Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił I. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.1440 ze zm.).

Podstawą wydania decyzji było orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, która nie stwierdziła niezdolności do pracy.

Decyzję zaskarżył w całości I. W. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2014 roku.

W uzasadnieniu podał, że w 2010 roku doznał złamania kręgosłupa. Poprzednio był leczony z powodu silnej depresji. Schorzenie to zostało zaleczone, jednak nadal odczuwa dolegliwości związane ze stanami depresyjnymi, które pogłębiła niepełnosprawność wywołana skutkami urazu. Stan zdrowia nie pozwala mu wykonywać pracy w wyuczonym zawodzie drukarza. Praca drukarza jest pracą stojącą, wymaga dźwigania, stałej koncentracji i sprawności ruchowej. W skutek złamania kręgosłupa i wcześniejszego urazu będącego skutkiem wypadku przy pracy nie może utrzymać jednej pozycji przez czas dłuższy niż 20-30 min. cierpi również na drętwienie nóg.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony I. W. urodził się (...).

Ubezpieczony ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest ślusarzem. Ubezpieczony wykonywał prace drukarza. (okoliczności bezsporne)

Decyzją z dnia 3 lutego 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2010 roku do dnia 30 czerwca 2011 roku. Ubezpieczony pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do dnia 31 grudnia 2011 roku, a z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 lipca 2014 roku. (decyzje – k.70, k.93, 109, k.129 akt ZUS)

W dniu 30 czerwca 2014 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty. (wniosek k.137 akt ZUS)

Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 1 sierpnia 2014 roku orzekł, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 3 września 2014 roku również orzekła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. (orzeczenia – k.141, k.145 akt ZUS)

U ubezpieczonego rozpoznano stan po przebytym kompresyjnym złamaniu trzonu (...), zmiany zwyrodnieniowe z dyskopatiami L3/L4/L5/S1, z przewlekłym zespołem bólowym. W badaniu neurologicznym poza obustronnym osłabieniem odruchów skokowych nie stwierdzono innych objawów uszkodzenia układu nerwowego, objawów bólowych powikłań korzeniowych o typie rwy kulszowej. (opinia biegłego neurologa – k.13-14, k.53-53 odwrót)

W 1967 roku ubezpieczony przebył operację usunięcia łąkotki przyśrodkowej kolana lewego. W 2010 roku ubezpieczony doznał urazu kręgosłupa ze złamaniem kompresyjnym kręgu Th 12. Obecnie przebyte złamanie jest wygojone i nie ogranicza funkcji narządu ruchu. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego nie upośledzają czynności narządu ruchu w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie pracy zarobkowej. (opinia biegłego ortopedy – k.16-18, k.51-52)

Od 2008 roku ubezpieczony leczył się w poradni zdrowia psychicznego z powodu zaburzeń depresyjno – lękowych. U ubezpieczonego rozpoznano cechy osobowości chwiejnej emocjonalnie. Nie stwierdzono objawów otępiennych, depresyjnych, psychotycznych. Zaburzenia sfery emocjonalnej nie powodują niezdolności do pracy. (opinia biegłego psychiatry – k.26-28)

U ubezpieczonego nie stwierdzono ostrych objawów korzeniowych, rozciągowych, ubytkowych, oczopląsu czy obiektywnych cech zaburzeń statyki ciała. Ubezpieczony w przypadku zaostrzenia dolegliwości może wymagać leczenia w ramach zwolnień lekarskich. Ubezpieczony nie powinien wykonywać ciężkiej pracy fizycznej, wymagającej dźwigania ponad 15 kg. (opinia biegłego z zakresu medycyny pracy – k.60-69, k.80-82)

Ubezpieczony jest zdolny do pracy. Z powodu profilaktyki ubezpieczony nie powinien wykonywać ciężkiej pracy fizycznej, szczególnie połączonej z dźwiganiem. (opinie biegłych: neurologa – k.13-14, k.53 odwrót, ortopedy – k.16-18, psychiatry – k.26-28, z zakresu medycyny pracy – k.60-69, k.80-82)

Ubezpieczony jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, z powodu schorzeń narządu ruchu. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane zostało do dnia 30 kwietnia 2018 roku. W orzeczeniu wskazano, że ubezpieczony wymaga odpowiedniego zatrudnienia w warunkach pracy chronionej. (orzeczenie – k.25)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci wniosków o wydanie orzeczenia i decyzji ZUS, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Podstawą wydania zaskarżonej decyzji było orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, która nie stwierdziła niezdolności do pracy.

Celem ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych neurologa, ortopedy, psychiatry i z zakresu medycyny pracy.

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał wartość dowodową wydanych opinii przez biegłych z zakresu neurologii, psychiatrii, ortopedii i z zakresu medycyny pracy oraz podzielił, jako przekonujące, wnioski wypływające z ich treści. Opinie są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Z opinii biegłych jednoznacznie wynika, że schorzenia występujące u ubezpieczonego nie powodują niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji.

W ocenie Sądu, złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu badań i dokonaniu analizy dokumentacji lekarskiej ubezpieczonego, także aktualnej. Biegli określili schorzenia występujące u ubezpieczonego, ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy oraz wyjaśnili przyczynę uznania ubezpieczonego za osobę zdolną do pracy.

Ubezpieczony nie kwestionował opinii biegłego psychiatry.

Biegli neurolog, ortopeda zapoznali się z nowymi badaniami – TK kręgosłupa szyjnego z 16 lutego 2016 roku stwierdzając, iż wynika badania nie ma wpływu na zdolność do wykonywania pracy.

