Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSO Piotr Sałamaj

Protokolant - stażysta Paulina Woszczak

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2016 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa „C. Towarzystwo (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W.

przeciwko J. C. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I. uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda „C. Towarzystwo (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. ugodę sądową w zakresie punktów 1. i 2. zawartą w dniu 18 lipca 2014 r. pomiędzy pozwanym J. C. (1) a (...) spółką akcyjną w W. w toku postępowania toczącego się pomiędzy tymi podmiotami przed Sądem Okręgowym w Warszawie, sygnatura akt I C 1234/13, na której podstawie (...) spółka akcyjna w W. przeniosła na pozwanego J. C. (1), w wyniku uznania powództwa, prawo własności:

- nieruchomości położnej w K., gmina U., o powierzchni 40,3658 ha, składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...), dla której Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...),

- nieruchomości położnej w K., gmina U., o powierzchni 0,6400 ha, składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...), dla której Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...),

w celu zaspokojenia wierzytelności powoda w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W. w kwocie 43.200.000 zł (czterdzieści trzy miliony dwieście tysięcy złotych), na którą składa się kwota 40.000.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 sierpnia 2014 r., tytułem wykupu posiadanych przez powoda 40.000 sztuk wyemitowanych przez (...) spółkę akcyjną w W. obligacji na okaziciela serii A1 o wartości nominalnej 1.000 zł każda, zdematerializowanych, kod (...): (...), oraz kwota 3.200.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 lipca 2014 r. tytułem odsetek umownych – oprocentowania obligacji (...) spółki akcyjnej w W. płatnych do dnia 7 lipca 2014 r.;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 121.634 zł (sto dwadzieścia jeden tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote) tytułem kosztów procesu.

SSO Piotr Sałamaj

Sygn. akt VIII GC 554/14

UZASADNIENIE

Powód „C. Towarzystwo (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego czynności prawnej w postaci ugody sądowej, zawartej w dniu 18 lipca 2014 r., pomiędzy pozwanym J. C. (1) a (...) S.A. w W. w toku postępowania pomiędzy tymi podmiotami przed Sądem Okręgowym w Warszawie za sygn. akt I C 1234/13 w części, tj. w pkt. 1 i 2 ugody, na podstawie której U. przeniósł nieodpłatnie na pozwanego, w wyniku uznania powództwa, prawo własności:

- nieruchomości położonej w K., gm. U., woj. (...), oznaczonej jako działki ewidencyjne nr (...) o łącznym obszarze 40,3658 ha, objętej księgą wieczystej nr (...),

- nieruchomości położonej w K., gm. U., woj. (...), oznaczonej jako działki ewidencyjne nr (...) o łącznym obszarze 0,64 ha, objętej księgą wieczystą nr (...),

w celu egzekucji ze wskazanego składnika majątku pozwanego wymaganej wierzytelności pieniężnej powoda w kwocie 43.200.000 zł należnej od U., na którą składają się:

- kwota 40.000.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 8.08.2014 r. do dnia zapłaty, tytułem kwoty wykupu posiadanych przez powoda 40.000 sztuk wyemitowanych przez U. obligacji na okaziciela serii A1 o wartości nominalnej 1.000 zł każda, zdematerializowanych, kod (...): (...),

- kwota 3.200.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 8.08.2014 r. do dnia zapłaty tytułem odsetek umownych, które U. winien zapłacić jako oprocentowanie obligacji do dnia 7 lipca 2014 r.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jego poprzednik prawny B. Towarzystwo (...) S.A. objęła obligacje na okaziciela serii A1 wyemitowane przez spółkę (...), które są oprocentowane 8% w skali roku, a odsetki są płatne raz do roku w terminach 6 lipca 2013 r., 6 lipca 2014 r., 6 lipca 2015 r., 6 lipca 2016 r. i 6 lipca 2017 r. Spółka zapłaciła odsetki za pierwszy okres odsetkowy, za kolejny okres odsetkowy powód nie otrzymał należnej zapłaty. Z uwagi na powyższe powód oświadczeniem z dnia 17 lipca 2014 r. postawił obligacje w stan natychmiastowej wymagalności i zażądała natychmiastowego ich wykupu. (...) SA do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość obligacji oraz należnych jej odsetek, lecz zapłata nie nastąpiła.

