Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 354/15
POSTANOWIENIE
Dnia 24 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 24 listopada 2015 r.,
sprawy D. O. i R. C.
skazanych z art. 258 § 1 kk i in.
z powodu kasacji wniesionych przez obrońców skazanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 maja 2015 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego
z dnia 18 grudnia 2014 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasacje jako oczywiście bezzasadne;
2. obciążyć skazanych D. O. i R. C. kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego w częściach na nich przypadających.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 r., Sąd Okręgowy w K. uznał oskarżonego R. C.
za winnego popełnienia czynów z art. 258 § 1 k.k. i innych i za to skazał go na karę
łączną 4 lat pozbawienia wolności.
Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego R.C.
zarzucając:
2
1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.: art.
17 § 1 pkt 7 k.p.k., stanowiącą bezwzględną przyczynę odwoławczą,
określoną w art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k., polegającą na skazaniu
oskarżonego za czyny z pkt 13, 14, 15 i 16 wyroku pomimo tego, że
stanowiły one elementy czynów ciągłych, za które oskarżony skazany
został prawomocnymi wyrokami Sądu Okręgowego w K. z dnia
20.03.2012 r., oraz Sądu Rejonowego w T. z dnia 4.02.2013 r.,;
2. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, co do
czynów zarzucanych oskarżonemu w pkt 11 i pkt 12 wyroku, polegający
na dowolnym przyjęciu, iż oskarżony brał udział w zorganizowanej grupie
przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu,
polegających na kradzieży samochodów, ich legalizacji, żądania korzyści
majątkowej w zamian za ich zwrot oraz obrocie częściami pochodzącymi
z uprzednio skradzionych pojazdów, podczas gdy Sąd jedynie ustalił, że
oskarżony R. C. miał współpracować tylko z jedną osobą świadkiem R.
N., jednocześnie nie ustalając istotnych przesłanek zaistnienia grupy
przestępczej.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt 13,
14, 15 i 16 i umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego R. C. oraz o
uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów w pkt 11 i 12
wyroku, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt 11 i 12 oraz
przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 14 maja 2015 r. Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok w
odniesieniu do R. C. zmienił w ten sposób, że w punkcie 17 wyroku uzupełnił
podstawę prawną wymiaru kary łącznej o przepis art. 86 § 1 kk, a także o zwrot
„oraz ciągów przestępstw”; w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok, co do tego
oskarżonego utrzymał w mocy.
Od powyższego wyroku kasację wniósł obrońca skazanego R. C. zarzucając
mu rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, mogące mieć istotny wpływ
na treść wyroku, tj.:
1. „art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez akceptację w
toku kontroli instancyjnej stanowiska Sądu I Instancji, iż zebrany w
3
sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, iż oskarżony oraz
pozostali współoskarżeni oraz świadek R. N. działali jako zorganizowana
grupa przestępcza, podczas gdy z zeznań świadka R. N. jednoznacznie
wynika, iż osoby kupujące skradzione samochody nigdy nie były zależne
od zbywców – złodziei samochodów, nie musiały przyjmować ofert albo
warunków takiej sprzedaży i byli traktowani jedynie jako niezależni
kontrahenci - partnerzy handlowi”;
2. „art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez akceptację w toku prowadzonej
kontroli instancyjnej naruszenia zasad swobodnej oceny dowodów
polegającej na braku uwzględnienia w ocenie materiału dowodowego
wniosków płynących z zeznań świadka R. N., wskazujących na
niezależność we współpracy poszczególnych oskarżonych w kradzieży i
sprzedaży lub legalizacji posiadanych samochodów;
3. „art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez akceptację w toku prowadzonej
kontroli instancyjnej naruszenia zasad swobodnej oceny dowodów
polegającej na braku uwzględnienia w ocenie materiału dowodowego
wniosków płynących z zeznań świadka R. N., dotyczących braku
zorganizowania osób współpracujących z nim, a w konsekwencji tego
braku możliwości zbycia samochodów w uwagi na brak nabywcy”;
4. „art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez akceptację w
toku kontroli instancyjnej stanowiska Sądu I Instancji, iż zebrany w
sprawie materiał dowodowy nie budzi wątpliwości na korzyść
oskarżonego oraz nie powoduje rozstrzygnięcia na korzyść oskarżonego
niedających się do usunięcia wątpliwości opartych na fakcie, iż sterowniki
do poszczególnych marek samochodów, w tym do aut marki Citroen C3
były ogólnie dostępne i legalnie sprzedawane”;
5. „art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez akceptację w toku prowadzonej
kontroli instancyjnej naruszenia zasad swobodnej oceny dowodów
polegającej na braku uwzględnienia w ocenie materiału dowodowego
wniosków płynących zeznań świadka R. N. jak i współoskarżonych
dotyczących braku potrzeby współpracy i zorganizowania w zakresie
uzyskiwania sterowników do poszczególnych marek samo chodów, w tym
4
do aut marki Citroen C3, jako że przedmioty te były ogólnie dostępne i
legalnie sprzedawane”.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie wobec oczywistej
bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja obrońcy skazanego R. C. jest bezzasadna w stopniu oczywistym.
