Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PO 2/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Dawid Miąsik (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z odwołania S. Z.
od uchwały Krajowej Rady Prokuratury z dnia 16 grudnia 2015 roku w sprawie
odmowy przeniesienia w stan spoczynku z uwagi na niepełnienie służby
prokuratorskiej przez okres jednego roku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 marca 2016 r.,
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Uchwałą z 16 grudnia 2015 r. Krajowa Rada Prokuratury (Rada) odmówiła
przeniesienia S. Z. (skarżący) w stan spoczynku z dniem 25 września 2014 r. mimo
niepełnienia służby z powodu choroby przez okres roku z uwagi na zawieszenie w
czynnościach w tym samym okresie oraz z uwagi na treść prawomocnej uchwały
Rady z 17 czerwca 2015 r., czyniącej przeniesienie skarżącego w stan spoczynku
bezprzedmiotowym.
2
W uzasadnieniu uchwały Rada wyjaśniła, że skarżący został powołany na
stanowisko prokuratora Prokuratury Rejonowej […] 1 kwietnia 2009 r. i pełnił tam
służbę do 23 września 2013 r., kiedy zaprzestał świadczenia pracy z powodu
niezdolności do pracy, potwierdzonej zwolnieniami lekarskimi za okres od 23
września 2013 r. do 7 maja 2015 r. Prokurator Okręgowy w […] stwierdził, że
zachodzą warunki do przeniesienia skarżącego w stan spoczynku z dniem 25
września 2014 r., z uwagi na wyczerpanie przesłanek z art. 71 § 1 ustawy z 27
lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2015
r., poz. 133, dalej jako Prawo o ustroju sądów powszechnych) w zw. z art. 62 a ust
1 ustawy dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz.
1599 ze zm., dalej jako ustawa o prokuraturze), przy uwzględnieniu rocznej
absencji skarżącego z powodu choroby. Uchwałą z 28 kwietnia 2015 r. Rada
odmówiła przeniesienia skarżącego w stan spoczynku, gdyż sam fakt rocznej
choroby nie uprawnia samoistnie o przeniesieniu osoby w stan spoczynku.
W wyniku rozpoznania odwołania skarżącego od uchwały, Sąd Najwyższy
wyrokiem z 5 listopada 2015 r., III PO 9/15 uchylił zaskarżoną uchwałę i przekazał
sprawę Radzie do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż skarżący jeszcze
przed zaprzestaniem świadczenia pracy z powodu choroby został zawieszony w
czynnościach służbowych z dniem 5 lipca 2013 r. w związku z postępowaniem
Ap V DS …/13 prowadzonym przez Wydział V do spraw Przestępczości
Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Apelacyjnej w […] oraz postępowaniem
dyscyplinarnym w sprawie o sygn. PG VII SD …/13. W ocenie Sądu Najwyższego
udokumentowana niezdolność do pracy skarżącego z powodu choroby mieszcząca
się w całości w okresie zawieszenia tej osoby w czynnościach na podstawie art. 71
ust 1 ustawy o prokuraturze nie upoważnia do stwierdzenia, że nie pełni on służby z
powodu choroby.
Rada podzielając stanowisko Sądu Najwyższego uznała, że ponad roczna
absencja skarżącego z powodu choroby nie ma żadnego wpływu na przebieg jego
służby, gdyż przyczyną jej niepełnienia było zawieszenie w czynnościach
służbowych na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy o prokuraturze. Tym samym nie
stwierdzono podstaw do przeniesienia skarżącego w stan spoczynku na podstawie
3
art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 62 a ust. 1 ustawy o
prokuraturze.
Jednocześnie Rada uznała, biorąc pod uwagę, iż skarżący został uchwałą z
17 czerwca 2015 r. przeniesiony w stan spoczynku z uwagi na uznanie go przez
lekarza orzecznika za trwale niezgodnego do pełnienia obowiązków prokuratora, że
nie zachodzą przesłanki dotyczące zmiany tej daty i postanowiła odmówić
przeniesienia w stan z powodu choroby przez okres roku z uwagi na
bezprzedmiotowość takiego wniosku.
