Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 67/15
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
w sprawie L. O.
oskarżonego z art. 190 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 13 listopada 2015 r.,
zażalenia skazanego na zarządzenie Sędziego Sądu Okręgowego w W.
z dnia 28 sierpnia 2015 r.,
w przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia
22 kwietnia 2015 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w W. z dnia 23
kwietnia 2014r.
p o s t a n o w i ł
uchylić zaskarżone zarządzenie i sprawę przekazać do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym zarządzeniem odmówiono przyjęcia kasacji od wyroku Sądu
Okręgowego w W. z dnia 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II Ka …./15, albowiem nie
została sporządzona i podpisana przez adwokata, mimo wezwania do uzupełnienia
wskazanego braku formalnego.
Na powyższe zarządzenie zażalenie złożył L. O., który podniósł, że w jego
ocenie Sąd „działając na szkodę, mataczy i nadużywa władzy łamiąc przepisy
prawa”. W uzasadnieniu zażalenia skarżący powołał się na otrzymywane z Sądu
pisma, które świadczą o „nadużywaniu władzy sędziowskiej” na szkodę
skarżącego. Wskazał on również, że jest dezinformowany przez Sąd co do
sposobu i terminu wniesienia kasacji. Jednocześnie akcentował, że dotychczasowy
2
adwokat wyznaczony w sprawie odmówił sporządzenia kasacji, nie mając dostępu
do akt. Analizując ten zarzut w kontekście art. 118 k.p.k. można wnioskować, że
skarżący zarzucił zaskarżonemu zarządzeniu obrazę przepisu prawa procesowego,
a w szczególności art. 84 § 3 k.p.k. wobec faktu, że adwokat nie dochował należytej
staranności przy sporządzaniu opinii prawnej o braku podstaw do wniesienia
kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie skazanego w części w jakiej zarzuca zaskarżonemu zarządzeniu
obrazę art. 84 § 3 k.p.k. zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do treści art. 526 § 2 k.p.k., jeżeli kasacja nie pochodzi od
prokuratora, Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich albo
Rzecznika Praw Dziecka, powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub
pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą prawnym.
W sprawie niniejszej, w związku z wnioskiem L. O., wyznaczono mu obrońcę
z urzędu w celu sporządzenia i podpisania kasacji, ewentualnie pisma o braku
podstaw do wniesienia kasacji. Zobligowany do dokonania tej czynności adw. W. N.
w piśmie z dnia 3 sierpnia 2015 r. wskazał, iż nie znalazł podstaw formalnych i
materialnych do wniesienia kasacji w sprawie, o czym przekonała go analiza
orzeczeń Sądów obu instancji oraz treści wywiedzionej apelacji. W szczególność,
po zapoznaniu się z tym dokumentami, uznał on brak podstawy do sformułowania
zarzutów kasacyjnych opartych o przepis art. 439 k.p.k. określający tzw.
bezwzględne przyczyny odwoławcze, jak też przepis art. 440 k.p.k. odnoszący się
do rażącej niesprawiedliwości orzeczenia. Jednocześnie obrońca przyznał, że nie
zapoznał się z aktami sprawy II K …/14 Sądu Rejonowego w W., ponieważ zostały
przesłane innemu sądowi.
W tym miejscu warto przypomnieć, że według utrwalonej w praktyce linii
orzeczniczej Sądu Najwyższego przepisy procesowe nie upoważniają sądu do
"przymuszenia" obrońcy z urzędu do sporządzenia kasacji, jak też nie zawierają
normy, która nakazywałby ustanowić innego obrońcę z urzędu. Natomiast organ
procesowy, który go wyznaczył, jest uprawniony do badania prawidłowości
wykonania obowiązków w ramach zagwarantowania stronie prawa do skutecznej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zakresie wynikającym z art. 84 § 3 k.p.k.
3
(zob. postanowienia SN z dnia 26 sierpnia 2015 r., sygn. akt IV KZ 49/15, LEX nr
1771628, z dnia 17 czerwca 1997 r., sygn. akt V KZ 57/97, OSNKW 1997/9-10/82).
Odnosząc te zapatrywania do sprawy niniejszej trudno uznać, że adwokat
wyznaczony jako obrońca z urzędu przeanalizował sprawę pod kątem
ewentualnego istnienia podstaw do wniesienia kasacji, zgodnie ze swą najlepszą
wiedzą i należytą miarą staranności. Założona niejako a priori pewność obrońcy o
braku podstaw do sformułowania zarzutów kasacyjnych opartych o bezwzględne
przyczyny odwoławcze, bez zapoznania się z całością akt sprawy jest wątpliwa i
narusza prawo skazanego do obrony materialnej w postępowaniu kasacyjnym.
Dlatego też opinię prawną obrońcy należy uznać za niepełną. Tezę tą wspiera
również pismo skazanego z dnia 5 sierpnia 2015 r., tyczące jego kontaktów z
obrońcą.
Jednocześnie, skoro obrońca nie wywiązał się z nałożonego na niego
obowiązku w sposób rzetelny, obiektywna ocena jego postąpienia przez organ
procesowy, uniemożliwiała wydanie zarządzenia z dnia 10 sierpnia 2015 r.
wzywającego L. O., do uzupełnienia braku formalnego kasacji w terminie 7 dni od
otrzymania pisma, poprzez jej sporządzenie i podpisanie przez obrońcę z wyboru,
pod rygorem odmowy przyjęcia kasacji , albowiem najpierw należało
dotychczasowemu obrońcy z urzędu umożliwić zapoznanie się z aktami sprawy. W
konsekwencji skazany nie miał obowiązku usuwania braku formalnego kasacji,
skoro czynności obrończe podjęte w trybie art. 84 § 3 k.p.k. nie zostały jeszcze
ukończone. Z tych względów zaskarżone zarządzenie o odmowie przyjęcia kasacji
było co najmniej przedwczesne.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy w ramach czynności okołokasacyjnych
Sąd Okręgowy w W. rozważy, czy nie wyznaczyć skazanemu kolejnego obrońcy z
urzędu, po zwolnieniu z obowiązków obrończych w tej sprawie dotychczasowego
obrońcę oraz umożliwi wyznaczonemu obrońcy zapoznanie się z pełnym
materiałem źródłowym niezbędnym do podjęcia przez niego decyzji w trybie art. 84
§ 3 k.p.k., a w szczególności udostępni mu do wglądu akta sprawy oraz podejmie
dalsze niezbędne czynności procesowe w ramach tego postępowania.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w części
dyspozytywnej postanowienia.
4
kc