IV KK 342/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-11-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 342/15
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Michał Laskowski
SSN Roman Sądej
Protokolant Jolanta Grabowska
w sprawie T. W.
wobec którego zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 19 listopada 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od postanowienia Sądu Rejonowego w K.
z dnia 28 maja 2012 r.,
uchylić zaskarżone postanowienie i na podstawie art. 537 § 2
k.p.k. w zw. z art. 15 § 1 k.k.w. umorzyć postępowanie, którego
kosztami obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia 9 marca 2011 r., T. W. został
uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i
wymierzono mu karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby oraz grzywnę 50 stawek dziennych
po 40 zł każda, na poczet której zaliczono okres rzeczywistego zatrzymania i
tymczasowego aresztowania. Na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązano nadto
oskarżonego do naprawienia szkody w całości przez zapłatę kwoty 14.592,91 zł na
2
rzecz pokrzywdzonego Banku […]w terminie roku od uprawomocnienia się wyroku.
Orzeczenie to, wobec braku jego zaskarżenia, uprawomocniło się w dniu 17 marca
2011 r.
Postanowieniem z dnia 28 maja 2012 r. - na podstawie art. 75 § 2 k.k. – Sąd
Rejonowy zarządził wobec T.W. wykonanie wskazanej wcześniej kary pozbawienia
wolności, na poczet której zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności z
uwagi na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie oraz skierował do wykonania karę
grzywny we wskazanym zakresie. Jak wynika z uzasadnienia tego postanowienia,
zarządzenie wykonania kary warunkowo zawieszonej spowodowane było tym, że
skazany nie wywiązał się z nałożonego nań obowiązku naprawienia szkody
wyrządzonej przestępstwem. Postanowienie to, wydane pod nieobecność prawidłowo
powiadomionego o terminie posiedzenia skazanego, uprawomocniło się bez
zaskarżania w dniu 3 lipca 2012 r.
Z kasacją od tego postanowienia na korzyść skazanego wystąpił Prokurator
Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie art. 75
§ 2 k.k., polegające na zarządzeniu wykonania względem T. W. kary roku i 3
miesięcy pozbawienia wolności z powodu niewykonania przez skazanego obowiązku
naprawienia szkody, mimo że pokrzywdzony dokonał na rzecz innego podmiotu
cesji wierzytelności wynikających z przestępstwa popełnionego na jego szkodę.
Wywodząc w ten sposób, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i
umorzenie postępowania wykonawczego na podstawie art. 537 § 2 k.p.k. w zw. z art.
15 § 1 k.k.w.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w oczywisty sposób, stąd też, jako wniesiona na korzyść
skazanego i uwzględniona w całości, została rozpoznana na posiedzeniu, o jakim
mowa w art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma bowiem Prokurator Generalny, że zaskarżone postanowienie zostało
wydane z rażącym naruszeniem art. 75 § 2 k.k. Jak już podniesiono wcześniej,
podstawą zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności było ustalenie Sądu
Rejonowego, że skazany nie wykonał nałożonego nań na podstawie art. 72 § 2 k.k.
3
obowiązku naprawienia szkody. Zauważyć jednak w tym miejscu trzeba, że już ze
skierowanego do tego Sądu wniosku kuratora zawodowego o zarządzenie wykonania
kary pozbawienia wolności i załączonej doń dokumentacji wynikało, iż
pokrzywdzony Bank […] w dniu 6.10.2010 r. sprzedał przysługującą mu od T. W.
wierzytelność na rzecz spółki D. z siedzibą w W., a skazany zadłużenia na kwotę
39.211,38 zł nie uregulował (k. 20, 28 i 30). Wydając zaskarżone kasacją
postanowienie, Sąd Rejonowy nie dostrzegł jednak, że doszło do wskazanej wyżej
cesji wierzytelności.
