Sygn. akt II UK 37/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z wniosku P. Sp. z o.o. w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o składki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 lutego 2016 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 maja 2014 r.,
1. oddala skargę
2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz P.
Sp. z o.o. kwotę 1200 zł (tysiąc dwieście) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 22 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Sądu Okręgowego, Sądu Pracy i
2
Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 23 października 2013 r., którym ten Sąd
zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 września 2012 r. i
wyłączył we wskazanych w decyzji miesiącach lat 2003, 2004, 2005, 2007 i 2008 z
podstawy wymiaru składek należnych na Fundusz Pracy kwotę 18.858,63 zł,
wypłaconą przez P. Sp. z o.o. z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w
formie dopłat do zorganizowanego wypoczynku.
Sądy obydwu instancji ustaliły, że składająca się z ośmiu osób komisja
socjalna, dysponująca gromadzonymi na odrębnym rachunku bankowym środkami
zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, kierowała się przy rozpatrywaniu
wniosków regulaminem przewidującym uznaniowy charakter świadczeń i
nakazującym uzależnienie ich przyznania oraz wysokości od sytuacji życiowej,
rodzinnej i materialnej uprawnionych. Sytuację tę obrazowało średnie
wynagrodzenie w spółce za ubiegły rok, liczone jak do zeznania podatkowego, z
wyłączeniem nagród jubileuszowych. Tabela dopłat do „wczasów pod gruszą",
zakwestionowanych w czasie kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
przewidywała różne kwoty, zwiększające się wraz z malejącymi kwotami
wynagrodzeń pracowników (np. przy wynagrodzeniu do 1.700,00 zł dopłata
wynosiła 600 zł, a przy wynagrodzeniu ponad 4.701,00 zł tylko 200 zł). Od 2009 r.
w ust. IV pkt 5 regulaminu przewidziano pierwszeństwo w uzyskiwaniu świadczeń i
dopłat dla osób uprawnionych, znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej,
rodzinnej i materialnej.
Sąd pierwszej instancji uznał, że przyjęcie jako kryterium socjalnego wartości
średniego wynagrodzenia brutto daje wystarczający wyraz sytuacji materialnej
uprawnionego do świadczeń, a Sąd drugiej instancji podkreślił, że ani pracownicy
ani komisja nie podważali sposobu ustalania sytuacji majątkowej uprawnionych. Nie
była też kwestionowana wartość świadczeń przyznanych poszczególnym
pracownikom. Ostatecznie w zgodnych wnioskach Sądów meriti, świadczenia
socjalne finansowane przez P. z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
mieściły się w definicji świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek w § 2
ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia
1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej
3
„rozporządzenie z dnia 18 grudnia 1998 r.”), jako wypłacone zgodnie z art. 8 ust. 1
z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (jednolity
tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 111), przewidującym przyznawanie ulgowych usług i
świadczeń oraz wysokość dopłat zależnie od sytuacji życiowej, rodzinnej i
materialnej osoby uprawnionej.
Obydwa Sądy stwierdziły także, że kontrole organu rentowego powinny się
ograniczać do ustalenia, czy w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych istnieje podstawa do sfinansowania świadczenia socjalnego oraz czy
środki na ten cel rzeczywiście pochodzą z odrębnego rachunku bankowego,
utworzonego zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 12 ust. 1 ustawy o
zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, natomiast organ rentowy nie ma
uprawnień do ingerencji w zasady przydziału świadczeń socjalnych z funduszu,
tj. badania sytuacji materialnej, rodzinnej i osobistej pracowników. Prawo takie
powierzono w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych związkom
zawodowym, które mogą wystąpić z roszczeniem o przekazanie należnych
środków do Funduszu lub o zwrot środków wydatkowanych niezgodnie z
przepisami ustawy (art. 8 ust. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych), oraz Państwowej Inspekcji Pracy, która czuwa nad właściwym
gospodarowaniem środkami funduszu, stosując sankcje karne (art. 12a ustawy o
zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).
Skarga kasacyjna organu rentowego została oparta na podstawie naruszenia
prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 104
ust. 1 pkt 1, art. 104 b ust. 2 i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze
zm.) w związku z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 oraz art. 46 i 47 ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (obecnie jednolity tekst:
Dz.U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 18
grudnia 1998 r., a także art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych, przez przyjęcie, że spółka P. nie jest zobowiązana do rozliczenia i
opłacenia składek na Fundusz Pracy z uwzględnieniem wypłaconych pracownikom
świadczeń socjalnych w postaci dopłat do „wczasów pod gruszą”. Skarżący
zarzucił, że świadczenia te nie podlegają zwolnieniu określonemu w § 2 ust. 1 pkt
4
19 rozporządzenia, gdyż wypłacane były niezgodnie z regulaminem zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych - bez uwzględnienia sytuacji życiowej rodzinnej i
materialnej pracowników.