Zapłata środków z tytułu obligacji miała być zabezpieczona hipoteką łączną na nieruchomościach emitenta do kwoty 25.000.000 zł. Oświadczenie o ustanowieniu hipoteki z dnia 6 lipca 2012 r. znajduje się w aktach ksiąg wieczystych nieruchomości opisanych w petitum pozwu. Hipoteki te nie zostały ujawnione w księgach wieczystych z uwagi na wady wniosku. Zapłata z tytułu emisji obligacji została zabezpieczona hipoteką łączną do kwoty 48.000.000 zł na nieruchomościach stanowiących własność (...) S.A. w W.. Zdaniem powoda zabezpieczenie to ma charakter iluzoryczny, gdyż wartość tych nieruchomości oscyluje w granicach 10.000.000 zł, a przed nim ujawniono hipotekę w kwocie 45.000.000 zł zabezpieczającą wierzytelność innego podmiotu.

Powód dochodził swoich roszczeń od spółki (...) w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie (XXVI GNc 711/14). Równolegle przed tym sądem toczyło się postępowanie z powództwa J. C. (1) o zobowiązanie do przeniesienia przez U. prawa własności nieruchomości opisanych w petitum pozwu (I C 1234/13). Spółka (...) podnosiła w tym postępowaniu szereg zarzutów dotyczących nieważności czynności prawnej będącej podstawą roszczenia. W dniu 18 lipca 2014 r. pozwany zawarł z U. ugodę sądową, z której treści wynika, że emitent obligacji przeniósł na pozwanego prawo własności nieruchomości opisanych w petitum pozwu. Zdaniem powoda brak jest przy tym jakiejkolwiek wzmianki o ekwiwalentnym świadczeniu U., czynność ta ma zatem charakter nieodpłatny.

W ocenie powoda, w niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki do wystąpienia z powództwem, którego materialnoprawną podstawę stanowi art. 527 k.c. Powód ma bowiem skonkretyzowaną, zaskarżalną i wymagalną wierzytelność w stosunku do emitenta obligacji, spółka (...) była niewypłacalna w dacie zawarcia ugody, a po jej zawarciu stała się niewypłacalna w wyższym stopniu niż przed dokonaniem tej czynności. W okresie od 1.01 do 30.09.2014 r. U. poniósł stratę w kwocie 3.631.291,94 zł, podczas gdy w analogicznym okresie 2012 r. wypracował zysk na poziomie 100.834,50 zł. Powód nie może zaspokoić roszczenia przez sprzedaż obligacji, gdyż emitent nie wprowadził ich do systemu obrotu C., prowadzonego przez Giełdę Papierów Wartościowych w W., a zarząd Giełdy odmówił wprowadzenia wyemitowanych obligacji do systemu obrotu. Emitent obligacji nie otrzymał od pozwanego żadnego ekwiwalentu, z którego powód mógłby uzyskać zaspokojenie. Korzyścią majątkową pozwanego jest nabycie prawa własności opisanych nieruchomości. U. miał wiedzę co do tego, że jest dłużnikiem powoda z tytułu wykupu obligacji, miał więc co najmniej świadomość, że zawarcie ugody uszczupliło jego majątek, utrudniając powodowi egzekucję swoich należności. Również pozwany, co najmniej dziewięć miesięcy przed zawarciem ugody z emitentem obligacji, miał wiedzę o ustanowieniu hipotek na nieruchomościach emitenta oraz o istnieniu wierzytelności powoda z tytułu wykupu obligacji, co wynika z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 października 2013 r., w którym wskazano, że pozwany odwoływał się do powyższych okoliczności. Ponadto U. za przeniesienie prawa własności nieruchomości nie uzyskał jakiegokolwiek ekwiwalentu.

Według powoda uznanie powództwa, również w formie ugody sądowej, należy do czynności zaskarżalnych w drodze skargi pauliańskiej.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu. Wniósł również o zawiadomienie i wezwanie (...) SA do udziału w niniejszym postępowaniu w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej.

Pozwany stanął na stanowisku, że ugoda sądowa nie może być kwestionowana w drodze powództwa opartego na treści art. 527 i n. k.c. Odnosząc się do argumentów podniesionych przez pozwanego wskazał, że spółka (...) zawierając ugodę nie działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, gdyż pismo informujące o postawieniu obligacji w stan natychmiastowej wykonalności, żądanie ich natychmiastowego wykupu oraz wezwanie emitenta do zapłaty świadczeń otrzymała prawie godzinę po zawarciu ugody. Negocjacje zmierzające do jej zawarcia trwały od maja 2014 r. Pozwany stwierdził, że brak jest jakichkolwiek przesłanek żeby uznać, iż emitent obligacji stał się niewypłacalny, bądź niewypłacalny w większym stopniu, wskutek ugody z pozwanym. Podkreślił, że z operatu szacunkowego (...) spółki (...), na których zabezpieczone jest roszczenie powoda wynika, że zostały one wycenione na kwotę 160.000.000 zł z uwagi na występujące tam złoże minerałów. Dodał, że ugoda przez niego zawarta nie była nieodpłatna, gdyż pozwany poniósł znaczne koszty związane z nabyciem spornych nieruchomości, tj. w kwocie 5.700.00 zł, na które składała się cena ich nabycia (3.500.000 zł) oraz kwota 2.200.000 zł tytułem „zapewnienia sobie możliwości wykonania umowy przedwstępnej sprzedaży z W. G. (1)”. Ugoda stanowiła spełnienie przez spółkę (...) obowiązku świadczenia wobec pozwanego, a roszczenie pozwanego o przeniesienie własności tych nieruchomości powstało w 2009 r., a więc przed powstaniem wierzytelności powoda. Poprzedni (...), dążąc do wyprowadzenia ich ze swojego majątku, przewłaszczyli je na rzecz tej spółki, podczas gdy w księgach wieczystych ujawnione zostało roszczenie pozwanego o zawarcie umów sprzedaży tych nieruchomości. Roszczenie to wynikało z zawartych pomiędzy pozwanym oraz M. i R. S. (1) trzech warunkowych umów sprzedaży nieruchomości, których ważność nie została skutecznie zakwestionowana. To umowa pomiędzy poprzednimi właścicielami i spółką (...) zakładała brak ekwiwalentności świadczeń. Ugoda zawarta pomiędzy pozwanym i spółką (...) stanowiła w istocie spełnienie przez dłużnika (U.) obowiązku świadczenia (przeniesienia spornych nieruchomości) w stosunku do pozwanego.

Zdaniem pozwanego wycena nieruchomości, dla zbadania ekwiwalentności świadczeń w stosunku do kosztów przez niego poniesionych, winna być dokonana wg wartości rynkowej z 2009 r., tj. w dacie zawarcia przez niego przedwstępnych umów sprzedaży. Od tej chwili wartość tych nieruchomości znacznie wzrosła z uwagi na uchwalenie przez Gminę U. nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i poczynione przez niego nakłady. Pozwany zaznaczył, że nie ma wiedzy o wzajemnych relacjach pomiędzy emitentem obligacji i powodem. Otrzymał od U. zapewnienie, że ugoda nie prowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli tej spółki. Twierdzenia o wiedzy pozwanego nie można wyprowadzić z faktu, że w aktach księgi wieczystej znajduje się nieskuteczny wniosek o wpisanie hipoteki.

(...) S.A. w W. nie przystąpił do procesu w charakterze interwenienta ubocznego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany J. C. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod firmą P.H.U. (...) J. C. (1) w S., w ramach której zajmuje się sprzedażą i kupnem projektów inwestycyjnych na rynku nieruchomości. W ramach tej działalności pozwany kupuje nieruchomości po atrakcyjnych cenach, a po dokonaniu odpowiednich nakładów, sprzedaje je za wyższą cenę.

Dowód: wydruk z (...) pozwanego k. 238, wydruk ze strony internetowej pozwanego k. 240-241, akty notarialne k. 945-997.

Pozwany J. C. (1) prowadził z R. S. (1) i M. S. (1) negocjacje, które zakończyły się zawarciem przez nich w dniu 20 maja 2009 r. przedwstępnych umów sprzedaży w formie aktów notarialnych w kancelarii notarialnej A. N.. W umowie zarejestrowanej w Rep. A nr (...) pozwany zobowiązał się sprzedać R. S. (1) i M. S. (1) w udziałach po ½ części na rzecz każdego z nich, do 30 listopada 2009 r., nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), położoną w obrębie D., za cenę 900.000 zł.

