Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 2/16
POSTANOWIENIE
Dnia 2 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa A. G.
przeciwko T. G.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 2 marca 2016 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 29 lipca 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 29 lipca 2015 r. w sprawie z
powództwa A. G. przeciwko T. G. o pozbawienie wykonalności tytułu
wykonawczego odrzucił skargę kasacyjną pozwanego od wyroku tego Sądu z dnia
18 marca 2015 r., uznając ją za nieopłaconą w terminie. W sprawie zostało wydane
postanowienie, oddalające wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej ponad kwotę 10 000 zł. Odpis postanowienia doręczono
pełnomocnikowi pozwanego w dniu 7 lipca 2015 r. Zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U.
2014 r., poz. 1025 z późn. zm., dalej u.k.s.c.), pełnomocnik pozwanego powinien
był w terminie 7 dni uiścić opłatę kasacyjną w wyżej podanej wysokości. Z uwagi na
to, że opłata nie została uiszczona, skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu w
oparciu o art. 3986
§ 2 k.p.c.
Pozwany zażaleniem zaskarżył to postanowienie w całości, a ponadto wniósł
o pośrednią kontrolę postanowienia z dnia 30 czerwca 2015 r. w przedmiocie
częściowego zwolnienia od kosztów sądowych, a także o zmianę postanowienia
z dnia 30 czerwca 2015 r. poprzez zwolnienie pozwanego od opłaty od skargi
kasacyjnej w całości, ponadto wniósł o zmianę postanowienia z dnia 29 lipca 2015 r.
oraz o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Pozwany zarzucił błąd
w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że dysponuje majątkiem
umożliwiającym mu uiszczenie opłaty częściowej od skargi kasacyjnej, co jego
zdaniem skutkowało obrazą przepisów prawa materialnego, tj. art. 102 ust. 1 u.k.s.c.
poprzez jego niezastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący przyznał, że nie uiścił opłaty od skargi kasacyjnej w części, od
której nie został zwolniony, w terminie wskazanym w art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
Zażalenie sprowadza się do kwestionowania prawidłowości rozstrzygnięcia
w przedmiocie częściowej odmowy zwolnienia od opłaty. Postanowienie to jest
niezaskarżalne, ale wobec zgłoszenia stosownego wniosku (art. 380 k.p.c. w zw.
z art. 39821
k.p.c.) podlega kontroli Sądu Najwyższego w postępowaniu
zażaleniowym.
3
Zgodnie z art. 102 ust. 1 u.k.s.c., zwolnienia od kosztów sądowych może się
domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest
w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych należy dołączyć oświadczenie
obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach
utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów, które sporządza się
według ustalonego wzoru.
Zwolnienie od konieczności ponoszenia opłat sadowych należy stosować
wyjątkowo, bowiem jest ono kierowane do osób, które biorąc pod uwagę przeciętny
poziom uzyskiwanych dochodów i posiadanego majątku nie mogą ponosić tych
opłat bez uszczerbku dla siebie i rodziny.
Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, złożony w toku postępowania
sądowego, rozpatrywany jest przy uwzględnieniu okoliczności dotyczących sytuacji
majątkowej wnioskodawcy w chwili jego złożenia.
Z oświadczenia złożonego przez skarżącego wynika, że utrzymuje się
z otrzymywanych od powoda alimentów w kwocie 1500 zł miesięcznie. Skarżący,
który w toku procesu osiągnął pełnoletniość, nie pracuje, realizuje obowiązek
szkolny. Nie można jednak podzielić podnoszonego w zażaleniu zarzutu, że nie jest
on w stanie uiścić wymaganej opłaty, skoro utrzymuje się tylko z alimentów.
Zgodnie bowiem z art. 133 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny
i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2082), oboje rodzice obowiązani są do
świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie
utrzymać się samodzielnie. Obowiązek jego utrzymania ciąży zatem także na
matce, która osiąga miesięczny dochód netto w wysokości 4.800 zł. i z którą
pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.
Okoliczność, że pełnoletnie dziecko, które nie posiada własnego majątku,
uczy się i pozostaje na utrzymaniu rodziców, nie uzasadnia jeszcze zwolnienia
od kosztów sądowych; z istoty obowiązku alimentacyjnego wynika bowiem,
że w wypadku prowadzenia procesu w interesie dziecka, które nie osiągnęło
możliwości samodzielnego utrzymania, rodzice winni wyłożyć potrzebne na ten
cel środki, jeżeli mogą to uczynić bez uszczerbku utrzymania koniecznego
dla siebie i rodziny; wówczas o zwolnieniu od kosztów sądowych decydują
4
możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców (zob. uzasadnienie postanowienia SN
z dnia 15 maja 1989 r., sygn. akt II CZ 80/89, nie publ.; por. także: postanowienie
SN z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt V CZ 109/10, www.sn.pl; uchwałę SN z dnia
6 lutego 1969 r., sygn. akt III CZP 129/68, OSNC 1969, nr 10, poz. 170;
postanowienie SN z 25 maja 1960 r., 2 CZ 42/60, OSN 1961, nr 3, poz. 78).
Dochody osiągane przez matkę pozwanego, łącznie z alimentami, pozwalały na
zgromadzenie wymaganej opłaty bez uszczerbku dla siebie i rodziny.
Nie doszło zatem do zarzucanych w zażaleniu przepisów.
Wobec powyższego, na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
eb

V CZ 2/16

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia