Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSO Katarzyna Sałaj - Alechno

Protokolant: Małgorzata Dąbrowska

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2016 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w K.

o zapłatę

1.uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym tut. Sądu z dnia 9 września 2013 roku syg. II Nc 275/13 w części dotyczącej zasądzonych odsetek i w tym zakresie zasądza od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w K. na rzecz (...) sp. z o.o z siedzibą w W. od kwoty 162.393,13 zł (sto sześćdziesiąt dwa tysiące trzysta dziewięćdziesiąt trzy złote 13/100) :

- odsetki ustawowe od dnia 1 sierpnia 2013r. do dnia 31.12.2015r.

- odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

2. w pozostałym zakresie nakaz zapłaty utrzymuje w mocy;

3. zasądza od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w K. na rzecz(...) sp. z o.o z siedzibą w W. kwotę 7.217 zł ( siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sygn. akt II C 489/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 sierpnia 2013 roku (data prezentaty k.4) powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, aby pozwani Z. S., A. M. – (...) sp. z o.o. w K. zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 162.393,13 zł z weksla wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych kosztów postępowania.

Powód wskazał, że jest w posiadaniu weksla własnego, zaopatrzonego klauzulą bez protestu, wystawionego w W., na podstawie którego pozwani są zobowiązani zapłacić powodowi łączną kwotę 162.393,13 zł. Weksel nie został wykupiony przez pozwanych w terminie zapłaty ,tj. w dniu 31 lipca 2013 roku i pomimo wezwania do zapłaty sumy wekslowej, pozwani nie dokonali wymaganej zapłaty. Powód wskazał, że żąda zapłaty odsetek ustawowych liczonych od dnia 1 sierpnia 2013 roku, który jest pierwszym dniem wymagalności należności wekslowej, do dnia zapłaty.

Pozwani Z. S. i A. S. nie prowadzą działalności gospodarczej związanej z dochodzonym roszczeniem.

W dniu 9 września 2013 roku, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał pozwanym, aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 162.393,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2.030 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty albo wnieśli w tym terminie do tutejszego Sądu zarzuty (k.17).

W dniu 7 października 2013 roku (koperta k. 64), pozwani złożyli zarzuty od nakazu zapłaty, wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa w całości, wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty oraz o zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Względnie, w razie uznania przez Sąd roszczenia powoda za zasadne, wnieśli o rozłożenie świadczenia na raty w trybie art. 320 k.p.c.

W uzasadnieniu zarzutów, pozwani wskazali, iż roszczenie powoda nie jest jeszcze wymagalne bowiem skierowane zawiadomienie o uzupełnieniu weksla wraz z wezwaniem do jego wykupienia nigdy do nich nie dotarło. W konsekwencji powód nie ma zatem możliwości dochodzenia odsetek sumy wekslowej. Niemożliwe było zatem uregulowanie powyższej należności czy też ocena zasadności roszczenia. Jednocześnie pozwani potwierdzili fakt zawarcia z powodem umowy pożyczki nr (...) sporządzoną w dniu 2 sierpnia 2012 roku. Brak wezwania do wykupu weksla uniemożliwił przy tym pozwanym zweryfikowanie czy należność, której domaga się powód jest zgodna z łączącym strony porozumieniem wekslowym.

Zarządzeniem z dnia 29 kwietnia 2015 roku stwierdzono, iż nakaz zapłaty z dnia 9 września 2013 roku jest prawomocny wobec pozwanych Z. S. i A. S..

Pismem procesowym z dnia 22 kwietnia 2016 roku (k.347), pełnomocnik powoda zmodyfikował powództwo w zakresie dotyczącym roszczeń odsetkowych. Wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 162.393,13 zł od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty. Zażądał ponadto zaznaczenia w wyroku, iż pozwana spółka znajduje się w likwidacji.

