Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Bilkiewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Izabela Dymkowska

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015r. w Płocku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko S. (...) w C.

o zapłatę

orzeka:

1.  powództwo oddala;

2.  nakazuje pobrać od powoda (...) sp. z o.o. w W. na rzeczS. (...) kwotę 3.128,93zł (trzy tysiące sto dwadzieścia osiem złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze) tytułem kosztów sądowych;

3.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. w W. na rzecz S. kwotę 3.600zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt IC 2870/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 grudnia 2013r. powód H. (...) sp. z .o. w W. wystąpiła przeciwko S. C. w C. o zapłatę kwoty 129.391,60zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż działając w charakterze dzierżawcy, w dniu 27 maja 2010r. zawarł ze (...) (spółką prawa cypryjskiego) ramową umowę poddzierżawy, mającą za przedmiot urządzenia do gier rozrywkowych produkcji (...). Strony umowy ustaliły wysokość czynszu dzierżawnego na kwotę 970zł miesięcznie od każdego urządzenia. Aneksem z dnia 31 grudnia 2011r. zmieniono wysokość czynszu na kwotę 679zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 stycznia 2012r. W treści tej umowy zastrzeżono uprawnienie dzierżawcy (powoda) do udostępniania oraz poddzierżawiania lub wchodzenia we wspólne przedsięwzięcia w zakresie przedmiotu dzierżawy z innymi osobami prawnymi lub fizycznymi, bez uzyskania pisemnej zgody wydzierżawiającego. Następnie, działając jako dzierżawca zawarł „umowy o wspólnym przedsięwzięciu”, polegającym na wspólnej eksploatacji urządzeń do gier rozrywkowych, usytuowanych w lokalu użytkowym poddzierżawcy, a mianowicie:

- w dniu 1 października 2011r. umowę z R. L. (1) prowadzącym działalność gospodarczą jako firma (...) F. L., w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.500zł za każde urządzenie;

- w dniu 11 czerwca 2012r. umowę z M. K. (1) prowadzącym działalność gospodarczą jako firma B. M. M. K. (1), w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.100zł za każde urządzenie;

- w dniu 23 września 2010r. umowę z L. Ż. prowadzącym działalność gospodarczą jako firma (...) L., w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.500zł za każde urządzenie;

- w dniu 12 sierpnia 2010r. umowę z J. C. prowadzącym działalność gospodarczą jako firma Sklep (...), w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.500zł za każde urządzenie;

- w dniu 1 października 2010r. umowę z I. S. prowadzącą działalność gospodarczą jako firma Bar (...), w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.500zł za każde urządzenie;

- w dniu 11 stycznia 2010r. umowę z I. S. prowadzącą działalność gospodarczą jako firma Bar (...), w zamian za opłatę ryczałtową w kwocie 1.500zł za każde urządzenie.

Funkcjonariusze U. w C. dokonali zatrzymania szeregu urządzeń znajdujących się w lokalach wskazanych poddzierżawców, wskazując, iż w grach, do których są wykorzystywane, występuje element losowy i powołując się na przepisy ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych (dalej u.g.h), w trybie postępowania karno-skarbowego. Działanie to było bezprawne, gdyż miało za podstawę przepisy art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, która wbrew zasadzie wynikającej z dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998r., jako zawierająca normy techniczne, nie została poddana procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej. Sądy krajowe, organy administracji obowiązane są do zaniechania stosowania wewnętrznych krajowych przepisów technicznych, które nie zostały poddane notyfikacji.

Dlatego, N. (...) w (...) obowiązany jest odmówić stosowania przepisu o charakterze technicznym, jakim jest art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, a tym samym odmówić stosowania art. 107 § 1 k.k.s. Zdaniem powoda, nawet gdyby zatrzymane urządzenia były automatami do gier w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy o grach hazardowych, to z uwagi na treść wyroku T. z dnia 19 lipca 2012r., urządzenia, jak i prowadzenie gier na nich byłoby dozwolone.

Na skutek bezprawnych działań funkcjonariuszy U. (...), poniósł on szkodę majątkową. Wynika ona z niemożności użytkowania i pobierania pożytków z eksploatacji zatrzymanych urządzeń, przy jednoczesnym obowiązku powoda do płacenia czynszu dzierżawnego na rzecz (...) na mocy umowy poddzierżawy z dnia 27 maja 2010r.

Powód, jako podstawę prawną odpowiedzialności S. (...) za wskazaną szkodę, wskazał art. 417 § 1 k.c (pozew k.2-22).

Pełnomocnik pozwanego S. reprezentowanego przez N. w C. - w odpowiedzi na pozew - wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz S.kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany przyznał fakt zatrzymania urządzeń wymienionych w treści pozwu dokonanego w związku z ustaleniem, iż są one automatami w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 u.g.h. oraz brakiem po stronie powoda urządzającego gry hazardowe wymaganego zezwolenia na prowadzenie działalności w tym zakresie. Wskazał, iż te okoliczności rodziły uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s. Podniósł, iż zatrzymanie urządzeń zostało zatwierdzone przez Prokuratorów odpowiednich P. Urządzenia zostały uznane następnie za dowody rzeczowe w prowadzonych postępowaniach karno-skarbowych. Skierowano bowiem akty oskarżenia przeciwko członkom zarządu powodowej spółki, serwisantom oraz poddzierżawcom urządzeń. Pozwany podkreślił, że urządzenia wymienione w treści pozwu były automatami określonymi w art. 2 ust. 3 lub ust. 5 u.g.h.

Pozwany wskazał, iż jego działania nie były bezprawne. Przeprowadzone przez funkcjonariuszy celnych kontrole i eksperymenty, a następnie zatrzymanie urządzeń do gier oraz późniejsze zdeponowanie ich w magazynie miały oparcie w obowiązujących przepisach, tj. art. 30 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 pkt 13 i 14 ustawy o S.W trakcie tych kontroli stwierdzono, że badane urządzenia są automatami w rozumieniu art. 2 ust. 3-5 u.g.h., a powód urządzający gry hazardowe nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier hazardowych.

Decyzja funkcjonariuszy celnych o zatrzymaniu urządzeń do gier jako dowodów rzeczowych w postępowaniu karnym była zgodna z obowiązującymi przepisami prawa, podjęta w ramach przysługujących im uprawnień, a nadto każdorazowo zatwierdzona przez właściwy organ, czyli prokuratora.

Zdaniem pozwanego, przepisy art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 u.g.h. nie stanowią przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, stąd też nie podlegały obowiązkowi notyfikacji, a zatem chybione jest stwierdzenie, że nie mają zastosowania w niniejszej sprawie. Przepisy ustawy o grach hazardowych stanowią niedyskryminacyjne selling agreements, skoro regulacja ta nie wpływa w zróżnicowany sposób (zarówno w sensie faktycznym, jak i prawnym) na sprzedaż towarów krajowych i pochodzących z innych państw członkowskich. Działanie strony powodowej było sprzeczne z przepisami ustawy i niosło za sobą uzasadnione ryzyko wszczęcia postępowania kontrolnego; zatem z własnego bezprawnego czynu nie może powód wyprowadzać swoich praw.

