Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o przeliczenie emerytury

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 29 maja 2015 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy J. T. prawo do przeliczenia emerytury przy założeniu, że wynagrodzenia wnioskodawcy J. T. w okresie od 11 stycznia 1974 roku do
31 grudnia 1975 roku wyniosły na godzinę:

- od 11 stycznia 1974 roku – 5,20 zł,

- od 1 kwietnia 1974 roku – 7,00 zł +1,50 zł,

- od 29 kwietnia 1974 roku – 7,50 zł + 2,00 zł,

- od 1 lutego 1975 roku – 8,00 zł + 4,00 zł,

z uwzględnieniem ilości godzin pracy wynikających z zatrudnienia na cały etat, pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie świadczenia;

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  żądanie przyznania odsetek ustawowych zgłoszone na rozprawie w dniu

11 października 2016 roku przekazuje do rozpoznania organowi rentowemu.

VU 678/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. T. prawa do przeliczenia emerytury na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że złożone przez wnioskodawcę kserokopie angaży z lat 1974 - 1975 wprawdzie określają stawki godzinowe wynagrodzenia, jednakże brak jest w nich informacji na temat ilości godzin przepracowanych. W związku z tym nie wnoszą niczego nowego do sprawy i nie mają wpływu na ustalenie wysokości emerytury.

W odwołaniu od tej decyzji złożonym w dniu 29 czerwca 2015 roku wnioskodawca wskazał, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją. Podniósł, że z przedłożonych organowi rentowemu dokumentów w postaci angaży z lat 1974 - 1975 wynikają stawki godzinowe wynagrodzenia, a z umów o pracę to, że wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie w ⁷ uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, że w ⁷ sytuacji, gdy można określić wysokość jego wynagrodzenia na podstawie ww. dokumentów, brak jest podstaw ⁷ do ustalenia wynagrodzenia za okres sporny, jako minimalnego.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2016 roku wskazał, że jego wynagrodzenie było wyższe, niż wyliczone na podstawie ilości godzin wynikających z zatrudnienia na cały etat oraz wysokości stawek godzinowych określonych w angażach. Podniósł, że jego wynagrodzenia były wyższe z uwagi na różnego rodzaju dodatki do wynagrodzenia, jak np. premie.

Na rozprawie w dniu 11 października 2016 roku wnioskodawca wniósł o przyznanie odsetek ustawowych w sytuacji przeliczenia emerytury.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

W dniu 19 grudnia 2012 roku wnioskodawca J. T. wniósł o:

-

ustalenie kapitału początkowego,

-

przyznanie praw ⁷a do emerytury; wnioskodawca wniósł, by organ rentowy wyliczył świadczenie „według starych i nowych zasad”.

(dowód: wnioski k. 1, k. 1-3, pismo k. 6 — w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 17 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy J. T. na dzień 1 stycznia 1999 roku. W podstawie wymiaru kapitału początkowego uwzględniono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat 1968 - 1977, przy czym ZUS przyjął, że wynagrodzenie wnioskodawcy do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia stanowiło:

-

w roku 1971 - 20,14% (wynagrodzenie 5.699,70 zł, przeciętne wynagrodzenie 28.296 zł); w roku tym wnioskodawca pozostawał w' ubezpieczeniu przez 5 miesięcy;

-

w roku 1974 - 33,17% (wynagrodzenie 12.678 zł, przeciętne wynagrodzenie 38.220 zł)

-

w roku 1975 - 30,67% (wynagrodzenie 14.400 zł, przeciętne wynagrodzenie 46.956 zł)

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 113,52%. ZUS uznał za udowodnione okresy składkowe w ilości 29 lat i 4 dni oraz okresy nieskładkowe w ilości 2 miesięcy i 4 dni. W oparciu o powyższe kapitał początkowy obliczono na kwotę 165.239,58 zł.