Do zamknięcia przewodu sądowego stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 2 sierpnia 2012 roku, powód (...) Sp. z o.o. w W. i Z. S. (...) Instytut (...) (pożyczkobiorca; osoba reprezentująca – pozwany Z. S.) zawarli umowę pożyczki nr (...), której przedmiotem było udzielenie pożyczki pieniężnej o wartości 148.770 PLN. Przedmiot dostawy stanowił laser (...)Wartość przedmiotu dostawy stanowiła kwotę 148.770 PLN. Waluta umowy została określona w polskich złotych (PLN). Marża została oznaczona w wysokości 5 %. Dostawa towaru nastąpiła za pośrednictwem (...) sp. z o.o.

Jako zabezpieczenie umowy został wystawiony przez Korzystającego weksel in blanco na zlecenie Finansującego wraz z deklaracją wekslową. Zgodnie z pkt. 10.1 porozumienia wekslowego, Pożyczkobiorca miał wystawić i wręczyć Finansującemu weksel własny niezupełny zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty. W treści pkt. 10.2 porozumienia ustalono, że jeśli Pożyczkobiorca nie wywiąże się ze zobowiązania, w szczególności nie zapłaci w określonym terminie pełnej wysokości należnej powodowi kwoty pieniężnej wynikającej z zawartej umowy, będzie on uprawniony do uzupełnienia treści weksla poprzez wpisanie m.in. sumy wekslowej w wysokości pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. od Pożyczkobiorcy, z tytułu nie wywiązywania się terminowego Pożyczkobiorcy ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy. W pkt. 10.3 porozumienia określono, że za datę uzupełnienia weksla, zgodnie z porozumieniem, będzie uważany dzień wysłania przez (...) sp. z o.o. do Pożyczkobiorcy listu zawiadamiającego o takim uzupełnieniu i wzywającego Korzystającego do zapłaty sumy wekslowej następnego dnia roboczego po upływie 7 dni kalendarzowych od daty uzupełnienia. Pozwani A. M. – (...) sp. z o.o. w K. (w osobie wiceprezesa Zarządu A. S.) zostali poręczycielami kredytu powoda. Dodatkowe zabezpieczenie umowy miała stanowić umowa przewłaszczenia.

(dowód: umowa pożyczki i umowa przewłaszczenia (k.285), weksel (k.6))

Powyższa umowa została wypowiedziana przez powoda z uwagi na zaprzestanie regulowania zobowiązań. Wypowiedzenie nastąpiło w dniu 19 kwietnia 2013 roku

Pismem z dnia 23 lipca 2013 roku, w związku z wypowiedzeniem umowy pożyczki nr (...), powód zawiadomił pozwanych o wypełnieniu weksla in blanco na kwotę 162.393,13 zł. Na sumę powyższą złożyły się: kwota 19.218,39 zł stanowiąca sumę należności zafakturowanych, a niezapłaconych, kwota 7.154,32 zł stanowiąca sumę odsetek od należności wymagalnych, kwota 136.020,42 zł stanowiąca saldo kapitału pozostałego do spłaty. Termin płatności został określony zgodnie z treścią porozumienia wekslowego na następny dzień roboczy po upływie siedmiu dni kalendarzowych od daty uzupełnienia weksla, tj. 31 lipca 2013 roku.

Pomimo wezwania do zapłaty pozwani nie uiścili żądanych kwot.

(dowód: zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy nr (...) (k.293), zawiadomienie o uzupełnieniu weksla (k.296),ogólne warunki umowy pożyczki (k. 287-289))

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Powód powoływał się na odpowiedzialność pozwanego Z. S. jako wystawcy weksla i odpowiedzialność pozwanych A. M. – (...) sp. z o.o. w K. jako poręczycieli weksla. Dlatego też za podstawę prawną żądania pozwu Sąd Okręgowy uznał przepis art. 47 ustawy prawo wekslowe (zwana dalej „ustawą”), który przewiduje solidarną odpowiedzialność wystawcy i poręczyciela weksla wobec posiadacza weksla. Poręczyciel wekslowy odpowiada przy tym tak samo, jak ten za kogo poręczył (art. 32 ustawy).