W konkluzji pozwany stwierdził, iż podejmował działania na podstawie obowiązujących przepisów prawa i w granicach prawa, a zatem nie można przypisać mu bezprawności. To powód urządzał gry na automatach bez wymaganego prawem zezwolenia, czym wyczerpał znamiona art. 107 § 1 k.k.s. i jeśli poniósł jakąś szkodę, to sam się do niej w całości przyczynił. Między działaniami lub zaniechaniami pozwanego a rzekomą szkoda brak jest związku przyczynowego.

Pozwany zakwestionował także fakt powstania po stronie powoda szkody oraz metodę wyliczenia wysokości szkody. Podniósł, że powód nie udowodnił właściwymi dokumentami faktu zapłaty czynszu na rzecz (...) z tytułu dzierżawy automatów wskazanych w pozwie w wymienionych okresach. Zauważył, iż w treści umowy ramowej zawartej między powodem a spółką (...) brak jest wskazania, jakich konkretnie automatów umowa ta dotyczy i czy są to urządzenia objęte niniejszym postępowaniem. Powód nie udowodnił, że nie nastąpiły na jego rzecz płatności od osób zawierających umowy o wspólnym przedsięwzięciu. Pozwany zakwestionował okoliczności wskazane w treści oświadczeń prezesa zarządu powoda – M. W. oraz zasadność domagania się przez powoda odsetek od żądanej kwoty od dnia wniesienia pozwu (odpowiedź na pozew k.81-115).

W załączniku do protokołu złożonym na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2014r. powód wskazał, iż przedmiotowe urządzenia do gier i prowadzenie na nich działalności w zakresie gier nie wymagało posiadania zezwolenia, a tym samym nie podlegały konieczności urzędowego sprawdzania przez funkcjonariuszy celnych i sporządzania tzw. akt weryfikacyjnych. Powodowa spółka dokonując zakupu automatów otrzymała od producenta zaświadczenie, że służą one jedynie urządzaniu gier zręcznościowych. Powód zaprzeczył, aby objęte postępowaniem urządzenia były automatami do gier w rozumieniu u.g.h. Nie zachodziła konieczność zatrzymania przedmiotowych urządzeń do gier rozrywkowych w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przez funkcjonariuszy U.w C.. Powód wskazał, iż pogląd wyrażony w postanowieniu S. z dnia 28.11.2013r. w sprawie I KZP 15/13 stoi w sprzeczności z orzecznictwem T., zasadą pierwszeństwa, zasadą skutku bezpośredniego i zasadą prounijnej wykładni prawa krajowego. Powód podkreślił, że zgodnie z art. 217 § 1 k.p.k. i § 173 rozporządzenia M. z dnia 24 marca 2010 roku Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, zatrzymanie rzeczy, mających stanowić dowód w sprawie może nastąpić tylko w związku z przestępstwem, czego nie można stwierdzić w niniejszej sprawie, w związku z brakiem możliwości stosowania art. 14 ust. 1 u.g.h., stanowiącego element znamion przestępstwa z art. 107 § 1 k.k.s. (załącznik k.1599-1616).

Pełnomocnik pozwanego – podtrzymał dotychczasowe stanowisko w piśmie z dnia 4 czerwca 2014r. Nadto, wskazał iż rzeczywisty charakter zatrzymanych urządzeń został potwierdzony opiniami biegłych, wskazujących iż to automaty w rozumieniu ustawy o.g.h. Przeprowadzone kontrole wykazały naruszenie art. 107 § 1 k.k.s. (urządzanie gry na automacie bez wymaganej koncesji) w zw. z art. 129 ust. 3 u.g.h., w związku z czym urządzenia zostały zatrzymane jako dowody rzeczowe w rozumieniu art. 2017 § 1 k.p.k. Nadto, iż przedstawione przez powoda zestawienie przelewów bankowych w żaden sposób nie wykazuje, że przelewy te dotyczą opłat za czynsz dzierżawny automatów będących przedmiotem niniejszego postępowania – brak jakichkolwiek możliwości identyfikacji. Część „umów o wspólnym przedsięwzięciu” przewidywała odpowiednie zmniejszenie opłaty ryczałtowej lub jej brak - jeżeli automat będzie czasowo wyłączony z eksploatacji, pod warunkiem złożenia oświadczenia – takich dokumentów powód nie przedstawił. Inne nie zawierały takiego zapisu, więc poddzierżawcy mogli zwolnić się z opłaty ryczałtowej jedynie poprzez wypowiedzenie umowy. Do wypowiedzenie umów nie doszło. Pozostawał więc obowiązek płatności przez poddzierżawców opłaty ryczałtowej (k.2007-2024).

Powód podtrzymał swoje stanowisko w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 22 lipca 2014r. Nadto, wskazał, iż z racji zatrzymania urządzeń do gier nie było podstaw do dzielenia się zyskami z działalności w ramach zawartych „umów o wspólnym przedsięwzięciu” (załącznik k.2109-2113v).

Pełnomocnik pozwanego – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 22 lipca 2014r. – podtrzymał swoje stanowisko. Wskazał, iż oświadczenia o potrąceniu nie są skuteczną podstawą wykazania przepływów finansowych. Podniósł pozorność umów dzierżawy zawartych przez powoda z (...) , o której świadczy brak ekwiwalentności świadczeń stron umowy, a także brak uzasadnienia ekonomicznego w zawieraniu przez powoda umów, na podstawie których ponosi on comiesięczny koszt dzierżawy automatu wynoszący w skali roku więcej niż rynkowa cena automatu (załącznik k.2114-2118).

Powód – w piśmie z dnia 18.08.2014r. – podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Nadto, wskazał, iż fakt że s. (...) jest jedynym wspólnikiem powoda nie ma znaczenia w sprawie (pismo k.2188-2192).

Pełnomocnik pozwanego – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 21 kwietnia 2015r. – podtrzymał swoje stanowisko. Wskazał, iż wykładnia art. 417 k.c. sprzeciwia się uznaniu, że S. winien ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą ilekroć postępowanie karne zakończy się uniewinnieniem, umorzeniem lub też ilekroć w jego toku dojdzie do uchylenia lub zmiany zastosowanych środków prawnych służących prawidłowemu przebiegowi tego postępowania. Nie zachodzą w sprawie przesłanki do uznania, że wszczęcie postępowań karnych w toku których zatrzymano automaty do gier, było świadomym nadużyciem władzy, niedopełnieniem obowiązków, wyrazem działań nie opartych na uzasadnionym podejrzeniu przestępstwa. Działania organów ścigania były uzasadnione treścią art. 107 k.k.s. niezależnie do skuteczności przepisu art. 14 u.g.h. Na powodzie spoczywał obowiązek rejestracji urządzeń do gier hazardowych początkowo z mocy art. 144 u.g.h. i w zw. z art. 15b ust. 4 i art. 16 pkt. 2 ustawy z dnia 29 lipca 1992r. o grach i zakładach wzajemnych (ustawa nie wymagała notyfikacji jako przyjęta przed akcesją do UE) i w zw. z § 7 rozporządzenia M. (...) z dnia 3 czerwca 2003r. w sprawie warunków urządzania gier i zakładów wzajemnych, a następnie na mocy art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 2011r. o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw (która została notyfikowana). Powód nie dopełnił obowiązku rejestracji urządzeń (które w jej ocenie nie miały charakteru gier hazardowych) i poprzez to działania członków jej organów zrealizowały znamiona przedmiotowe przestępstwa z art. 107 k.k.s. Jeżeli prowadzenie działalności pomimo braku zarejestrowania automatów do gier hazardowych jest działaniem wbrew przepisom ustawy, to brak jest podstaw do uznania działań organów postępowania przygotowawczego za nieuzasadnione i bezprawne. Uzyskiwanie przez stronę powodową korzyści z udostępnienia automatów do gier, których to automatów strona wbrew prawnemu obowiązkowi nie zarejestrowała, nie mogą zostać skompensowane jako korzyści czerpane nielegalnie. Powód wykorzystując w prowadzonej działalności niezalegalizowane automaty do gier hazardowych i nie korzystając z przysługujących mu środków prawnych służących do weryfikacji skuteczności wymagań w przedmiocie koncesji i prowadzenia działalności w kasynie, nie poniósł szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ewentualnym niedochowaniem wymogu notyfikacji art. 6 i 14 u.g.h. Nadto, podniósł że żądania powoda pozostają w sprzeczności z art. 5 k.c. Powód wykorzystuje okoliczność sporów w kwestii proceduralnej zgodności z prawem wspólnotowym uchwalenia ustawy o grach losowych, dla uzasadnienia podjęcia wbrew przepisom ustawy działalności w dziedzinie gier hazardowych i roszczeń odszkodowawczych (załącznik k. 2932-2953).

