Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 622/15
POSTANOWIENIE
Dnia 13 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku K. M.
przy uczestnictwie E. M.
o podział majątku wspólnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 13 kwietnia 2016 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w B.
z dnia 30 czerwca 2015 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania
kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Wnioskodawca K. M. wniósł skargę kasacyjną od postanowienia Sądu
Okręgowego w B. z dnia 30 czerwca 2015 r. zmieniającego postanowienie Sądu
Rejonowego w B. z dnia 24 lutego 2014 r., wydane w sprawie z jego wniosku przy
uczestnictwie E. M. o podział majątku wspólnego. W skład majątku wspólnego
byłych małżonków wchodziły m. in. dwie nieruchomości zabudowane, przy czym na
jednej z nich, położonej w B. przy ul. H. […], znajdował się budynek mieszkalny, a
obok niego samodzielny budynek gospodarczy zaadaptowany na cele mieszkalne,
zaś na drugiej nieruchomości (przy ul. K. […]) – budynek mieszkalny. Każde z
uczestników mieszka na innej nieruchomości. Na znaczne różnice wartości obu
nieruchomości wpływa fakt obciążenia hipotecznego nieruchomości
zamieszkiwanej przez wnioskodawcę. Sąd pierwszej instancji dokonał podziału
nieruchomości, na której mieszka uczestniczka, wydzielając z niej część z
adaptowanym budynkiem i przyznał własność tak utworzonej nowej działki
wnioskodawcy, który ponadto uzyskał także prawa do nieruchomości, w której
mieszka w B. przy ul. K. […]. Ponieważ wartość składników majątku wspólnego
przeznaczonych dla uczestniczki była nadal wyższa niż wartość majątku
otrzymanego przez wnioskodawcę Sąd Rejonowy zasądził dopłatę od uczestniczki
na rzecz wnioskodawcy w kwocie 47 307 zł.
Po rozpatrzenia sprawy na skutek apelacji uczestniczki, która kwestionowała
wydzielenie i przyznanie wnioskodawcy części nieruchomości przy ul. H., Sąd
Okręgowy uznał, że nieruchomość ta nie powinna być dzielona, lecz w całości
powinna ją otrzymać uczestniczka, co nie tylko zapobiegnie nieracjonalnemu
podziałowi działki ale także umożliwi uczestniczce uzyskanie z wynajmu drugiego
budynku środków na dopłatę dla wnioskodawcy. Wprowadzona zmiana wiązała się
z podwyższeniem dopłaty na rzecz wnioskodawcy do kwoty 123 283 zł
i rozłożeniem jej na 120 rat miesięcznych.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca zarzucił naruszenie prawa
materialnego przez błędną wykładnię art. 211 k.c. w zw. z art. 212 § 2 k.c. (a także
w zw. z art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c.) oraz art. 212 § 1 zdanie pierwsze oraz
§ 3 k.c. w zw. z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP (a także w zw. z art. 46 k.r.o. w zw.
z art. 1035 k.c.). Jako naruszone przepisy postępowania skarżący wskazał art. 382
3
k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. (w zw. z art. 13 k.p.c.) oraz art. 328 § 2 k.p.c. w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c. (w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). We wnioskach skarżący domaga się
uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sądowi
Okręgowemu.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną wnioskodawcy uczestniczka wniosła
o odrzucenie tej skargi lub jej nieprzyjęcie do rozpoznania ewentualnie oddalenie
a także o zasądzenie na jej rzecz od wnioskodawcy kosztów postępowania
kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako środek odwoławczy o szczególnym charakterze,
nakierowany na ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa
i jednolitości wykładni oraz usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń wydanych
w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako
ogólnie dostępny środek zaskarżenia orzeczeń nie satysfakcjonujących stron.
