Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KZ 19/16
POSTANOWIENIE
Dnia 24 maja 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz
w sprawie M. B.
skazanego z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z
art. 64 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 91 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 24 maja 2016 r.,
zażalenia obrońcy skazanego
na zarządzenie Przewodniczącego IV Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu
Okręgowego w S.
z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt IV Ka …/15,
o odmowie przyjęcia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem,
p o s t a n o w i ł
uchylić zaskarżone zarządzenie i sprawę przekazać Sądowi
Okręgowemu w S. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w S., po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez oskarżonego
M. B., wyrokiem z dnia 1 lutego 2016 r., ogłoszonym w obecności oskarżonego,
utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie Sądu pierwszej instancji.
M.B. w dniu 8 lutego 2016 r. złożył wniosek o sporządzenie i doręczenie mu
uzasadnienia tego wyroku.
W dniu 10 lutego 2016 r. Przewodniczący IV Wydziału Karnego
Odwoławczego Sądu Okręgowego w S. wezwał skazanego w trybie art. 120 § 1
k.p.k. do uzupełnienia w terminie 7 dni braku formalnego wniosku, poprzez
wskazanie – zgodnie z art. 422 § 2 k.p.k. – czy wniosek dotyczy całości wyroku, czy
2
też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź
też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, pod
rygorem odmowy przyjęcia wniosku.
Skazany to wezwanie otrzymał w dniu 16 lutego 2016 r. W zakreślonym
terminie wskazanego braku formalnego wniosku nie usunął.
Przewodniczący IV Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w
S. zarządzeniem z dnia 11 marca 2016 r., na podstawie art. 422 § 2 i 3 k.p.k. w zw.
z art. 120 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 2 k.p.k., odmówił przyjęcia wniosku
skazanego M. Bi. o doręczenie odpisu wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 1
lutego 2016 r. wraz z uzasadnieniem, wobec nieuzupełnienia braku formalnego
tego wniosku.
Na powyższe zarządzenie zażalenie wniosła obrońca skazanego M. B.
zarzucając mu obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść
orzeczenia, tj.:
1. art. 84 § 2 k.p.k. i art. 140 k.p.k., poprzez przyjęcie dwóch
przeciwstawnych koncepcji roli obrońcy z urzędu po prawomocnym
zakończeniu postępowania, a w konsekwencji arbitralnego
decydowania o udziale lub braku udziału obrońcy w czynnościach
procesowych;
2. art. 457 § 2 k.p.k. w zw. z art. 422 § 2 k.p.k., poprzez zobowiązanie
oskarżonego do uzupełnienia wniosku o wyrok z uzasadnieniem w
oparciu o literalne brzmienie art. 422 § 2 k.p.k., nie zaś poprzez jego
odpowiednie stosowanie.
W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i
przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu celem ponownego rozpoznania
pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego na rzecz obrońcy z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis art. 422 § 2 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 lipca 2015
r. nakłada na występującego z wnioskiem o sporządzenie na piśmie i doręczenie
uzasadnienia wyroku obowiązek wskazania, czy wniosek dotyczy całości wyroku
3
czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu,
bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych
czynu. Przepis ten, choć dotyczący postępowania przed sądem pierwszej instancji,
stosownie do art. 457 § 2 k.p.k., ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu
odwoławczym.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że nakaz odpowiedniego
stosowania art. 422 k.p.k., o którym mowa w art. 457 § 2 k.p.k. rozumieć należy w
kontekście art. 433 § 1 k.p.k., zgodnie z którym sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę
w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Powyższe oznacza zatem, że
wezwanie do uzupełnienia braków formalnych wniosku o sporządzenie
uzasadnienia wyroku powinno dotyczyć tego, czy uzasadnienie ma być
sporządzone w zakresie wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów, czy też
tylko co do części z nich (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia
2016 r., III KZ 86/15, Legalis 1398274).
W świetle powyższych rozważań zasadny jest zarzut podniesiony w pkt 2
zażalenia. W rozpoznawanej sprawie w istocie zbędne było bowiem wzywanie
skazanego do uzupełnienia braków formalnych złożonego przez niego wniosku o
sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, skoro w apelacji postawiono tylko
jeden zarzut – rażącej niewspółmierności kary. Podkreślić przy tym należy, że
nawet gdyby – w konkretnym przypadku - koniecznym było wezwanie skazanego
do uzupełnienia braków formalnych złożonego przez niego wniosku, Sąd
odwoławczy winien uczynić to w zgodzie z treścią art. 457 § 2 k.p.k. Temu
wymogowi Sąd Okręgowy jednak nie sprostał. Skierowane do skazanego wezwanie
do uzupełnienia braków formalnych wprost powtarzało bowiem treść przepisu art.
422 § 2 k.p.k. Z tych względów należy podzielić stanowisko skarżącej, że Sąd
Okręgowy w sposób wadliwy – z naruszeniem art. 457 § 2 k.p.k. w zw. z art. 422 §
2 k.p.k. - wezwał skazanego M. B. do uzupełnienia braków formalnych złożonego
przez niego wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku.
Rację ma również skarżąca, wskazując na brak konsekwencji w
procedowaniu Sądu Okręgowego w kwestii udziału obrońcy z urzędu w
postępowaniu toczącym się po prawomocnym zakończeniu procesu. Nie ulega
wątpliwości, że obrońca z urzędu ma obowiązek "podejmowania czynności
4
procesowych do prawomocnego zakończenia postępowania" (art. 84 § 2 zd. 1
k.p.k.). Powyższe oznacza, że ze względów gwarancyjnych od chwili
prawomocnego zakończenia postępowania skazany powinien być traktowany jak
osoba nie posiadająca obrońcy, gdyż z tą chwilą obowiązek działania na jego rzecz
dotychczasowego obrońcy z urzędu ustał. W tej sytuacji przesyłając obrońcy z
urzędu skazanego M. B. odpis zarządzenia o odmowie przyjęcia wniosku o
doręczenie wyroku Sądu II instancji wraz z uzasadnieniem, Sąd Okręgowy uczynił
to z naruszeniem art. 84 § 2 k.p.k. w zw. z art. 140 k.p.k.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone zarządzenie i
przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Przy
ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd ten dokonując kontroli formalnej wniosku
skazanego o sporządzenie i doręczenie mu uzasadnienia wyroku z dnia 1 lutego
2016 r., uwzględni powyższe uwagi.
Z powyższych względów, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
kc