Skarżący zaskarżył uchwałę Rady odwołaniem w części dotyczącej
określenia daty przeniesienia w stan spoczynku. Zaskarżonej uchwale zarzucił
naruszenie art. 71 § 1 i art. 70 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych w zw. z
art. 62 ust. 1 ustawy o prokuraturze, poprzez błędną wykładnię przejawiającą się w
przyjęciu, iż nie zachodzą przesłanki dotyczące zmiany daty przeniesienia w stan
spoczynku, podczas gdy mając na względzie konieczność zachowania ciągłości
trwania stosunku służbowego, co umożliwiłoby zachowanie ciągłości świadczeń i
ubezpieczenia z powyższego wynikających, zasadnym było wsteczne przeniesienie
w stan spoczynku z dniem 25 września 2014 r.
W uzasadnieniu odwołania skarżący podniósł, że w jego opinii z przepisów
art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 62 a ust. 1 ustawy o
prokuraturze nie wynikają żadne dodatkowe przesłanki, od spełnienia których
uzależnione byłoby przeniesienie prokuratora w stan spoczynku. Skarżący
zaznaczył, że konstytucyjnie zagwarantowane prawo prokuratora do
wynagrodzenia albo uposażenia w stanie spoczynku decyduje o wskazaniu w
uchwale podejmowanej na podstawie art. 70 § 1 w zw. z art. 73 § 1 Prawa o ustroju
sądów powszechnych takiej daty, aby prokurator nie był w żadnym okresie
pozbawiony wynagrodzenia i uposażenia. Skarżący podkreślił, że w jego sprawie
zachodzi sytuacja wyjątkowa, która usprawiedliwia „wsteczne” przeniesienie w stan
spoczynku. Ustalenie daty przejścia w stan spoczynku na dzień uznania
skarżącego przez lekarza orzecznika za stale niezdolnego do pełnienia
obowiązków prokuratorskich powoduje powstanie okresu niejasności stanu
prawnego zatrudnienia skarżącego w czasie od 25 września 2014 r. do 3 maja
2015 r. Z owym stanem niepewności zatrudnienia wiążą się dodatkowe problemy,
4
dotyczące chociażby podmiotu zobowiązanego do opłaty składek
ubezpieczeniowych, prawa do wynagrodzenia czy też urlopu wypoczynkowego.
Ponadto skarżący zaznaczył, że w ww. okresie zarówno on, jak i jego małoletnia
córka korzystali z ubezpieczenia zdrowotnego, na rzecz którego nie były
odprowadzane żadne składki. Ponadto skarżący zauważył, że z żadnego przepisu
Prawa o ustroju sądów powszechnych nie wynika, że datą przeniesienia
prokuratora w stan spoczynku jest data wydania przez lekarza orzecznika
orzeczenia o niezdolności do pracy. Wydanie uchwały z taką datą spowodowało dla
skarżącego negatywne skutki w postaci utraty wynagrodzenia i ubezpieczenia
zdrowotnego za okres od 25 września 2014 r. do 3 maja 2015 r.
Skarżący podkreślił, że Rada podejmując skarżoną uchwałę i nie
uzasadniając jej naruszyła art. 7 i 32 Konstytucji RP, poprzez pozbawienie go
ubezpieczenia i wynagrodzenia przez okres ponad 7 miesięcy, podczas gdy w
przypadku innych prokuratorów, młodszych wiekiem i stażem, sytuacja taka nie
miała miejsca.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odwołanie skarżącego okazało się bezzasadne.
Wyjaśnienie motywów jakimi kierował się Sąd Najwyższy oddalając
odwołanie należy rozpocząć od przypomnienia, że odwołanie to wniesiono od
uchwały Rady podjętej w postępowaniu wszczętym na wniosek Prokuratora
Okręgowego w […] o przeniesienie skarżącego w stan spoczynku z dniem 25
września 2014 r. na podstawie art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych w
zw. z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze, to jest ze względu na niepełnienie
służby prokuratorskiej przez skarżącego przez okres roku z powodu niezdolności
do pracy spowodowanej chorobą. Uchwałą […] Rada odmówiła przeniesienia
skarżącego w stan spoczynku. Uchwała ta została zaskarżona odwołaniem.
Równolegle do postępowania z odwołania od uchwały nr […], przed Radą toczyło
się postępowanie z wniosku skarżącego o przeniesienie w stan spoczynku na
podstawie art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w związku z art. 70 § 1 oraz z art.
