Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WZ 1/16
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Steckiewicz
Protokolant : Anna Krawiec
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej Romana Szubigi
w sprawie D. T. podejrzanego o popełnienie przestępstwa określonego w art. 53
ust. 2 w zb. z art. 63 ust. 3 w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o
przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2012 r., poz. 124 z późn. zm.) i inne,po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 23 lutego 2016 r., zażalenia
obrońcy podejrzanego na postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z
dnia 22 stycznia 2016 r., w przedmiocie tymczasowego aresztowania
p o s t a n o w i ł
zmienić zaskarżone postanowienie przez ograniczenie czasu
trwania tymczasowego aresztowania do dnia 31 marca 2016 r.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2015 r., Wojskowy Sąd Garnizonowy w W.
zastosował wobec D. T. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego
aresztowania do dnia 2 marca 2016 r.
W wyniku zażalenia obrońcy podejrzanego Wojskowy Sąd Okręgowy w W.
postanowieniem z dnia 23 grudnia 2015 r., ograniczył czas stosowania
2
tymczasowego aresztowania do dnia 30 stycznia 2016 r. uznając, że będzie on
wystarczający do wykonania przez organy ścigania zaplanowanych czynności
procesowych.
Ponieważ prognoza Sądu okazała się nietrafna, prokurator Wojskowej
Prokuratury Okręgowej w W. wystąpił do Wojskowego Sądu Okręgowego w W. o
przedłużenie aresztu tymczasowego do dnia 30 kwietnia 2016 r.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wniosek ten uwzględnił i postanowieniem z
dnia 22 stycznia 2016 r., przedłużył czas trwania tymczasowego aresztu, stosownie
do oczekiwań.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd za szczególne okoliczności sprawy
uzasadniające przedłużenie tymczasowego aresztowania uznał potrzebę
przeprowadzenia dwóch dowodów z opinii biegłych, a mianowicie z zakresu
badania pisma i z Ośrodka badań DNA – WLGM – Biura Kryminalnego w celu
stwierdzenia, czy przyrządy zabezpieczone w mieszkaniu podejrzanego służyły lub
mogły być przeznaczone do niedozwolonego wytwarzania lub przerobu środków
odurzających lub substancji psychotropowych.
Ponadto, Wojskowy Sąd Okręgowy powołał się na przesłanki, które były
podstawą stosowania aresztu określone w art. 249 § 1 k.p.k. i art. 258 § 2 k.p.k.
uznając, iż są one nadal aktualne.
Wskazał też na zawiłość sprawy i jej wielowątkowość (15 podejrzanych). Nie
stwierdził okoliczności, które nakazywałyby odstąpienie od tymczasowego
aresztowania.
Na to postanowienie obrońca podejrzanego złożył zażalenie i zarzucił:
„1. obrazę prawa procesowego – art. 4 i 7 k.p.k. – przez naruszenie zasad:
obowiązkowego uwzględnienia okoliczności korzystnych dla podejrzanego oraz
swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego;
2. błędne ustalenie faktyczne, przyjęte za jego podstawę, polegające na
niesłusznym uznaniu, wbrew zebranemu w sprawie materiałowi dowodowemu, iż
3
- zachodzi wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego
zarzucanych mu czynów,
- zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się podejrzanego,
- zachodzi obawa matactwa procesowego ze strony podejrzanego,
- tymczasowe aresztowanie podejrzanego nie pociągnie wyjątkowo ciężkich
skutków dla jego najbliższej rodziny,
- zachodzi przesłanka zagrożenia surową karą, dająca podstawę do stosowania
tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego”, wnosząc o uchylenie
wskazanego postanowienia i w jego miejsce zastosowanie innego takiego, jak:
dozór Policji, zakaz opuszczania kraju połączony z zatrzymaniem paszportu,
poręczenie majątkowe w wysokości 20 000 zł, bądź wszystkie te środki razem.
W uzasadnieniu zażalenia obrońca stwierdził, że Wojskowy Sąd Okręgowy
zbyt lakonicznie uzasadnił, iż w sprawie zaszły „szczególne okoliczności”, które
uzasadniały przyjęcie, że postępowanie przygotowawcze nie mogło zostać
zakończone w pierwszym, planowanym terminie oraz zarzucił nieśpieszność w
powołaniu biegłego (18 stycznia 2016 r.), co przedłużyło czas zebrania w sprawie
dowodów.
