Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

13 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim Wydział I Cywilny w składzie następujący:

Przewodniczący – sędzia sądu rejonowego Jacek Modras

Protokolant – praktykantka Justyna Małkowska

po rozpoznaniu na rozprawie 13 października 2016 r. w N.

sprawy z powództwa G. D. i K. D.

przeciwko O. S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej spółki na rzecz powodów 202,38 zł (dwieście dwa złote trzydzieści osiem groszy);

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  koszty postępowania między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 818/14

UZASADNIENIE

wyroku z 13 października 2016 r.

I.  Stanowiska stron

1.  W pozwie z 10 października 2014 r. K. i G. D. („powodowie”) domagali się (a) zasądzenia od spółki (...), spółki akcyjnej w W. („pozwana spółka”) 25.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty tytułem czynszu dzierżawnego za 5 następnych lat oraz (b) zobowiązana pozwanej do zawarcia umowy dzierżawy lub usunięcia wszystkich urządzeń pozwanej z nieruchomości powodów. W uzasadnieniu powołali się na art. 225 Kodeksu cywilnego („k.c.”).

2.  Pozwana spółka w odpowiedzi na pozew (k. 43–45) wniosła o oddalenie obu żądań. Zarzuciła, że zaplanowała już usunięcie urządzeń z nieruchomości powodów. Nie zakwestionowała natomiast prawa powodów do wynagrodzenia za korzystanie z ich nieruchomości za okres wsteczny. Wniosła o powołanie biegłego rzeczoznawcy, który wyceniłby wysokość takiego wynagrodzenia. Pozwana spółka wniosła również o wzajemne zniesienia kosztów między stronami.

3.  Po otrzymaniu odpowiedzi na pozew powodowie zmienili powództwo pismem z 18 czerwca 2015 r. (k. 65). Domagali się zasądzenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości od 10 maja 2013 r. do dnia zapłaty, w wysokości 25.000 zł. Przyłączyli się do wniosku o powołanie biegłego rzeczoznawcy. Podnieśli również, że urządzenia pozwanej spółki uniemożliwiły im otwarcie stacji auto-gaz i czerpanie zysków.

4.  Taka zmiana powództwa zawierała w sobie dorozumiane cofnięcie pierwotnych żądań. Pozwana spółka nie wyraziła sprzeciwu (wezwanie na k. 67, dowód doręczenia na k. 86).

5.  Na rozprawie 9 lipca 2015 r. powodowie sprecyzowali, że domagają się odszkodowania za okres do dnia wniesienia pozwu (k. 82).

6.  W toku procesu strony prowadziły rozmowy ugodowe (zob. k. 87, 101–102, 108–109), ale bez skutku.

7.  Pismem z 6 września 2016 r. (k. 180) powodowie rozszerzyli podstawę faktyczną powództwa. Podali, że żądana przez nich kwota stanowiła nie tylko odszkodowanie za bezumowne korzystanie z działki, ale również równowartość utraconych korzyści. Planowali bowiem otworzyć na nieruchomości stację auto-gaz. W ocenie powodów w okresie od 10 maja 2013 r. do 30 września 2015 r. (tj. do chwili usunięcia urządzeń) uzyskaliby dochód w wysokości 43.500 zł.

II.  Fakty ustalone przez sąd

8.  Nie było sporu między stronami, że (a) powodowie byli właścicielami nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), dla której tutejszy sąd prowadzi księgę wieczystą nr (...), (b) na tej nieruchomości co najmniej w okresie objętym żądaniem pozwu (tj. od 10 maja 2013 r. do 10 października 2014 r.) znajdowały się urządzenia należące do pozwanej spółki oraz że (c) urządzenia zostały posadowione bez zawarcia jakiejkolwiek umowy z właścicielami nieruchomości.

9.  Zgodnie z wnioskiem obu stron sąd dopuścił dowód z opinii biegłej rzeczoznawcy W. S.. Na podstawie opinii (k. 117–137) sąd ustalił, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwaną spółkę z nieruchomości powodów od 10 maja 2013 r. do 10 października 2014 r. wynosiło 202,38 zł. Wynagrodzenie to zostało obliczone na podstawie możliwych do uzyskania stawek czynszu dzierżawnego.

10.  Opinię biegłej sąd w całości przyjął za podstawę ustaleń, co nie wymaga dalszego uzasadnienia (art. 328 § 2 k.p.c.). Powodowie co prawda wnieśli zarzuty do opinii (k. 154), ale były one bardzo ogólnikowe. Po tym, jak sąd wezwał biegłą na rozprawę celem wyjaśnienia wątpliwości i poinformował o tym strony, powodowie cofnęli wniosek o wezwanie biegłej (k. 167). Sąd uznał, że takie oświadczenie stanowiło rezygnację z zarzutów do opinii. Pozwana spółka nie podniosła do opinii żadnych zastrzeżeń.