Pełnomocnik pozwanego – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 30 czerwca 2015r. – podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Nadto, powołał się na orzeczenie T. K. z dnia 11 marca 2015r. (sygn. akt P 4/14) przywołując, iż TK wskazał m.in., że uchybienie ewentualnemu obowiązkowi notyfikowania K. E.potencjalnych przepisów technicznych nie może jednak samo przez się oznaczać naruszenia konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) oraz legalizmu (art. 7 Konstytucji). Ponadto, że odstąpienie przez ustawodawcę od możliwości urządzania gier na wszelkich automatach w salonach gier, w punktach handlowych, gastronomicznych i usługowych, a więc poza kasynami gry, spełnia konstytucyjne wymogi ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Ograniczenie możliwości organizowania gier na automatach wyłącznie do kasyn jest niezbędne dla ochrony społeczeństwa przed negatywnymi skutkami hazardu oraz dla zwiększenia kontroli państwa nad tą sferą, stwarzającą liczne zagrożenia nie tylko w postaci uzależnień, ale także struktur przestępczych (załącznik k.2965-2967v).

Pełnomocnik pozwanego – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 22 października 2015r. – podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Nadto, podniósł, że wyrokiem z dnia 11 czerwca 2015r. C-98/14 B. Hungary T. és S. kft T. (1) stwierdził, że naruszenie dyrektywy 98/34/WE przez państwo członkowskie U. nie prowadzi do odpowiedzialności odszkodowawczej tych państw wobec jednostek, albowiem dyrektywa ta nie przyznaje jednostkom uprawnień. „Tak więc wspomniana dyrektywa nie ustanawia ani praw, ani obowiązków dla jednostek (wyrok U., CC-443/98 EU:C:2000:496, pkt.51 (109). W tych okolicznościach należy stwierdzić, że pierwsza z przesłanek wymienionych w pkt. 104 nie jest spełniona, a tym samym jednostki nie mogą powoływać się na nieprzestrzeganie art. 8 i 9 tej dyrektywy w celu pociągnięcia do odpowiedzialności danego państwa członkowskiego na podstawie prawa Unii (110). W konsekwencji na pytania siódme i czternaste należy odpowiedzieć, że celem art. 8 i 9 dyrektywy 98/34 nie jest przyznanie jednostkom praw, w ten sposób, że ich naruszenie przez państwo członkowskie nie rodzi dla jednostek prawa do uzyskania ze strony tego państwa członkowskiego naprawienia szkody poniesionej w wyniku tego naruszenia na podstawie prawa Unii”. Dlatego roszczenia powoda wywodzone z twierdzenia o naruszeniu powołanej dyrektywy są oczywiście bezzasadne.

Przepisy ustawy o grach hazardowych, w tym art. 6 i 14 u.g.h. obowiązywały w chwili wszczęcia kwestionowanych postępowań karnych, a naruszenie tych przepisów mogło uzasadniać podejrzenie realizacji znamion czynu zabronionego stypizowanego w art. 107 k.k.s. W zawiązku z tego rodzaju podejrzeniem i zaistnieniem podstaw do wszczęcia postępowania, organy ścigania były zobligowane do zastosowania art. 217 § 1 k.p.k.

Nie jest dotychczas rozstrzygnięte jakie są konsekwencje braku notyfikacji przepisów technicznych, które są materialnie zgodne z prawem wspólnotowym, a które regulują stwarzające istotne zagrożenia społeczne dziedziny działalności gospodarczej. F. (...) nie mogli odmówić zastosowania przepisów u.g.h., bo zarówno na gruncie przepisów prawa krajowego jaki i wspólnotowego nie przysługiwało im uprawnienie do samodzielnego rozstrzygnięcia kwestii charakteru tych przepisów oraz możliwości ich niezastosowania, jak również nie przysługiwało im uprawnienie do zwrócenia się do T. (1)z wnioskiem o rozstrzygnięcie tych kwestii.

Strona powodowa podniosła jedynie zarzut bezprawności zatrzymania automatów z powodu braku notyfikacji przepisów u.g.h.

Brak jest dokumentu, na podstawie którego udzielono zezwolenia powodowi na prowadzenie działalności w zakresie urządzenia gier na automatach o niskich wygranych w lokalach, w których zajęto automaty objęte pozwem. Nie jest też wiadome, aby automaty posiadały poświadczenie rejestracji (załącznik k.3021-3027v).

Pełnomocnik pozwanego – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 3 grudnia 2015r. – podtrzymał dotychczasowe stanowisko (załącznik k.3083-3084v).

Do końca procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniach 1 maja 2010r. i 27 maja 2010r. powód (...) sp. z o.o. w W. (jako dzierżawca) zawarł ze (...) spółką utworzoną zgodnie zp. c. (jako wydzierżawiającym), ramową umowę poddzierżawy. Spółka (...) oświadczyła w jej treści, iż jest dzierżawcą urządzeń do produkcji gier (...) a.s. oraz licencjobiorcą oprogramowania do gier zręcznościowych (...) M. F. PL (...) v 1.08. Strony postanowiły, że wydzierżawiający odda powodowi, ten zaś przyjmie do użytkowania i pobierania pożytków w zamian za czynsz, urządzenia do gier produkcji (...). Strony ustaliły wysokość czynszu na kwotę po 970zł miesięcznie za jedno urządzenie do gier rozrywkowych, płatną do dnia 20 – go każdego miesiąca na rachunek bankowy wydzierżawiającego wskazany na fakturach. Czynsz rozliczany miał być proporcjonalnie, na podstawie dat widniejących na listach wydania urządzeń. Dzierżawca upoważnił wydzierżawiającego do wystawiania faktur VAT bez podpisu odbiorcy. Ustalona kwota czynszu nie zawierała podatku VAT. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, każda ze stron miała prawo ją wypowiedzieć z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Powodowi przyznane zostało uprawnienie do poddzierżawiania w lub wchodzenia we wspólne przedsięwzięcia w zakresie przedmiotu dzierżawy z innymi osobami prawnymi lub fizycznymi bez uzyskania pisemnej zgody wydzierżawiającego. Dzierżawca miał obowiązek natychmiastowego zwrotu po wygaśnięciu umowy przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym, poza normalnym zużyciem wynikającym z prawidłowej eksploatacji. Powód zobowiązał się, w przypadku, gdyby tego nie zrobił, zapłacić wydzierżawiającemu karę umowną w wysokości 14.000 zł za jedno urządzenie; kara ta nie wykluczała prawa wydzierżawiającego do dochodzenia roszczeń przewyższających jej wysokość (umowa k. 23-26, 28-30, 1558-1561, 1563-1565 ). W dniach 20 grudnia 2011r. i 1 stycznia 2012r. strony zawarły aneks do wyżej wskazanej umowy dzierżawy, zmieniając wysokość czynszu dzierżawnego na kwotę 679 zł miesięcznie za jedno urządzenie do gier rozrywkowych. Aneks wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2012r. (aneks do umowy k. 27, 31, 1562, 1566 ).

Spółka (...) jest jedynym udziałowcem powodowej spółki (niesporne, KRS k.72-73).

Urządzenie A. H. M. (...) oraz H. (...) :

W dniu 1 maja 2010r. i 11 października 2011r. powód zawarł „. p. której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.500zł miesięcznie brutto. Stroną umowy był R. L. (1) , posiadający lokal użytkowy, wykorzystywany jako stacja gazu w P.; prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) R. L. (1) ( (...)) w O.. Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 1 października 2011r. urządzenie A. H. M. (...) oraz H. (...). Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia (umowa k.32-34, 1589-1591, załącznik k. 35, 36, 1592-1593).

W dniu 2 grudnia 2011r. funkcjonariusze celni z U. (...) w C. przeprowadzili kontrolę i badanie urządzeń gier na automatach w lokalu R. L. (2). Uznając, że urządzenia (...) i H. (...) są automatami w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, zaś powód urządzający gry hazardowe nie ma wymaganego zezwolenia na działalność w zakresie gier hazardowych. Następnie, w związku z podejrzeniem popełnienia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., zabezpieczyli wskazane automaty i przekazali je do magazynu I. (...) w W..

Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2011r. P. (1) zatwierdził przeszukanie i zatrzymanie w/w automatów do gry. Decyzję tę utrzymał w mocyS. (1) postanowieniem z dnia 30 stycznia 2012r. w sprawie o sygn. (...)

Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012r. automaty zostały uznane za dowody rzeczowe w sprawie (...). Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, jednakże S. (...) utrzymał je w mocy postanowieniem z dnia 18 czerwca 2012r. w sprawie sygn. (...)

W dniu 21 maja 2012r. biegły sądowy przy S. dr inż. A. C. wydał opinię, iż automat H. (...) podlega wymogom przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 20 czerwca 2013r. skierowano do S. akt oskarżenia przeciwko M. W. (prezesowi zarządu powoda), serwisantom oraz R. L. (1) - o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

W/w urządzenia nie zostały zwrócone powodowi.

(akta (...) k. 686-853, 1958-1962).

Urządzenie A. H. M. (...) :

W dniu 11 czerwca 2012r. powód zawarł „. której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.100zł miesięcznie brutto. Stroną umowy był M. K. (1) , posiadający lokal użytkowy, wykorzystywany jako bar, sklep w (...); prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą M. (...) M. ( (...)). Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 11 czerwca 2012r. urządzenie A. H. M. (...) . Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia. W umowie wskazano, że w sytuacji, gdy dane urządzenie stanie się nieaktywne (przez co strony rozumieją czasowe wyłącznie z eksploatacji) na skutek następujących okoliczności: (…) zajęcie przez organ administracji państwowej (…) miesięczna opłata ryczałtowa zostanie pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wyłączenia urządzenia z eksploatacji w danym miesiącu. Pomniejszenie opłaty ryczałtowej nastąpi po przedstawieniu przez Partnera I podpisanego oświadczenia o dniach nieaktywnych (umowa k.40-41, 1586-1588, załącznik k.42, 43).

W dniu 26 czerwca 2012r. funkcjonariusze celni z U. w C. przeprowadzili kontrolę i badanie urządzeń gier na automatach w lokalu M. K. (2). Uznając, że urządzenie H. (...) jest automatem w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, zaś powód urządzający gry hazardowe nie ma wymaganego zezwolenia na działalność w zakresie gier hazardowych. Następnie, w związku z podejrzeniem popełnienia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., zabezpieczyli wskazany automat i przekazali go do magazynuI. w W..

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2012r. P.zatwierdził przeszukanie i zatrzymanie w/w automatu do gry. Decyzję tę uchylił R. w O. postanowieniem z dnia 29 października 2012r. w sprawie o sygn. akt (...)

Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2012r. automat został uznany za dowód rzeczowy w sprawie (...). Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, jednakże S. (...) utrzymał je w mocy postanowieniem z dnia 16 października 2012r. w sprawie sygn. (...)

W dniu 4 stycznia 2013r. w/w automat do gry, został zwrócony powodowi.

W dniu 16 lutego 2013r. postanowieniem, na podstawie art.17 § 1 pkt. 1 k.p.k. umorzono postępowanie, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego. Zostało to zatwierdzone w dniu 22 sierpnia 2013r. przez I. w W..

(akta RKS 235/2012/447000/MW k. 854-1065v, 1963-1969v).

Urządzenie A. H. M. (...) (prawidłowo (...)) :

W dniu 23 września 2010r. powód zawarł (...)”, której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.500zł miesięcznie brutto. Stroną umowy był L. Ż. , posiadający lokal użytkowy, wykorzystywany jako pub w O.; prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) Ż. L. w O. ( (...)). Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 23 września 2010r. urządzenie A. H. M. (...) . Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia (umowa k.45-47, 1581-1583, załącznik k. 48, 49, 1584-1585).

W dniu 13 września 2011r. funkcjonariusze celni z (...) w C. przeprowadzili kontrolę i badanie urządzeń gier na automatach w lokalu L. Ż.. Uznając, że urządzenie H. (...) (określone przez powoda jako (...)) jest automatem w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, zaś powód urządzający gry hazardowe nie ma wymaganego zezwolenia na działalność w zakresie gier hazardowych. Następnie, w związku z podejrzeniem popełnienia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., zabezpieczyli wskazany automat i przekazali go do magazynuI.w W..

Postanowieniem z dnia 19 września 2011r. P. zatwierdził przeszukanie i zatrzymanie w/w automatu do gry. Decyzję tę utrzymał w mocy S.postanowieniem z dnia 18 czerwca 2012r. w sprawie o sygn. akt (...)

Postanowieniem z dnia 8 października 2011r. automat został uznany za dowód rzeczowy w sprawie (...) Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, jednakżeS. (...) utrzymał je w mocy postanowieniem z dnia 12 stycznia 2012r. w sprawie sygn. (...)

W dniu 21 stycznia 2012r. biegły sądowy przy (...) d. (...)wydał opinię, iż w/w automat podlega wymogom przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 1 sierpnia 2012r. skierowano doS. akt oskarżenia przeciwko M. W. (prezesowi zarządu powoda), serwisantom oraz L. Ż. - o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

W dniu 10 października 2013r. S. postanowieniem w sprawie sygn. (...) na podstawie art.17 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. umorzył postępowanie, wobec uznania, że art. 14 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009r. nie mogą być skutecznie stosowane przez sądy polskie z uwagi na ich techniczny charakter i brak notyfikacji UE. Zostało ono uchylone postanowieniem S.z dnia 5 grudnia 2013r. w sprawie sygn. (...), który wskazał, iż wskazane przepisy istnieją w polskim porządku prawnym i mogą być skutecznie stosowane.

W/w urządzenie nie zostało zwrócone powodowi.

(akta (...)k. 533-685v, 1970-1983v).

Urządzenie A. H. M. (...) (seria (...)) :

W dniu 12 sierpnia 2010r. powód zawarł (...) której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.500zł miesięcznie brutto. Stroną umowy był J. C. , posiadający lokal użytkowy, wykorzystywany jako bar, sklep w Ż.; prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Sklep (...) w Ż. ( (...)). Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 12 sierpnia 2010r. urządzenie A. H. M. (...) . Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia (umowa k.51-53, 1577-1578, załącznik k. 54-55, 1579-1580).

W dniu 7 października 2010r. funkcjonariusze celni z U. C. przeprowadzili kontrolę i badanie urządzeń gier na automatach w lokalu J. C.. Uznając, że urządzenie H. (...) jest automatem w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, zaś powód urządzający gry hazardowe nie ma wymaganego zezwolenia na działalność w zakresie gier hazardowych. Następnie, w związku z podejrzeniem popełnienia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., zabezpieczyli wskazany automat i przekazali go do magazynuI. W.

Postanowieniem z dnia 16 listopada 2010r. P. (...) zatwierdził przeszukanie i zatrzymanie w/w automatu do gry. Decyzję tę utrzymał w mocy S. M. postanowieniem z dnia 8 lutego 2011r. w sprawie o sygn. akt (...)

Postanowieniem z dnia 26 października 2010r. automat został uznany za dowód rzeczowy w sprawie(...). Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, jednakże S.utrzymał je w mocy postanowieniem z dnia 19 maja 2011r. w sprawie sygn. (...)

W dniu 11 lutego 2011r. biegły sądowy przy S. d. wydał opinię, iż w/w automat podlega wymogom przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 16 maja 2011r. skierowano do S. akt oskarżenia przeciwko M. W. (prezesowi zarządu powoda), serwisantom oraz J. C. o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

W dniu 23 maja 2012r. S. postanowieniem w sprawie sygn. (...) na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. umorzył postępowanie, wobec braku znamion strony podmiotowej czynu zabronionego. Zostało ono utrzymane w mocy postanowieniem S.z dnia 4 lipca 2012r. w sprawie sygn. (...)

W dniu 9 września 2013r. w/w automat do gry, zgodnie z postanowieniem S. z dnia 3 czerwca 2013r. w sprawie sygn. (...), został zwrócony powodowi.

W dniu 6 listopada 2013r. M. decyzją (...)/12/13/ (...)/6 stwierdził, że gry prowadzone na w/w urządzeniu są grami na automatach w rozumieniu przepisów u.g.h.

(akta (...)k. 118-361v, 1984-1992).

Urządzenie A. H. M. (...) :

W dniu 1 października 2010r. powód zawarł „Umowę o wspólnym przedsięwzięciu”, której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.500zł miesięcznie brutto. Stroną umowy była I. S. , posiadająca lokal użytkowy, wykorzystywany jako bar w miejscowości Z.; prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą BAR (...) w Ż. ( (...)). Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 1 października 2010r. urządzenie A. H. M. (...) . Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia. W umowie wskazano, że w sytuacji, gdy dane urządzenie stanie się nieaktywne (przez co strony rozumieją czasowe wyłącznie z eksploatacji) na skutek następujących okoliczności: (…) zajęcie przez organ administracji państwowej (…) miesięczna opłata ryczałtowa zostanie pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wyłączenia urządzenia z eksploatacji w danym miesiącu (umowa k.57-59, 1572-1574, załącznik k. 60, 61, 68, 1575-1576).

Urządzenie A. H. M. (...) :

W dniu 1 listopada 2010r. powód zawarł (...), której przedmiotem była wspólna eksploatacja urządzeń, których dzierżawcą był powód – w zamian za zapłatę opłaty ryczałtowej w kwocie 1.500zł miesięcznie brutto. Stroną umowy była I. S. , posiadająca lokal użytkowy, wykorzystywany jako bar w miejscowości Ż.; prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą BAR (...) w Ż. ( (...)). Na jej podstawie powód wydał wskazanemu Partnerowi I - w dniu 1 listopada 2010r. urządzenie A. H. M. (...) . Umowa zawarta została na czas określony 12 miesięcy z prawem wypowiedzenia umowy dla każdej ze stron, z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia. W umowie wskazano, że w sytuacji, gdy dane urządzenie stanie się nieaktywne (przez co strony rozumieją czasowe wyłącznie z eksploatacji) na skutek następujących okoliczności: (…) zajęcie przez organ administracji państwowej (…) miesięczna opłata ryczałtowa zostanie pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wyłączenia urządzenia z eksploatacji w danym miesiącu (umowa k.63-65, 1567-1569, załącznik k. 66, 67, 68, 1570-1571).

W dniu 27 maja 2011r. funkcjonariusze celni z U. (...)przeprowadzili kontrolę i badanie urządzeń gier na automatach w lokalach I. S.. Uznając, że urządzenia H. (...) i (...) są automatami w rozumieniu art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, zaś powód urządzający gry hazardowe nie ma wymaganego zezwolenia na działalność w zakresie gier hazardowych. Następnie, w związku z podejrzeniem popełnienia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., zabezpieczyli wskazane automaty i przekazali je do magazynuI.

Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2011r. (...) zatwierdził przeszukanie i zatrzymanie w/w automatów do gry. Decyzję tę utrzymał w mocyS. postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2011r. w sprawie o sygn. akt (...)

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2011r. automaty zostały uznane za dowód rzeczowy w sprawie (...) Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, jednakże S. utrzymał je w mocy postanowieniem z dnia 27 lipca 2011r. w sprawie sygn.(...)

W dniu 19 grudnia 2012r. I. – W. C.wydał opinię, iż w/w automaty podlegają wymogom przepisów ustawy o grach hazardowych.

W dniu 7 lutego 2012r. wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów M. W. (prezesowi zarządu powoda), serwisantom oraz W. S. – zajmującemu się faktycznie sprawami gospodarczymi I. S. - o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

W dniu 20 kwietnia 2012r. postępowanie zostało zawieszone.

W/w urządzenia nie zostały zwrócone powodowi (niesporne).

(akta (...) k. 362-532v, 1993-2004).

Poddzierżawcy uiszczali na rzecz powoda czynsz (faktury k.1093-1125, 1127-1147, dokumenty księgowe powoda k. 1149-1169).

Wszystkie zatrzymane urządzenia były eksploatowane poza kasynami gry (niesporne). Były automatami w rozumieniu ustawy o grach hazardowych (zeznania w charakterze pozwanego W. G. -k.3085v-3086).

Powód nie posiadał koncesji na urządzanie gier losowych na automatach poza kasynami gry. Nie dokonał rejestracji przedmiotowych urządzeń (niesporne; zeznania w charakterze pozwanego W. G. -k.3085v-3086).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości w oparciu o wskazane dokumenty lub ich kserokopie. Ich wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Nadto, na podstawie zeznań w charakterze pozwanego W. G..

Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy prezentowane przez strony kserokopie orzeczeń i uzasadnień zapadających w podobnych sprawach, na mocy art. 11 k.p.c. (k.1617-1674, 2025-2053, 2058-2073, 2119-2155v, 2241-2260, 2274-2296, 2968-2975, 3034-3040v), opinia (k.2074-2108), zapytanie (k.3028-3033). Nadto, kopie biuletynów (k.1083-1087), stenogramu (k.1088-1091).

Polecenia przelewów na rzecz (...) , oświadczenia o dokonaniu potrącenia i umowa kompensacyjna - wobec braku precyzyjnego odwołania się do umów będących przedmiotem sporu, nie mogą stanowić podstawy do uznania, iż miały związek z rozliczeniami powoda ze spółką cypryjską w zakresie umów zawartych z poddzierżawcami zajętych automatów. Tym samym powód nie wykazał, że faktycznie dokonał wymienionych operacji w zakresie automatów objętych sprawą.

Lista księgowań na kontach analitycznych powoda za okres: od 26.04.2010r. do 31.12.2010r. (k.2301-2481), od dnia 01.01.2011r. od 31.12.2011r. (k.2482-2925) – jest w ocenie Sądu wiarygodna.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda na okoliczność wysokości szkody. Dowodów na tą okoliczność nie mogą stanowić oświadczenia prezesa zarządu powodowej spółki (k.37, 38, 44, 50, 56, 62, 69, 1148), oświadczenia innych podmiotów, w tym A. T. s.s. (k.1080-1082, 1126). Należy podkreślić, że pisma osób trzecich, zawierające oświadczenia wiedzy, odnoszące się do określonych faktów nie mogą być uznane za dowody. Oparcie jakichkolwiek ustaleń na ich podstawie stanowiłoby naruszenie zasady ustności, bezpośredniości i swobodnej oceny dowodów obowiązującej w polskim prawie procesowym, gdyż dowodem mogą być tylko zeznania tych osób w charakterze świadków złożone bezpośrednio przed sądem. Tym bardziej nie posiadają żadnego waloru dowodowego oświadczenia samej strony procesu, zainteresowanej rozstrzygnięciem, na temat istotnych w sprawie okoliczności. Są one bowiem jedynie zaprezentowaniem stanowiska strony. W tym przedmiocie strona powodowa nie złożyła zeznań w sprawie.

Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy dokumenty związane z przelewami powoda na rzecz (...) oraz rozliczeniami pomiędzy tymi podmiotami (k.1170-1171, 1172-1181, 1182-1557, 1697-1950v).

Z uwagi na powyższej zaprezentowane zastrzeżenia do dokumentów przedstawionych przez powoda, nie mogła stanowić podstawy do ustaleń Sądu, w zakresie szkody powoda, opinia biegłej z zakresu księgowości i rachunkowości H. Z. (k.2205-2227, 2269, 2977v-2978, 2992-2997, 3051v-3052); opierająca się na zakwestionowanych dokumentach.

Sąd dał wiarę pozwanemu na okoliczność: braku bezprawności pozwanego, faktycznego charakteru zatrzymanych urządzeń (automatów do gier), braku koncesji i niedopełnieniu obowiązku rejestracji automatów przez powoda (zeznania W.G. -k.3085v-3086).

Niewiarygodne są twierdzenie powoda o jedynie zręcznościowym charakterze gier, do których wykorzystywane miały być zatrzymane automaty. Powód nie wykazał, iż zatrzymane urządzenia nie były objęte sankcją przewidzianą art. 107 § 1 k.k.s. Ustalenie tej okoliczności wymagałoby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych, o co powód nie wnosił. Oświadczenia i ekspertyzy złożone na tą okoliczność przez powoda – to jedynie poparcie argumentów strony, nie mające wagi dowodu z opinii biegłych. To dowód z dokumentu prywatnego, z którym łączy się jedynie domniemanie, że osoba, która go podpisała, wyraziła zawarty w nim pogląd (art. 245 k.p.c.). Twierdzeniom tym zaprzeczył pozwany. Sąd uznał jego zeznania za wiarygodne. Potwierdzają to bowiem ustalenia dokonywane na potrzeby poszczególnych postępowań karno-skarbowych.

Sąd zważył, co następuje:

Powód – jako podstawę prawną swoich roszczeń wobec pozwanego wskazał art. 417 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialnośćS. lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Podstawową przesłanką odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej jest więc ich bezprawność, którą ustawodawca określił jako zachowanie „niezgodne z prawem". Chodzi tu o niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa, czyli Konstytucją, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, rozporządzeniami oraz prawem stanowionym przez U. Te ostatnie normy mają pierwszeństwo w razie kolizji z normami zawartymi w ustawach, rozporządzeniach, czy aktach prawa miejscowego, co wynika z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP.

Funkcjonariusze służby celnej, dokonując zatrzymania automatów do gier, powoływali się na zapisy ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych.

Pomiędzy stronami toczył się spór o konsekwencje braku notyfikacji (co było niesporne) Komisji zapisów art. 14 i 6 u.g.h.

Przesądzenie tych kwestii ma decydujące znaczenie dla oceny, czy działania pozwanego były bezprawne.

W orzecznictwie sądów krajowych, w tych kwestiach, prezentowane są sprzeczne stanowiska.

Należy wskazać, iż art. 4 ust. 3 T. stanowi, iż zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów. Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii. Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii. Zapisy te stanowią podstawę zasady lojalnej współpracy, z którą wiąże się zasada efektywności prawa wspólnotowego, a w konsekwencji szereg dalszych zasad prawa unijnego, w tym zasady: prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym, zakazu stanowienia prawa sprzecznego z prawem wspólnotowym, zasadę bezpośredniego skutku.

Zgodnie z treścią art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu U. (...), dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków.

Strony wskazywały na treść art. 8 ust. 1 dyrektywy 98/34/WE P. i Rady z dnia 22 czerwca 1998r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.U. UE L 204, s. 37). Stanowi ona, iż z zastrzeżeniem art. 10, państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji wszelkie projekty przepisów technicznych, z wyjątkiem tych, które w pełni stanowią transpozycję normy międzynarodowej lub europejskiej, w którym to przypadku wystarczająca jest informacja dotycząca odpowiedniej normy. Przekazują Komisji także podstawę prawną konieczną do przyjęcia uregulowań technicznych, jeżeli nie zostały one wyraźnie ujęte w projekcie. Państwa członkowskie przekazują projekt ponownie i na powyższych warunkach, jeżeli dokonają w tekście jakichś zmian, które w istotny sposób wpływają na zakres jego zastosowania, skracają wyjściowo przewidziany harmonogram wdrożenia, dodają więcej specyfikacji lub wymagań lub zaostrzają wspomniane wymagania. Państwo członkowskie dokonując notyfikacji projektu ma obowiązek wstrzymać procedurę legislacyjną, by dać K. (...) i państwom członkowskim możliwość wypowiedzenia się, czy notyfikowana norma nie tworzy barier w zakresie m. in. przepływu towarów i świadczeniu usług.

Zgodnie z art. 1 pkt. 11 dyrektywy 98/34/WE przepisy techniczne to specyfikacje techniczne i inne wymagania bądź zasady dotyczące usług, włącznie z odpowiednimi przepisami administracyjnymi, których przestrzeganie jest obowiązkowe, de iure lub de facto, w przypadku wprowadzenia do obrotu, świadczenia usługi, ustanowienia operatora usług lub stosowania [użytkowania] w państwie członkowskim lub na przeważającej jego części, jak również przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich, z wyjątkiem określonych w art. 10, zakazujące produkcji, przywozu, wprowadzania do obrotu i stosowania [użytkowania] produktu lub zakazujące świadczenia bądź korzystania z usługi lub ustanawiania dostawcy usług.

Natomiast, zgodnie z art. 1 pkt 4 dyrektywy 98/34 „ inne wymagania” wskazane w pkt. 11 oznaczają wymagania inne niż specyfikacje techniczne, nałożone na produkt w celu ochrony, w szczególności konsumentów i środowiska, które wpływają na jego cykl życiowy po wprowadzeniu go na rynek, takie jak: warunki użytkowania, powtórne przetwarzanie, ponowne zastosowanie lub składowanie [usuwanie], gdzie takie warunki mogą mieć istotny wpływ na skład lub rodzaj [właściwości] produktu lub jego obrót [sprzedaż].

Przepisami technicznymi, w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, są więc takie przepisy krajowe, które stanowią przeszkodę w swobodnym przepływie towarów w rozumieniu unormowańT. Wynika to chociażby z treści preambuły dyrektywy 98/34/WE, która stanowi, że jej celem jest wsparcie sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapobieganie barierom w handlu wewnątrzwspólnotowym.

Do 1 stycznia 2010r. obowiązywała ustawa z dnia 29 lipca 1992r. o grach i zakładach wzajemnych (Dz.u. z 2004r., nr 4, poz. 27). Zgodnie z nią do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie gier hazardowych na automatach wystarczające było zezwolenie. Działalność taką można było prowadzić w salonach gier, punktach gastronomicznych, handlowych lub usługowych, gdzie umieszczano automaty do gier o niskich wygranych. Z dniem 1 stycznia 2010r. weszła w życie ustawa z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2009r. nr 201, poz. 1540). Reguluje ona przedmiotową kwestię odmiennie – art. 14 i 6. Celem nowej regulacji było m.in. zwiększenie ochrony społeczeństwa i praworządności przed negatywnymi skutkami hazardu poprzez: rezygnację z możliwości urządzania gier na wszelkich automatach z elementami losowości poza kasynami gry. Natomiast zwiększeniu pewności i rzetelności podmiotów legalnie prowadzących działalność gospodarczą na rynku hazardowym miały służyć: wprowadzone sankcje za urządzanie gier wbrew warunkom określonym w umowie oraz karanie sprawców na podstawie ustawy kodeksu karnego skarbowego (art. 107 k.k.s.), przekazanie funkcjonariuszom celnym uprawnień do zatrzymania automatów, użytkowanych wbrew postanowieniom u.g.h.

Przepis art. 14 ust. 1 u.g.h. stanowi, że : urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry. Natomiast art. 6 ust. 1 ustawy stanowi natomiast, że działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Zakazy te sankcjonuje norma art. 107 § 1 k.k.s. , zgodnie z którą, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

Projekt ustawy o grach hazardowych, w tym art. 14 i 6 nie zostały notyfikowane Komisji, w przewidzianym do tego trybie.

Przesądzając charakter wskazanych art. 14 i 6 u.g.h. należy przywołać:

- wyrok T. (...)z dnia 19 lipca 2012r. w sprawach połączonych (...) - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i inni przeciwko D. . Zgodnie z nim art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE należy interpretować w ten sposób, że przepisy krajowe, które mogą powodować ograniczenie, a nawet stopniowe uniemożliwienie prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych poza kasynami i salonami gry, stanowią potencjalnie "przepisy techniczne" w rozumieniu tego przepisu, w związku z czym ich projekt powinien zostać przekazany Komisji zgodnie z art. 8 ust. 1 akapit pierwszy wskazanej dyrektywy, w wypadku ustalenia, iż przepisy te wprowadzają warunki mogące mieć istotny wpływ na właściwości lub sprzedaż produktów. Jednakże dokonanie tego ustalenia, co do charakteru przepisu, należy do sądu krajowego. Trybunał wyjaśnił, że przepisy krajowe ustawy o grach hazardowych można uznać za „inne wymagania” w rozumieniu art. 1 pkt 4 dyrektywy 98/34/WE, jeżeli ustanawiają one „warunki” determinujące w sposób istotny skład, właściwości lub sprzedaż produktu. Przepisy przejściowe ustawy o grach hazardowych nakładają warunki mogące wpływać na sprzedaż automatów do gier. Zakaz wydawania, przedłużania i zmiany zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych poza kasynami może bowiem bezpośrednio wpływać na obrót tymi automatami. W tych okolicznościach zadaniem sądu krajowego jest ustalić, czy takie zakazy, których przestrzeganie jest obowiązkowe de iure w odniesieniu do użytkowania automatów, mogą wpływać w sposób istotny na właściwości lub sprzedaż tych automatów. Zdaniem Trybunału, dokonując powyższych ustaleń, sąd krajowy powinien uwzględnić między innymi okoliczność, iż ograniczeniu liczby miejsc, gdzie dopuszczalne jest prowadzenie gier na automatach, towarzyszy zmniejszenie ogólnej liczby kasyn gry, jak również liczby automatów, jakie mogą w nich być użytkowane.

- wyrok T. z dnia 11 marca 2015r. sygn. akt (...)w którym wskazano, że art. 14 ust. 1 u.g.h. jest zgodny z art. 2 i art. 7 w zw. z art. 9 Konstytucji RP oraz z art. 20 i art. 22 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. W uzasadnieniu wyroku TK podkreślił, że „. (...), orzekając w sprawie F. i inni nie mógł rozstrzygnąć, czy przepisy krajowe u.g.h. mają charakter technicznych, kompetencja w tym zakresie należy bowiem do sądów krajowych. To sądy krajowe dokonują interpretacji prawa krajowego. Stąd też za nieuprawnione należy uznać wszelkie wypowiedzi Trybunału, w których kategorycznie ocenił przepisy u.g.h. Wypada bowiem jeszcze raz z całą mocą podkreślić, że Trybunał nie miał kompetencji do oceny, czy konkretne przepisy, np. 14 ust. 1 u.g.h., mają charakter przepisów technicznych. Tym samym wyrokowi Trybunału w sprawie F. i inni nie można przypisywać waloru rozstrzygnięcia, co do technicznego charakteru niektórych przepisów ustawy u.g.h. wiążącego wszystkie sądy krajowe i inne organy publiczne. Kwestia technicznego charakteru niektórych przepisów ustawy u.g.h. nie została jednak absolutnie przesądzona w wyroku Trybunału w sprawie F. i inni, a wręcz przeciwnie, jak stwierdzono w sentencji tego wyroku, dokonanie takiego ustalenia należy do sądów krajowych”.