Z kolei w umowie zarejestrowanej w Rep. A nr (...) R. i M. S. (1) zobowiązali się sprzedać pozwanemu nieruchomości stanowiące działki o nr (...) położone w obrębie K., gm. U., do 31 grudnia 2009 r. za cenę 3.500.000 zł, z której kwota 75.000 zł została przez pozwanego zapłacona sprzedającym jako zadatek. Resztę ceny J. C. (1) zobowiązał się zapłacić w dacie zawarcia umowy przyrzeczonej.

Dowód: przedwstępne umowy sprzedaży Rep. A nr (...) i Rep. A nr (...) k. 730-732, k. 733-736.

W dniu 12 listopada 2009 r. pozwany J. C. (1) zawarł z R. S. (1) i M. S. (1) trzy warunkowe umowy sprzedaży w formie aktów notarialnych sporządzonych przez notariusza A. N..

W umowie zarejestrowanej w Rep. A nr (...) pozwany sprzedał R. S. (1) i M. S. (1) w udziałach po ½ części na rzecz każdego z nich nieruchomość stanowiącą niezabudowaną działkę nr (...), położoną w obrębie D., gm. W., dla której Sąd Rejonowy w Świnoujściu prowadzi KW nr (...). W § 6 umowy ustalono cenę w wysokości 900.000 zł i stwierdzono, że kwota ta została już przez kupujących w całości zapłacona. Termin zawarcia umowy przeniesienia własności strony ustaliły do 21 grudnia 2009 r.

W umowie zarejestrowanej w Rep. (...) pozwany sprzedał R. S. (1) i M. S. (1) w udziałach po ½ części na rzecz każdego z nich, nieruchomości rolne niezabudowane, stanowiące działki o nr (...) oraz udziały po 4/44 części na rzecz każdego z nich we współwłasności w działkach o nr: (...) (stanowiącej drogę dojazdową) i (...), położonych w miejscowości S., obręb ewidencyjny (...)-S., gm. O., dla których Sąd Rejonowy w Drawsku Pomorskim prowadzi księgę wieczystą nr (...). W § 7 umowy ustalono cenę w wysokości 1.600.000 zł i stwierdzono, że kwota ta została już przez kupujących w całości zapłacona. Termin zawarcia umowy przeniesienia strony ustaliły do 21 grudnia 2009 r.

W umowie zarejestrowanej w Rep. A nr (...) R. i M. S. (1) sprzedali J. C. (1) nieruchomość stanowiącą działki gruntu o nr (...) położone w obrębie (...) - K., gm. U., dla których Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz działki o nr (...), położone w obrębie (...) - K., gm. U., dla których Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą nr (...). W § 6 umowy ustalono, cenę w wysokości 3.500.000 zł, z której 75.000 zł zostało przez kupującego zapłacone. Stwierdzono nadto, że 2.500.000 zł, stanowiące część ceny sprzedaży rozliczono i skompensowano przez strony w warunkowych umowach sprzedaży zawartych tego dnia za numerami rep. (...) oraz (...). Resztę ceny w wysokości 925.000 zł pozwany zobowiązał się zapłacić w terminie 7 dni, tj. do 19 listopada 2009 r na konto M. S. (1). Termin zawarcia umowy przeniesienia własności nieruchomości strony ustaliły do 21 grudnia 2009 r.

W dniu 19 listopada 2009 r. J. C. wpłacił na rachunek bankowy M. S. kwotę 925.000 zł tytułem zapłaty za nieruchomości w U. zgodnie z aktem notarialnym Rep. A Nr (...).

Dowód: warunkowe umowy sprzedaży zarejestrowane Rep A nr (...), Rep A nr (...) Rep A nr (...) k. 737-742, k. 743-747 i k. 748-751, potwierdzenie wykonania przelewu k. 752, wydruki ksiąg wieczystych k. 1154-1156, 1166-1172.

Agencja Nieruchomości Rolnych w W. nie skorzystała z prawa pierwokupu wobec nieruchomości objętych zawartymi przez R. i M. S. i J. C. warunkowymi umowami sprzedaży.

Dowód: pisma (...) z 12.11.2009 i z 14.12.2009 k. 753-755.