W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, iż pozwany Z. S. podpisał jako wystawca weksel in blanco, a A. M. – (...) sp. z o.o. w K. poręczyli za niego jako wystawcę weksla własnego in blanco. Poręczenie to spełnia wszystkie wymogi ważności poręczenia wekslowego, określone w art. 31 powołanej ustawy, a sam weksel in blanco został uzupełniony w sposób spełniający wymogi ważności weksla własnego (art. 101 ustawy).

Bezsporne było także, iż weksel przedstawiony przez powoda był wekslem in blanco o charakterze gwarancyjnym – miał bowiem zabezpieczać wierzytelności (...) sp. z o.o. wobec Z. S. z tytułu umowy pożyczki nr (...), co wynika zresztą wprost z treści porozumienia wekslowego (k.285).

Ustalony, gwarancyjny charakter weksla ma istotne znaczenie z uwagi na zakres przysługujących pozwanym zarzutów. W doktrynie i orzecznictwie jest utrwalony pogląd, iż treść art. 10 ustawy rozstrzyga o zakresie zarzutów przysługujących także poręczycielowi weksla in blanco , a ponadto iż granice odpowiedzialności poręczyciela wyznacza zakres zobowiązania osoby, za którą poręczył. Przykładowo wskazać można wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2011 roku, wydany w sprawie IV CSK 371/10, w którym stwierdzono, iż przewidziana w art. 32 zd. 1 ustawy formuła takiej samej odpowiedzialności poręczyciela, jak tego, za którego poręczył oznacza, że do czasu puszczenia weksla w obieg, poręczyciel może powoływać się na zarzuty przysługujące wystawcy weksla in blanco.

Dochodzenie przez powoda praw z weksla wystawionego przez dłużnika osobistego stwarza domniemanie istnienia wierzytelności wekslowej w wysokości sumy wekslowej i przerzuca ciężar dowodu przeciwnego na dłużnika ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 129/09, Lex nr 688047). Powód nie ma obowiązku wskazania już w pozwie tytułu dochodzonych kwot, a dopiero po wniesieniu zarzutów jest obowiązany do określenia, z czego wynika dochodzona pozwem kwota (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2011 r., VI ACa 546/11, LEX nr 1136133).

Pozwana (...) sp. z.o.o. w K. nie wykazała uregulowania należności i nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających wadliwości wyliczenia któregokolwiek ze składników należności objętej wekslem. Nie zwalczyła tym samym okoliczności wykazanych dowodami z umowy pożyczki i porozumienia wekslowego, not obciążeniowych, wezwań do zapłaty i zestawień wpłat. W lakoniczny sposób podnosiła, iż weksle nie zostały wypełnione zgodnie z porozumieniem wekslowym, nie wskazując na czym ta niezgodność miałaby polegać.

Zarzuty podnoszone przez pozwaną sprowadzały się w głównej mierze do twierdzenia, iż roszczenie powoda jako przedwczesne, nie jest jeszcze wymagalne. Wskazywała, iż zawiadomienie o uzupełnieniu weksla wraz z wezwaniem do jego wykupu nigdy do nich nie dotarło.

W ocenie Sądu powódka wykazała fakt wystosowania do pozwanej na adres rejestrowy za pośrednictwem Poczty Polskiej wypowiedzenia, not obciążeniowych i zawiadomienia o wypełnieniu weksla. Sąd uznał (wobec braku przeciwdowodów, niezależnie od gołosłownych twierdzeń pozwanej) za skuteczne dowody nadania oraz jako wystarczające dla uznania skutecznego dokonania doręczeń powyższych dokumentów pozwanej (zwłaszcza, że powód przedstawił dowody nadania wypowiedzeń i zawiadomień o wypełnieniu weksla k.294, k.298).