Ponadto, podstawą wniosku o przedłużenie tymczasowego aresztowania był
niejawny materiał dowodowy, a to było sprzeczne z dodaną „nowelą lipcową” art.
249a k.p.k.
Obrońca kwestionuje też, że zebrane w sprawie dowody wskazują na duże
prawdopodobieństwo, iż podejrzany popełnił zarzucane mu przestępstwa oraz
przyjęte w zaskarżonym postanowieniu przesłanki uzasadniające areszt
tymczasowy w postaci obawy ucieczki, matactwa i utrudniania postępowania
przygotowawczego z uwagi na grożącą podejrzanemu surową karę.
Wreszcie, obrońca powołał się na negatywną przesłankę stosowania
tymczasowego aresztowania, a mianowicie wyjątkowo ciężkie skutki dla jego
najbliższej rodziny.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Wbrew zastrzeżeniom obrońcy ogólna przesłanka stosowania środka
zapobiegawczego (art. 249 § 1 k.p.k.) w postaci tymczasowego aresztowania, jest
nadal aktualna, co w stopniu wystarczającym wykazał Wojskowy Sąd Okręgowy w
zaskarżonym postanowieniu.
W związku z zarzutem obrazy art. 249a k.p.k. stwierdzić należy, że chociaż
w sprawie są materiały (dowody) niejawne, to w żadnym stopniu nie dotyczą one
(przynajmniej wprost) D. T. i nie były wskazywane ani przez prokuratora w jego
wniosku o zastosowanie aresztu, ani przez Sąd, który ten wniosek uwzględnił.
Podejrzany stoi pod zarzutem popełnienia m. in. zbrodni.
Fakt ten, a mówiąc ściślej, wynikająca z niego surowość grożącej kary
(art.258 § 2 k.p.k.), stanowi samodzielną podstawę stosowania tymczasowego
aresztowania, po spełnieniu przesłanek określonych w art. 249 § 1 k.p.k. i art. 257 §
1 k.p.k., przy braku przesłanek negatywnych określonych w art. 259 § 1 i § 2 k.p.k.
(patrz uchwała SN z dnia 19 stycznia 2012 r., I KZP 18/11 OSKW 2012/1/1).
Przyjmuje się bowiem, że możliwość wymierzenia surowej kary rodzi domniemanie,
że podejrzany w celu uchronienia się przed taką karą, może podejmować działania
zmierzające do zakłócenia prawidłowego toku postępowania przez ucieczkę, lub
ukrycie się oraz nakłanianie do fałszywych zeznań lub wyjaśnień.
Wyrażony pogląd może budzić i budzi wątpliwości (zgłasza je również
obrońca w swoim zażaleniu), ale skoro wolą ustawodawcy powołany przepis nadal
obowiązuje, jego zastosowanie jest jak najbardziej prawidłowe.
Odnosząc się do kwestionowanych przez obrońcę „szczególnych
okoliczności sprawy”, które w ocenie Wojskowego Sądu Okręgowego przemawiały
za przedłużeniem aresztu tymczasowego o trzy miesiące, to Sąd Najwyższy w
części ten zarzut podziela.
5
Co do zasady oskarżyciel publiczny przekonująco wykazał w swoim wniosku,
a Sąd uznał to za obiektywną przyczynę, że do dnia 30 stycznia 2016 r. nie można
było przeprowadzić dowodów, które planował.
Przeszkoda ta została już pokonana i nie ma aktualnie żadnych dających się
przewidzieć okoliczności uzyskania oczekiwanych opinii. W tej sytuacji Sąd
Najwyższy uznał za trafne zaskarżone postanowienie, ale jednocześnie, dla
zapobieżenia przewlekłości postępowania przygotowawczego ograniczył czas
trwania tymczasowego aresztu. Należy zauważyć, że w związku z takim
rozstrzygnięciem całkowity czas pozbawienia wolności podejrzanego D. T. w
niewielkim tylko stopniu przekroczy okres trzech miesięcy.
Mając powyższe okoliczności na uwadze oraz wobec niestwierdzenia
szczególnych względów, które przemawiałyby za odstąpieniem od tymczasowego
aresztowania, postanowiono, jak na wstępie.
Pouczenie: Na niniejsze postanowienie zażalenie nie przysługuje (art. 426 § 1
k.p.k.).
kc