Skarżący powołał się także na błędną wykładnię art. 83 ust. 1 pkt 3 w
związku z art. 86 ust. 2 pkt 2, art. 87, 88 oraz art. 91 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych w związku z art. 18 ust. 1 i z art. 21 tej ustawy oraz w
związku § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w związku z
art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, wyłączającą
uprawnienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do kontrolowania, czy świadczenia
finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne wypłacane są przy
uwzględnieniu kryteriów socjalnych określonych w ustawie o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych i zgodnie z regulaminem stanowiącym podstawę do ich
wypłaty. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wypłata spornych świadczeń
została dokonana z naruszeniem regulaminu, według kryterium nieodpowiedniego
do przyznawania świadczeń socjalnych, gdyż płatnik uzależniał wysokość
przyznawanych świadczeń od wysokości wynagrodzenia zasadniczego
pracowników, a w materiale dowodowym przedstawionym przez płatnika do kontroli
nie odnaleziono dokumentów potwierdzających, by kierował się kryteriami
pozwalającymi na zakwalifikowanie wypłaconych świadczeń jako socjalne, czyli
uwzględniające łącznie sytuację życiową, rodzinną i materialną pracownika
wyrażoną w średnim dochodzie całej rodziny pracownika. Takie wypłaty z funduszu
świadczeń socjalnych, na warunkach niewynikających z regulaminu, nie są
świadczeniami finansowanymi ze środków przeznaczonych na cele socjalne w
ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt
19 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.
Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie, co do istoty
sprawy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustalanie wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, obejmujące
składki na Fundusz Pracy, polega na odniesieniu się do wysokości bazowej, którą –
5
zgodnie z art. 18 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – stanowi
zdefiniowany w art. 4 pkt 9 tej ustawy przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 ust. 1
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (jednolity
tekst: Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Przychód, którego źródłem jest stosunek
pracy, obejmuje wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w
naturze lub ich ekwiwalentów, bez względu na źródło finansowania, a także
wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona,
a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość
innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Nie stanowią podstawy wymiaru składek pewne rodzaje przychodów, tzn. te,
które – na podstawie upoważnienia z art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych – określił Minister Pracy i Polityki Socjalnej w rozporządzeniu z dnia 18
grudnia 1998 r., a wśród nich świadczenia finansowane ze środków
przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych (§ 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.). Są nimi
świadczenia finansowane z tworzonego przez pracodawców – na podstawie art. 1
ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - funduszu
przeznaczonego na cele socjalne: finansowanie działalności socjalnej
organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, polegające
na świadczeniu przez pracodawców usług na rzecz różnych form wypoczynku,
działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi,
udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub
bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową
(art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych). W art. 8 ust. 1 i
2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych postanowiono, że zasady
przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności
socjalnej określa pracodawca w regulaminie, przy czym, zasady i warunki
korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu, zobowiązany jest
określić z uwzględnieniem ust. 1 tego przepisu, stanowiącego, że przyznawanie
ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od
sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.
6
Omówienie wskazanych przepisów miało na celu wykazanie, że – według ich
brzmienia - świadczenia otrzymane przez pracownika w związku z finansowaniem
działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych, ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach
funduszu zakładowego, nie mogą być kwalifikowane jako przychód polegający
uwzględnieniu w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i
ubezpieczenie zdrowotne oraz Funduszu Pracy.
Prawo nie definiuje pojęcia „cel socjalny”, toteż wydaje się właściwe
ustalenie jego treści przy uwzględnieniu pojęcia „działalności socjalnej”, o którym
mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych,
dostrzegając, że już samo świadczenie przez pracodawców, z ustanowionego
przez nich funduszu, usług na rzecz różnych form wypoczynku, działalności
kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi, udzielanie
pomocy materialnej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele
mieszkaniowe, pochłania pojęcie działań socjalnych, społecznych, zbiorowych,
ogólnodostępnych dla uprawnionych, ulgowych, a czasem darmowych.
