Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

J. G. (1) została oskarżona o to, że

w dniu 6 sierpnia 2013 roku w C. na terenie posesji przy ul. (...) wraz z J. H. (1), P. H., M. O., M. M., T. M., Ł. G. i J. G. (2) brała udział w bójce w której naraziła uczestników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art.156 §1 k.k. lub art.157 § 1 k.k., a w której Ł. G. doznał obrażeń w postaci stłuczenia i otarcia przedramienia lewego i stłuczenia okolic biodra lewego skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni siedmiu, J. G. (2) doznał obrażeń w postaci stłuczenia otarcia skóry ucha prawego, dwa linijne krwiaki podskórne grzbietu, stłuczenie i otarcie skóry okolicy obu łokci, stłuczenia i otarcia skóry obu nadgarstków skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7, J. H. (2) doznała obrażeń w postaci stłuczenia głowy, punktowej rany tłuczonej okolicy skroniowej lewej, zaburzeń czynnościowych Ośrodkowego Układu Nerwowego pod postacią wymiotów w wywiadzie skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7

tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k.

J. G. (2) został oskarżony o to, że

w dniu 6 sierpnia 2013 roku w C. na terenie posesji przy ul. (...) wraz z J. H. (1), P. H., M. O., M. M., T. M., J. G. (1) i Ł. G. brał udział w bójce w której naraził uczestników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art.156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k., a w której J. G. (1) doznała obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy w okolicy potylicznej, linijny krwiak podskórny ramienia lewego, otarcia skóry łokcia lewego, stłuczenia i otarcia skóry obu kolan, stłuczenia okolicy podbrzusza skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7, Ł. G. doznał obrażeń w postaci stłuczenia i otarcia przedramienia lewego i stłuczenia okolicy biodra lewego skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7, J. H. (2) doznała obrażeń w postaci stłuczenia głowy, punktowej rany tłuczonej okolicy skroniowej lewej, zaburzeń czynnościowych Ośrodkowego Układu Nerwowego pod postacią wymiotów w wywiadzie skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7

tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k.

Ł. G. został oskarżony o to, że

w dniu 6 sierpnia 2013 roku w C. na terenie posesji przy ul. (...) wraz z J. H. (1), P. H., M. O., M. M., T. M., J. G. (1) i J. G. (2) brał udział w bójce w której naraził uczestników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art.156 § 1 k.k. lub art.157 § 1 k.k., a w której J. G. (1) doznała obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy w okolicy potylicznej, linijny krwiak podskórny ramienia lewego, otarcia skóry łokcia lewego, stłuczenia i otarcia skóry obu kolan, stłuczenia okolicy podbrzusza skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7, J. G. (2) doznał obrażeń w postaci stłuczenia i otarcia skóry ucha prawego, dwa linijne krwiaki podskórne grzbietu, stłuczenie i otarcie skóry okolicy obu łokci, stłuczenie i otarcie skóry obu nadgarstków skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7, J. H. (2) doznała obrażeń w postaci stłuczenia głowy, punktowej rany tłuczonej okolicy skroniowej lewej, zaburzeń czynnościowych Ośrodkowego Układu Nerwowego pod postacią wymiotów w wywiadzie skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała poniżej dni 7

tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k.

Pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. stanęli również J. H. (1), P. H., M. O., M. M. i T. M..

Wyrokiem z dnia 25 marca 2016 roku, sygn. akt III K 407/14, Sąd Rejonowy w Częstochowie orzekł:

1. oskarżonych Ł. G., J. G. (2), T. M., P. H. i M. O. uznał za winnych tego, że w dniu 6 sierpnia 2013 roku w C. na terenie posesji przy ul. (...) brali udział w bójce, w której wzajemnie zadawano sobie uderzenia rękami, szarpano, kopano, a dodatkowo P. H. rzucił cegłą, T. M. i M. O. używali kijów, tym samym uczestnicy byli narażeni na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. .lub art.157 § 1 k.k., to jest za winnych popełnienia czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 158 § 1 k.k. i na mocy art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 37a k.k. i art. 34 § 1 i §1a k.k. oraz art. 35 § 1 k.k. wymierzył: oskarżonym Ł. G., J. G. (2), T. M. i M. O. kary po 1 rok ograniczenia wolności w postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, a oskarżonemu P. H. karę 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności w postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym;

