Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 68/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
Protokolant Agnieszka Łuniewska
w sprawie z powództwa Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w W.
przeciwko S. S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie
w Izbie Cywilnej w dniu 6 listopada 2015 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 czerwca 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia
o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Z. utrzymał w mocy
nakaz zapłaty, którym pozwany S. S. zobowiązany został do uiszczenia Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. 85830,12 zł z odsetkami, a Sąd
Apelacyjny wyrokiem z dnia 6 czerwca 2014 r. apelację pozwanego od tego wyroku
oddalił. Ustalił, że pozwany nie uzupełnił wykształcenia rolniczego w sposób
zgodny z wymaganiami określonymi w załączniku do rozporządzenia Ministra
Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego
Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego
oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006" (Dz. U. Nr 207, poz. 2117), oraz że w
chwili zawarcia umowy nie miał wymaganego stażu pracy w gospodarstwie rolnym.
Uznał, że braki te nie mogły być uzupełnione przez nabycie odpowiedniego stażu
pracy w gospodarstwie rolnym w czasie trwania umowy, staż pracy bowiem miał
znaczenie jedynie przy ocenie uprawnień w chwili przyznawania pomocy. Po
podpisaniu umowy uzupełnienie wykształcenia mogło nastąpić tylko przez
uzyskanie formalnych kwalifikacji wymienionych we wspomnianym załączniku do
rozporządzenia. Odmienna wykładnia prowadziłaby do nielogicznych wniosków,
gdyż po upływie pięciu lat od uzyskania pomocy każdy rolnik miałby już za sobą
pięcioletni staż pracy w gospodarstwie rolnym.
Pozwany w skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł
o uchylenie tego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Zarzucił naruszenie art. 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 817/2004
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1257/1999
w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOGR (Dz. U. UE L 2004 r., nr 153, poz. 30 ze zm. –
dalej też: „rozporządzenie Komisji nr 817/2004”) w związku z art. 8 ust. 1
rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie
wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji
i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającym i uchylającym niektóre
rozporządzenia (Dz. U. UE L 1999 r., nr 160, poz. 80 ze zm. – dalej też:
„rozporządzenie nr 1257/1999”) oraz w związku z art. 91 ust. 3 Konstytucji, art. 249
TWE i art. 2 Traktatu podpisanego w Atenach w dniu 16 kwietnia 2003 r.
3
dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (Dz. U.
z 2004 r. Nr 90, poz. 864 zał.) przez zastosowanie przepisów prawa polskiego,
które są niezgodne z prawem wspólnotowym, i przyjęcie, że rolnik mógł spełnić
wymagania odnoszące się do umiejętności i kompetencji zawodowych tylko przez
uzupełnienie wykształcenia, a nie mógł tego uczynić przez uzyskanie
odpowiedniego stażu pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej oparta jest na poglądzie, że warunek
ustanowiony w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z dnia 8 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu
Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz
rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006" (Dz. U. Nr 207, poz. 2117), zgodnie
z którym uzupełnienie – w okresie pięciu lat od rozpoczęcia działalności – braku
odpowiednich kwalifikacji zawodowych może nastąpić wyłącznie przez uzyskanie
wykształcenia określonego w załączniku nr 2 do tego rozporządzenia, a nie przez
uzyskanie stażu pracy w gospodarstwie rolnym, jest niezgodny z wymaganiami
ustanowionymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r.
w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającego i uchylającego niektóre
rozporządzenia (Dz.U.UE L 1999 r., nr 160, poz. 80 ze zm.).
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną podziela
przytoczony pogląd i celem uniknięcia zbędnych powtórzeń odwołuje się do jego
motywów przedstawionych w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia
23 stycznia 2014 r., II CSK 188/13 (OSNC 2014, nr 12, poz. 125), a jedynie dla
szczególnego zaakcentowania zauważa, że podnoszenie poziomu wykształcenia
jest wprawdzie pożądane, niemniej przytoczone wyniki regulacji przyjętej w prawie
krajowym nie zasługują na aprobatę. W rozporządzeniu Komisji nr 817/2004
pięcioletni okres dostosowawczy został wprowadzony w celu spełnienia wymagań
odnoszących się m.in. do umiejętności i kompetencji zawodowych, a nie w celu
podnoszenia ich poziomu. Wystarczające było więc osiągnięcie przez beneficjenta
w okresie dostosowawczym takich umiejętności i kompetencji zawodowych, jakie
były wymagane w chwili podejmowania indywidualnej decyzji o przyznaniu
4
wsparcia. Nie można tym samym wykluczyć możliwości spełnienia odnośnego
wymagania przez uzyskanie wymaganego stażu pracy w gospodarstwie rolnym.
Stanowisko takie – wbrew odmiennej ocenie Sądu Apelacyjnego – nie jest
nielogiczne, dlatego że „…po upływie pięciu lat od chwili uzyskania pomocy,
każdy rolnik miał za sobą pięcioletni staż pracy w gospodarstwie rolnym…”.
Nie ma pewności, że beneficjent przepracuje pięć lat w gospodarstwie, a jeżeli
faktycznie wytrwa, to uzyska taki staż pracy, jaki był wymagany w chwili podjęcia
decyzji o przyznaniu mu wsparcia. Program pomocy udzielanej ze środków
Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – jak wynika
z rozporządzenia nr 1257/1999 – ma na celu ułatwienie młodym rolnikom
założenia przez nich gospodarstw rolnych i takiemu celowi miało służyć
wprowadzenie okresu dostosowawczego. Wyeliminowanie w prawie krajowym
możliwości uzupełnienia w tym okresie wymagania odpowiednich umiejętności
i kompetencji zawodowych przez uzyskanie stażu pracy w gospodarstwie rolnym
jest tym samym sprzeczne z celami i wymaganiami ustanowionymi
w rozporządzeniu nr 1257/1999 i prowadzi do istotnego pogorszenia sytuacji
młodych rolników.
Skoro Sąd Apelacyjny wyszedł z odmiennych założeń, to zaskarżony wyrok
nie mógł się ostać.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku.
eb