(dowód: decyzja z dnia 17 stycznia 2013 roku k. 10, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru k. 4 - w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 6 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał wnioskodawcy J. T. prawo do emerytury od dnia 11 grudnia 2012 roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 109,08%. Do ustalenia powyższego wskaźnika nie przyjęto wynagrodzeń z lat 1974-1975, natomiast najniższe wskaźniki stanowiące stosunek wynagrodzenia wnioskodawcy do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia dotyczą roku: 1984 - 45,14% oraz roku 1992 - 51,76%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika podstawy wymiaru przez kwotę bazową w wysokości 2.974,69 zł wyniosła 3.244,79 zł. Organ uznał za udowodnione 31 lat, 3 miesiące, 2 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 12 dni okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia obliczona zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wyniosła 2.036,18 zł przed waloryzacją. Zakład nie podjął wypłaty emerytury, ponieważ jej wysokość była mniej korzystna od emerytury ustalonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

(dowód: decyzja z 6 marca 2013 roku z załącznikiem k. 19-20, 21 - w aktach ZUS)

Kolejną decyzją także z dnia 6 marca 2013 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia 11 grudnia 2012 roku, obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podstawę obliczenia emerytur)' stanowiła kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wnioskodawcy oraz kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na jego koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura ta stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwania życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia wnioskodawcy na emeryturę. Kwota składek z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 9.026,69 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 496.188,97 zł, średnie dalsze trwanie życia - 211,80 miesięcy, zaś kwota emerytury - 2.385,34 zł przed waloryzacją.

(dowód: decyzja z 6 marca 2013 roku z załącznikiem k. 22-23 - w aktach ZUS)

Wydając przedmiotowe decyzje ZUS dysponował dokumentacją płacową wnioskodawcy w postaci zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z okresów: od 5 grudnia 1967 roku do 30 lipca 1970 roku, od 27 listopada 1971 roku do 13 kwietnia 1973 roku, od 1 stycznia 1976 roku do 30 kwietnia 1982 roku, od 1 marca 1985 roku do 31 grudnia 1992 roku, od 2 sierpnia 1994 roku do 21 lutego 1995 roku oraz w roku 2008 i 2009. Dysponował także dokumentacją dotyczącą wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych od 6 lipca 1993 roku do 5 lipca 1994 roku, od 2 marca 1995 roku do 1 marca 1996 roku, od 8 października 1996 roku do 7 października 1997 roku oraz poświadczeniami o wysokości dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od 1 września 1982 roku do 31 marca 1983 roku i od 1 stycznia 1984 roku do 31 grudnia 1984 roku. Wszystkie te dokumenty znajdują się w aktach rentowych wnioskodawcy.

(dowód: zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 22, 35, 48, 49, 50, poświadczenia ubezpieczenia k. 25, 28, zaświadczenia k. 17, 19 , 92, 120 - w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2013 roku organ rentowy przeliczył emeryturę wnioskodawcy od dnia 11 grudnia 2012 roku, wskazując, że decyzja ma charakter ostateczny. Wysokość emerytury ustalono tak, jak poprzednio na kwotę 2.385,34 zł (przed waloryzacją).

(dowód: decyzja z 13 sierpnia 2013 roku z załącznikiem k. 26-27 - w aktach ZUS)

W dniu 19 listopada 2014 roku wnioskodawca zwrócił się do ZUS z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia. Nie zakreślił w tym wniosku rubryki, że wnosi o „przeliczenie kapitału początkowego zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami”. Do wniosku załączył kopie kart płacowych z Zakładów (...) w S. z lat 1985 - 1993 roku.

(dowód: wniosek k. 35, karty wynagrodzeń k. 37-41 - w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 5 lutego 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku. W podstawie wymiaru kapitału początkowego uwzględniono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat 1968 - 1977, przy czym organ rentowy przyjął, że wynagrodzenie wnioskodawcy w roku 1971 w wysokości 5.699,70 zł do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia w kwocie 28.296 zł stanowi 48,34%. Pozostałe wskaźniki stanowiące stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za dany rok kalendarzowy pozostały zbieżne ze wskaźnikami przyjętymi do obliczenia kapitału początkowego określonymi w decyzji z dnia 17 stycznia 2013 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego obliczono na 116,34%. ZUS uznał za udowodnione okresy składkowe w ilości 29 lat i 4 dni oraz okresy nieskładkowe w' ilości 2 miesięcy i 4 dni. W oparciu o powyższe kapitał początkowy obliczono ponownie na kwotę 167.960,76 zł.

