Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 224/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Rafał Malarski (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie W. W.
skazanego z art. 278 § 1 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 września 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od wyroku Sądu Rejonowego w K.
z dnia 8 sierpnia 2013 r.,
1. uchyla punkt 4 zaskarżonego wyroku, zobowiązujący W. W. do
naprawienia szkody,
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w K., wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2013 r., uznał W. W. za
winnego tego, że w dniu 15 maja 2013 r. w miejscowości G. gmina K.,
wykorzystując fakt pozostawienia przez pokrzywdzonego telefonu komórkowego
LG Swift L7 w szatni firmy B.-R. dokonał jego kradzieży, powodując straty w kwocie
700 zł na szkodę M. Z., to jest za winnego przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. i za
2
przestępstwo to wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której
wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby w wymiarze 2 lat, oddając w tym
okresie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego.
W punkcie 4 części dyspozytywnej wyroku, Sąd na podstawie art. 72 § 2 k.k.
zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody poprzez zapłatę pokrzywdzonemu
M. Z. kwoty 700 zł i to w okresie próby.
Wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się z
dniem 17 sierpnia 2013 r.
Kasację od tego wyroku wniósł Prokurator Generalny, zaskarżając wyrok na
korzyść W. W. w części dotyczącej orzeczenia zawartego w punkcie 4 części
dyspozytywnej, w zakresie nałożenia obowiązku naprawienia szkody. Prokurator
Generalny zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na jego treść
naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 343 § 1 i 6 k.p.k. w zw. z art. 335
§ 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu zawartego w akcie oskarżenia wadliwego
wniosku prokuratora o skazanie W. W. bez przeprowadzenia rozprawy i
wymierzenie uzgodnionej z nim kary, w następstwie czego doszło do rażącego
naruszenia przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 72 § 2 k.k.,
polegającego na zobowiązaniu oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej
przestępstwem, poprzez zapłatę kwoty 700 zł, w sytuacji, gdy zabrany w celu
przywłaszczenia telefon komórkowy LG Swift L7 został pokrzywdzonemu zwrócony.
Prokurator Generalny wniósł w kasacji o uchylenie wyroku w zaskarżonej
części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna w stopniu oczywistym, co
pozwala na jej rozpoznanie i uwzględnienie na posiedzeniu wyznaczonym na
podstawie art. 535 § 5 k.p.k. Sąd Rejonowy w K. rozpoznawał sprawę na skutek
wniesionego aktu oskarżenia i załączonego do niego wniosku sporządzonego na
podstawie art. 335 § 1 k.p.k. (w brzmieniu obowiązującym w czasie orzekania). We
wniosku tym wskazano uzgodnione z oskarżonym kary i inne rozstrzygnięcia,
postulując wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania rozprawy. Wniosek
prokuratora w całości został uwzględniony, czego wyrazem stał się zaskarżony
kasacją wyrok.
3
Przepis art. 335 § 1 k.p.k. w zw. z art. 343 § 1 i 6 k.p.k. nakłada na sąd
obowiązek kontroli poprawności wniosku prokuratora i to zarówno pod względem
merytorycznym, jak i formalnym, co trafnie podkreślono w uzasadnieniu kasacji.
Kontrola ta obejmuje nie tylko kwestię współmierności uzgodnionych z oskarżonym
kar, ale także środków karnych oraz prawidłowość innych rozstrzygnięć. Wtedy gdy
proponowane i wcześniej uzgodnione rozstrzygnięcia nie znajdują należytego
oparcia w przepisach prawa oraz okolicznościach sprawy, Sąd powinien rozpoznać
sprawę na rozprawie, na zasadach ogólnych. W stanie prawnym obowiązującym po
1 lipca 2015 r. możliwe jest również zaproponowanie stronom zmiany w treści
zawartego porozumienia (art. 343 § 3 k.p.k.).
Przewidziany w art. 72 § 2 k.k. obowiązek naprawienia szkody ma na celu
wyrównanie strat jakie w rzeczywistości poniósł w wyniku przestępstwa
pokrzywdzony. Obowiązek ten nie jest elementem mającym na celu zwiększenie
dolegliwości, stanowiącej skutek popełnionego przestępstwa. Ustawodawca
przewidział przy tym w ustawie rozwiązania, które zapobiegać mają orzekaniu
obowiązku naprawienia szkody wtedy, gdy obowiązek taki został już na
oskarżonego nałożony w innym postępowaniu (zob. art. 415 § 1 k.p.k. – tzw.
klauzula antykumulacyjna). Warunkiem orzeczenia obowiązku naprawienia szkody
jest rzeczywiste jej istnienie w chwili orzekania. Tymczasem z akt sprawy wynika,
że skradziony telefon zwrócony został pokrzywdzonemu w dniu 17 czerwca 2013 r.
(k. 31). Okoliczność ta została pominięta przez Sąd i zobowiązanie do naprawienia
szkody wynikające z punktu 4 zaskarżonego kasacją wyroku uznać należy za
niezasadne. Lektura akt dowodzi bowiem, że szkoda w rzeczywistości nie
powstała.
Naruszenie art. 72 § 2 k.k. przez Sąd Rejonowy w K. miało charakter rażący
i wywarło oczywisty wpływ na treść wyroku. Niewykonanie niesłusznie nałożonego
na W. W. obowiązku skutkować przy tym może zarządzeniem wykonania
warunkowo zawieszonej kary. W tym stanie rzeczy konieczne stało się uchylenie
rozstrzygnięcia wynikającego z punktu 4 zaskarżonego kasacją wyroku. Brak przy
tym podstaw do wydawania orzeczenia o charakterze następczym.
4