11.  Po rozszerzeniu żądania jak w pkt. 7 uzasadnienia sąd pouczył powodów o ciężarze dowodu w postępowaniu cywilnym i środkach dowodowych (k. 187). Powodowie nie złożyli jednak żadnych dalszych wniosków. W tym zakresie sąd nie ustalił zatem żadnych faktów.

III.  Podstawa prawna wyroku

12.  Przed rozważaniami co do podstawy prawnej rozstrzygnięcia należy wyjaśnić kwestie pełnomocnictwa po stronie powodów. K. D. udzieliła pełnomocnictwa mężowi G. D. (k. 68) i to pełnomocnictwo nie budziło wątpliwości sądu w świetle art. 87 k.p.c. Oboje powodowie udzielili jednak pełnomocnictwa L. K. (k. 70), oparte na umowie zlecenia (k. 71). Sąd zasygnalizował pełnomocnikowi L. K. wątpliwości co do jego umocowania oraz zamiar przesłuchania powodów na okoliczność zakresu zlecenia (k. 173). Pełnomocnik ostatecznie wypowiedział pełnomocnictwo (k. 173). G. D. nie żądał natomiast powtórzenia czynności przed zamknięciem rozprawy (k. 187).

13.  Posadowienie i korzystanie z urządzeń na cudzej nieruchomości oznaczało, że pozwana spółka faktycznie władała częścią tej nieruchomości, czyli – była jej posiadaczem (art. 336 k.c.). Istnieje domniemanie, że posiadacz jest posiadaczem samoistnym (art. 339 k.c.).

14.  Posiadacz samoistny w złej wierze jest obowiązany do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 225 k.c.). Co prawda istnieje domniemanie dobrej wiary (art. 7 k.c.), ale pozwana spółka sama z tego domniemania zrezygnowała, uznając żądanie zapłaty co do zasady.

15.  Sąd Najwyższy wskazał w wyroku z 11 lutego 2010 r. (sygn. I CSK 312/09, SIP Legalis), że „wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy powinna być ustalona w oparciu o stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy (pożytki cywilne), jakie właściciel mógł uzyskać, zawierając umowę najmu lub dzierżawy (...)”. W tej sprawie sąd ustalił, że takie wynagrodzenie, za okres objęty żądaniem pozwu, wynosiło 202,38 zł.

16.  Z unormowań zawartych w art. 225 k.c. jednoznacznie wynika, że posiadacz odpowiada wobec właściciela za pogorszenie rzeczy, przez które należy rozumieć obniżenie jej wartości użytkowej oraz ekonomicznej, wynikające z działania lub zaniechania posiadacza. Szkodą w ujęciu cyt. przepisu jest zatem strata właściciela, rozumiana jako zmniejszenie jego aktywów, nie zaś utrata spodziewanych korzyści. Naprawienie szkody w postaci owych korzyści ( lucrum cessans) może nastąpić na podstawie ogólnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej (art. 415 i nast. k.c.).

17.  Skoro zatem powodowie domagali się zasądzenia utraconych korzyści, które spodziewali się uzyskać ze stacji auto-gaz, powinni udowodnić: szkodę, winę pozwanej spółki oraz związek przyczynowy między nimi. Należy jednak podkreślić, że w przypadku szkody w postaci utraconych korzyści (czyli szkody hipotetycznej) należy wykazać wysokie prawdopodobieństwo jej powstania, graniczące wręcz z pewnością.. Tymczasem powodowie nie przedstawili choćby środków uprawdopodobnienia, że rzeczywiście zamierzali postawić na nieruchomości stację auto-gaz (np. planów, wniosków do organów administracji, decyzji odmownych itp.). Poprzestali wyłącznie na twierdzeniach, mimo wyraźnego pouczenia ze strony przewodniczącego o ciężarze dowodu w postępowaniu cywilnym. Nie wiadomo też, jaka byłaby skala prowadzonej działalności, co uniemożliwiało ocenę spodziewanych zysków.

18.  Dlatego sąd zasądził od pozwanej spółki na rzecz powodów 202,38 zł, a w pozostałej części oddalił powództwo.

19.  Znikomy procent wygranej powodów (202,38 zł stanowi mniej niż 1% kwoty 25.000 zł) uzasadniałby co najmniej stosunkowe rozdzielenie kosztów albo wręcz obciążenie nimi w całości powodów. Sąd był jednak związany stanowiskiem pozwanej spółki, która wniosła o zniesienie kosztów i swego stanowiska nie zmieniła do zamknięcia rozprawy. Dlatego sąd koszty między stronami wzajemnie zniósł (art. 100 k.p.c.).

S..(...):

(1)  (...)

(2)  (...)

(3)  (...)