Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 215/15
POSTANOWIENIE
Dnia 26 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 26 sierpnia 2015 r.,
sprawy S. B.
skazanego z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 11 marca 2015 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w G.
z dnia 24 lipca 2014 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w G. uznał oskarżonego S.
B. za winnego czynu z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to skazał go na
karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres próby wynoszący 4 lata. Na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł
wobec oskarżonego grzywnę w wysokości 130 stawek dziennych po 30 zł każda.
Na podstawie art. 72 § 1 pkt 5 k.k. zobowiązał oskarżonego do pisemnego
przeproszenia pokrzywdzonego K. G. w terminie miesiąca od uprawomocnienia się
wyroku. Na mocy art. 72 § 1 pkt 4 k.k. zobowiązał oskarżonego do wykonywania
2
pracy zarobkowej. Na mocy art. 72 § 1 pkt 5 k.k. zobowiązał oskarżonego do
powstrzymania się od nadużywania alkoholu. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł
wobec oskarżonego środek karny w postaci obowiązku zadośćuczynienia
pokrzywdzonemu K. G. za doznaną krzywdę w wysokości 25.000 zł. Na podstawie
art. 415 § 7 k.p.k. pozostawił bez rozpoznania powództwo cywilne wytoczone na
rzecz K. G. przez prokuratora.
Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego S. B. i
zarzucając:
1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony w
nocy 8 maja 2011 roku w G. poprzez co najmniej jednokrotne uderzenie pięścią lub
kopnięcie w twarz spowodował u K. G. naruszenie czynności narządu ciała inne,
niż określone w art. 156 § 1 k.k., a trwające dłużej niż siedem dni, podczas gdy
zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności wyjaśnienia oskarżonego i
korelujące z nimi zeznania świadków, nie potwierdzają sprawstwa oskarżonego;
2. obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. poprzez
nieobiektywną i dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego,
uznanie za wiarygodne dowodów przemawiających wyłącznie na niekorzyść
oskarżonego, przy jednoczesnym i konsekwentnym pomijaniu wszelkich źródeł
dowodowych wykazujących jego niewinność, w tym wyjaśnień oskarżonego,
rozstrzygnięcie nieusuwalnych wątpliwości na niekorzyść oskarżonego oraz
nieustalenie, w sposób prawidłowy, rzeczywistego stanu faktycznego sprawy.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Od powyższego wyroku, w części dotyczącej orzeczenia o karze, na
niekorzyść oskarżonego, apelację złożył również Prokurator Rejonowy w G.
Zarzucił niesłuszne zastosowanie wobec oskarżonego środka probacyjnego
określonego w art. 69 § 1 k.k. polegającego na zastosowaniu dobrodziejstwa
warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności,
podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności przedmiotowych i podmiotowych w
niniejszej sprawie, nie pozwalała na postawienie pozytywnej prognozy
kryminologicznej, która jest warunkiem koniecznym do zastosowania tego środka,
3
oraz iż kara z zastosowaniem tego środka nie spełniła funkcji prewencji
indywidualnej i generalnej. W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego
wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary bez orzekania warunkowego
zawieszenia jej wykonania.
Wyrokiem z dnia 11 marca 2015 r. Sąd Okręgowy w G. zaskarżony wyrok
zmienił w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcia z pkt 3, 4, 5, 6 i 7. W pozostałej
części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
Od powyższego wyroku kasację złożył obrońca skazanego S. B., zarzucając
mu:
I. rażące naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na
treść orzeczenia, tj.:
1. art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. poprzez nie odniesienie się
przez Sąd odwoławczy w uzasadnieniu wyroku, do zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k. i
art. 7 k.p.k. podniesionego w apelacji obrońcy;
2. art. 4, art. 5 § 1 i 2 oraz art. 7 k.p.k. poprzez przyjęcie, że skazany dopuścił
się zarzucanego mu czynu stypizowanego w art. 157 § 1 k.k. w związku z art. 64 §
1 k.k., podczas gdy zebrany materiał dowodowy w sprawie przemawia za tym, że
skazany winien zostać uniewinniony od popełnienia zarzucanych mu czynów;
3. art. 7 k.p.k. poprzez bezkrytyczną odmowę przyznania waloru wiarygodności
wyjaśnieniom skazanego;
II. rażącą niewspółmierność:
1. kary poprzez wymierzenie oskarżonemu kary bezwzględnego pozbawienia
wolności,
2. środka karnego w postaci obowiązku zadośćuczynienia pokrzywdzonemu
doznanej krzywdy w wysokości 25 000 złotych.