- w wyroku T.z dnia 11 czerwca 2015r. w sprawie B. Hungary T. és S. kft i inni przeciwko M. Ā. sygn. (...) wskazano, że artykuł 1 pkt. 11 dyrektywy 98/34/WE P. z dnia 22 czerwca 1998r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, zmienionej dyrektywą Rady 2006/96/WE z dnia 20 listopada 2006r. należy interpretować w ten sposób, że:

⚫

Krajowe przepisy ustawodawcze, które zakazują użytkowania automatów do gier poza kasynami, stanowią „przepisy techniczne” w rozumieniu tego przepisu, których projekty powinny być przedmiotem powiadomienia przewidzianego w art. 8 ust. 1 akapit pierwszy tej dyrektywy.

⚫

Celem art. 8 i 9 dyrektywy 98/34 zmienionej dyrektywą 2006/96, nie jest przyznanie jednostkom praw, w ten sposób, że ich naruszenie przez państwo członkowskie nie rodzi dla jednostek prawa do uzyskania ze strony tego państwa członkowskiego naprawienia szkody poniesionej w wyniku tego naruszenia na podstawie prawa Unii.

W ocenie Sądu, z powołaniem na wskazane orzecznictwo należy uznać, iż normy art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 u.g.h. stanowią przepisy techniczne, wymagające zastosowania procedury notyfikacji. Wprowadzały bowiem daleko idące ograniczenia w użytkowaniu automatów do gier, a tym samym w prowadzeniu tego rodzaju działalności. Skoro przewidują możliwość organizowania tych gier na automatach jedynie w kasynach i wyłącznie w oparciu o koncesję na prowadzenie kasyna gry.

Za błędne należy uznać stanowisko pozwanego, że nawet jeśli przyjąć, iż art. 14 u.g.h. ma charakter techniczny, to nie musi być notyfikowany, bowiem jego stosowanie jest uzasadnione względami nadrzędnymi interesu publicznego.

Konsekwencją nie dokonania przez prawodawcę notyfikacji wskazanych wyżej norm art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 u.g.h. winna być odmowa ich stosowania wobec jednostki, zarówno przez sądy krajowe, jak i inne organy państwa w procesie stosowania prawa. Wprawdzie kwestia nie jest przesądzona w orzecznictwie. Tym niemniej m.in. w wyroku z dnia 8 września 2005r. (...)Trybunał wskazał wprost, że artykuł 8 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy 98/34/WE ustanawiającej procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, zmienionej dyrektywą 98/48/WE, należy interpretować w ten sposób, że krajowy przepis prawny stanowiący normę techniczną w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy, należy przed jego przyjęciem notyfikować Komisji. Zatem, jeśli przepis techniczny nie został notyfikowany Komisji przed jego przyjęciem, do sądu krajowego należy odmowa zastosowania tego przepisu prawa krajowego. Analogicznie uznano w wyroku Trybunału z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie(...)oraz wyroku Trybunału z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie (...). W ocenie Sądu nie jest to jednak jednoznaczne ze stwierdzeniem, że przepis ten jest nieważny, czy nieobowiązujący. Nadto, odmowa jego stosowania znajduje zastosowanie dopiero na etapie postępowania sądowego, w konkretnej sprawie. Bez wiążącego charakteru dla innych postępowań sądowych. Dlatego, należy uznać, że funkcjonariusze celni nie mieli uprawnień do stwierdzenia, czy przepisy art. 14 i 6 u.g.h. mogą być stosowane, wobec braku notyfikacji.

Konkludując należy stwierdzić, że działania pozwanego – funkcjonariuszy celnych polegające na zatrzymaniu automatów do gry, wobec powoda użytkującego je bez wymaganej koncesji, z powołaniem się na regulację art. 107 § 1 k.k.s. sankcjonującą normy art. 14 ust. 1 i art. 6 ust. 1 u.g.h., nie miały charakteru działań bezprawnych. Znajdowały oparcie zarówno w prawie krajowym, jak i wspólnotowym. Uprawnienia funkcjonariuszy celnych wynikały z powołanych przepisów oraz z zapisów ustawy z dnia 19 marca 2004r. o S.(w tym: art. 32, 40, 36 ust. 4, 52, 72 ust. 1 pkt. 1). Na mocy tych uprawnień, w sposób prawidłowy, dokonali oni: kontroli, zatrzymania, eksperymentów, co nie było kwestionowane przez powoda. Prawidłowość dokonanych zatrzymań potwierdziły postanowienia P. o zatwierdzeniu tej czynności. W ocenie Sądu, bez znaczenia dla braku bezprawności działań funkcjonariuszy celnych, jest zakończenie części postępowań karno-skarbowych umorzeniami wobec osób oskarżonych. Przepisy u.g.h. były bowiem, w chwili zatrzymania automatów, częścią polskiego porządku prawnego, nie zostały uchylone, nie stwierdzono ich niekonstytucyjności. Przeciwnie wyrok T.z dnia 11 marca 2015r. w sprawie sygn. (...) przesądził o zgodności z Konstytucją m.in. art. 14 ust. 1 u.g.h. Nadto, w wyroku z dnia 13 stycznia 2005r. w sprawie sygn.(...)orzekł, że art. 107 § 1 i 4 k.k.s. w zw. z art. 2 ust. 1 i 2a ustawy z dnia 29 lipca 1992r. o grach losowych i zakładach wzajemnych (Dz.u. z 2004r., Nr 4, poz. 27) jest zgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. S. (...) w wyroku sygn. (...) podkreślił, że mimo, że wyrok ten dotyczył odpowiedzialności z art. 107 k.k.s. na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o grach losowych, zachowuje aktualność także obecnie, co przesądza o dopuszczalności stosowania art. 107 k.k.s. w praktyce.

Funkcjonariusze celni byli zobowiązani do stosowania przepisów u.g.h.. Tym samym do dokonania zatrzymania urządzeń, po ustaleniu w toku kontroli i przeprowadzonych eksperymentów, iż są to automaty w rozumieniu u.g.h. oraz braku posiadania koncesji przez ich użytkowników. Nadto, do wszczęcia postępowania karno-skarbowego.

Jak wskazano wyżej poważne naruszenie prawa europejskiego (dyrektywy 98/34/WE) w postaci braku notyfikacji art. 14 i 6 u.g.h. nie daje jednak jednostce – powodowi prawa do dochodzenia odszkodowania od pozwanego za czas zatrzymania automatów.

Brak bezprawności po stronie pozwanego, w rozumieniu art. 417 k.c., skutkuje oddaleniem powództwa.

Z tych przyczyn nie będą dalej omawiane dalsze przesłanki art. 417 k.c., tj. związek przyczynowy i szkoda. Należy jedynie podkreślić, iż szkoda także nie została wykazana przez powoda.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, wynikającą z treści art. 98 § 1 k.p.c. Powód, jako strona przegrywająca proces w całości, obowiązany jest ponieść całość kosztów procesu. Z tych względów Sąd zasądził:

- od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600zł – tytułem kosztów zastępstwa prawnego (na mocy art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. o P. i § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia M. z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez S. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu);

- nakazał pobrać od powoda na rzecz S. P. kwotę 3.128,93zł – tytułem zwrotu tymczasowo poniesionych wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłej (2.775,02zł k. 2229, 196,62zł k. 2979, 157,29zł k. 3055).

Nadto, powód poniesie: uiszczoną opłatę od pozwu, koszty własnego zastępstwa prawnego, zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłej (k.1693).

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.