Biegły z zakresu medycyny pracy dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego wskazał, iż stan ten nie uległ zmianie w stosunku do opisanego przez lekarza orzecznika i komisje lekarską ZUS. Biegły wyjaśnił również, iż ograniczenia w dźwiganiu nie powodują niezdolności do pracy. Ubezpieczony może wykonywać w ramach posiadanych kwalifikacji pracę, które nie będzie połączona z dźwiganiem. W opinii uzupełniającej biegły z zakresu medycyny pracy odniósł się do zarzutów do opinii wyjaśniając, iż zapoznał się z całością materiału dowodowego, także z zakresem obowiązków i czynności na stanowisku drukarza. Biegły podał, iż istnienie przeciwwskazań do wykonywania pracy nie skutkuje utratą w znacznym stopniu zdolności do pracy. Stan zdrowia ubezpieczonego nie pozwala mu jedynie na wykonywanie pracy w narażeniu na dźwiganie. Biegły wymienił również prace, które ubezpieczony ze swoim poziomem kwalifikacji może wykonywać (prace portiera, pracownika gospodarczego, pracownika produkcji, pod warunkiem, że nie będą wiązały się z dźwiganiem.

Po złożeniu opinii uzupełniającej przez biegłego z zakresu medycyny pracy ubezpieczony podał, że nie zgadza się z opinią, bowiem biegły nie opisał że nie ma odruchu A.. Zarzucił biegłemu, że przed wydaniem opinii zapoznał się z dotychczasowymi opiniami. Pomimo wyrażonego stanowiska ubezpieczony nie składał wniosków dowodowych.

Należy również wskazać, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter. Korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony. W świetle art.286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepublikowany), a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Odmienne stanowisko oznaczałoby, bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z opinii innych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego samego zdania, jak strona. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2002 roku, I CR 562/74 Lex nr 7607, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807). Sam fakt, że biegli ocenili stan zdrowia ubezpieczonej niezgodnie z jej oczekiwaniem, nie stanowi podstawy do dopuszczanie dowodu z opinii innego biegłego.

Opinii biegłego z zakresu medycyny pracy nie podważa okoliczność, że biegły zapoznał się z wydanymi opiniami. Biegły przed wydaniem opinii przeprowadził własne badanie ubezpieczonego i to badanie oraz analiza dokumentacji medycznej była podstawą sformułowanych wniosków.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.57 punkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.748) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem jego zdolności do pracy.

Osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu (art.12 ust.1-3 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, choć z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych. Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy ubezpieczony jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowy pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (zgodnej z kwalifikacjami lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne).

Należy podkreślić, iż niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

U ubezpieczonego rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych, stan po złamaniu kompresyjnym kręgosłupa kręgu Th 12, cechy osobowości chwiejnej emocjonalnie. Schorzenia te nie powodują niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez ubezpieczonego kwalifikacji. Ubezpieczony ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest ślusarzem, wykonywał prace drukarza. Wprawdzie jak wynika z opinii biegłych neurologa, ortopedy i z zakresu medycyny pracy ubezpieczony nie może wykonywać pracy związanych z dźwiganiem. Niemniej jednak ograniczenia te nie powodują niezdolności do pracy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika aby ubezpieczony utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy zarobkowej zgodnej z poziomem kwalifikacji. Ubezpieczony ma potencjalną możliwość wykonywania pracy na co wskazał biegły z zakresu medycyny pracy podając, że ubezpieczony może wykonywać inne prace – portiera, pracownika gospodarczego, pracownika produkcji o ile nie będą wymagały dźwigania. Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy.

Kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy nie stanowi również niemożliwość jej wykonywania z przyczyn ekonomicznych czy z powodu trudności w znalezieniu pracy.

Wprawdzie ubezpieczony jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu chorób narządów ruchu, układu moczowego oraz cukrzycy. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na okres od 30 czerwca 2014 roku. Niemniej jednak odnosząc się do powyższego orzeczenia należy wskazać, że zgodnie z treścią art.2 punkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2011 roku, nr 127 poz.721 ze zm.) niepełnosprawności - oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art.4 ust. 2 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Pojęcie niepełnosprawności jest pojęciem szerszym niż pojęcie niezdolności do pracy w rozumieniu ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje swym zakresem niezdolność do wykonywania zatrudnienia, co znajduje wyraz w określeniu osoby niepełnosprawnej jako tej, która uzyskała orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, na podstawie odrębnych przepisów. W konsekwencji więc, każda osoba niezdolna do pracy jest osobą niepełnosprawną, choć nie każda osoba niepełnosprawna jest osobą niezdolną do pracy. Na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do utożsamiania niepełnosprawności i niezdolności do pracy i negowania istniejących między nimi różnic. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej, jak i w zakresie orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2003 roku, II UK 386/02, Lex 107174). W uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż że nie w każdym przypadku niepełnosprawność w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej pokrywa się z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po pierwsze ustawa o rehabilitacji zawodowej (…) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po drugie niepełnosprawność oznacza nie tylko naruszenie sprawności organizmu, ale również utrudnienie, ograniczenie bądź niemożliwość wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym. Gdyby ustawodawca chciał utożsamiać niezdolność do pracy i niepełnosprawność to po pierwsze nie ustanowiłby dwóch odrębnych trybów ustalania tych kwestii, a w sytuacji istnienia dwóch trybów, wprowadziłby ewentualną zależność obu ustaleń. Tymczasem zależność taka wynika z art.5 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i dotyczy wyłącznie orzeczeń lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS ustalających niezdolność do pracy.

Reasumując ubezpieczony nie spełnia wszystkich przesłanek niezbędnych do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – nie jest osobą niezdolną do pracy i Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonemu, pouczając ją o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

27.09.2016 r.