(dowód: decyzja z dnia 5 lutego 2014 roku k.15, ustalenie wartości kapitału początkowego k. 13, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru k. 14 obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru k. 4 -w aktach ZUS

Decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku organ rentowy, wskazując, że decyzja wydana jest na wniosek wnioskodawcy z dnia 19 listopada 2014 roku, przeliczył emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 listopada 2014 roku. Do obliczenia emerytury uwzględniono kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego wnioskodawcy oraz kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek, zaewidencjonowanych na jego koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura ta stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwania życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia wnioskodawcy na emeryturę. Kwota składek z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 9.026,69 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 504.360,26 zł, średnie dalsze trwanie życia - 211,80 miesięcy, zaś kwota emerytury - 2.423,92 zł.

(dowód: decyzja z dnia 6 lutego 2015 roku k. 43-44 - w aktach ZUS)

Natomiast decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 19 listopada 2014 roku, organ rentowy odmówił przeliczenia emerytury wnioskodawcy na podstawie przedłożonych kart wynagrodzeń z okresu od 1 marca 1985 roku do 30 czerwca 1993 roku, wskazując, że do wyliczenia świadczenia przyjęto wynagrodzenia z tego okresu na podstawie zaświadczenia Rp 7 z dnia 21 grudnia 1997 roku.

(dowód: decyzja z dnia 6 lutego 2015 roku k. 45-46 - w aktach ZUS)

Po raz kolejny wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia w dniu 24 marca 2015 roku. Nie zakreśli! we wniosku rubryki, iż wnosi o „przeliczenie kapitału początkowego zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami”. Do wniosku załączył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu o wysokości jego wynagrodzeń z okresu od 1 stycznia 1976 roku do 30 kwietnia 1982 roku wystawione mu przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. z dnia 1 lipca 2014 roku oraz angaże z lat 1974 - 1975.

(dowód: wniosek k. 47, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 48, angaże k. 50-53 - w aktach ZUS)

W dniu 29 maja 2015 roku ZUS wydal zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję.

(dowód: decyzja z dnia 29 maja 2015 roku k. 56 - w aktach ZUS)

W okresie od 11 stycznia 1974 roku do 30 kwietnia 1982 roku wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w K., obecnie Przedsiębiorstwo (...) S.A., w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego. Pracodawca wystawił wnioskodawcy zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu:

-

z dnia 6 stycznia 1998 roku z informacją o wysokości zarobków w latach 1980

-

1982,

-

z dnia 5 sierpnia 1999 roku z informacją o wysokości zarobków w latach 1976

-

1982 (analogiczną wysokość wynagrodzeń pracodawca podał w zaświadczeniu z dnia 1 lipca 2014 roku).

W skierowanym do ZU$ piśmie z dnia 1 września 1999 roku pracodawca podał, że prawidłową wysokość wynagrodzeń wnioskodawcy podał w zaświadczeniu wystawionym w dniu 5 sierpnia 1999 roku.

(dowód: świadectwo pracy k. 14, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 35, 50, 48-w aktach emerytalnych)

W legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy nie ma wpisów o jego zarobkach w Przedsiębiorstwie (...).

(okoliczność niesporna)

Pracodawca nie dysponuje kartami wynagrodzeń wnioskodawcy z lat 1974 -

1975.

(dowód: informacja Przedsiębiorstwa (...) S.A. k. 49 - w aktach ZUS; informacja Przedsiębiorstwa (...) S.A. 46)

Wnioskodawca nie pamięta konkretnej, kwotowej wysokości swych wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K..

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 40 odwrót, 42)

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca prowadził wyłącznie samochody ciężarowe. Wielokrotnie pracował w godzinach nadliczbowych. Kierowcy wynagradzani byli na podstawie stawek godzinowych wynagrodzenia zasadniczego. Stawski te sukcesywnie wzrastały. Mieli także dodatki za prowadzenie określonego typu samochodu. Kierowcy otrzymywali także premie. (dowód: zeznania świadków T. R. k. 24 odwrót, 26, W. R. k. 24 odwrót - 25, 26, Z. R. k. 25, 26, A. D. k. 53 odwrót, 55, zeznania wnioskodawcy k. 40 odwrót, 42)

Stawski godzinowe wynagrodzenia wnioskodawcy wynosiły:

-

od 11 stycznia 1974 roku - 5,20 zł,

-

od 1 kwietnia 1974 roku - 7,00 zł oraz 1,50 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu Gaz 63,

-

od 29 kwietnia 1974 roku - 7,50 zł oraz 2,00 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu S.,

-

od 1 lutego 1975 roku - 8,00 zł oraz 4,00 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu.