Uzależnianie przyznawania świadczeń socjalnych od sytuacji życiowej, rodzinnej i
materialnej uprawnionych do korzystania z funduszu jest w tym wypadku
superfluum, dodatkowym zdefiniowaniem socjalnego charakteru świadczeń po
stronie podmiotowej. Bez bardziej szczegółowych wyznaczników nie jest jasne, czy
socjalny charakter odzwierciedlają wszystkie te określniki razem, czy ważny lub
najważniejszy jest jeden lub dwa z nich, co zasadniczo należy do natury
udzielanego świadczenia. Ocena poziomu życiowego z punktu widzenia sytuacji
rodzinnej nie zawsze zresztą odpowiada kondycji materialnej, a warunki materialne
mogą wynikać ze stanu rodzinnego i pozycji materialnej wszystkich jej członków,
ale zależeć także od całkiem innych okoliczności. Powstaje w związku z tym
pytanie, w jakim znaczeniu „socjalne” mają być świadczenia z funduszu, a
odpowiedź musi uwzględniać to, że zakładowy fundusz świadczeń socjalnych nie
jest przeznaczony wyłącznie dla pracowników pozostających w szczególnie trudnej
sytuacji życiowej.
Nie można przyjmować, że utarło się określenie takiej trójelementowej
kondycji osób uprawnionych do świadczeń przez wskazanie jako jej kryterium
7
średniego dochodu w rodzinie. Co więcej, wskaźnik taki nie został określony w
prawie, lecz został wyinterpretowany ze zbitki przymiotników: życiowy, rodzinny i
materialny. Właściwym wskaźnikiem jest w związku z „udzielaniem pomocy
materialnej – rzeczowej lub finansowej”, gdyż świadczenia zakwalifikowane do tej
grupy (np. bony świąteczne, dofinansowanie wczasów dzieci czy podręczników
szkolnych) powinny odnosić się do ogólnej sytuacji materialnej pracownika i jego
najbliższych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 r., I UK
121/09, OSNP 2011 nr 9-10, poz. 133 i z dnia 8 stycznia 2014 r., I UK 202/13,
niepubl., oraz z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 267/01, OSNP 2004 nr 6, poz. 99).
Ocena spójności świadczenia pochodzącego z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych z celem socjalnym, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o
zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, może polegać na badaniu
odpowiedniości stosowanych kryteriów jego przyznania do zamierzonego efektu.
Uzależnienie wypłaty świadczenia od wszystkich trzech kryteriów (od sytuacji
życiowej rodzinnej i materialnej uprawionych) nie może być zastrzeżone w takim
samym stopniu do wszystkich świadczeń z funduszu. Istota problemu dotyczy
zatem rozstrzygnięcia, czy wypłacone pracownikom świadczenia zostały
sfinansowane ze środków funduszu przeznaczonych na cele socjalne, innymi słowy
nie pochodzą spoza tego funduszu, będąc dodatkowym świadczeniem pracodawcy
oraz czy mają charakter świadczeń socjalnych, tj. takich, o których mowa w ustawie
o zakładowym funduszu socjalnym.
Sąd drugiej instancji trafnie zauważył, że w art. 8 ust. 1 ustawy o
zakładowym funduszu świadczeń socjalnych ustawodawca nakazał oceniać
sytuację życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej, nie zaś osoby
uprawnionej i jej rodziny lub rodziny osoby uprawnionej. Należy rozważyć, czy
ostatecznie celem tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest
paternalizm pracodawcy, czy optymalizacja obciążeń składkowych. Istnieje w
związku z tym – wskazany w skardze kasacyjnej – problem prawny, czy Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych została nadana kompetencja do kwestionowania
kryteriów przyznawania świadczeń, jeżeli kryteria zastosowane przez pracodawcę
mieszczą się w zakresie wyznaczonym przez ustawę o zakładowym Funduszu
Świadczeń Socjalnych.
8
Rozstrzygając tę kwestię należy podkreślić, że do zakresu działania organu
rentowego należy realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w
szczególności ustalanie uprawnień do świadczeń oraz wymierzanie i pobieranie
składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy,
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 68 ust. 1 lit. b oraz c
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Decyzje Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych mogą dotyczyć wymiaru składek oraz ustalania uprawnień i wymiaru
świadczeń z ubezpieczeń społecznych (art. 83 ust. 1 pkt 3, 4 i 5 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych), a ich podstawą może być weryfikacja prawidłowości i
rzetelności obliczania, potrącania i opłacania składek i wpłat, do których pobierania
jest zobowiązany, a także ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń
społecznych i wypłacania tych świadczeń (art. 86 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych). W zakresie kompetencji organu rentowego mieści się
zatem stosowanie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz
rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r., zwłaszcza w odniesieniu do wymierzania
i pobierania składek. Przepisy dotyczące świadczeń z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych nie są przepisami z zakresu ubezpieczeń społecznych, jak
również świadczenia z tego funduszu nie są świadczeniami ubezpieczeniowymi, a
w związku z tym nie są objęte kompetencjami, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 4
i 5 oraz art. 86 ust. 2 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Uprawnienie do inicjowania odpowiedzialności za nieprawidłową realizację
przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, zgodnie z
art. 12a ust. 2 tej ustawy, mają organy Państwowej Inspekcji Pracy i związki
zawodowe (art. 8 ust. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).
