Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku Z. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 9 grudnia 2015 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje Z. C. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) 2015 roku.

Sygn. akt VU 73/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy Z. C. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wprawdzie ubezpieczony wykazał co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych, ale udowodnił jedynie 24 lata, 4 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych, zamiast wymaganych 25 lat. Do ogólnego stażu pracy ZUS nie zaliczył okresu zatrudnienia od dnia 10 maja 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku, od dnia 3 lipca 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1972 roku, od dnia 10 czerwca 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1973 roku oraz od dnia 15 czerwca 1974 roku do dnia 16 sierpnia 1974 roku w (...) B., ponieważ w jego ocenie zeznania świadków załączone do wniosku o emeryturę są mało wiarygodne.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 11 stycznia 2016 roku, Z. C. wniósł o przyznanie żądanego prawa. Wnioskodawca podniósł, że w latach 1971-1974 w okresach wakacyjnych zatrudniał się w (...) B. w celu poprawy ciężkiej sytuacji materialnej rodziny.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Z. C., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 17 listopada 2015 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 24 lata, 4 miesiące i 9 dni, w tym 23 lata, 9 miesięcy i dzień okresów składkowych oraz 7 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 18 lat i 2 miesiące. Do okresu zatrudnienia nie zostały uwzględnione okresy od dnia 10 maja 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku, od dnia 3 lipca 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1972 roku, od dnia 10 czerwca 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1973 roku oraz od dnia 15 czerwca 1974 roku do dnia 16 sierpnia 1974 roku z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) B..

(dowód: decyzja odmowna z dnia 9 grudnia 2015 roku, k. 19 akt ZUS)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy popełnił błąd wskazując, że wnioskodawca udokumentował łączny staż okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 24 lat, 2 miesięcy i 9 dni. Skarżący wykazał ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lat, 4 miesięcy i 9 dni. Brakujący okres do przyznania emerytury to 7 miesięcy i 21 dni.

(okoliczności niesporne)

Pismem z dnia 11 września 2014 roku (...) B. w K. poinformowało wnioskodawcę, że nie może wystawić zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie w okresach wakacyjnych w latach 1971 – 1974, ponieważ nie posiada żadnych dokumentów dotyczących jego pracy we wskazanym okresie. Nadto z pisma wynika, że dokumenty płacowe są przechowywane w archiwum zakładowym od 1977 roku, a na skutek przeprowadzonych kilkakrotnie reorganizacji nadleśnictw wiele dokumentów uległo zniszczeniu.

(dowód: pismo z dnia 11 września 2014 roku, k. 8 akt ZUS)

W okresie od 1971 roku do 1974 roku wnioskodawca uczęszczał do szkoły zawodowej w K.. Skarżący był uczniem klasy o profilu mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych. W okresach wakacyjnych od 1971 roku do 1974 roku wykonywał prace na rzecz Nadleśnictwa B.. Skarżący świadczył obowiązki polegające na sadzeniu lasu, naprawie ogrodzeń, wycinaniu, wynoszeniu drzew i krzaków, kompostowaniu, pieleniu, czyszczeniu rowów. Pracodawca nie zawarł z wnioskodawcą umowy o pracę. W zależności od potrzeb zatrudniającego Z. C. wykonywał swoją pracę od 4 do nawet 10 godzin dziennie i otrzymywał w zamian wynagrodzenie. Przychodził do pracy codziennie i podpisywał listę. W okresie wakacyjnym (...) B. zatrudniało wielu młodocianych do pracy sezonowej. Przełożonym skarżącego był leśniczy Z..

(dowód: zeznania świadka W. A., nagranie od minuty 17:12 do minuty 25:06, zeznania świadka M. K., nagranie od minuty 25:17 do minuty 31:34, zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 31:34 do minuty 34:28, protokół z rozprawy z dnia 6 października 2016 roku, k. 13v – 14v akt sprawy)

Pracodawca odwołującego nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne.

(okoliczność niesporna)

W dniu 26 sierpnia 1974 roku wnioskodawca nawiązał stosunek pracy z Zakłady (...) Spółką Akcyjną.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 27 października 2014 roku, k. 11 akt ZUS)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył co następuje :

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (to jest w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25 – letni okres składkowy i nieskładkowy. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany. co najmniej 15 – letni okres pracy w warunkach szczególnych, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE. Przedmiotem badania w niniejszej sprawie był więc jedynie ogólny staż pracy skarżącego, albowiem pozostałe warunki do przyznania emerytury były spełnione. W tym miejscu zaznaczyć należy, że zatrudnienie skarżącego w okresie do osiągnięcia pełnoletniości, to jest do dnia (...) 1973 roku należy traktować jako zatrudnienie pracownika młodocianego.

Art. 6 ust.2 ustawy emerytalnej stanowi, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.

Zatrudnianie młodocianych w latach 1971 - 1973 odbywało się na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z 1958 r. nr 45 poz. 226). W myśl art. 10 wyżej wymienionej ustawy okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy były okresami zatrudnienia.

Ustawa z dnia 2 lipca 1958 roku w art. 2 stanowiła nadto, że wzbronione jest zatrudnianie osób, które nie osiągnęły 15 roku życia. Warunek ten wnioskodawca spełnił w dniu (...) 1970 roku i dopiero od tego okresu można mówić o wykonywaniu przez niego pracy w charakterze młodocianego.

W dalszej kolejności podnieść należy, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku młodociani mogli być zatrudniani przez zakładu pracy tylko w celu:

1)  nauki zawodu,

2)  przyuczenia do określonej pracy,

3)  odbycia wstępnego stażu pracy.