Jak trafnie przyjmuje się przy tym w orzecznictwie Sądu Najwyższego, cesja
taka nie może jednak doprowadzić do zmiany treści zobowiązania wynikającego z
prawomocnego wyroku skazującego, bowiem zmiana obowiązków probacyjnych
może nastąpić tylko wyjątkowo (art. 74 § 2 k.k.) i nie obejmuje obowiązku
orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. Zatem w sytuacji, w której pokrzywdzony
dokonał cesji przysługujących mu roszczeń wynikających z przestępstwa na rzecz
innej osoby, wykonanie obowiązku probacyjnego naprawienia szkody na rzecz
pokrzywdzonego staje się bezprzedmiotowe, a brak zaspokojenia osoby, która nabyła
w drodze cesji prawa majątkowe przysługujące pierwotnie pokrzywdzonemu, nie
może być uznany za niewykonanie obowiązku probacyjnego w rozumieniu art. 75 §
2 k.k. (zob. np. postanowienia SN: z dnia 21 lutego 2013 r., IV KK 332/12, LEX nr
1298120, czy z dnia 16 grudnia 2014 r., V KK 347/14, LEX nr 1642886). W
konsekwencji, w sytuacji, gdy doszło – jak w sprawie niniejszej - do cesji
wierzytelności na rzecz innego podmiotu, nawet pomimo niewykonania przez
skazanego nałożonego nań obowiązku naprawienia szkody, nie było jednak
dopuszczalne zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności. Zarządzając zaś takie wykonanie, Sąd Rejonowy dopuścił się rażącej
obrazy art. 75 § 2 k.k., jako że doszło do tego przy braku ku temu podstaw prawnych.
Powyższy przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. przewidywał,
że sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco
narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż
określone w § 1 art. 75 k.k. albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru,
4
wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych. Z danych o
karalności dotyczących T. W. nie wynika przy tym, aby dopuścił się on w okresie
próby innego przestępstwa (por. k. 10, 19 i 36). Podnieść trzeba i to, że jedynym
nałożonym przywoływanym wcześniej wyrokiem Sądu Rejonowego na T. W.
obowiązkiem był obowiązek naprawienia szkody pokrzywdzonemu Bankowi.
W konsekwencji zaskarżone postanowienie ostać się nie mogło. Dlatego też
Sąd Najwyższy uchylił je, a wobec treści art. 75 § 4 k.k. umorzył postępowanie,
którego kosztami obciążył Skarb Państwa.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Michał Laskowski
SSN Roman Sądej
Protokolant Jolanta Grabowska
w sprawie T. W.
wobec którego zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 19 listopada 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od postanowienia Sądu Rejonowego w K.
z dnia 28 maja 2012 r.,
uchylić zaskarżone postanowienie i na podstawie art. 537 § 2
k.p.k. w zw. z art. 15 § 1 k.k.w. umorzyć postępowanie, którego
kosztami obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia 9 marca 2011 r., T. W. został
uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i
wymierzono mu karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby oraz grzywnę 50 stawek dziennych
po 40 zł każda, na poczet której zaliczono okres rzeczywistego zatrzymania i
tymczasowego aresztowania. Na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązano nadto
oskarżonego do naprawienia szkody w całości przez zapłatę kwoty 14.592,91 zł na
2
rzecz pokrzywdzonego Banku […]w terminie roku od uprawomocnienia się wyroku.
Orzeczenie to, wobec braku jego zaskarżenia, uprawomocniło się w dniu 17 marca
2011 r.
Postanowieniem z dnia 28 maja 2012 r. - na podstawie art. 75 § 2 k.k. – Sąd
Rejonowy zarządził wobec T.W. wykonanie wskazanej wcześniej kary pozbawienia
wolności, na poczet której zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności z
uwagi na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie oraz skierował do wykonania karę
grzywny we wskazanym zakresie. Jak wynika z uzasadnienia tego postanowienia,
zarządzenie wykonania kary warunkowo zawieszonej spowodowane było tym, że
skazany nie wywiązał się z nałożonego nań obowiązku naprawienia szkody
wyrządzonej przestępstwem. Postanowienie to, wydane pod nieobecność prawidłowo
powiadomionego o terminie posiedzenia skazanego, uprawomocniło się bez
zaskarżania w dniu 3 lipca 2012 r.
Z kasacją od tego postanowienia na korzyść skazanego wystąpił Prokurator
Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie art. 75
§ 2 k.k., polegające na zarządzeniu wykonania względem T. W. kary roku i 3
miesięcy pozbawienia wolności z powodu niewykonania przez skazanego obowiązku
naprawienia szkody, mimo że pokrzywdzony dokonał na rzecz innego podmiotu
cesji wierzytelności wynikających z przestępstwa popełnionego na jego szkodę.
Wywodząc w ten sposób, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i
umorzenie postępowania wykonawczego na podstawie art. 537 § 2 k.p.k. w zw. z art.
15 § 1 k.k.w.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w oczywisty sposób, stąd też, jako wniesiona na korzyść
skazanego i uwzględniona w całości, została rozpoznana na posiedzeniu, o jakim
mowa w art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma bowiem Prokurator Generalny, że zaskarżone postanowienie zostało
wydane z rażącym naruszeniem art. 75 § 2 k.k. Jak już podniesiono wcześniej,
podstawą zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności było ustalenie Sądu
Rejonowego, że skazany nie wykonał nałożonego nań na podstawie art. 72 § 2 k.k.
3
obowiązku naprawienia szkody. Zauważyć jednak w tym miejscu trzeba, że już ze
skierowanego do tego Sądu wniosku kuratora zawodowego o zarządzenie wykonania
kary pozbawienia wolności i załączonej doń dokumentacji wynikało, iż
pokrzywdzony Bank […] w dniu 6.10.2010 r. sprzedał przysługującą mu od T. W.
wierzytelność na rzecz spółki D. z siedzibą w W., a skazany zadłużenia na kwotę
39.211,38 zł nie uregulował (k. 20, 28 i 30). Wydając zaskarżone kasacją
postanowienie, Sąd Rejonowy nie dostrzegł jednak, że doszło do wskazanej wyżej
cesji wierzytelności.
Jak trafnie przyjmuje się przy tym w orzecznictwie Sądu Najwyższego, cesja
taka nie może jednak doprowadzić do zmiany treści zobowiązania wynikającego z
prawomocnego wyroku skazującego, bowiem zmiana obowiązków probacyjnych
może nastąpić tylko wyjątkowo (art. 74 § 2 k.k.) i nie obejmuje obowiązku
orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. Zatem w sytuacji, w której pokrzywdzony
dokonał cesji przysługujących mu roszczeń wynikających z przestępstwa na rzecz
innej osoby, wykonanie obowiązku probacyjnego naprawienia szkody na rzecz
pokrzywdzonego staje się bezprzedmiotowe, a brak zaspokojenia osoby, która nabyła
w drodze cesji prawa majątkowe przysługujące pierwotnie pokrzywdzonemu, nie
może być uznany za niewykonanie obowiązku probacyjnego w rozumieniu art. 75 §
2 k.k. (zob. np. postanowienia SN: z dnia 21 lutego 2013 r., IV KK 332/12, LEX nr
1298120, czy z dnia 16 grudnia 2014 r., V KK 347/14, LEX nr 1642886). W
konsekwencji, w sytuacji, gdy doszło – jak w sprawie niniejszej - do cesji
wierzytelności na rzecz innego podmiotu, nawet pomimo niewykonania przez
skazanego nałożonego nań obowiązku naprawienia szkody, nie było jednak
dopuszczalne zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności. Zarządzając zaś takie wykonanie, Sąd Rejonowy dopuścił się rażącej
obrazy art. 75 § 2 k.k., jako że doszło do tego przy braku ku temu podstaw prawnych.
Powyższy przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. przewidywał,
że sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco
narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż
określone w § 1 art. 75 k.k. albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru,
4
wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych. Z danych o
karalności dotyczących T. W. nie wynika przy tym, aby dopuścił się on w okresie
próby innego przestępstwa (por. k. 10, 19 i 36). Podnieść trzeba i to, że jedynym
nałożonym przywoływanym wcześniej wyrokiem Sądu Rejonowego na T. W.
obowiązkiem był obowiązek naprawienia szkody pokrzywdzonemu Bankowi.
W konsekwencji zaskarżone postanowienie ostać się nie mogło. Dlatego też
Sąd Najwyższy uchylił je, a wobec treści art. 75 § 4 k.k. umorzył postępowanie,
którego kosztami obciążył Skarb Państwa.
kc