Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 9/16
POSTANOWIENIE
Dnia 10 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Janusz Kaspryszyn
w sprawie ze skargi M. D. i A. D.
o wznowienie postępowania w sprawie
z powództwa M. D., A. D., Z. C. i K. C.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej, […]
o uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 marca 2016 r.,
zażalenia powódki M. D.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 1 grudnia 2015 r.,
1) prostuje oczywistą omyłkę w komparycji zaskarżonego
postanowienia w ten sposób, że imię "M." zastępuje imieniem
"M.";
2) oddala zażalenie;
3) zasądza od powódki M. D. na rzecz pozwanej kwotę 152
(sto pięćdziesiąt dwa) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Skargą z dnia 30 czerwca 2015 r. M. D. i A. D. wnieśli o wznowienie
postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w N. z dnia 2 lipca
2013 r. (sygn. akt I C …/13) oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 11 kwietnia
2014 r. (sygn. akt I ACa …/14 i I ACz …/14) w sprawie z powództwa M. D. i A. D.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej […] o uchylenie uchwały nr 6/2012 pozwanej
Wspólnoty. Motywując swoje żądanie skarżący wskazali, że niektóre podpisy
umieszone pod uchwałą nr 1/2012 nie zostały złożone przez właściwe osoby oraz
przedłożyli, jako dowód na tę okoliczność, prywatną opinię grafologa.
Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2015 r., Sąd Apelacyjny odrzucił wniesioną
skargę o wznowienie postępowania na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. Ocenił, że
wprawdzie stosowna ekspertyza nie istniała w dacie wyrokowania w sprawie
prawomocnie zakończonej, ale mimo to skarżący mieli możliwość weryfikacji
stwierdzonych w niej okoliczności we właściwym czasie poprzez złożenie wniosku o
przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa. Sąd Apelacyjny podniósł
także, że przedstawiona ekspertyza dotyczy podpisów złożonych pod uchwałą nr
1/2012 właścicieli lokali we Wspólnocie Mieszkaniowej […], podczas gdy w
wyrokach objętych zaskarżeniem sądy orzekały w przedmiocie ważności uchwały
nr 6/2012 tejże Wspólnoty. Zatem, skarżący nie wykazali, iż powołana przez nich
ekspertyza grafologiczna mogłaby mieć wpływ na wynik postępowania
zakończonego zaskarżonymi orzeczeniami.
Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego wniosła powódka
M. D., zarzucając naruszenie art. 403 § 2 oraz art. 233 § 1 k.p.c. Powołując się na
te zrzuty, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Komparycja zaskarżonego postanowienia zawiera oczywistą omyłkę
dotyczącą imienia powódki, gdyż zamiast – poprawnie - imienia „M.” wpisano imię
„M”. Z tej przyczyny na podstawie art. 350 § 1 i 3 w zw. z art. 361, art. 391 § 1 w zw.
z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. sprostowano oczywistą omyłkę pisarską
w komparycji zaskarżonego orzeczenia.
3
Skarga o wznowienie postępowania jest środkiem prawnym o mieszanym
charakterze łączącym pozew (czyli pismo inicjujące nową sprawę) ze środkiem
zaskarżenia skierowanym przeciwko prawomocnemu orzeczeniu sądu,
nadzwyczajnym środkiem prawnym o limitowanych podstawach wskazanych w art.
401, 4011
i art. 403 k.p.c. Jej wniesienie inicjuje dwufazowe postępowanie,
w którym najpierw sąd bada dopuszczalność skargi o wznowienie (w zależności
od wyniku kontroli następuje zwrot skargi lub jej odrzucenie), a następnie
po przesądzeniu dopuszczalności skargi, rozpoznaje ją merytorycznie i wydaje
stosowne rozstrzygnięcie.
W skardze o wznowienie postępowania powodowie M. D. i A. D. powołali się
na ujawnienie nowego, ich zdaniem, wcześniej nierozpoznanego materiału
dowodowego w postaci prywatnej opinii biegłego grafologa dotyczącej oceny
autentyczności podpisów znajdujących się na kserokopii uchwały Nr 1/2012
Właścicieli lokali przy ulicy […]. Tym samym wskazali oni na podstawę wznowienia
postępowania, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c. Możliwość wznowienia
postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest uzależniona od zaistnienia
łącznie trzech przesłanek. Po pierwsze, wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku
nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w czasie
postępowania, ale nie zostały w nim powołane. Po drugie, możliwości ich wpływu
na wynik sprawy i po trzecie, niemożności skorzystania z nich przez stronę w
poprzednim postępowaniu.
Wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich
nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony
skarżącej wówczas „nieujawnialne”. Przepis ten obejmuje zatem fakty i dowody,
które już istniały przed prawomocnym zakończeniem postępowania, ale wówczas
były stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty i dowody „ujawnialne”,
czyli te, które strona nie powołała chociaż istniała taka możliwość i obiektywna
potrzeba w sprawie prawomocnie zakończonej nie są objęte hipotezą tego przepisu
(tak m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2007 r., II UZ 3/07,
OSNP 2008, nr 11-12, poz. 178, z dnia 5 października 2012 r., IV CZ 64/12, z dnia
28 sierpnia 2013 r., V CZ 33/13, z dnia 3 października 2013 r., II UZ 54/13 - nie
4
publ.). Uwzględniając powyższe powołany w skardze nowy dowód nie mógł
stanowić samodzielnej podstawy wznowienia skoro powstał już po prawomocnym
zakończeniu postępowania.
W orzecznictwie przyjmuje się także, iż wykrycie nowych okoliczności
faktycznych stanowić może samodzielną podstawę wznowienia postępowania.
W takim przypadku nie ma znaczenia, kiedy powstały środki dowodowe
pozwalające wykazać nową, nieznaną i tym samym nieujawnialną dla strony
okoliczność, która istniała już przed prawomocnym zakończeniem postępowania
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2009 r., II UZ 40/09
oraz z dnia 1 kwietnia 2011 r., III CZ 13/11 – nie publ.).
Powodowie w skardze o wznowienie postępowania powołali się także na
nową okoliczność (złożenia podpisów pod uchwałą nr 1/2012 z dnia 23 stycznia
2012 r. przez inne osoby niż D. P. i B. A.), istniejącą w trakcie postępowania
prawomocnie zakończonego, o której wówczas nie wiedzieli i powołali się na dowód
w postaci opinii grafologicznej, który powstał już po prawomocnym zakończeniu
postępowania, o wznowienie którego wnieśli. W uzasadnieniu zażalenia wyjaśnili,
że o nowej okoliczności powołanej w skardze o wznowienie postępowania
dowiedzieli się dopiero po złożeniu zeznań przez świadka D. P. na rozprawie w
Sądzie Rejonowym w dniu 28 maja 2014 r., co następnie zweryfikowali za pomocą
ekspertyzy uprawnionego grafologa. Należy jednak zauważyć, że możliwość
złożenia podpisów pod wyżej wymienioną uchwałą nr 1/2012 przez inne osoby niż
się pod nią podpisały była już powodom znana w trakcie postępowania
prawomocnie zakończonego, czemu powodowie dali wyraz w piśmie procesowym z
dnia 8 kwietnia 2013 r. złożonym w sprawie o sygn. akt I C …/13 (k. 125-128),
która toczyła się przed Sądem Okręgowym w N. Powodowie mogli więc dowodzić
tej okoliczności, która ich zdaniem miała znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,
jeszcze przed jej prawomocnym zakończeniem. Potwierdza to także to, że w
postępowaniu, o którego wznowienie wniesiono skargę, powodowie w powołanym
wyżej piśmie procesowym sformułowali nawet na tę okoliczność wnioski dowodowe.
W tej sytuacji nie można przyjąć, aby powołana w skardze o wznowienie
postępowania okoliczność miała dla powodów charakter nieujawniany w trakcie
postępowania prawomocnie zakończonego, a w konsekwencji, że nie mogli jej
5
dowodzić w tym postępowaniu. Bez znaczenia jest to, że w postępowaniu
prawomocnie zakończonym Sądy nie ustaliły w podstawie faktycznej tej
okoliczności, uznając ją za nieistotną, czy nieudowodnioną.
Poza tym Sąd Apelacyjny trafnie ocenił, że skarżący nie wykazali istotnego
wpływu nowej okoliczności powołanej w skardze o wznowienie postępowania na
wynik sprawy. Wywodzona przez skarżących, w oparciu o przedłożoną w skardze
o wznowienie postępowania prywatną opinię biegłego grafologa, okoliczność
dotycząca braku autentyczności podpisów złożonych na kserokopii „Uchwały
Nr 1/2012 Właścicieli lokali przy ulicy […]”, per se nie determinuje rozstrzygnięcia
w postępowaniu, którego dotyczy wniesiona skarga o wznowienie postępowania, w
którym przedmiotem badania była inna uchwała - nr 6/2012 tej samej Wspólnoty
Mieszkaniowej. Skarżąca w skardze o wznowienie postępowania nie przedstawiła
żadnej argumentacji wskazującej na powiązanie merytoryczne pomiędzy
okolicznościami wywodzonymi z opinii biegłego grafologa, a oceną ważności
uchwały nr 6/2012.
W tym stanie rzeczy, zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego, na wniosek pozwanej zawarty
w pisemnej odpowiedzi na zażalenie, orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3,
art. 99 w zw. z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz przepisów § 12
ust. 2 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U.
z 2013 r., poz. 490 ze zm.).
db
kc