Jednakże wyłom od tej zasady stanowił art. 3 ust. 2 powołanej ustawy, który to przepis stanowił, że poza przypadkami określonymi w ust. 1 zakłady pracy mogą zatrudniać młodocianych przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych, których rodzaje i czas trwania określi w drodze rozporządzenia Rada Ministrów w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych. W wyroku z dnia 16 kwietnia 1997 r., II UKN 60/97 (OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 52) Sąd Najwyższy stwierdził, że okresy pracy sezonowej oraz dorywczej świadczonej w ramach stosunku pracy przez młodocianego pracownika są okresami składkowymi.

Rodzaj i czas trwania tych prac wykonywanych przez młodocianych określiło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1959 roku (Dz.U. z 1959 r. nr 45 poz. 277).§ 4 wyżej wymienionego rozporządzenia stanowił, że okres zatrudniania przy pracach wymienionych w załączniku, dla których nie ustalono w nim tego okresu nie może przekraczać 8 miesięcy w roku. Wykaz lekkich prac sezonowych i dorywczych dla młodocianych zawierał załącznik do wyżej wymienionego rozporządzenia. W punkcie 7 wskazywał on sianie trawy, sadzenie krzewów, drzew, zgrabianie skarp, porządkowanie poboczy, darniowanie skarp drogowych, rozgarnianie luźnego gruntu, w punkcie 23 – ręczne sadzenie lasu, w punkcie 24 – ręczny siew i szkółkowanie sadzonek w szkółkach leśnych oraz prace pomocnicze przy sadzeniu młodego lasu, w punkcie 25 – ręczne pielenie w szkółkach leśnych, a w punkcie 29 – pomoc przy robotach porządkowo – gospodarczych.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w postaci zeznań świadków –W. A. i M. K. dał Sądowi asumpt do uznania, że skarżący w okresach wakacyjnych od 1971 do 1974 roku wykonywał wyżej wymienione prace wskazane w załączniku do rozporządzenia z dnia 28 lipca 1959 roku. W tym miejscu należy zaznaczyć, że W. A. i M. K. byli współpracownikami skarżącego. W ocenie Sądu dysponowali zatem pełną i szczegółową wiedzę na temat wykonywanych przez niego obowiązków i ich czasokresu. Zeznania świadków są jasne, logiczne i spontaniczne i w konsekwencji przekonujące dla Sądu, a nadto spójne z zeznaniami wnioskodawcy. za wyjątkiem okresów świadczenia pracy w (...). Otóż skarżący na rozprawie w dniu 6 października 2016 roku wskazał, że domaga się zaliczenia do stażu pracy następujących okresów: od dnia 10 maja 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku, od dnia 3 lipca 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1972 roku, od dnia 10 czerwca 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1973 roku oraz od dnia 15 czerwca 1974 roku do dnia 16 sierpnia 1974 roku. Natomiast z zeznań świadków wynika, że wnioskodawca pracował w (...) li tylko w okresach wakacyjnych. Dlatego też Sąd uznał, że wnioskodawca świadczył pracę od dnia 1 lipca do dnia 31 sierpnia w latach 1971 – 1973.

Zaznaczyć należy, że w dniu (...) 1973 roku skarżący osiągnął pełnoletniość, a w czerwcu 1974 roku ukończył szkołę zawodową. Tym samym stracił status pracownika młodocianego. W myśl art. 6 ust. 2 pkt 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie.

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego skarżący wykonywał pracę w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, co najmniej 4 godziny dziennie i pobierał wynagrodzenie. Trzeba przy tym podkreślić, iż fakt braku zgłoszenia odwołującego przez byłego pracodawcę do ubezpieczenia społecznego i nie opłacenia za niego składki w powyższym okresie nie może skutkować brakiem zaliczenia takiego okresu pracy jako składkowego. O kwalifikacji danego okresu zatrudnienia jako składkowego decyduje sam fakt wykonywania pracy, chociażby pracodawca nie odprowadził za ubezpieczonego składek na ubezpieczenie społeczne, bowiem - jak zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie (np. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1994 r., II UZP 5/94, OSNAPiUS 1994, nr 6, poz. 97) - przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych pracownika nie można obciążać ujemnymi skutkami zaniedbań pracodawcy w zakresie opłacania składek (zob. też wyroki Sadu Najwyższego: z dnia 24 marca 1995 r., II URN 7/95, OSNAPiUS 1995, nr 17, poz. 219; z dnia 23 marca 1999 r., II UKN 535/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 402; z dnia 14 marca 2006 r., I UK 205/05, PP 2006, nr 5; z dnia 6 kwietnia 2007 r., II UK 185/06, OSNPUSiSP 2008, nr 9-10, poz. 143). Sąd skonstatował, że w dniu 26 sierpnia 1974 roku skarżący podjął pracę w Zakładzie (...) Spółce Akcyjnej. Dlatego też Sąd zaliczył do stażu pracy odwołującego okres od dnia 1 lipca 1974 roku do dnia 25 sierpnia 1974 roku.

Reasumując, w toku niniejszego postępowania skarżący udowodnił, że świadczył pracę sezonową w (...) B. w następujących okresach: od dnia 1 lipca 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1971 roku, od dnia 1 lipca 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1972 roku, od dnia 1 lipca 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1973 roku oraz od dnia 1 lipca 1974 roku do dnia 25 sierpnia 1974 roku. Tym samym wnioskodawca wykazał, że pracował 7 miesięcy i 25 dni, podczas gdy brakujący okres do przyznania emerytury wynosił 7 miesięcy i 21 dni.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał Z. C. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) 2015 roku, to jest od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.