Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WO 11/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Tomczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marek Pietruszyński
SSN Jan Bogdan Rychlicki
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Jana Żaka,
w sprawie S. W. skazanego z art. 304 § 1 k.k. z 1969 r., po rozpoznaniu w Izbie
Wojskowej na posiedzeniu w dniu 17 września 2015 r. wniosku prokuratora
Naczelnej Prokuratury Wojskowej o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgu Wojskowego w B. z dnia 5 sierpnia 1982 r.,
1. wznawia postępowanie w sprawie S. W. zakończone
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgu Wojskowego w B. z dnia 5
sierpnia 1982 r.;
2. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 2
k.p.k. umarza postępowanie w sprawie;
3. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgu Wojskowego w B. (sygn. akt
SoW …/82) z dnia 5 sierpnia 1982 r., S. W. został skazany za przestępstwo z art.
304 § 1 k.k. z 1969 r., polegające na tym, że „pełniąc służbę w zmilitaryzowanym
Okręgu Urzędu Przewozu Poczty w O. na stanowisku doręczyciela w oddziale
oddawczym, w celu trwałego uchylania się od pełnienia tej służby od dnia 07
czerwca 1982 r. nie stawił się do pracy, pozostając w tym celu poza tym urzędem”.
Za tak opisane i zakwalifikowane przestępstwo na podstawie art. 304 § 1 k.k.
z 1969 r. przy zastosowaniu art. 4 ust. 3 i 4 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o
postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie
obowiązywania stanu wojennego (Dz.U. Nr 29, poz. 156) wymierzono mu kary:
roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz pozbawienia praw publicznych na
okres roku.
W dniu 24 lipca 2015 r. do Sądu Najwyższego – Izby Wojskowej wpłynął
wniosek prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej o wznowienie postępowania
zakończonego opisanym wyrokiem.
Wniosek ten, oparty na podstawie art. 540 § 2 k.p.k., zawiera żądanie
wznowienia postępowania w opisanej sprawie, uchylenia zaskarżonego wyroku
oraz umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.
W uzasadnieniu wniosku podniesiono, że do żądania wznowienia
postępowania w sprawie S. W. uprawnia treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 16 marca 2011 r. (sygn. akt K 35/08), którym Trybunał Konstytucyjny uznał za
niezgodny z Konstytucją, m.in. dekret z 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach
szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania
stanu wojennego, który wprowadzał tryb doraźny, obligatoryjność stosowania
tymczasowego aresztowania, pozbawiał prawa do zaskarżenia wyroku w drodze
zwykłych środków odwoławczych, a także zawierał przepisy materialno-prawne
„zaostrzające kary wymierzane w postępowaniach karnych oraz obligujące sąd do
orzekania kary dodatkowej pozbawienia praw publicznych”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Jak to już wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2015 r.
(sygn. akt WO 8/15) – niepubl.), Trybunał Konstytucyjny w przywoływanym wyroku
umorzył postępowanie w zakresie badania zgodności uchwały Rady Państwa z
dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze względu na
bezpieczeństwo państwa (Dz.U. Nr 29, poz. 155) z art. 7 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 8 ust. 2 i 3 oraz art. 31 ust. 1 Konstytucji
PRL ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. Postanowieniami tej
uchwały (§ 2 pkt 5) Rada Państwa rozszerzyła stosowanie w czasie obowiązywania
stanu wojennego (obowiązujące wówczas jedynie w czasie wojny) odpowiednich
przepisów działu X rozdziału 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony PRL (w brzmieniu opublikowanym w Dz.U. z 1979 r., Nr 18, poz.
111) w zakresie odpowiedzialności karnej, w tym przepisu art. 234 stanowiącego
m.in., że osoby pełniące służbę w obronie cywilnej lub w jednostkach
zmilitaryzowanych albo do niej powołane ponoszą odpowiedzialność karną za
przestępstwa popełnione w związku z tą służbą według przepisów odnoszących się
do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej. W ten sposób wykreowano podstawę
odpowiedzialności karnej doręczyciela – pracownika Poczty Polskiej za porzucenie
pracy jak za dezercję.
Powyższe wywody wskazują jednoznacznie, że podstawa skazania S. W. –
art. 304 § 1 k.k. z 1969 r. nie była objęta przywoływanym wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego. Jednocześnie jednak nie może ujść uwadze Sądu Najwyższego,
że podstawą wymiaru kar, zarówno zasadniczej, jak i dodatkowej, były przepisy
dekretu uznanego za niezgodny z Konstytucją, a więc tym samym podstawa
prawna wniosku o wznowienie postępowania wskazana została właściwie.
A skoro tak, należało stwierdzić, że zaistniały w sprawie okoliczności
pozwalające na uznanie, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane na podstawie
przepisu prawnego uznanego za niezgodny z Konstytucją, co powoduje, że Sąd
Najwyższy zobligowany jest do wznowienia postępowania, uchylenia zaskarżonego
wyroku i – wobec podzielenia przez skład Sądu Najwyższego orzekającego w
rozpoznawanej sprawie poglądu wyrażonego w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8
4
marca 2013 r. w sprawie III KO 83/12 (OSNKW z 2013 r., Nr 6, poz. 5) – umorzenia
postepowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.

WO 11/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia