IV CZ 55/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-01-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 55/15
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku K. W. i W. W.
przy uczestnictwie P. W.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 listopada 2015 r.,
zażalenia wnioskodawców
na postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 16 marca 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 16 marca 2015 r. Sąd Okręgowy
w O. oddalił wniosek wnioskodawców o przywrócenie terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej od postanowienia tego Sądu z dnia 26 listopada 2014 r. i odrzucił
wniesioną przez nich skargę w dniu 19 lutego 2015 r., jako spóźnioną. Sąd ten
uznał, iż błędne poinformowanie wnioskodawców przez ich pełnomocnika,
że doręczenie mu postanowienia z dnia 26 listopada 2014 r. wraz z uzasadnieniem
dokonane zostało w dniu 19 grudnia 2014 r., a nie w dniu 15 grudnia 2014 r., nie
może być uznane za niezawinioną, w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c., przyczynę
uchybienia terminowi do wniesienia tego środka zaskarżenia. Zaznaczył,
że umocowanie poprzedniego pełnomocnika ustanowionego dla wnioskodawców
z urzędu nie wygasa z chwilą wydania postanowienia przez Sąd drugiej instancji.
Obejmuje ono również, z mocy art. 91 w związku z art. 118 k.p.c., prawo do
złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia tego orzeczenia.
Działanie tego pełnomocnika traktowane jest tak, jak działanie wnioskodawców.
Podkreślił, że udzielenie pełnomocnictwa obecnemu pełnomocnikowi w dniu
12 lutego 2015 r. i sporządzenie jej w tym samym dniu, a zatem jeszcze przed
upływem terminu do jej wniesienia, dawało temu pełnomocnikowi możliwość
dochowania terminu. Zwrócił uwagę, że wniosek o przywrócenie terminu został
zamieszczony w skardze, w której wyrzeczone zostało, że zaskarżeniem objęte jest
postanowienie doręczone wraz z uzasadnieniem w dniu 19 grudnia 2014 r.
W zażaleniu wnioskodawcy zakwestionowali trafność dokonanej oceny
wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej i zarzucili,
że błędna informacja poprzedniego pełnomocnika, która determinowała dalsze ich
działania, nie może świadczyć o ich winie oraz wywołać negatywnych dla nich
skutków procesowych. Domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postępowanie o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego,
w tym skargi kasacyjnej, ma charakter wpadkowy względem zasadniczego biegu
postępowania. Jego celem jest dokonanie oceny dopuszczalności i zasadności
3
wniosku. Wydane przez sąd postanowienie oddalające wniosek nie kończy
postępowania w sprawie i nie podlega zaskarżeniu. Do skontrolowania przez Sąd
Najwyższy prawidłowości oceny dokonanej przez sąd drugiej instancji może dojść
w przypadku zaskarżenia postanowienia odrzucającego skargę kasacyjną,
które jako zamykające drogę do rozpoznania skargi, jest postanowieniem
kończącym postępowanie w sprawie. W tym celu strona zobowiązana jest do
zamieszczenia w zażaleniu jednoznacznego wniosku o przeprowadzenie takiej
kontroli. Żądanie tego dotyczące wynika ze złożonego zażalenia.
Warunkiem zasadności wniosku o przywrócenie terminu do dokonania
czynności procesowej jest, stosownie do art. 168 § 1 i 169 § 2 k.p.c.,
uprawdopodobnienie przez stronę, że mimo zachowania staranności, nie
mogła dopełnić tej czynności z przyczyny od niej niezależnej. Chodzi zatem
o przyczynę obiektywną, która wyklucza zachowanie terminu procesowego,
a ocena jej zaistnienia wymaga uwzględnienia obiektywnego miernika staranności,
przy czym od zawodowego pełnomocnika wymagany jest jej wyższy stopień.
Wielokrotnie Sąd Najwyższy przyjmował, że przeszkoda, uzasadniająca przyjęcie
uprawdopodobnienia braku winy, zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności
w ogóle (w sensie obiektywnym) było niemożliwe albo nie można było oczekiwać
od strony, że w danych okolicznościach zachowa wyznaczony termin procesowy
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 sierpnia 2004 r., II CZ 86/04,
z dnia 26 stycznia 2011 r., I UZ 165/10; z dnia 28 września 2011 r., I CZ 81/11;
z dnia 18 grudnia 2013 r., I CZ 92/13; niepubl.). Brak winy strony
w uchybieniu terminowi podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności
sprawy i braniem pod uwagę obiektywnego miernika staranności, jakiej można
wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Zgodnie z utrwalonym
stanowiskiem w judykaturze, stroną w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c. jest nie tylko
strona w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także jej przedstawiciel ustawowy oraz
pełnomocnik procesowy (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca
1935 r., C.III. 1146/34, OSN 1936, poz. 108 oraz postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 5 sierpnia 1983 r., IV PZ 32/83; z dnia 26 stycznia 2011 r., I UZ 165/10,
niepublikowane). Zawinione zaniedbania pełnomocnika procesowego obciążają
stronę, choćby ta nie zawiniła przekroczenia terminu (por. postanowienie
4
Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1999 r., III CKN 1052/98; z dnia 28 maja
2013 r., V CZ 160/12, niepublikowane).