Koniecznej selekcji skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw.
przedsądu, ustanowiona w art. 3989
k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy
dokonuje wstępnej oceny sprawy przedstawionej mu ze skargą kasacyjną. Zakres
przeprowadzanego badania jest ograniczony do kontroli, czy w sprawie ujawniły się
przewidziane w art. 3989
§ 1 pkt 1 - 4 k.p.c. okoliczności przemawiające za
przyjęciem skargi do rozpoznania.
Skarżący uzasadnił potrzebę rozpatrzenia jego skargi przesłanką z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., to znaczy oczywistą zasadnością tej skargi „ze względu na
uzasadnienie zarzutów odnoszących się do prawa materialnego i procesowego.
Oczywista zasadność skargi kasacyjnej, o której mowa w art. 3989
§ 1 pkt 4
k.p.c., wymaga wytknięcia w tym środku zaskarżenia tego rodzaju uchybień sądu
drugiej instancji, które bez pogłębionej analizy i jurydycznych dociekań
jednoznacznie wskazują na konieczność uwzględnienia skargi opartej na
wskazanej w nim podstawie, ponieważ nie tylko zgłoszony zarzut jest słuszny, ale
także stwierdzona nieprawidłowość jest tego rodzaju, że powoduje jaskrawą
wadliwość zaskarżonego orzeczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
4
15 lipca 2015 r., IV CSK 17/15, LEX nr 1770910). Wnioskodawca nie przedstawił
tego rodzaju argumentacji. Uchybienia w konstrukcji uzasadnienia orzeczenia mogą
stać się skuteczną podstawą skargi kasacyjnej tylko w rzadkich wypadkach, kiedy
zawierają kardynalne błędy, uniemożliwiające odtworzenie przesłanek faktycznych
i materialnoprawnych rozstrzygnięcia. Aby tego rodzaju zarzut dowodził oczywistej
zasadności wniesionej skargi nasilenie wadliwości musi być nadzwyczaj wysokie.
Tego rodzaju uchybień uzasadnienie zaskarżonego postanowienia jednak nie
wykazuje. Motywy zaskarżonego wyroku zawierają wyjaśnienie stanowiska Sądu
Okręgowego w zakresie przyczyn zakwestionowania podziału nieruchomości przy
ul. H. Sąd ten przyjął, że jedyny możliwy podział działki 200/5 jest niezgodny z
interesem społeczno-gospodarczym, przeznaczeniem rzeczy i prowadzi do
istotnej, a niepotrzebnej zmiany tej rzeczy, wobec czego nie powinien dokonywany
z uwagi na postanowienie art. 211 k.c. Ponadto dysponowanie przez uczestników
dwoma niezależnymi nieruchomościami zabudowanymi budynkami mieszkalnymi,
w których zamieszkują osobno, uzasadniało, jako naturalny podział składników
majątku wspólnego, przyznanie każdej ze stron całej zajmowanej przez nią
nieruchomości, ponieważ istotą podziału majątku wspólnego jest właściwe,
racjonalne rozdzielenie jego składników pomiędzy uprawnionych, a nie podzielenie
między nich odrębnie każdej rzeczy.
Z kolei zarzut dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może stanowić
podstawy skargi kasacyjnej z uwagi na zakaz ustanowiony w art. 3983
§ 3 k.p.c.,
tym bardziej więc nie może dowodzić oczywistej zasadności tej skargi.
W rezultacie przyczyny, w których skarżący upatruje oczywistą zasadność
swojej skargi kasacyjnej nie przekonują. Okoliczności sprawy nie wskazują także,
aby zachodziły inne przesłanki przewidziane w art. 3989
§ 1 k.p.c.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi do
rozpatrzenia.
Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego wynika z treści art. 39821
w zw. z art. 391 § 1, art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 520 § 3 k.p.c. a ich wysokość
z postanowień § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 6 w zw. z § 6a pkt 10 i § 12 ust. 4 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
5
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz.U.
z 2013 r., poz. 490) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.
z 2015 r., poz. 1804).
db
eb