Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 32/14
POSTANOWIENIE
Dnia 23 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa P. P.
przeciwko Instytututowi […]o przywrócenie do pracy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 23 maja 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego we W.
z dnia 5 września 2013 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 120
(sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy we W. wyrokiem z dnia 5 września 2013 r.
oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych we W. z dnia 22 maja 2013 r., którym oddalono powództwo P. P. o
przywrócenie do pracy w pozwanym Instytucie we W. na poprzednich warunkach
pracy i płacy w związku z nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy o pracę.
Powód wywiódł skargę kasacyjną od wyroku Sądu drugiej instancji i
opierając ją na podstawie naruszenia prawa materialnego, tj. art. 45 § 1 w związku
z art. 30 § 4 w związku z art. 100 i w związku z art. 22 § 1 k.p., wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy przez uwzględnienie jego
powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania,
2
ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi drugiej lub
pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
W skardze kasacyjnej zawarty jest wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania ze
względu na występujące w sprawie istotne zagadnienia prawne.
Strona pozwana w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniosła o odmowę
przyjęcia jej do rozpoznania, ewentualnie o jej oddalenie oraz o zasądzenie od
powoda kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1), istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2), zachodzi nieważność
postępowania (pkt 3) lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (pkt 4). W
związku z tym wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien
wskazywać, że zachodzi przynajmniej jedna z okoliczności wymienionych w
powołanym przepisie, a jego uzasadnienie zawierać argumenty świadczące o tym,
że rzeczywiście, biorąc pod uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje
potrzeba rozpoznania skargi przez Sąd Najwyższy.
Wniesiona w sprawie skarga kasacyjna zawiera wniosek o przyjęcie jej do
rozpoznania uzasadniony występowaniem w sprawie istotnych zagadnień
prawnych, ale brak jest podstaw do przyjęcia, że skarżący zdołał wykazać istnienie
tej przesłanki. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażanym w judykaturze, skarżący ma w
tym zakresie obowiązek wywiedzenia i uzasadnienia występującego w sprawie
problemu prawnego w sposób zbliżony do tego, jaki przyjęty jest przy
przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na podstawie
art. 390 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r., V CSK
75/06, niepublikowane). Sformułowane zagadnienie winno zatem odwoływać się w
sposób generalny i abstrakcyjny do treści przepisu, który nie podlega
jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez Sąd Najwyższy przyczyni się
do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą Sądu Najwyższego, jako
3
najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie jest bowiem
działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym, przez ochronę
obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością orzekania i ujednolicanie
praktyki stosowania prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego
2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000 nr 7-8, poz. 147).
Nie jest więc takim zagadnieniem pytanie o to, „czy pracodawca wyłącznie w
oparciu o insynuacje osób trzecich i doniesienia medialne bez przeprowadzenia
odpowiedniego badania na obecność alkoholu w organizmie pracownika może
uznać, że pracownik znajduje się w stanie po użyciu alkoholu i na tej podstawie
stwierdzić ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych skutkujące rozwiązaniem
stosunku pracy”, bowiem (pomijając nawet brak przywołania w treści pytania
przepisu prawa, w oparciu o który zostało sformułowane) z uwagi na odniesienie go
do okoliczności konkretnej sprawy, ma w istocie charakter zastrzeżeń do
właściwego subsumowania faktów pod stan faktyczny abstrakcyjny wynikający z
przepisów, wobec czego nie ma możliwości wytyczenia abstrakcyjnego rozwiązania
problemu rozumianego jako rozstrzygnięcie o istotnym zagadnieniu prawnym.
Nie można też uznać za zagadnienie prawne kolejnego przedstawionego
przez skarżącego w formie pytania o to, „czy pracownik wykonując dodatkowe
czynności (zlecenie) poza stosunkiem pracy na rzecz odrębnego od pracodawcy
podmiotu, w czasie wolnym od pracy, reprezentuje w tym czasie pracodawcę i
odpowiada za ewentualne uchybienie wobec tego odrębnego podmiotu również
względem pracodawcy oraz czy to ewentualne uchybienie może stanowić
podstawę rozwiązania stosunku pracy”, albowiem (pomijając nawet brak
przywołania w treści pytania przepisu prawa, w oparciu o który zostało
sformułowane) także odnosi się do okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Z
art. 100 § 2 pkt 4 k.p. wynika obowiązek pracownika dbałości o dobro zakładu
pracy i chronienia jego mienia, a także obowiązek zachowania w tajemnicy
informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Jak wskazał
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 1997 r., I PKN 118/97
(OSNP 1998 nr 7, poz. 206), powinności określone w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. są
ustanowieniem szczególnej zasady lojalności pracownika względem pracodawcy, z
której przede wszystkim wynika obowiązek powstrzymania się pracownika od
4
działań zmierzających do wyrządzenia pracodawcy szkody czy nawet ocenianych
jako działania na niekorzyść pracodawcy. W takich sytuacjach zachowanie
pracownika powinno być oceniane w ten sposób, że nacisk należy położyć nie tyle
na zawiniony (niezawiniony) bądź też legalny (bezprawny) charakter jego
zachowania się, ile na zachowanie przez niego lojalności względem pracodawcy.
Wyrażony w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. obowiązek pracownika, by „dbał o dobro zakładu
pracy, chronił jego mienie oraz zachował w tajemnicy informacje, których
ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”, jest określany powszechnie -
w skrócie - jako obowiązek dbałości o interesy pracodawcy. W związku z tym, że
przedmiotem obowiązku dbałości pracownika jest całokształt interesów
majątkowych i niemajątkowych zakładu pracy, należy uznać, że obowiązek ten
dotyczy konkretyzacji sposobu korzystania ze wszystkich uprawnień, jeżeli
czynienie użytku ze swego prawa może rzutować na dobro zakładu pracy.
Przedmiotem wskazanej powinności może być zarówno nakaz właściwego
korzystania z uprawnień wprost określających pozycję pracownika jako strony
stosunku pracy, jak i nakaz właściwego korzystania z innych uprawnień niż
pracownicze. W konkretnej sytuacji faktycznej okazać się bowiem może, że
korzystanie z takich uprawnień pozostaje w kolizji z dobrem pracodawcy, innych
pracowników, wspólnym dobrem załogi lub dobrem wspólnie prowadzonej
działalności (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4 lutego 2011 r., II PK 199/10, OSNP
2012 nr 7-8, poz. 90 i z 2 marca 2011 r., II PK 204/10, LEX nr 817517). Kwestia,
czy w konkretnym przypadku należy w taki sposób ocenić zachowanie pracownika
przy wykonywaniu obowiązków niewynikających wprost ze stosunku pracy, co
uzasadnia rozwiązanie z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem, nie może
zapaść więc w oderwaniu od konkretnych okoliczności sprawy, a zatem jest to
przede wszystkim problem faktyczny, a tym samym jego rozstrzygnięcie zależy od
okoliczności faktycznych każdej sprawy, wobec czego nie ma możliwości
wytyczenia abstrakcyjnego jego rozwiązania rozumianego jako rozstrzygnięcie o
istotnym zagadnieniu prawnym.
5
Skarżący nie zdołał więc przekonać o potrzebie rozpoznania jego skargi
przez Sąd Najwyższy, w związku czym należało postanowić jak w sentencji
(art. 3989
k.p.c. i art. 39821
w związku z art. 108 § 1 k.p.c.).
eb