Ostatnią podwyżkę wnioskodawca otrzymał w związku z przejściem do prowadzenia pojazdu o wyższym tonażu, to jest z pojazdu S. o ciężarze 9.080 kg na pojazd S. o ciężarze 17.000 kg.

W dniu 16 lipca 1974 roku wnioskodawca zawarł z pracodawcą umowę o pracę dodatkową na wykonywanie czynności nie wchodzących w normalny zakres obowiązków służbowych kierowcy, to jest za odbiór i zdanie ładunku oraz załatwianie formalności za czas prowadzenia pojazdu wywrotki marki S.. Dodatek ten miał być wypłacany po potwierdzeniu dodatkowych czynności lub usługobiorcę w dokumentach pracy kierowcy i pojazdu.

(dowód: angaże, wniosek o przeszeregowanie z dnia 12 lutego 1975 roku, umowa o pracę dodatkową z dnia 16 lipca 1974 roku - w aktach osobowych wnioskodawcy)

Wraz z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie (...) pracowali:

-

T. R. - zatrudniony od 17 lipca 1972 roku do 4 marca 1988 roku jako kierowca samochodu ciężarowego; w jego aktach rentowych znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z lat 1972 - 1988 z wyłączeniem roku 1974 oraz roku 1975; żadnych innych dokumentów płacowych z ww. Przedsiębiorstwa w aktach tych nie ma;

-

W. R. - zatrudniony od 10 stycznia 1974 roku do 4 września 1976 roku jako kierowca samochodu ciężarowego; w jego aktach rentowych znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, w którym podano wysokość wynagrodzenia w roku 1976; żadnych innych dokumentów płacowych z ww. Przedsiębiorstwa w aktach tych nie ma;

-

Z. R. - zatrudniony od 15 września roku do 28 lutego 1989 roku jako pomocnik wiertacza, a 5 lipca 1974 roku jako kierowca samochodu ciężarowego; w jego aktach rentowych znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, w którym podano wysokość wynagrodzeń z lat 1976 - 1989; żadnych innych dokumentów płacowych z ww. Przedsiębiorstwa w aktach tych nie ma;

(dowód: świadectwo pracy k. 41, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 47

-

w aktach rentowych T. R.; świadectwo pracy k. 17, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 18 — w aktach rentowych W. R.; świadectwo pracy k. 9, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 13, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 15 - w aktach rentowych Z. R.)

Przy założeniu, że wnioskodawca zarabiał tyle, ile iloczyn godzin wynikających z zatrudnienia na cały etat oraz stawek godzinowych w wysokości:

-

od 11 stycznia 1974 roku - 5,20 zł,

-

od 1 kwietnia 1974 roku - 7,00 zl oraz 1,50 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu Gaz 63,

-

od 29 kwietnia 1974 roku - 7,50 zł oraz 2,00 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu S.,

-

od 1 lutego 1975 roku - 8,00.zł oraz 4,00 zł z tytułu dodatku za czas prowadzenia pojazdu

jego wynagrodzenia w stosunku do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia stanowią: w roku 1974 - 50,41% (w miejsce 33,17%) oraz w roku 1975 - 58,89% (w miejsce 30,67%).

(dowód: obliczenia k. 18-20, 23, 24 -w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Na wstępie należy wskazać, że jedyną kwestią sporną w sprawie była wysokość wynagrodzeń wnioskodawcy w okresie od 11 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1975 roku, kiedy to wnioskodawca zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w K..

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy powołał się na przepis art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887), który to przepis stanowi, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych powołał się na obowiązujący go przy ustalaniu wysokości wynagrodzeń dla potrzeb emerytalnych przepis § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412).

Należy zauważyć, że przy wniosku z dnia 24 marca 2015 roku wnioskodawca załączył dokumenty, których nigdy wcześniej nie składał. Są to angaże z lat 1974 - 1975 o stawkach godzinowych wynagrodzenia. Organ rentowy uznał, że angaże te nie mogą stanowić podstawy przeliczenia świadczenia, ponieważ nie wiadomo, ile godzin w miesiącu wnioskodawca świadczył pracę. Wnioskodawca twierdził zaś w odwołaniu, że z przedłożonych organowi rentowemu dokumentów w postaci angaży z lat 1974 - 1975 wynikają stawki godzinowe wynagrodzenia, a z umów ⁷ o pracę to, że wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Następnie zaś wnioskodawca wskazał, że nie zgadza się z hipotetycznym obliczeniem jego wynagrodzeń z uwzględnieniem ilości godzin wynikających z zatrudnienia na cały etat oraz stawek godzinowych określonych w angażach, ponieważ miał różnego rodzaju dodatki do wynagrodzeń.

Przepis § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412) stanowi, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Przewidziane w powołanym wyżej rozporządzeniu ograniczenia co do środków dowodowych będących podstawą ustalenia wysokości zarobków lub pozwoliła natomiast na ustalenie, jaka była ich wysokość. Należy bowiem wskazać, że dowody na okoliczność wysokości zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty mają być dowodami nie budzącymi wątpliwości, spójnymi i precyzyjnymi. Takich kryteriów w zakresie konkretnej wysokości premii, dat jej wypłaty nie spełniają zeznania osobowych źródeł dowodowych. I tak, świadek T. R. zeznał, że raz na jakiś czas wypłacane były premie, ale tego nie pamięta, świadek Z.' R. stwierdził, że w zakładzie były jakieś premie, ale ich wysokości nie pamięta. Konkretnego sposobu ustalania premii nie pamiętał także świadek A. D., który stwierdził jedynie, że premie były ustalane jako procent od wynagrodzenia zasadniczego, ale jaki, nie wiedział. Natomiast W. R. zeznał, że nie pamięta, czy były jakieś dodatki do wynagrodzeń. Należy przy tym wskazać, że w żadnym z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy ze spornego okresu nie określono dodatkowego składnika wynagrodzenia w postaci premii. To samo dotyczy zeznań osobowych źródeł dowodowych odnośnie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Z zeznań świadków wynika, że wnioskodawca pracował w takich godzinach, ale nie można wyłącznie na podstawie tych zeznań ustalić, w jakie konkretnie dni wnioskodawca pracował w takich godzinach i przez ile godzin. Nie można więc ustalić wysokości dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych skoro nie ma ewidencji czasu pracy wnioskodawcy, z której wynikałoby ile godzin w poszczególnych miesiącach przepracował w niedziele, święta i w godzinach nadliczbowych. Należy przy tym wskazać, że w aktach rentowych świadków nie ma żadnych dokumentów płacowych ze spornego okresu, a więc Sąd Okręgowy nie mógł czynić ustaleń co do ich wynagrodzeń, a przez to ewentualnie co do wynagrodzenia wnioskodawcy w' latach 1974- 1975.

Wreszcie nie można na podstawce zawartej przez wnioskodawcę w dniu 16 lipca 1974 roku umowy o pracę dodatkową ustalić, że od tego dnia wnioskodawca miał codziennie wypłacany taki dodatek. Była to umowa na wykonywanie czynności nie wchodzących w normalny zakres obowiązków służbowych kierowcy, to jest za odbiór i zdanie ładunku oraz załatwianie formalności za czas prowadzenia pojazdu wywrotki. Określono, że dotyczy to wywrotki marki S.. Dodatek ten miał być jednak wypłacany po potwierdzeniu dodatkowych czynności lub usługobiorcę w dokumentach pracy kierowcy i pojazdu. Tymczasem wnioskodawca w' tym okresie, co wynika z angażu, prowadził inny samochód, a mianowicie marki S.. Nie ma danych w jakich dniach prowadził samochód marki S.. Dopiero od dnia 1 lutego 1975 roku wnioskodawca zaczął prowadzić wywrotkę S., ale nie ma z kolei informacji, czy umowa na dodatkowe czynności nadal trwała. I nie ma dokumentów o potwierdzeniu dodatkowych czynności lub usługobiorcę w dokumentach pracy kierowcy i pojazdu.