W tej sytuacji Sąd Apelacyjny trafnie ograniczył zakres dopuszczalnej
kontroli dokonywanej przez organ ubezpieczeń społecznych do tych kryteriów,
które są wskazane w przepisach stosowanych przez ten organ i dają się
obiektywnie zweryfikować, bez rozszerzania własnych uprawnień organu oraz
subiektywnego ustalania treści poszczególnych klauzul generalnych. Zakład
Ubezpieczeń Społecznych sprawdza zatem prawidłowość wyłączenia z podstawy
wymiaru składek świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na
podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia z dnia
9
18 grudnia 1998 r.; ma kompetencję wyłącznie do weryfikacji, czy świadczenie było
finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach tego funduszu
tj. w szczególności czy było przewidziane w regulaminie i nie było dodatkowym
świadczeniem pracodawcy. Środki te przeznaczone są na cele socjalne eo ipso,
jeżeli przedmiotem ich oddziaływania są sfery opisane w art. 2 ust. 1 ustawy o
zakładowym funduszu socjalnym.
Ostatecznie, spośród wszystkich zarzutów postawionych przez skarżącego,
rozważenia wymagał tyko sposób ustalenia kryterium socjalnego. W skardze
stwierdzono, że przesłanką otrzymania dofinansowania wczasów był tylko dochód
pracownika. Nie dostrzeżono jednak, że nie była to przesłanka jedyna. Komisja
socjalna złożona z przedstawicieli partnerów społecznych przyznawała uznaniowo
świadczenia na podstawie regulaminu tylko tym osobom, które o nie wystąpiły,
dając jednocześnie rękojmię przeznaczania ich na ten właśnie cel (kryterium
wykorzystania urlopu wypoczynkowego w poprzednim roku). Element socjalny
realizował się w przyznawaniu świadczeń w niejednakowej wysokości; w relacji do
średniego wynagrodzenia z poprzedniego roku podatkowego. W takich
okolicznościach dopłaty do wczasów nie mają związku z obchodzeniem prawa
składkowego, a w każdym razie taki związek nie jest oczywisty.
Skarżący zarzucił też, że skoro w materiale dowodowym przedstawionym
przez płatnika do kontroli nie odnaleziono dokumentów potwierdzających, by
kierował się kryteriami pozwalającymi na zakwalifikowanie wypłaconych świadczeń
jako socjalne, czyli uwzględniające łącznie sytuację życiową, rodzinną i materialną
pracownika, to nie są one świadczeniami finansowanymi ze środków
przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych. Zarzut ten, jest sprzeczny z domniemaniem działania płatnika zgodnie z
prawem, uwzględniając, że w sporze o wyłączenie wypłat z funduszu świadczeń
socjalnych z podstawy wymiaru składek, płatnik przedstawia fakty, a dowód
dokonywania wypłat niezgodnie z ustawą lub rozporządzeniem obciąża Zakład
Ubezpieczeń Społecznych. Nie można też pomijać, że płatnik-pracodawca nie jest
dystrybutorem świadczeń z tworzonego przez niego funduszu na cele socjalne.
Po wydaniu regulaminu nie ma uprawnień do ingerencji w ich przydzielanie. Czyni
to właściwa komisja socjalna, która przy indywidualnym rozpatrywaniu wniosków
10
uwzględnia sytuację materialną, rodzinną i osobistą wnioskodawców. W
konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi wykazać niezgodność wypłat
z ustawą i rozporządzeniem, a zgodność dokonywania wypłat z regulaminem nie
ma znaczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., I PK 183/11
OSNP 2013 nr 7-8, poz. 77). Taki zakres kontroli jest wystarczający do ujawnienia
nadużyć w wyłączeniu z podstawy wymiaru składki wypłat z funduszu i wyjaśnienia,
czy sporne świadczenia wypłacone były ze środków przeznaczonych na cele
socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i jako takie nie
podlegały składce na Fundusz Pracy.
Z tych względów Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, jak w sentencji
(art. 39814
k.p.c.). O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 w związku z
art. 391 § 1 i 39821
k.p.c.
kc