2. na mocy art. 66 § 1 i 2 k.k. i art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonych: J. G. (1), J. H. (1) i M. M. o czyn polegający na tym, że w dniu 6 sierpnia 2013 roku w C. na terenie posesji przy ul. (...) brały udział w bójce, w której wzajemnie się szarpały i uderzały, narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art.156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k. co wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 158 § 1 k.k., warunkowo umorzył na okres próby wynoszący 1 rok od uprawomocnienie się wyroku;

3. na podstawie art. 67 § 3 k.k. w związku z art. 47 § 1 k.k. orzekł nawiązkę zobowiązując oskarżone: J. G. (1), J. H. (1) i M. M. do zapłaty na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej kwoty po 200 złotych;

4. na podstawie art. 29 ustawy prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. K. adwokacka w C. kwotę 3420 złotych powiększoną o podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonej J. G. (1) na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego oraz oskarżonym J. G. (2) i Ł. G. na etapie postępowania sądowego;

5. na mocy art. 44 § 2 k.k. orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych nr I pod pozycją od 1-4;

6 . na podstawie art. 627 k.p.k. w związku z art. 2 ust. 1 pkt 3 i 4, art. 2 ust. 2 i art. 7 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym wydatki w kwocie po 101,23 zł oraz opłaty: w wysokości 60 złotych od oskarżonych: J. G. (1), J. H. (1) i M. M. oraz w wysokości 180 złotych od oskarżonych: Ł. G., J. G. (2), T. M. i M. O. oraz w wysokości 300 złotych od oskarżonego P. H., a na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonych J. G. (1), Ł. G. i J. G. (2) od ponoszenia kosztów sądowych w pozostałym zakresie, wydatkami w tej części obciążając Skarb Państwa.

Powyższy wyrok uprawomocnił się bez zaskarżenia w stosunku do oskarżonych J. H. (1), P. H., M. O., M. M. i T. M..

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniosła natomiast obrońca oskarżonych J. G. (1), J. G. (2) oraz Ł. G. w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach 1,2,3 oraz 6 dotyczących tych oskarżonych. Skarżąca zarzuciła:

1. rażącą obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

• przepisu art. 25 § 1 k.k. oraz 25 § 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż oskarżona J. G. (1) nie działała w ramach kontratypu obrony koniecznej, zaś oskarżeni Ł. G. oraz J. G. (2) nie działali w ramach przepisu art. 25 § 3 k.k. tj. przekroczenia granic obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,

• przepisu art. 54 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie w stosunku do oskarżonego J. G. (2);

2. rażącą obrazę przepisów mającą wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

• przepisu art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego zebranego w sprawie i pominięcie okoliczności, iż oskarżeni J. G. (2) oraz Ł. G. pozostawali pod wpływem strachu i wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,

• przepisu art. 201 k.p.k. poprzez nieuzasadnione oddalenie wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych psychiatrów w sytuacji braku wzglądu do dokumentacji medycznej oskarżonej J. G. (1) biegłych wydających opinię w przedmiotowej sprawie,

• przepisu art. 170 § 1 pkt 3 k.p.k. poprzez nieuzasadnione oddalenie wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychologii, gdy koniecznym stało się ustalenie, czy wobec stwierdzonych u oskarżonej zaburzeń depresyjno – lękowych mogła ona w momencie czynu pozostawać w stanie strachu lub wzburzenia;

3. z tzw. ostrożności procesowej zarzut rażącej niewspółmierności kary ograniczenia wolności wymierzonej oskarżonym J. G. (2) oraz Ł. G., która jest niewspółmierna do stopnia zawinienia, a nadto jej wykonywanie znacznie utrudniać będzie kontynuowanie nauki przez oskarżonych.