Dokonana przez Sąd Okręgowy ocena wniosku stanowi wynik właściwego
zastosowania w okolicznościach sprawy art. 168 § 1 k.p.c. Opóźnienie w złożeniu
skargi kasacyjnej było zawinione. Sprzeczne z wymaganiem starannego działania
było poprzestanie przez profesjonalnego pełnomocnika jedynie na informacji
mocodawców, dotyczącej terminu doręczenia poprzedniemu pełnomocnikowi
postanowienia z uzasadnieniem, którzy z kolei odwoływali się do informacji
uzyskanej od tego pełnomocnika. Nie zwalniało to także wnioskodawców od
obowiązku sprawdzenia w aktach sprawy daty doręczenia tego orzeczenia
i upewnienia się, do kiedy skarga powinna być wniesiona. Nie zostały powołane
w zażaleniu żadne okoliczności, które uniemożliwiłyby, czy przeszkodziły
w dochowaniu terminu. Wyartykułowane zastrzeżenia braku realnej możliwości
sporządzenia skargi w terminie do 15 lutego 2015 r. nie świadczyły o braku
zawinienia, w kontekście decyzji wnioskodawców udzielenia pełnomocnictwa
dopiero w dniu 12 lutego 2015 r. i przyjęcia go przez pełnomocnika. Wątpliwości
Sądu Okręgowego dotyczące zamieszczenia w skardze oznaczonej datą 12 lutego
2015 r. wniosku o przywrócenie terminu do jej złożenia ze wskazaniem daty
doręczenia kwestionowanego postanowienia na 19 lutego 2015 r., chociaż były
usprawiedliwione, to jednak nie miały decydującego znaczenia dla oceny wniosku.
Z tych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku K. W. i W. W.
przy uczestnictwie P. W.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 listopada 2015 r.,
zażalenia wnioskodawców
na postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 16 marca 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 16 marca 2015 r. Sąd Okręgowy
w O. oddalił wniosek wnioskodawców o przywrócenie terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej od postanowienia tego Sądu z dnia 26 listopada 2014 r. i odrzucił
wniesioną przez nich skargę w dniu 19 lutego 2015 r., jako spóźnioną. Sąd ten
uznał, iż błędne poinformowanie wnioskodawców przez ich pełnomocnika,
że doręczenie mu postanowienia z dnia 26 listopada 2014 r. wraz z uzasadnieniem
dokonane zostało w dniu 19 grudnia 2014 r., a nie w dniu 15 grudnia 2014 r., nie
może być uznane za niezawinioną, w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c., przyczynę
uchybienia terminowi do wniesienia tego środka zaskarżenia. Zaznaczył,
że umocowanie poprzedniego pełnomocnika ustanowionego dla wnioskodawców
z urzędu nie wygasa z chwilą wydania postanowienia przez Sąd drugiej instancji.
Obejmuje ono również, z mocy art. 91 w związku z art. 118 k.p.c., prawo do
złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia tego orzeczenia.
Działanie tego pełnomocnika traktowane jest tak, jak działanie wnioskodawców.
Podkreślił, że udzielenie pełnomocnictwa obecnemu pełnomocnikowi w dniu
12 lutego 2015 r. i sporządzenie jej w tym samym dniu, a zatem jeszcze przed
upływem terminu do jej wniesienia, dawało temu pełnomocnikowi możliwość
dochowania terminu. Zwrócił uwagę, że wniosek o przywrócenie terminu został
zamieszczony w skardze, w której wyrzeczone zostało, że zaskarżeniem objęte jest
postanowienie doręczone wraz z uzasadnieniem w dniu 19 grudnia 2014 r.