dochodów stanowiących podstawę wymiaru świadczenia, nie obowiązują jednak w' postępowaniu sądowym. Do postępowania dowodowego w tym zakresie mają bowiem zastosowanie ogólne przepisy dotyczące przeprowadzania dowodów w procesie cywilnym. Stosowania przepisów ogólnych nie wyłączają także odrębne unormowania odnoszące się do postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku, III AUa 105/97, Apel.-W-wa 1997/2/7). A zatem, z chwilą wniesienia sprawy do sądu wskutek złożenia odwołania od decyzji organu rentowego sprawa staje się sprawą cywilną i tym samym podlega ogólnym zasadom postępowania cywilnego. Odnosi się to również do postępowania dowodowego. Trzeba przy tym dodać, że stosownie do art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu przed sadem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. Powyższe rozważania dotyczą także sytuacji, gdy przedmiotem sporu jest podstawa wymiaru świadczeń ubezpieczeniowych. Podobne stanowisko zostało wyrażone w nadal aktualnym orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, wydanym w sprawie II UKN 186/97 (OSNAP 1998/11/342), którego teza brzmi: „W postępowaniu sadowym nie istnieją ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określone w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1984 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, zasad wypłaty tych świadczeń”.

W okresie od dnia 11 stycznia 1974 roku do 30 kwietnia 1982 roku wnioskodawca zatrudniony był w' Przedsiębiorstwie (...) i z przedsiębiorstwa tego przedstawił zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, ale z lat 1976 - 1982. Nie obejmowało ono okresu zatrudnienia wcześniejszego, ponieważ, jak ustalono, pracodawca nie dysponuje jakąkolwiek dokumentacją płacową wnioskodawcy za wyjątkiem angaży.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy prowadził postępowanie dowodowe na okoliczność wysokości wynagrodzeń wnioskodawcy w spornym okresie nie ograniczając się wyłącznie do dowodów z dokumentów. Przesłuchał także - w uwzględnieniu wniosku wnioskodawcy - świadków, przesłuchał wnioskodawcę, z urzędu zażądał również osobowych wnioskodawcy. Wreszcie zażądał akt rentowych świadków'. Dążył bowiem do wyjaśnienia okoliczności, jakie i w jakiej wysokości wnioskodawca otrzymywał pozostałe, to jest za wyjątkiem wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku za prowadzenie określonego pojazdu, składniki wynagrodzenia. Ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie pozwoliła jedynie na ustalenie, jakie składniki płacowe były wnioskodawcy wypłacane, nie płacowych z okresu od 1 marca 1985 roku do 30 czerwca 1993 roku nie zostały uwzględnione, a do wyliczenia świadczenia przyjęto wynagrodzenia z tego okresu na podstawie zaświadczenia Rp 7 z dnia 21 grudnia 1997 roku.

Jak była mowa wyżej, po złożeniu wniosku z dnia 24 marca 2015 roku organ rentowy postąpił już inaczej, wydał wyłącznie decyzję o odmowie przeliczenia emerytury i należy tę decyzję odnieść do świadczenia, którego wysokość ustalono na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. ZUS nie wydał bowiem decyzji o odmowie przeliczenia kapitału początkowego i odmowie przeliczenia emerytury kapitałowej (w piśmie z dnia 8 września 2016 roku wyjaśnił jedynie, że załączone do wniosku z dnia 24 marca 2015 roku dokumenty nie wniosły niczego do sprawy i nie mogły spowodować zarówno przeliczenia kapitału początkowego, jak i emerytury). W braku tychże decyzji odmownych Sąd orzekał więc wyłącznie w przedmiocie prawidłowości decyzji zaskarżonej. To bowiem zaskarżona decyzja stanowi przedmiot rozstrzygnięcia Sądu w sprawach ubezpieczeniowych.