Podnosząc wskazane zarzuty obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie, ewentualnie zaś o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy w zakresie podniesionych w niej zarzutów obrazy prawa materialnego i prawa procesowego nie zasługiwała na uwzględnienie. Zasadny okazał się jedynie zarzut rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonym J. G. (2) i Ł. G., co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku w sposób, o którym będzie mowa w dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Na wstępie należało zaznaczyć, iż analiza zgromadzonego w sprawie materiału procesowego wykazała, że Sąd I instancji dokonał należytej i wnikliwej oceny przeprowadzonych w niej dowodów, która uwzględnia ich rzeczywistą treść, zachodzące pomiędzy nimi relacje oraz nie narusza zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Poczynione w jej następstwie ustalenia faktyczne oddają zatem rzeczywisty przebieg wypadków jakie rozegrały się pomiędzy oskarżonymi w niniejszej sprawie osobami w dniu 6 sierpnia 2013 roku, które wskazują, że wszyscy ich uczestnicy dopuścili się udziału w bójce. Przyjęte w zaskarżonym wyroku stanowisko co do winy i sprawstwa oskarżonych zostało następnie przekonująco przedstawione w uzasadnieniu tego orzeczenia, które spełnia wymogi określone w art. 424 k.p.k., precyzyjnie wskazując czym kierował się Sąd Rejonowy czyniąc określone ustalenia faktyczne i prawne.

Przechodząc do analizy poszczególnych zarzutów zawartych w apelacji obrońcy, na wstępie wymagało uwagi, że te określone przez skarżącą jako dotyczące obrazy prawa materialnego nie zostały sformułowane prawidłowo. Względna przyczyna odwoławcza z art. 438 pkt 1 k.p.k. zachodzi bowiem wówczas, gdy określony przepis prawa materialnego został wadliwie zastosowany lub niezastosowany w orzeczeniu, które oparto na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Na tym tle w orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że nie można więc mówić o naruszeniu przepisów prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia, w ocenie skarżącego, jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych powołanych w jego podstawie (tak m.in. SN w post. z 21.10.2013 r., II KK 260/13, Prok. i Pr. - wkł. 2014/1/19). Przyjęcie, że określony sprawca czynu zabronionego działał w obronie koniecznej w rozumieniu art. 25 § 1 k.k. lub z przekroczeniem jej granic stosownie do art. 25 § 2 lub § 3 k.k., jest zaś uzależnione od konkretnych ustaleń faktycznych. Wykazanie, że oskarżona J. G. (1) działała w warunkach art. 25 § 1 k.k., a pozostali oskarżeni, których dotyczy postępowanie odwoławcze, art. 25 § 3 k.k. wymagało zatem zakwestionowania prawidłowości ustaleń faktycznych przyjętych w tym zakresie u podstaw zaskarżonego wyroku, a nie naruszenia przepisów prawa materialnego. Skarżąca uczyniła to zresztą podnosząc zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. oraz następnie w uzasadnieniu apelacji zarzucając Sądowi Rejonowemu dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Uwzględniając powyższe okoliczności, zarzut obrazy przepisów prawa materialnego i naruszenia powyższych przepisów prawa procesowego należało rozpoznać łącznie i to zasadniczo przez pryzmat względnej przesłanki odwoławczej z art. 438 pkt 3 k.p.k., a zatem jako zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Analizując zasadność argumentacji podniesionej przez skarżącą w kontekście działania oskarżonych w ramach kontratypu obrony koniecznej (co do oskarżonych Ł. i J. G. (2) w warunkach przekroczenia jej granic) niejako na wstępie należało ponownie podkreślić, iż Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że każda z tych osób uczestniczyła w bójce w rozumieniu art. 158 § 1 k.k. W takiej zaś sytuacji możliwość powoływania się na obronę konieczną jako okoliczność wyłączającą bezprawność czynu (art. 25 § 1 k.k.) lub jego karalność (art. 25 § 3 k.k.) kształtuje się nieco inaczej niż w przypadku innych czynów zabronionych. W orzecznictwie sądowym i poglądach doktryny panuje zgoda co do tego, że w przypadku bójki wszyscy jej uczestnicy występują w podwójnej roli – atakujących i jednocześnie broniących się. Tego rodzaju charakter działania sprawców, wynikający z samej istoty analizowanego przestępstwa powoduje, że działaniem w obronie koniecznej w ramach bójki jest jedynie interwencja w celu likwidacji takiego zdarzenia albo obrona osoby niezdolnej do dalszego udziału w bójce bądź odciąganej od udziału w bójce, jak też obrona osoby, która mimo wycofania się z bójki jest nadal atakowana. Nie działa natomiast w obronie koniecznej ten kto włącza się do bójki w celu przyjścia z pomocą jednemu z jej uczestników, bo w ten sposób powiększa tylko krąg bijących się osób, potęgując tym samym niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia uczestników zajścia lub znajdujących się w jego pobliżu. Celem takiej interwencji jest bowiem interes konkretnego uczestnika lub uczestników bójki, a nie przywrócenie stanu zgodnego z porządkiem prawnym (por. wyr. SN z 27.07.1971 r., IV KR 119/71, OSNKW 1971/12/190, wyr. SN z 2.04.2009 r., IV KK 397/08, Prok. i Pr.- wkł. 2009/10/7, wyr. Sądu Apel. w Krakowie z 26.03.2013 r., II AKa 27/13, KZS 2013/6/80, Kodeks Karny. Komentarz pod red. A. Zolla, Zakamycze 2004, t. I, s. 473-474).

Przenosząc powyższe uwagi a grunt rozpoznawanej sprawy należało uznać, iż zgromadzony w niej materiał dowodowy nie dawał podstaw, aby przyjąć, że którakolwiek z osób oskarżonych w przedmiotowym postępowaniu działała w obronie koniecznej w rozumieniu art. 25 § 1 k.p.k. Wręcz przeciwnie, ich zachowanie jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy przybrało postać klasycznej bójki, w której obie strony występowały w podwójnej roli atakujących i broniących się. W pierwszej kolejności wskazuje na to już sam początkowy etap zdarzenia. Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy na podstawie wiarygodnych zeznań świadka P. B., oskarżony J. G. (2) już po tym jak wraz z bratem i matką wjechał kierowanym przez siebie samochodem na podwórko posesji przy ul. (...), pierwszy udał się w kierunku grupy zachowujących się prowokacyjnie mężczyzn, wśród której znajdowali się także oskarżeni P. H., M. O. i T. M. przyjmując przy tym konfrontacyjną postawę. W tym zakresie Sąd I instancji słusznie zaznaczył, iż powyższy świadek, jak wynika z jego zeznań, próbował werbalnie odwieźć oskarżonego od takiego zachowania, ten jednak udał się w kierunku powyżej wskazanej grupy mężczyzn, w tym M. O.. Warto zaznaczyć, iż sam J. G. (2) przyznał, że początkowo zakładał, iż w zaistniałej sytuacji będzie bił się z tym ostatnim „jeden na jeden”. Okoliczność tę potwierdza wiarygodny fragment wyjaśnień Ł. G., który wskazał dodatkowo, że gdy jego brat zdecydowanie ruszył w kierunku M. O., ten początkowo cofnął się w kierunku swoich kolegów, a mimo to J. G. (2) nadal zmierzał w jego stronę. Powyższa sytuacja, zgodnie z prawidłowo ustalonym przez Sąd Rejonowy przebiegiem zdarzenia, zaowocowała ostatecznie wzajemnym stosowaniem przemocy. P. H. próbował bowiem uderzyć J. G. (1), która podeszła do miejsca, gdzie przebywał jej syn. W następstwie tego zachowania J. G. (2), powstrzymał rękę napastnika, ale następnie uderzył go co bezpośrednio zainicjowało bójkę będącą przedmiotem niniejszego postępowania, do której kolejno włączyli się Ł. G. oraz M. O. i T. M.. Odwołując się ponownie do zeznań P. B. oraz A. J., należy podkreślić, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że krytyczne zdarzenie przedstawiało się tak jak wskazuje to skarżąca w uzasadnieniu apelacji. Zawarte tam argumenty sugerują bowiem, że rodzina G. została nagle zaatakowana przez pozostałych oskarżonych, co nawet w świetle wyjaśnień J. G. (2) i Ł. G. niewątpliwie nie miało miejsca. W rzeczywistości, jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, zdarzenie rozwijało się dynamicznie i choć faktycznie pozostali jego uczestnicy sami uprzednio zachowywali się prowokacyjnie, byli w przewadze liczebnej oraz następnie w trakcie bójki posługiwali się określonymi przedmiotami, okoliczności te zostały przytoczone przez skarżącą w sposób dowolny, w oderwaniu od pozostałych faktów i przez to nie mogły potwierdzać argumentacji i wniosków prezentowanych w apelacji. Obrońca również w dość dowolny sposób odwołała się do wyjaśnień złożonych przez J. G. (1), w świetle których, jej zdaniem oskarżona miała zostać zaatakowana przez M. M. i J. H. (1) kiedy starała się telefonicznie zawiadomić Policję. Owszem, jak prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy jedna z oskarżonych uniemożliwiała jej to, jednakże obrońca pomija już, że następnie J. G. (1) udała się po łopatkę, młotek i klucz do zmiany kół samochodowych, które co sama przyznała zamierzała przekazać swoim synom, uczestniczącym już wówczas w bójce z pozostałymi mężczyznami. Tego rodzaju zachowanie, niewątpliwie zaś nie jest działaniem w celu likwidacji bójki, tylko klasycznym przykładem przyjścia z pomocą jednej ze stron, które jak już wspomniano wyżej potęguje niebezpieczeństwo takiego zdarzenia. Jednocześnie należy podkreślić, że takiej osobie, w tym wypadku J. G. (1), nie przysługuje prawo obrony koniecznej nawet jeżeli została następnie zaatakowana przez inne osoby. Wreszcie nie sposób pominąć, że sama oskarżona, aktywnie stosowała przemoc wobec pozostałych dwóch kobiet uczestniczących w zdarzeniu, uderzając zarówno M. M. i J. H. (1), przy czym tą ostatnią jednym z metalowych przedmiotów, który miała zamiar przekazać swoim synom powodując u niej obrażenia ciała. Nie zasługuje przy tym na aprobatę bezkrytyczne odwoływanie się do wyjaśnień J. G. (1), które wprawdzie potwierdzają argumentację skarżącej, trafnie jednak z powodów wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w najistotniejszych punktach nie mogły zostać uznane za wiarygodne. W tym zakresie należało ponownie zgodzić się z Sądem Rejonowym, że generalnie wyjaśnienia wszystkich oskarżonych, także tych, którzy nie zaskarżyli wydanego w I instancji orzeczenia, nie oddawały rzeczywistego przebiegu wydarzeń. Każda ze stron starała się bowiem przedstawić w roli osób napadniętych, przeciwników zaś jako agresorów. Stąd też, największą wartość dowodową w niniejszej sprawie należało przyznać, wskazanym wyżej zeznaniom P. B. i A. J. oraz funkcjonariusza Policji J. P.. Ten ostatni, choć przybył na miejsce zdarzenia w jego końcowym etapie, podał natomiast, że gdy przystąpił do likwidacji bójki i wezwał jej uczestników do zachowania spokoju, aby osiągnąć ten efekt wobec J. G. (2) musiał użyć pałki służbowej, gdyż oskarżony ten mimo obecności funkcjonariuszy Policji nie reagował na wydawane polecenia i w dalszym ciągu bił T. M.. Reasumując, wskazane wyżej okoliczności związane z przebiegiem zdarzenia, w tym głównie zachowaniami samych oskarżonych, których dotyczyło niniejsze postępowanie odwoławcze, wykluczało możliwość przyjęcia, że w którymkolwiek momencie działali oni w warunkach obrony koniecznej. W związku z tym, nie było również potrzeby rozważania, czy Ł. G. i J. G. (2) przekroczyli granice tego kontratypu. Zdarzeniom takim jak to będące przedmiotem niniejszej sprawy, z logicznego punktu widzenia zawsze zresztą towarzyszą silne emocje. Nie ma jednak żadnych podstaw, aby w świetle wskazanych faktów miało to rzutować na możliwość pociągnięcia oskarżonych do odpowiedzialności karnej za czyn z art. 158 § 1 k.k.