Podniesiony w piśmie procesowym z dnia 28 sierpnia 2015 roku (koperta k.308), zarzut pozwanej dotyczący braku podpisania wypowiedzenia przez osoby uprawnione do tego z ramienia strony powodowej (wobec nieprzedstawienia stosownych pełnomocnictw) należało pominąć, jako spóźniony na podstawie art. 207 § 6 w zw. z art. 493 § 1 k.p.c. Z uwagi na fakt, że pozwana dysponowała wypowiedzeniem, które zostało jej doręczone w świetle dołączonego dowodu nadania – argumenty dotyczące wadliwości wypowiedzenia powinny zostać podniesione najpóźniej w zarzutach. Już wówczas bowiem strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wiedziała o ewentualnych wadliwościach wypowiedzenia. Znajomość treści wypowiedzenia przez stronę determinowała możliwość podniesienia zarzutu w tym zakresie. Nawet jeśli podzielić stanowisko pozwanej – uznać należy, że do wypowiedzenia umowy doszło najpóźniej z chwilą doręczenia odpisu pozwu.

Pozwana podnosiła również zarzut, że wystąpienie z niniejszym powództwem było przedwczesne. Dochodzone przez powoda roszczenie znajduje uzasadnienie w postanowieniach umów pożyczki zawartych przez pozwaną a także w przepisach prawa cywilnego. Zgodnie z treścią pkt. 12 Ogólnych Warunków Umowy Pożyczki, pozwana miała obowiązek regulowania płatności w ściśle określonym terminie. Dlatego też powinna była liczyć się z tym, iż w razie zwłoki w zapłacie co najmniej jednej raty, powód będzie mógł skorzystać z możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy, po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty zaległości i wskazaniu terminu dodatkowego do zapłaty zadłużenia. Pozwana pomimo otrzymania zawiadomień do dobrowolnego spełnienia świadczenia, nie dokonała płatności w wyznaczonym przez powoda terminie, wobec czego skorzystał on z zabezpieczenia w postaci weksla in blanco. Nie ulega wątpliwości, że od dnia wypowiedzenia umowy do dnia wytoczenia powództwa pozwana miała możliwość dobrowolnej spłaty zadłużenia, czego jednak nie uczyniła, zatem dochodzenie roszczenia przez powoda uznać należało za zasadne.

(...) sp. z o.o. w K. wystąpiła także z wnioskiem o zastosowanie przez Sąd wobec art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Wniosek ten nie mógł zostać uwzględniony – sytuacji pozwanej zaistniałej na gruncie niniejszego postępowania nie sposób uznać za wypadek szczególnie uzasadniony.

W ocenie Sądu, niezasadny był zarzut, iż weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem. Sam weksel z formalnego puntu widzenia nie budzi wątpliwości. Zawiera bowiem wszystkie elementy wskazane w art. 101 Prawa wekslowego. Wobec zatem niezasadności zarzutów odnoszących się do stosunku podstawowego należało uznać, że powodowi przysługuje dochodzona należność, a powód w sposób prawidłowy rozliczył umowę pożyczki i w związku z tym jego żądanie, co do kwoty 162.393,13 zł należało w całości uwzględnić.

Biorąc pod rozwagę powyższe okoliczności oraz wobec modyfikacji powództwa przez pełnomocnika powoda pismem procesowym z dnia 22 kwietnia 2016 roku (k.347), co do roszczeń odsetkowych, Sąd na podstawie art. 496 k.p.c. w zw. z art. 481 § 2 k.c. uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym tut. Sądu z dnia 9 września 2013 roku (sygn. akt II Nc 275/13) w części dotyczącej zasądzonych odsetek. Zasądził je od pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji w K. od kwoty 162.393,13 zł, licząc od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku tytułem odsetek ustawowych oraz od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie (punkt 1.).

W punkcie 2. wyroku, Sąd utrzymał nakaz zapłaty w pozostałym zakresie na podstawie art. 496 k.p.c.

O kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od przegrywającego pozwanego na rzecz wygrywającego powoda kwotę 7.217 zł, na którą składa się wynagrodzenie adwokata ustalone według stawki minimalnej oraz opłata sądowa od pełnomocnictwa.