Ustalając decyzją z dnia 6 marca 2013 roku wysokość emerytury wnioskodawcy na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS , organ rentowy w podstawie jej wymiaru uwzględnił przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 109,08%. Do ustalenia powyższego wskaźnika nie przyjęto wynagrodzeń z lat 1974-1975, natomiast najniższe wskaźniki stanowiące stosunek wynagrodzenia wnioskodawcy do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia dotyczą roku: 1984 - wskaźnik 45,14% oraz roku 1992 - wskaźnik 51,76%. Natomiast stosunek ustalonych w niniejszym postępowaniu wynagrodzeń wnioskodawcy do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia wynosi: w roku 1974 - 50,41% (a nie 33,17%) oraz w roku 1975 - 58,89% (a nie 30,67%). Tym samym spełnione są przesłanki przeliczenia emerytury wnioskodawcy na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Natomiast kwestia ewentualnego przeliczenia kapitału początkowego oraz emerytury ustalonej na podstawie art. 26 tej ustawy z uwzględnieniem tychże wynagrodzeń pozostaje w kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Kapitał początkowy wnioskodawcy ustalony został bowiem na podstawie wynagrodzeń z lat 1968 - 1977, a więc także wynagrodzeń z okresu spornego, które, jak wykazało postępowanie, były wyższe, niż przyjęte przez organ rentowy. Wynika to także jednoznacznie z hipotetycznych obliczeń organu, poczynionych na potrzeby niniejszego postępowania. Skoro jednak organ nie wydał dotychczas decyzji w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego (albo odmowy ustalenia), to nie ma możliwości w niniejszym postępowaniu wzruszenia przez Sąd decyzji o wysokości emerytury

Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił, że wynagrodzenia wnioskodawcy w okresie spornym były wyższe, niż wynagrodzenia minimalne i wynosiły tyle, ile iloczyn godzin wynikających z zatrudnienia na cały etat oraz stawek godzinowych przy uwzględnieniu dodatku za czas prowadzenia pojazdu. Stosunek tak ustalonych wynagrodzeń wnioskodawcy do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia wyniesie: w roku 1974 - 50,41% (w miejsce 33,17%) oraz w roku 1975 - 58,89% (w miejsce 30,67%), co wynika z obliczeń organu rentowego na karcie 24 w aktach ZUS.

Należy zauważyć, że wnioskodawca, składając wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia. na skutek którego organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję, nie wniósł równocześnie o przeliczenie kapitału początkowego. Podobny wniosek wnioskodawca złożył w dniu 19 listopada 2014 roku, załączając karty płacowe z okresu od 1 marca 1985 roku do 30 czerwca 1993 roku. Jednakże wówczas - jak stwierdził ZUS na skutek tego wniosku - organ rentowy dokonał: ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego oraz następnie wydał decyzję o przeliczeniu emerytury wnioskodawcy ustalonej na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na marginesie należy zauważyć, że organ nie zmienił wysokości uznanych za udowodnione wynagrodzeń wnioskodawcy z lat 1985 - 1993, co wynika z wykazu wprowadzonych dochodów ubezpieczonego oraz z kalkulatora, znajdujących się na kartach 5-6 oraz 12 w aktach ZUS. Zresztą powyższe wynagrodzenia nie znalazły się w podstawie wymiaru kapitału początkowego wnioskodawcy, który ustalony był na podstawie wynagrodzeń z lat 1968 - 1977. ZUS decyzją z dnia 5 lutego 2015 roku ponownie ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku, przyjmując, że wynagrodzenie wnioskodawcy w roku 1971 (w którym wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu przez 5 miesięcy), w' wysokości 5.699,70 zł do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia w wysokości 28.296 zł stanowiło 48,34%. Organ nie zmienił więc wysokości tego wynagrodzenia, natomiast ustalił inny wskaźnik, który poprzednio ustalił na poziomie 20,14%. Pozostałe wskaźniki stanowiące stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za dany rok kalendarzowy pozostały zbieżne ze wskaźnikami przyjętymi do obliczenia kapitału początkowego określonymi w decyzji z dnia 17 stycznia 2013 roku.

W związku z ponownym ustaleniem wysokości kapitału początkowego, ZUS decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku przeliczył emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 listopada 2014 roku, ustaloną na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jednocześnie zaś decyzją z tego samego dnia odmówił przeliczenia emerytury wnioskodawcy (i nie może być wątpliwości, że chodzi o emeryturę ustaloną na podstawie art. 53 ww. ustawy), wskazując, że złożone dokumenty w postaci kart ustalonej na podstawie art. 26 ustawy. Co nie oznacza, mając na uwadze wyniki niniejszego postępowania, że wysokość tej emerytury jest ustalona prawidłowo.

Z uwagi wszystkie wyżej podniesione okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie „1” sentencji, a w pozostałej części odwołanie na podstawie 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił. Wniosek o przyznanie wnioskodawcy prawa do odsetek ustawowych przekazany został ZUS do rozpoznania (art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.).