W konkluzji skarżący wniósł o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego
mu czynu, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w G.,
jak również wyroku Sądu Rejonowego w G. i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania sądowi I instancji.
W odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie, jako oczywiście
bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
4
Kasacja obrońcy skazanego S. B. jest bezzasadna w stopniu oczywistym.
Analiza materiałów przedmiotowej sprawy, jak też uzasadnienia wyroku
Sądu Okręgowego w G., daje podstawę do jednoznacznego stwierdzenia, że Sąd
ten przeprowadził kontrolę instancyjną zaskarżonego apelacją orzeczenia w sposób
odpowiadający wymogom ustawy. Szczegółowo ocenił i przeanalizował wnioski i
zarzuty powołane w apelacji obrońcy S. B., w tym zarzuty obrazy art. 5 § 2 k.p.k.
oraz art. 7 k.p.k. (s. 2-5, 5-6 uzasadnienia). Uzasadnienie orzeczenia Sądu
odwoławczego zawiera powody jego rozstrzygnięcia oraz argumentację
wyjaśniającą w sposób logiczny i rzeczowy, dlaczego nie podzielono zarzutów i
wniosków zawartych w apelacji obrońcy, czyniąc tym samym zadość dyspozycji art.
457 § 3 k.p.k. Nie należy przy tym tracić z pola uwagi, iż przepis art. 433 § 2 k.p.k.
może być naruszony jedynie wówczas, kiedy Sąd odwoławczy w ogóle nie
ustosunkuje się do określonego zarzutu wskazanego w apelacji (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 14 lutego 2013 r., II KK 127/12, Prok.i Pr.-wkł. 2013/5/19, LEX
nr 1277698), co w niniejszej sprawie nie miało jednakże miejsca.
Chybione są również podniesione w kasacji, a w istocie będące
powtórzeniem zarzutów apelacyjnych, zarzuty rażącej obrazy art. 5 § 2 k.p.k., art. 7
k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. Powielenie w kasacji argumentacji przedstawionej wcześniej
w zwykłym środku odwoławczym jakim jest apelacja jakkolwiek w pewnych
sytuacjach może być skuteczne, jednakże jedynie wówczas, gdy Sąd odwoławczy
nie rozpoznał należycie wszystkich zarzutów i nie odniósł się do nich w
uzasadnieniu swojego orzeczenia, zgodnie z dyspozycją art. 457 § 3 k.p.k., co jak
już wyżej wykazano, w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Funkcją
postępowania kasacyjnego nie jest przecież niejako dublowanie kontroli
apelacyjnej, poprzez ponowne rozpoznanie zarzutów stawianych przez skarżącego
orzeczeniu sądu pierwszej instancji.
Lektura uzasadnienia kasacji w zakresie wskazanych zarzutów prowadzi
ponadto do stwierdzenia, że pomimo podniesienia przez skarżącego zarzutów
obrazy prawa procesowego, jego faktycznym zamierzeniem było doprowadzenie do
powtórnego zbadania zasadności przeprowadzonej w sprawie oceny dowodów
oraz poprawności dokonanych ustaleń faktycznych, co w myśl art. 523 § 1 k.p.k. nie
może stanowić podstawy kasacji.