Niezasadne okazały się także pozostałe podniesione w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo oddalił zgłoszone w toku przewodu sądowego na rozprawie głównej wnioski dowodowe o dopuszczenie uzupełniającej opinii biegłych z zakresu psychiatrii i opinii biegłego zakresu psychologii. Co do tej pierwszej wskazać należy, iż oskarżona J. G. (1) w związku zaistniałymi w dochodzeniu wątpliwościami co do jej poczytalności została poddana badaniu przez biegłych lekarzy psychiatrii. Biegli zapoznali się z zarzutem stawianym oskarżonej, jej relacją odnośnie przebiegu krytycznego zdarzenia oraz przede wszystkim z dokumentacją medyczną przedstawioną osobiście przez badaną, w postaci zaświadczeń ze szpitalnej izby przyjęć, karty leczenia szpitalnego oraz aktualnych wyników badań EEG. W świetle tych dokumentów biegli w dacie sporządzania opinii mieli pełną wiedzę, że u oskarżonej, także w nieodległej przeszłości stwierdzano podejrzenia określonych schorzeń dotyczących zdrowia psychicznego oraz pozytywne rozpoznanie zaburzeń depresyjno – lękowych. Biegli odebrali również wywiad od oskarżonej, z którego wynikało także, że zażywa leki O., T., V., a w przeszłości S.. Wreszcie, w toku badania mieli możliwość bezpośredniej obserwacji zachowania oskarżonej i jej reakcji na zadawane pytania. W tym stanie rzeczy wydana na użytek niniejszego postępowania opinia sądowo – psychiatryczna, winna zostać uznana za pełną, jasną i pozbawioną sprzeczności, zaś okoliczności podnoszone przez obrońcę nie uzasadniały konieczności dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej. Przede wszystkim, jak już wspomniano, biegli w dacie opiniowania stanu zdrowia psychicznego oskarżonej, także w kontekście okoliczności z art. 31 § 1 i § 2 k.k., posiadali informacje o podejmowanym przez nią leczeniu farmakologicznym, a mimo to we wnioskach końcowych opinii stwierdzili, że w czasie popełnienia zarzucanego jej czynu miał w pełni zachowaną zdolność do rozpoznania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem. W tej sytuacji ponowne weryfikowanie możliwości wpływu zażywanych przez J. G. (1) leków na stan jej poczytalności było niewątpliwie zbędne. Sąd Okręgowy w toku rozprawy apelacyjnej dopuścił wnioskowany przez obrońcę dowód z dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia J. G. (1). Jej treść również jednak nie wskazywała na potrzebę dopuszczenia dowodu wskazywanego przez skarżącą. Zresztą jak już podniesiono wyżej, oskarżona w toku badania przedstawiła dokumenty związane z jej stanem zdrowia, które zostały uwzględnione przez biegłych na etapie sporządzanej przez nich opinii. Wobec przedstawionego wcześniej braku jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że J. G. (1) w dniu 6 sierpnia 2013 roku działała w stanie wyższej konieczności, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie było potrzeby dopuszczania dowodu z opinii biegłego psychologa na okoliczność czy w czasie krytycznego zdarzenia znajdowała się w stanie silnego wzburzenia czy też towarzyszyło się uczucie strachu. Złożony w tym zakresie wniosek dowodowy obrońcy został zatem także prawidłowo oddalony przez Sąd Rejonowy. W kontekście zawartych w tym zakresie w apelacji zarzutów trzeba ponownie podkreślić, iż powoływane przez obrońcę stany emocjonalne mogły i zapewne towarzyszyły oskarżonej, zważywszy na charakter krytycznego zdarzenia, co jest rzeczą całkowicie normalną w tego typu przypadkach. Niemniej jednak, prawidłowo ustalone przez Sąd Rejonowy zachowania J. G. (1), niewątpliwie potwierdzające, że czynnie uczestniczyła w bójce, nie mogły mieć znaczenia dla oceny jej zachowania z punktu widzenia winy, sprawstwa i kwalifikacji prawnej przypisanego czynu zabronionego. Okoliczności eksponowane przez obrońcę zyskiwały natomiast na znaczeniu na etapie wyboru reakcji karnoprawnej jej zachowań z dnia 6 sierpnia 2013 roku, co jak wskazuje uzasadnienie zaskarżonego wyroku miał na względzie Sąd Rejonowy podejmując rozstrzygnięcie o warunkowym umorzeniu postępowania co do tej oskarżonej.

Przechodząc do zarzutów dotyczących wymiaru kary, tak jak na wstępie należy zaznaczyć, iż skarżąca niezasadnie w tym zakresie odwołuje się do obrazy prawa materialnego, zarzucając zresztą naruszenie art. 54 § 2 k.k. dotyczącego przypadku, który w niniejszej sprawie nie występował. W tym ostatnim zakresie chodziło raczej zapewne o art. 54 § 1 k.k. O obrazie prawa materialnego w zakresie orzeczenia o karze można mówić jedynie wówczas, gdy Sąd orzeknie karę poniżej dolnej lub powyżej górnej granicy ustawowego zagrożenia wchodzącego w grę w danym przypadku lub nie zastosuje przepisu, którego zastosowanie w danym przypadku było obligatoryjne, np,: przewidującego orzeczenie jednego ze środków karnych. Żaden z tych przypadków w niniejszej sprawie niewątpliwie jednak nie zaistniał, a zatem nie można zasadnie twierdzić, że Sąd I instancji orzekając karę w stosunku do J. G. (2), istotnie posiadającego status sprawcy młodocianego, dopuścił się obrazy prawa materialnego. Niezależnie od powyższego, oceniając podniesiony w dalszej kolejności przez obrońcę zarzut rażącej niewspółmierności kary należało uznać, że jest on trafny. Sąd Rejonowy, stosując stan prawny obowiązujący w zakresie prawa materialnego po 1 lipca 2015 roku sięgnął po podstawę z art. 37a k.k., niemniej jednak z uwagi na przedmiotowe i podmiotowe okoliczności niniejszej sprawy niezasadnie orzekł wobec oskarżonych J. G. (2) i Ł. G. karę ograniczenia wolności, która co słusznie podnosi skarżąca byłaby w tym wypadku niewspółmierna. Odwołując się do okoliczności faktycznych zdarzenia przyjętych u podstaw zaskarżonego wyroku należy zaznaczyć, iż to nie zachowania oskarżonych i J. G. (1) stało się przyczyną, która go zainicjowała. Niewątpliwie to nie oni, tylko inne osoby niejako sprowokowały J. G. (2) do zachowań, które stały się bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia bójki. Nie bez znaczenia był w tym wypadku także fakt, iż wszyscy oskarżeni których dotyczyło niniejsze postępowanie odwoławcze pozostawali w konflikcie ze zdecydowaną większością mieszkańców posesji przy ul. (...) w C.. Ów konflikt, a także zachowania podjęte w trakcie zdarzenia przez oponentów oskarżonych, polegające na wulgarnym obrażaniu ich matki niewątpliwie musiały wywołać u tych ostatnich, eksponowane przez skarżącą silne emocje, co wymagało potraktowania tej okoliczności w kategoriach łagodzących na etapie wymiaru kary. Wreszcie, na co zwrócił też uwagę Sąd Rejonowy przedmiotowe zdarzenie miało zasadniczo w życiu obu oskarżonych charakter incydentalny. Przeprowadzone w sprawie dowody wskazują, że obaj przestrzegają porządku prawnego, kontynuują naukę, a oskarżony J. G. (2) dodatkowo podjął pracę. W tej sytuacji, w ocenie Sądu Okręgowego w pełni uzasadnionym jest wniosek, że wobec oskarżonych w niniejszej sprawie należało orzec karę łagodniejszego rodzaju niż uczynił to Sąd Rejonowy tj. karę grzywny. Nie bez znaczenia dla tego rozstrzygnięcia była również okoliczność, iż w związku z aktualną sytuacją życiową oskarżonych, tj. faktu pobierania nauki w systemie dziennym przez Ł. G. oraz wykonywaniem pracy zarobkowej przez J. G. (2), konieczność świadczenia przez nich nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w ramach kary ograniczenia wolności mogłoby stwarzać dla nich dodatkowe, a przy tym nieuzasadnione dolegliwości. Dokonując zmiany zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec obu oskarżonych kary grzywny Sąd Okręgowy kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 § 1 i 2 k.k. Wobec oskarżonego J. G. (2) orzeczono grzywnę w ilości 50 stawek dziennych, zaś wobec oskarżonego Ł. G. w wysokości 30 stawek dziennych. Choć, jak już wspomniano J. G. (2) jest sprawcą młodocianym w rozumieniu art. 115 § 10 k.k., mimo to jego udział w bójce był bardziej aktywny, o czym świadczy przede wszystkim fakt, że kontynuował swoje bezprawne zachowanie mimo podjęcia interwencji przez funkcjonariuszy Policji. Ponadto, uprzednio dopuścił się również czynu zabronionego z art. 190 § 1 k.k., w związku z którym wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 3 lutego 2015 roku, III K 720/14 warunkowo umorzono postępowanie karne. Dodać należy, iż za łagodniejszym wymiaru kary w przypadku Ł. G. przemawiała także okoliczność, że sam w wyniku zdarzenia doznał pewnych obrażeń ciała. Ustalając wysokość jednej stawki w przypadku obu oskarżonych na kwotę 50 złotych, Sąd Okręgowy miał na względzie przesłanki z art. 33 § 3 k.k., w tym zwłaszcza możliwości zarobkowe obu oskarżonych, którzy jako osoby młode i nie leczące się na żadne schorzenia nie powinni mieć większych problemów z uzyskaniem środków pieniężnych na uiszczenie grzywny. W tym zakresie Sąd Okręgowy miał oczywiście w polu widzenia, że oskarżony Ł. G. podejmuje obecnie naukę w systemie dziennym, niemniej jednak, nie wyklucza to podjęcia przez niego zatrudnienia o charakterze dorywczym które pozwoli mu na zapłatę orzeczonej wobec niego kary. Jak zwróciła uwagę sama skarżąca będzie to zresztą możliwe także z uwagi na trwający w czasie rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu odwoławczym okres wakacyjny, a niezależnie od tego wpłynie na oskarżonego wychowawczo. Kończąc ten wątek dodać należy, iż stosownie do art. 49 § 1 k.k.w. istnieje możliwość ubiegania przez oskarżonych o uiszczenie grzywny w ratach.