71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych, to jest z powodu uznania
5
wnioskodawcy przez Komisję Lekarską ZUS za trwale niezdolnego do pełnienia
obowiązków prokuratora z powodu choroby i utraty sił. Rada uwzględniła ten
wniosek i uchwałą z 17 czerwca 2015 r. przeniosła skarżącego w stan spoczynku z
dniem 4 maja 2015 r. Uchwała ta została zaskarżona przez skarżącego
odwołaniem w części określającej datę przeniesienia go w stan spoczynku.
Odwołanie od uchwały zostało oddalone wyrokiem Sądu Najwyższego z 9 września
2015 r., III PO 8/15. Natomiast późniejszym wyrokiem z 5 listopada 2015 r., III PO
9/15 Sąd Najwyższy uchylił uchwałę i przekazał sprawę Radzie do ponownego
rozpoznania.
Rozpoznając ponownie wspomniany na wstępie wniosek Prokuratora
Okręgowego o przeniesienie skarżącego w stan spoczynku z dniem 25 września
2014 r. na podstawie art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych w zw. z art.
62a ust. 1 ustawy o prokuraturze, uchwałą z 16 grudnia 2015 r. Rada odmówiła
uwzględnienia tego wniosku z uwagi na zawieszenie skarżącego w czynnościach w
okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą oraz z uwagi na treść
prawomocnej uchwały Rady z 17 czerwca 2015 r., czyniącej przeniesienie
skarżącego w stan spoczynku bezprzedmiotowym.
Z tak sformułowanej sentencji uchwały Rady wynika, że jest to uchwała
umarzająca postępowanie z wniosku Prokuratora Okręgowego o przeniesienie
skarżącego ze względu na niepełnienie służby przez okres roku z powodu choroby,
ponieważ rozpoznanie tego wniosku stało się bezprzedmiotowe w wyniku
przeniesienia skarżącego w stan spoczynku z powodu uznania go za trwale
niezdolnego do pełnienia obowiązków prokuratora na mocy uchwały Rady […].
Uchwała Rady stała się prawomocna w wyniku oddalenia odwołania skarżącego na
mocy wyroku Sądu Najwyższego z 9 września 2015 r., III PO 8/15. Na mocy
uchwały skarżący został przeniesiony w stan spoczynku z określoną datą, a
odwołanie kontestujące tę datę nie zostało uwzględnione. Skoro kwestia
przeniesienia skarżącego w stan spoczynku oraz daty tego przeniesienia były już
prawomocnie rozstrzygnięte w dacie orzekania przez Sąd Najwyższy w sprawie III
PO 9/15 z odwołania od wcześniejszej, negatywnej dla skarżącego uchwały Rady,
Sąd Najwyższy musiał uwzględnić odwołanie skarżącego i uchylić uchwałę Rady
[…]. W postępowaniu wywołanym odwołaniem od uchwały Rady, do którego
6
stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu kasacyjnym, Sąd Najwyższy nie
ma bowiem kompetencji do uchylenia uchwały i umorzenia postępowania przed
Radą z powodu jego bezprzedmiotowości (per analogiam zob. wyrok Sądu
Najwyższego z 19 lutego 2009 r., III SK 31/08 oraz wydana w jego następstwie
decyzja Prezesa UOKiK z 30 grudnia 2010 r., o umorzeniu postępowania). W
sytuacji, gdy na podstawie późniejszej prawomocnej uchwały Rady prokurator
został przeniesiony w stan spoczynku, wcześniejsze postępowanie w sprawie z
wniosku o przeniesienie prokuratora w stan spoczynku staje się bezprzedmiotowe,
gdyż o przeniesieniu w stan spoczynku oraz o dacie tego przeniesienia
rozstrzygnięto już wiążąco w innym postępowaniu. Po uprawomocnieniu się
uchwały Rady ponowne rozpatrzenie sprawy jest możliwe tylko w przypadku
ujawnienia się nowych okoliczności (art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w
związku z art. 45 ust. 1 ustawy o KRS). Takich okoliczności nie ujawniono w
niniejszej sprawie, dlatego podejmując uchwałę zaskarżoną w niniejszej sprawie
Rada nie mogła przenieść skarżącego w stan spoczynku z inną datą, wcześniejszą
względem daty wskazanej w prawomocnej uchwale nr 336/2015.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
kc