5
Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że oczywiście bezzasadny
jest podniesiony przez skarżącego zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. W przepisie tym
nie chodzi bowiem o wątpliwości stron procesu, lecz wątpliwości nasuwające się na
tle materiałów danej sprawy organowi procesowemu, który powinien dążyć do ich
usunięcia. To sąd winien dążyć do wyeliminowania zaistniałych wątpliwości w
drodze uzupełnienia postępowania dowodowego i dopiero, gdy po wykorzystaniu
istniejących możliwości, wątpliwość istnieje nadal, uprawniony jest sięgnąć po
regułę z art. 5 § 2 k.p.k. Tym samym reguła ta ma zastosowanie dopiero wówczas,
gdy zostały wyczerpane wszystkie możliwości poznawcze w postępowaniu. W
sytuacji zaś, jak to ma miejsce w rozpoznawanej sprawie, gdy ustalenia faktyczne
zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, ewentualne zastrzeżenia
skarżącego, co do wiarygodności konkretnego dowodu mogą być rozstrzygane
jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej
swobodnej oceny dowodów określonej w art. 7 k.p.k.
W procedowaniu Sądu Okręgowego w G. nie sposób doszukać się jednakże
naruszenia zasad określonych w art. 7 k.p.k. Argumentacja kasacji wskazuje, że
skarżący w istocie upatruje obrazy tego przepisu w odmówieniu wiary wyjaśnieniom
skazanego S. B. w zakresie w jakim zaprzecza on uderzeniu pokrzywdzonego K.
G. Niezbędne wydaje się w tym miejscu przypomnienie, na co wielokrotnie
wskazywał w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy, że skuteczne podniesienie pod
adresem Sądu odwoławczego zarzutu naruszenia art. 7 k.p.k. możliwe jest, co do
zasady wówczas, gdy Sąd ten poczynił własne ustalenia faktyczne, odmienne od
tych, które stanowiły podstawę orzeczenia Sądu I instancji lub też nowe ustalenia
faktyczne, naruszając przy tym określoną w powołanej normie zasadę swobodnej
oceny dowodów (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 5 sierpnia 2003 r.,
III KK 11/03, LEX nr 80301; z dnia 4 maja 2005 r., II KK 399/04, LEX nr 199795; z
dnia 6 marca 2007 r., IV KK 362/06, LEX nr 467527). Wbrew twierdzeniom autora
kasacji, nie można uznać za naruszenie zasady określonej w art. 7 k.p.k.,
akceptacji przez Sąd Okręgowy przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy oceny
dowodów. Zarzut rażącego naruszenia art. 7 kpk. wymaga bowiem wykazania wad
w sposobie dokonania oceny konkretnych dowodów, podczas gdy kasacja
6
kwestionuje jedynie wynik oceny domagając się podzielenia oceny dokonanej przez
jej autora.
Zauważyć ponadto należy, że w sytuacji, gdy Sąd odwoławczy nie poczynił
odmiennych od Sądu I instancji ustaleń faktycznych, a przeprowadzona przez Sąd
ocena dowodów naruszała, zdaniem skarżącego, przepis art. 7 k.p.k., to treścią
skargi kasacyjnej, w tym zakresie, winno być jednoczesne wskazanie na
naruszenie przepisów art. 433 § 1 k.p.k, czego jednak we wniesionej kasacji nie
podniesiono. Zgodnie zaś z przepisem art. 536 k.p.k., Sąd Najwyższy rozpoznaje
kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w zakresie szerszym
tylko w wypadkach określonych w art. 435, 439 i 455 k.p.k., których w omawianej
sprawie nie sposób się doszukać.
Odnośnie zarzutu obrazy art. 4 k.p.k. podnieść zaś należy, że nie może on
stanowić podstawy kasacji. Przepis ten statuuje bowiem normę o charakterze
ogólnym, gdy tymczasem zarzut naruszenia prawa procesowego powinien opierać
się na naruszeniu norm tworzących konkretne zakazy i nakazy (wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 25 stycznia 1971 r., IV KR 247/70, OSNKW 1971/7-8/117;
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2001 r., V KKN 19/99, Lex nr
51668).
Zarzut czwarty kasacji obrońcy skazanego, jako sprowadzający się w istocie
do kwestionowania orzeczonej wobec S. B. kary i środka karnego w postaci
obowiązku zadośćuczynienia pokrzywdzonemu, jako niewspółmiernych, w świetle
art. 523 § 1 k.p.k. należało ocenić jako niedopuszczalny.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy z mocy art. 535 § 3 k.p.k.
orzekł jak w postanowieniu.