Z uwagi na zaskarżenie wyroku w całości także co do oskarżonej J. G. (1), należało zaznaczyć, iż zastosowana co do niej reakcja karnoprawna w postaci środka probacyjnego - warunkowego umorzenia postępowania była w pełni uprawiona z uwagi na okoliczności podmiotowe i przedmiotowe niniejszej sprawy. Z tych względów trafnym było również ustalenie okresu próby w wymiarze minimalnym w świetle art. 67 § 1 k.k. Za rażąco niewspółmierne nie mogło być przy tym uznane orzeczenie wobec oskarżonej przez Sąd Rejonowy świadczenia pieniężnego. Jego wysokość niewątpliwie nie jest znaczna, a z drugiej strony będzie ono stanowić dla J. G. (1) dolegliwość, uzasadnioną popełnieniem przez nią czynu zabronionego.

Procesową podstawę zmiany zaskarżonego orzeczenia w powyższej wskazanej części dotyczącej oskarżonych J. G. (2) i Ł. G. stanowił art. 437 § 1 k.p.k., zaś w zakresie prawa materialnego art. 37a k.k. i art. 33 § 1 i § 3 k.k. Konsekwencją zmiany rodzaju kary przez Sad odwoławczy była również konieczność uchylenia zawartego w wyroku Sądu I instancji orzeczenia o opłacie. W pozostałej części z uwagi na niezasadność zarzutów podniesionych przez skarżącą oraz braku ujawnienia okoliczności określonych w art. 439 § 1 k.p.k., art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k. zaskarżony wyrok na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymano w mocy.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej za obronę z urzędu udzieloną oskarżonym w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26.05.1982 roku Prawo o adwokaturze oraz § 4 ust. 1 i § 7 w zw. z § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Uwzględniając aktualną sytuację osobistą, majątkową i zarobkową oskarżonych, a nadto konieczność uiszczenia przez J. G. (1) świadczenia pieniężnego, a Ł. G. i J. G. (2) kar grzywny, Sąd na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z 23.06.1973 r. zwolnił ich od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa. W przypadku oskarżonych Ł. G. i J. G. (2), dotyczy to również opłaty, która w zaistniałej sytuacji procesowej należałoby określić na nowo za obie instancje.