W 2010 r. J. C. (1) wniósł do Sądu Okręgowego w Koszalinie pozew przeciwko R. S. (1) i M. S. (1), w którym zażądał: - stwierdzenia nieważności czynności prawnej pozwanych dokonanej 30.12.2009 r. w obecności notariusza A. N. w Kancelarii Notarialnej w S., a ujętej w protokole Rep. A nr 5452/2009, w przedmiocie uchylenia się pozwanych od skutków prawnych złożonych przez siebie oświadczeń woli zawartych w warunkowych umowach sprzedaży z dnia 12 listopada 2009 r., sporządzonych przez notariusza A. N. w formie aktów notarialnych Rep. A nr (...), Rep. A nr (...) i Rep. (...); - zobowiązania pozwanych do złożenia oświadczeń woli, których treścią będzie przeniesienie na jego rzecz prawa własności nieruchomości opisanych w księgach wieczystych nr (...); - zobowiązania pozwanych do złożenia oświadczeń woli, których treścią jest wyrażenie zgody na przeniesienie przez powoda na rzecz pozwanych po 1/2 udziału na każdego z nich nieruchomości rolnych niezabudowanych stanowiących działki o nr (...) opisanych w księgach wieczystych o nr odpowiednio (...), (...), (...) i (...) (...); - zobowiązania pozwanych do złożenia oświadczeń woli, których treścią jest wyrażenie zgody na przeniesienie przez niego na rzecz pozwanych po 4/44 części na każdego z nich nieruchomości stanowiących działkę (...) opisanych w księdze wieczystej nr (...); - zobowiązania pozwanych do złożenia oświadczeń woli, których treścią, jest wyrażenie zgody na przeniesienie przez J. C. (3) na rzecz pozwanych po 1/2 udziału na każdego z nich nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), położonej w obrębie D., gm. W., dla której Sąd Rejonowy w Świnoujściu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Zarządzeniem z dnia 14 stycznia 2011 r. Przewodniczący w SO w Koszalinie zarządził zwrot pozwu w zakresie żądania ewentualnego o nakazanie pozwanym złożenia oświadczeń woli o przeniesieniu własności nieruchomości. Zarządzenie uprawomocniło się w wyniku cofnięcia przez powoda zażalenia na to zarządzenie.

W odpowiedzi na powyższy pozew, zarejestrowany pod sygnaturą akt I C 389/10, R. i M. S. (1) wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu. Podnieśli, że złożyli oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych zawartych umów. Wskazali, że umowy miały liczne błędy i zostały skonstruowane wadliwie pod względem prawnym. Wskazywali również na wadę nieważności bezwzględnej zawartych umów.

Wezwana do udziału w sprawie spółka (...) oświadczyła, że nie przystępuje do postępowania po stronie pozwanych, gdyż wydane orzeczenie nie będzie miało wpływu na przysługujące jej prawo własności nieruchomości opisanych w księgach wieczystych nr (...).

Wyrokiem z dnia 8 maja 2013 r. (sygn. akt I C 389/10) Sąd Okręgowy w Koszalinie oddalił powództwo J. C. (3) z uwagi na brak interesu prawnego w żądaniu ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego.

Dowód: wezwanie do usunięcia braków formalnych k. 1651, zarządzenie z 14.01.2011 o częściowym zwrocie pozwu k. 1652, postanowienie SA w Szczecinie z 30.05.2011 k. 1653-1658, postanowienie SO w Koszalinie z 31.08.2011 k. 1659, oświadczenie przypozwanego U. z 11.02.2013 k. 1660-1661, wyrok SO w Koszalinie z 8.05.2013 z uzasadnieniem I C 389/10 k. 832-852.

(...) spółka akcyjna w W. zarejestrowana jest w rejestrze przedsiębiorców KRS pod numerem (...). Jedynym akcjonariuszem jest (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Według wpisów w KRS w dniu 17.06.2011 r. Z. W. (1) wpisany został jako prezes zarządu U., a wykreślony został z tej funkcji w dniu 21.10.2014 r. Z tym samym dniem jako prezes zarządu wpisany został M. G. (1). W dniu 15.05.2014 r. jako prokurent samoistny spółki wpisany został W. W. (1), którego wykreślono w dniu 21.10.2014 r.

Dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców KRS nr (...) k. 69-73.

