Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 510/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa R. K.
przeciwko "S." Spółdzielni w S.
z siedzibą w S.
o stwierdzenie nieważności uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 maja 2015 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 3 kwietnia 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną i zasądza od strony pozwanej
na rzecz powoda kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powód R. K. w pozwie skierowanym przeciwko Spółdzielni „S.” w S. domagał
się stwierdzenia nieważności uchwały Zebrania Grupy Członkowskiej pozwanej
Spółdzielni Obwodu nr […] z dnia 19 kwietnia 2013 r. w sprawie wyboru delegatów
na Zebranie Przedstawicieli. W uzasadnieniu wskazał, że uchwała ta jest
sprzeczna z art. 36 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst
jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1443 ze zm.; dalej: „pr. spółdz.”), gdyż podjęta została
głosami pełnomocników zatrudnionych w Spółdzielni na podstawie „zwykłej” umowy
o pracę.
Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z dnia 11 października 2013 r. oddalił
powództwo i orzekł o kosztach procesu. Sąd ten ustalił, że w dniu 19 kwietnia w
Obwodzie nr […] „S.” w S. odbyło się Zebranie Sprawozdawczo - Wyborcze Grupy
Członkowskiej, na której wybrano delegatów na Zebranie Przedstawicieli. Uchwała
w tym przedmiocie została podjęta głosami pełnomocników członków pozwanej
Spółdzielni. Nie jest to jednak okoliczność wpływająca na jej nieważność, gdyż
ograniczenie co do udzielania pełnomocnictw pracownikom spółdzielni
zatrudnionym na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, przewidziane w art. 36 §
6 pr. spółdz., dotyczy jedynie udziału w walnym zgromadzeniu.
Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji powoda, wyrokiem zaskarżonym skargą
kasacyjną zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że stwierdził nieważność
zaskarżonej uchwały i orzekł o kosztach procesu za obie instancje. Podzielając
ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę zaskarżonego wyroku, uznał, że do
zebrań grup członkowskich mają zastosowanie bezwzględnie obowiązujące
przepisy Prawa spółdzielczego dotyczące głosowania na walnym zgromadzeniu
oraz zebraniu przedstawicieli, w tym art. 36 § 6.
W skardze kasacyjnej, opartej na podstawie określonej w art. 3983
§ 1 pkt 1
k.p.c., pozwana zarzuciła błędną wykładnię: art. 36 § 3 i § 6 w związku z art. 37 § 2
i art. 59 pr. spółdz., art. 5 pkt 7 pr. spółdz. i art. 37 § 1 zdanie drugie pr. spółdz.,
art. 59 § 1 zdanie drugie pr. spółdz. w związku z art. 59 § 3 pr. spółdz. oraz art. 18
pr. spółdz. w związku z § 18 Statutu i art. 5 k.c. W konkluzji wniosła o uchylenie
3
wyroku Sądu Apelacyjnego i oddalenie apelacji powoda, ewentualnie
o uchylenie tego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ocena zasadności skargi kasacyjnej wymagała rozstrzygnięcia kwestii,
czy ograniczenie przewidziane w art. 36 § 6 pr. spółdz., dotyczące udzielenia przez
członka spółdzielni pełnomocnictwa do uczestnictwa na walnym zgromadzeniu,
odnosi się również do pełnomocnictwa do udziału w zebraniu grupy członkowskiej.
Członek spółdzielni może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu
przez pełnomocnika, jeżeli ustawa lub statut nie stanowią inaczej (art. 36 § 3
pr. spółdz.). Pełnomocnikiem może być ustanowiony jednak tylko członek
spółdzielni zatrudniony w niej na podstawie spółdzielczej umowy o pracę (art. 36
§ 6 pr. spółdz.). Ustawodawca wskazał wyraźnie, że przepisy te stosuje
się odpowiednio do uczestnictwa w zebraniu przedstawicieli (art. 37 § 2 pr. spółdz.);
nie wypowiedział się jednak bezpośrednio w kwestii, czy znajdują one
zastosowanie do udziału w zebraniu grup członkowskich.
Zgodnie z art. 59 § 1 pr. spółdz., w spółdzielniach, w których
walne zgromadzenie zostaje zastąpione przesz zebranie przedstawicieli,
organami spółdzielni są także zebrania grup członkowskich, przy czym zasady
podziału członków na grupy oraz zasady działania tych zebrań określa
statut. Do uprawnień zebrań grup członkowskich należy m.in. wybieranie
i odwoływanie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli. W unormowaniach
regulujących działanie grup członkowskich nie ma wskazania analogicznego do
przewidzianego w art. 37 § 2 pr. spółdz. Wbrew odmiennemu zapatrywaniu
skarżącej, nie oznacza to jednak, że uczestnictwo w zebraniu takiej grupy przez
pełnomocnika nie podlega żadnym ograniczeniom.
Trzeba mieć na uwadze, że wprowadzenie - ustawą z dnia 26 marca 2011 r.
o ograniczeniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U.
Nr 106, poz. 622) - unormowania przewidzianego w art. 36 § 3 i § 6 pr. spółdz.,
miało na celu pełniejsze umożliwienie członkom spółdzielni udziału w zebraniach
walnego zgromadzenia , zwłaszcza w sytuacjach, w których z przyczyn faktycznych
4
(stan zdrowia, znaczna odległość miejsca zamieszkania od siedziby spółdzielni)
nie mogą uczestniczyć w nich osobiście. Rozwiązaniu temu nadano - co
wynika z uzasadnienia projektu powołanej regulacji - charakter szczególny,
ograniczając krąg podmiotów, spośród których można ustanowić pełnomocnika,
do członków spółdzielni będących jednocześnie jej pracownikami. Zwrócono przy
tym uwagę, że skoro w art. 182 § 1 pr. spółdz. w spółdzielniach pracy spółdzielnia
i jej członek pozostają ze sobą - co do zasady - w stosunku pracy, wprowadzenie
bezwzględnego zakazu reprezentowania członka spółdzielni w odniesieniu
do spółdzielni pracy wyłączałoby możliwość zastępowania przez jednego członka
spółdzielni innego członka na walnym zgromadzeniu, co należałoby uznać
za rozwiązanie zbyt daleko idące.
Intencją ustawodawcy było zatem dopuszczenie możliwości udziału
pełnomocnika członka spółdzielni w podejmowaniu decyzji w sprawach
spółdzielni w ograniczonym zakresie. Trafnie zatem Sąd Okręgowy uznał,
że odstępstwo od bezwzględnie obowiązującej reguły osobistego działania
członka spółdzielni, przewidziane wprost w odniesieniu do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu oraz zebraniu przedstawicieli, nie podlega modyfikacji w statucie
i znajduje zastosowanie - w drodze analogii - również do udziału w zebraniach grup
członkowskich. Zarzuty skarżącej, oparte na odmiennym - błędnym - założeniu, nie
mogły zatem odnieść zamierzonego skutku.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. orzekł,
jak w sentencji.