W zażaleniu wnioskodawcy zakwestionowali trafność dokonanej oceny
wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej i zarzucili,
że błędna informacja poprzedniego pełnomocnika, która determinowała dalsze ich
działania, nie może świadczyć o ich winie oraz wywołać negatywnych dla nich
skutków procesowych. Domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postępowanie o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego,
w tym skargi kasacyjnej, ma charakter wpadkowy względem zasadniczego biegu
postępowania. Jego celem jest dokonanie oceny dopuszczalności i zasadności
3
wniosku. Wydane przez sąd postanowienie oddalające wniosek nie kończy
postępowania w sprawie i nie podlega zaskarżeniu. Do skontrolowania przez Sąd
Najwyższy prawidłowości oceny dokonanej przez sąd drugiej instancji może dojść
w przypadku zaskarżenia postanowienia odrzucającego skargę kasacyjną,
które jako zamykające drogę do rozpoznania skargi, jest postanowieniem
kończącym postępowanie w sprawie. W tym celu strona zobowiązana jest do
zamieszczenia w zażaleniu jednoznacznego wniosku o przeprowadzenie takiej
kontroli. Żądanie tego dotyczące wynika ze złożonego zażalenia.
Warunkiem zasadności wniosku o przywrócenie terminu do dokonania
czynności procesowej jest, stosownie do art. 168 § 1 i 169 § 2 k.p.c.,
uprawdopodobnienie przez stronę, że mimo zachowania staranności, nie
mogła dopełnić tej czynności z przyczyny od niej niezależnej. Chodzi zatem
o przyczynę obiektywną, która wyklucza zachowanie terminu procesowego,
a ocena jej zaistnienia wymaga uwzględnienia obiektywnego miernika staranności,
przy czym od zawodowego pełnomocnika wymagany jest jej wyższy stopień.
Wielokrotnie Sąd Najwyższy przyjmował, że przeszkoda, uzasadniająca przyjęcie
uprawdopodobnienia braku winy, zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności
w ogóle (w sensie obiektywnym) było niemożliwe albo nie można było oczekiwać
od strony, że w danych okolicznościach zachowa wyznaczony termin procesowy
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 sierpnia 2004 r., II CZ 86/04,
z dnia 26 stycznia 2011 r., I UZ 165/10; z dnia 28 września 2011 r., I CZ 81/11;
z dnia 18 grudnia 2013 r., I CZ 92/13; niepubl.). Brak winy strony
w uchybieniu terminowi podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności
sprawy i braniem pod uwagę obiektywnego miernika staranności, jakiej można
wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Zgodnie z utrwalonym
stanowiskiem w judykaturze, stroną w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c. jest nie tylko
strona w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także jej przedstawiciel ustawowy oraz
pełnomocnik procesowy (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca
1935 r., C.III. 1146/34, OSN 1936, poz. 108 oraz postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 5 sierpnia 1983 r., IV PZ 32/83; z dnia 26 stycznia 2011 r., I UZ 165/10,
niepublikowane). Zawinione zaniedbania pełnomocnika procesowego obciążają
stronę, choćby ta nie zawiniła przekroczenia terminu (por. postanowienie
4
Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1999 r., III CKN 1052/98; z dnia 28 maja
2013 r., V CZ 160/12, niepublikowane).
Dokonana przez Sąd Okręgowy ocena wniosku stanowi wynik właściwego
zastosowania w okolicznościach sprawy art. 168 § 1 k.p.c. Opóźnienie w złożeniu
skargi kasacyjnej było zawinione. Sprzeczne z wymaganiem starannego działania
było poprzestanie przez profesjonalnego pełnomocnika jedynie na informacji
mocodawców, dotyczącej terminu doręczenia poprzedniemu pełnomocnikowi
postanowienia z uzasadnieniem, którzy z kolei odwoływali się do informacji
uzyskanej od tego pełnomocnika. Nie zwalniało to także wnioskodawców od
obowiązku sprawdzenia w aktach sprawy daty doręczenia tego orzeczenia
i upewnienia się, do kiedy skarga powinna być wniesiona. Nie zostały powołane
w zażaleniu żadne okoliczności, które uniemożliwiłyby, czy przeszkodziły
w dochowaniu terminu. Wyartykułowane zastrzeżenia braku realnej możliwości
sporządzenia skargi w terminie do 15 lutego 2015 r. nie świadczyły o braku
zawinienia, w kontekście decyzji wnioskodawców udzielenia pełnomocnictwa
dopiero w dniu 12 lutego 2015 r. i przyjęcia go przez pełnomocnika. Wątpliwości
Sądu Okręgowego dotyczące zamieszczenia w skardze oznaczonej datą 12 lutego
2015 r. wniosku o przywrócenie terminu do jej złożenia ze wskazaniem daty
doręczenia kwestionowanego postanowienia na 19 lutego 2015 r., chociaż były
usprawiedliwione, to jednak nie miały decydującego znaczenia dla oceny wniosku.
Z tych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc