaganym przez prawo sposobem realizacji obowiązku zapłaty pracownikowi części wynagrodzenia. Wobec tego, całe wynagrodzenie za pracę jest przedmiotem wierzytelności pracownika wobec pracodawcy z tytułu zapłaty za pracę (art. 22 § 1 k.p.). Tak rozumiana zapłata jest przedmiotem ustalania wynagrodzenia za pracę według zasad wskazanych w art. 78 k.p. i przysługuje pracownikowi zgodnie z art. 80 k.p. Takie też wynagrodzenie powinno być, zgodnie z art. 29 § 1 pkt 3 i § 2 k.p., określone na piśmie w umowie o pracę. Należy wskazać w tym miejscu na Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r. w sprawie III ZP 13/01 - Sąd pracy, zasądzając wynagrodzenie za pracę, nie odlicza od tego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy podniósł, że stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym łączącym pracodawcę i pracownika i ze swej istoty jest to stosunek prawny, w którym prawa i obowiązki stron tylko ich dotyczą, a dla jego treści bezpośrednio nie mają znaczenia prawa i obowiązki wynikające z innych stosunków prawnych, łączących strony z innymi podmiotami na podstawie szczególnych przepisów prawnych. Jeżeli więc pracownik dochodzi od pracodawcy zapłaty wynagrodzenia za pracę, to o charakterze i wysokości tego świadczenia decyduje treść stosunku pracy. Dlatego ze względów materialnych, a także procesowych nie jest możliwe rozstrzyganie w sprawie o wynagrodzenie o obowiązkach poszczególnych stron stosunku pracy względem innych podmiotów, na podstawie odrębnych stosunków prawnych. Zatem faktycznie przy wypłacie wynagrodzenia za pracę pracodawca ma jako płatnik obowiązek potrącić (odliczyć) z wynagrodzenia za pracę zaliczkę na podatek dochodowy pracownika oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Nie dokonuje tego jednak w wykonaniu obowiązków ze stosunku pracy. Podstawą tych czynności są szczególne stosunki prawne łączące pracodawcę jako płatnika z organami ubezpieczeń społecznych lub organami podatkowymi i oczywiście na podstawie szczególnych przepisów, które nie kształtują treści stosunku pracy. Wynagrodzenie za pracę, jako niezbędny element stosunku pracy (art. 22 § 1 KP), jest pojęciem określonym przepisami prawa pracy. Z przepisów tych w sposób niewątpliwy wynika, że wynagrodzenie za pracę należy się pracownikowi, stanowiąc całość obejmującą także tę część, którą pracodawca może (ma obowiązek) potrącić (odliczyć). Nie można więc w ogóle konstruować takiej definicji wynagrodzenia za pracę, w której będzie się wyróżniać część wynagrodzenia za pracę należną pracownikowi (wynagrodzenie netto) i część, która pracownikowi nie przysługuje. Wynagrodzenie za pracę należy się pracownikowi w całości i takie wynagrodzenie wyznaczone jest przez treść stosunku pracy, a więc w takiej wysokości należy je zasądzać w sporze sądowym między stronami stosunku pracy. Pojęcie wynagrodzenia "brutto" w ogóle nie występuje w przepisach prawa pracy i ma raczej znaczenie potoczne. Prawo pracy posługuje się bowiem tylko pojęciem wynagrodzenia za pracę jako takiego. Potoczne znaczenie ma też pojęcie wynagrodzenia "netto", przez które należy rozumieć część wynagrodzenia za pracę wypłacaną pracownikowi, ale tylko wtedy, gdy pracodawca dokona stosownych odliczeń na podstawie innych przepisów prawa. Jeżeli pracodawca wynagrodzenia za pracę nie wypłaci, to w ogóle nie można mówić o jakimkolwiek odliczeniu, a więc tym samym także o wypłacie części wynagrodzenia (nazywanej wynagrodzeniem netto).

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę oczywiście w całości podziela to stanowisko Sądu Najwyższego, a więc żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz kwot brutto wskazanych w pozwie tytułem wynagrodzenia za październik 2015r., ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy - w wysokościach wynikających z treści umowy o pracę i stanowiących całość, obejmującą także i tę część, którą pracodawca ma obowiązek potrącić (odliczyć), jest w pełni uzasadnione.

Także niezasadne jest stanowisko pozwanej spółki, która twierdzi, iż wobec tego, że powód jako Prezes Zarządu pozwanej spółki, borykającej się z niemałymi trudnościami finansowymi złożył oświadczenia wobec przedstawicieli związków zawodowych, że nie będzie dochodził wynagrodzenia za okres, w którym zarządzając spółką nie wypłacał wynagrodzeń pracownikom szeregowym, to zachowanie powoda polegające na dochodzeniu jednak w niniejszym procesie tych roszczeń przed sądem stanowi nadużycie prawa ( art. 8 kp). Przede wszystkim, jak już wyżej podniesiono, powód domaga się w przedmiotowej sprawie zasądzenia na jego rzecz od pozwanej spółki wynagrodzenia za jeden miesiąc pracy, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy. Tymczasem przesłuchani w sprawie świadkowie – przedstawiciele zakładowej organizacji związkowej wobec których- zdaniem pozwanego, powód miał złożyć oświadczenie, że nie będzie dochodził on wynagrodzenia za okres w którym zarządzając spółką nie wypłacał wynagrodzeń pracownikom szeregowym tj. R. G. (k.58v), R. K. (k.59) , W. G. (k.32-32v), a także S. K. (k.58v-59) nie zeznali iżby powód takie oświadczenie w ich obecności złożył; świadkowie ci zgodnie natomiast zeznali, że powód jako Prezes Zarządu pozwanej spółki na pytanie postawione przez pracowników -czy jak odejdzie ze spółki, to czy zrzeknie się odprawy, odpowiedział, że tak. Natomiast żaden ze świadków nie zeznał, że to pytanie i odpowiedź dotyczyła innych świadczeń niż odprawa związana z rozwiązaniem stosunku pracy. Zeznania tych świadków są zgodne ze sobą, a więc sąd dał im wiarę w całości. Powód wprawdzie przesłuchany w charakterze strony (k.59v) zaprzeczył żeby w trakcie tego spotkania z przedstawicielami zakładowej organizacji związkowej tak odpowiedział co do dochodzenia w przyszłości świadczenia w postaci odprawy, ale jak już wyżej podniesiono, zeznania R. G., R. K., W. G. i S. K. są zgodne co do opisu stanu faktycznego i ich zeznania obdarzone zostały wiarą w całości, to zeznania powoda w tym zakresie nie zasługują na obdarzenie ich wiarą. Zeznania przesłuchanego w sprawie świadka E. M. sąd obdarzył wiarą co do faktu niewypłacenia jemu należności dochodzonych pozwem w wysokościach określonych w pozwie oraz co do faktu nieterminowego wypłacania pracowniom spółki wynagrodzeń; natomiast w pozostałej części te zeznania nie mają znaczenia dla istoty sprawy.

Podnieść należy, że art. 84 kp stanowi, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia. Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że art. 84 k.p. dotyczy - poza ściśle rozumianym prawem do wynagrodzenia za pracę - także prawa do innych świadczeń, przysługujących pracownikowi na mocy przepisów prawa pracy, w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., jeśli spełniają one podobne funkcje jak wynagrodzenie za pracę. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w odniesieniu do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odpraw: emerytalnej i z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, czy nagrody jubileuszowej, jeżeli nie ma ona charakteru premii ( np. wyroki Sądu Najwyższego: z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, OSNCP 1980 nr 12, poz. 248; z 14 listopada 1996 r., I PKN 3/96, OSNAPiUS 1997 nr 11, poz. 193; z 17 lutego 2004 r., I PK 217/03, OSNP 2004 nr 24, poz. 419, czy z 17 lutego 2005 r., II PK 235/04, OSNP 2005 nr 18, poz. 286, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2006 r. w sprawie II PK 317/05 ). Tak więc, mając na uwadze wskazane wyżej utrwalone już orzecznictwo Sądu Najwyższego, które tut. sąd podziela w całości, uznać należy że nie jest możliwe skuteczne złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się wynagrodzenia za pracę, lecz też i odprawy związanej z rozwiązaniem stosunku pracy czy też ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Nadto – jak ustalił wyżej sąd na podstawie zeznań świadków R. G., R. K., W. G. a także S. K., powód w rozmowie z przedstawicielami zakładowej organizacji związkowej i dyrektora ds. ekonomiczno- finansowych na zadane mu wprost pytanie czy zrzekłby się odprawy odpowiedział, że tak. Taka wymiana zdań pomiędzy powodem jako ówczesnym prezesem zarządu a pracownikami Przedsiębiorstwa, gdy zasadnicza rozmowa pomiędzy tymi osobami dotyczyła nie bezpośrednio świadczeń należnych powodowi jako prezesowi tylko związana była z niewypłacaniem pracownikom spółki wynagrodzenia, nie może być uznane za skuteczne złożenie przez powoda oświadczenia o zrzeczeniu się przez niego przysługującemu jemu na podstawie zapisów umowy o pracę prawa do otrzymania w przyszłości świadczenia pracowniczego w postaci odprawy. Powód był wtedy prezesem zarządu, którego łączyła umowa o pracę zawarta z Przedsiębiorstwem w którego imieniu działała rada nadzorcza i mając na uwadze art. 210 § 1 k.s.h. który przyznaje kompetencję do reprezentowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w umowie między tą spółką a członkiem zarządu radzie nadzorczej lub pełnomocnikowi powołanemu przez zgromadzenie wspólników, to tylko i wyłącznie wobec tego organu spółki powód mógł składać oświadczenia woli dotyczące jego stosunku pracy.

Reasumując więc, roszczenie powoda zasądzenia na jego wynagrodzenia za rzecz wynagrodzenia za miesiąc październik 2015r. w wysokości brutto 12.415,74 zł, a także ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości brutto 12.415,74 zł oraz odprawy w wysokości brutto 37.247,22 zł -należnej jemu na podstawie §11 ust3 pkt b umowy o pracę jest uzasadnione.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji.

Nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności uzasadnia przepis art. 333§1 ust2 kpc.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 kpc mając na uwadze przede wszystkim fakt, że pozwana spółka znajduje się w stanie likwidacji oraz fakt, że w dalszym ciągu nie są wypłacane – o czym sąd ma wiedzę z urzędu, pracownikom spółki i byłym pracownikom zalegle i bieżące należności pracownicze.