Na wstępie przypomnieć należy, że nadzwyczajny środek zaskarżenia, jakim
jest kasacja, zgodnie z art. 523 § 1 k.p.k., wniesiony może być jedynie z powodu
uchybień wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. lub innego rażącego naruszenia prawa,
jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.
Stosownie do treści art. 519 k.p.k. przedmiotem kasacji wniesionej przez
stronę, może być jedynie prawomocny i kończący postępowanie wyrok sądu
odwoławczego. Zarzuty podniesione w kasacji pod adresem orzeczenia sądu I
instancji podlegają zatem rozważeniu przez sąd kasacyjny tylko w takim zakresie,
w jakim jest to nieodzowne dla należytego rozpoznania zarzutów stawianych
orzeczeniu sądu odwoławczego.
Analiza kasacji obrońcy skazanego R. C. prowadzi tymczasem do wniosku,
że zarzucenie w niej rażącej obrazy przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k.,
art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. miało na celu jedynie zainicjowanie postępowania
kasacyjnego z naruszeniem dyspozycji art. 519 k.p.k. oraz przy obejściu podstaw
kasacji wskazanych w art. 523 § 1 k.p.k. Podniesione w kasacji uchybienia nie tylko
bowiem są wprost zwrócone przeciwko orzeczeniu Sądu I instancji, ale ponadto w
rzeczywistości sprowadzają się do podważenia dokonanych przez Sądy obu
instancji ustaleń faktycznych.
Jako oczywiście bezzasadny ocenić należy zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. Dla
oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo nie są miarodajne
wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd
rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych, względnie to,
czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć i
wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego.
5
Tymczasem w przedmiotowym postępowaniu, zarówno Sąd pierwszej jak i drugiej
instancji, nie miał żadnych wątpliwości w sferze ustaleń faktycznych, w tym
zarówno w kwestii brania przez skazanego R. N. udziału w zorganizowanej grupie
przestępczej, jak i pomocnictwa do kradzieży z włamaniem poprzez dostarczenie
R. N. sterowników do samochodów marki Citroen. Także wyjaśnienia złożone w
toku postępowania przez skazanego, jak też zeznania przesłuchanych w sprawie
świadków, w tym przede wszystkim R. N., nie dawały najmniejszej podstawy do
powzięcia jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie. Nie można mówić o
naruszeniu reguły in dubio pro reo w sytuacji, gdy ustalenia faktyczne zależne są
od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, bowiem jedną z podstawowych
prerogatyw sądu orzekającego jest swobodna ocena dowodów. Stwierdzenie
istnienia „nie dających się usunąć wątpliwości” w oparciu jedynie o subiektywne
oceny i przekonanie skarżącego (bez szczegółowego wskazania owych wątpliwości
w skardze kasacyjnej), wyłącznie w celu wsparcia tym stwierdzeniem polemiki z
ustaleniami faktycznymi Sądu, nie stwarza stanu nie dających się usunąć
wątpliwości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2013 r.,
II AKa 389/2013, LexisNexis nr 8167049).
Chybiony jest także podnoszony przez skarżącego zarzut rażącej obrazy art.
7 k.p.k. Argumentacja kasacji wskazuje, że skarżący w istocie upatruje obrazy tego
przepisu w odmówieniu wiary wyjaśnieniom skazanego oraz zeznaniom świadka R.
N. w zakresie, w jakim zaprzeczali oni udziałowi w zorganizowanej grupie
przestępczej. Jedynie celem przypomnienia, wskazać należy, że skuteczne
podniesienie pod adresem sądu odwoławczego zarzutu naruszenia art. 7 k.p.k.
możliwe jest, co do zasady wówczas, gdy sąd ten poczynił własne ustalenia
faktyczne, odmienne od tych, które stanowiły podstawę orzeczenia sądu I instancji
lub też nowe ustalenia faktyczne, naruszając przy tym określoną w powołanej
normie zasadę swobodnej oceny dowodów (por. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 5 sierpnia 2003 r., III KK 11/03, LEX nr 80301; z dnia 4 maja 2005 r., II KK
399/04, LEX nr 199795; z dnia 6 marca 2007 r., IV KK 362/06, LEX nr 467527).
Wbrew twierdzeniom autora kasacji, nie można uznać za naruszenie zasady
określonej w art. 7 k.p.k., akceptacji przez Sąd Apelacyjny przeprowadzonej przez
Sąd Okręgowy oceny dowodów. Zauważyć ponadto należy, że w sytuacji, gdy Sąd
6
odwoławczy nie poczynił odmiennych od Sądu I instancji ustaleń faktycznych, a
przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów naruszała, zdaniem skarżącego,
przepis art. 7 k.p.k., to treścią skargi kasacyjnej, w tym zakresie, winno być
jednoczesne wskazanie na naruszenie przepisów art. 433 § 1 k.p.k. i art. 457 § 3
k.p.k., czego jednak we wniesionej kasacji nie podniesiono.
Podobnie art. 410 k.p.k., nie ma zastosowania do postępowania
odwoławczego, ponieważ to nie dowody ujawnione przed sądem drugiej instancji
stanowiły podstawę rozstrzygnięcia tego sądu.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy z mocy art. 535 § 3 k.p.k.
orzekł jak w postanowieniu.
kc