W dniu 18 czerwca 2012 r. zarząd (...) SA podjął uchwałę w sprawie emisji obligacji serii A1 w liczbie nie mniejszej niż 5.000 i nie większej niż 40.000 zł, każda o wartości nominalnej 1.000 zł, oznaczone kolejnymi numerami w ramach tej serii od 1 do 40.000 zł. Całkowita wartość nominalna obligacji serii (...) wynieść miała nie mniej niż 5.000.000 zł i nie więcej niż 40.000.000 zł na zasadach określonych w uchwale oraz Warunkach Emisji Obligacji stanowiących załącznik do uchwały (§ 1 uchwały). Zgodnie z § 4 obligacje miały zostać zaoferowane poprzez skierowanie propozycji nabycia do indywidualnie oznaczonych adresatów, w liczbie nie większej niż 99. W myśl § 5 cena emisyjna obligacji miała być równa jej wartości nominalnej i miała wynosić 1.000 zł.

Obligacje nie miały mieć formy dokumentów, zgodnie z art. 5a Ustawy o obligacjach. Ewidencja obligacji miała być prowadzona przez (...) S.A. w K. nr KRS (...) (§ 6). Zgodnie z § 7 obligacje na dzień emisji były niezabezpieczone w rozumieniu ustawy o obligacjach. U. zobowiązał się do dokonania zabezpieczenia obligacji hipoteką na nieruchomości (lub nieruchomościach) z najwyższym wolnym pierwszeństwem ustanowionym przez emitenta do kwoty nie niższej niż 120% wartości emisji, tj. łącznej wartości nominalnej wyemitowanych i opłaconych obligacji, w celu zabezpieczenia wszystkich obligatariuszy (bez imiennego ich wskazywania), na rzecz administratora hipoteki (działającego w imieniu własnym, ale na rachunek obligatariuszy). Hipoteka miała zostać ustanowiona w terminie do 31.12.2012 r.

Warunki emisji Obligacji zostały szczegółowo określone w projekcie Warunków Emisji Obligacji załączonym do uchwały. Mogły ulec zmianie (§ 8 uchwały). Zgodnie z § 9 zdanie drugie uchwały zarząd podejmie wszelkie niezbędne działania mające na celu dematerializację Obligacji oraz ich wprowadzenie do obrotu na rzecz (...).

Dowód: uchwała zarządu (...) SA w sprawie emisji obligacji k. 75-76.

Zgodnie z punktem 6 Warunków Emisji Obligacji Serii (...), stanowiącym załącznik Nr 1 do Propozycji Nabycia Obligacji Serii A1, zabezpieczenie obligacji miała stanowić hipoteka na nieruchomości.

W punkcie 15 Warunków spółka (...) [dalej: emitent] wskazała, że obligacje będą oprocentowane wg stałej stopy procentowej, ustalonej zgodnie z pkt 16.1 Warunków Emisji. Oprocentowanie naliczane jest od nominalnej wartości obligacji w okresach odsetkowych. W myśl pkt 16.1 warunków stała stopa procentowa będzie równa w całym okresie do dnia wykupu i będzie wynosić 8% wartości nominalnej obligacji. Zgodnie z punktem 17.2 Warunków okres odsetkowy oznacza okres trwający od dnia emisji włącznie do pierwszego dnia płatności odsetek (nie obejmujące tej daty) oraz każdy kolejny okres trwający od danego dnia płatności odsetek (włącznie) do kolejnego dnia płatności odsetek (nie obejmujące tej daty). Jako dni płatności odsetek oznaczono: 6 lipca 2013 r., 6 lipca 2014 r., 6 lipca 2015 r., 6 lipca 2016 r. i 6 lipca 2017 r.

Zgodnie z punktem 23.1 Warunków wystąpienie przypadku naruszenia Warunków Emisji oznacza m.in.: (a) Niezapłacenie: Emitent nie dokona płatności jakiejkolwiek kwoty do zapłaty obligacji w dniu płatności; (a) Niewypełnienie warunków emisji: Emitent nie wypełni w terminie lub nie będzie przestrzegał istotnego zobowiązania wynikającego z Warunków Emisji, w szczególności dotyczącego wprowadzenia obligacji do (...).

Zgodnie z punktem 24 zd. 1 5 i 6 posiadacz miał prawo żądania od emitenta natychmiastowego wykupu posiadanych przez posiadacza obligacji w sytuacji gdy wystąpi przypadek naruszenia Warunków Emisji i trwać będzie nieprzerwanie przez 90 dni. Na skutek żądania natychmiastowego wykupu obligacji, obligacje stają się wymagalne i płatne w dniu natychmiastowego wykupu obligacji. W przypadku żądania natychmiastowego wykupu obligacji, emitent jest zobowiązany do zapłaty posiadaczowi kwoty natychmiastowego wykupu, na którą składa się kwota wykupu oraz kwota odsetek naliczona do dnia natychmiastowego wykupu obligacji zgodnie z oprocentowaniem.

Dowód: Warunki Emisji Obligacji Serii A1 spółki akcyjnej (...) k. 82-98.

W dniu 29 czerwca 2012 r. (...) SA zwrócił się do B. Towarzystwo (...) w W. [dalej B.] z propozycją nabycia obligacji na okaziciela Serii A1 w ilości 40.000 sztuk o wartości 40.000.000 zł.

Wszystkie obligacje zostały objęte przez B., który w dniu 6 lipca 2012 r. złożył deklarację nabycia obligacji na okaziciela Serii A1 (...) SA. Następnie obligacje zostały zapisane na rachunku depozytowym B., prowadzonym przez agenta emisji.

Dowód: propozycja nabycia obligacji Serii A1 k. 78, deklaracja nabycia obligacji Serii A1 k. 80-81, świadectwo depozytowe nr (...) k. 100, zeznania świadka Z. W. (1) k. 1425, od 01:19:23 do 01:40:12.

Emitent obligacji (...) S.A. zabezpieczył zapłatę środków z tytułu emisji obligacji na nieruchomościach opisanych w księgach wieczystych o numerach (...), stanowiących własność (...) S.A. w W..

Dowód: wydruki ksiąg wieczystych k. 135-137, 139-142, 144-146, 148-150, 152-155, 698-703, 704-710, 711-716, 717-723, 724-729.

W dniu 19 lipca 2013 r. spółka (...) złożyła w Sądzie rejestrowym sprawozdanie finansowe za okres 1.01-31.12.2012 r. W sprawozdaniu ujęła informację o emisji 40.000 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela, każda o wartości nominalnej 1.000 zł, z terminem wykupu wskazanym na dzień 5 lipca 2017 r. oraz premią w wysokości 8% wartości nominalnej, płatną w każdą rocznicę emisji.

Dowód: sprawozdanie finansowe z formularzem k. 1141-1473.

W dniu 6 lipca 2012 r. M. S. (1) i R. S. (1) zawarli z (...) S.A. w W. umowę, na podstawie której zobowiązali się ustanowić hipotekę łączną w kwocie 25.000.000 zł, która miała zabezpieczyć zobowiązania spółki jako emitenta 40.000 sztuk obligacji o wartości nominalnej 1.000 zł.

W tym samym dniu M. S. (1) i R. S. (1) złożyli przed notariuszem J. G. (Rep. A Nr 1026/2012) oświadczenie, że tytułem zabezpieczenia wykonania zobowiązań emitenta (...) S.A. wynikających z emisji obligacji w zakresie wykupu obligacji o nr. od 1 do (...) z odsetkami według stopy procentowej 8% w skali roku oraz innymi kosztami, w tym kosztami sądowego, ustanawiają na rzecz administratora hipoteki (...) S.A. w K. hipotekę łączną do sumy pieniężnej 25.000.000 zł na nieruchomościach objętych księgami wieczystymi nr (...). Wnieśli równocześnie o dokonanie wpisu tych hipotek w działach IV każdej ze wskazanych ksiąg wieczystych prowadzonych dla opisanych w nich nieruchomości.

Sąd Rejonowy w Kołobrzegu oddalił wniosek o ujawnienie hipoteki w księgach wieczystych.

Dowód: akt notarialny Rep. A Nr (...) k. 201-204, wniosek powoda o dopuszczenie do przeglądania akt k. 206-229.

W dniu 8 lipca 2013 r. emitent obligacji (...) SA wypłacił powodowi kwotę 3.200.000 zł tytułem odsetek od emisji obligacji za pierwszy okres odsetkowy.

Dowód: wyciąg z rachunku nr (...) k. 133, zeznania świadka Z. W. k. 1425, od 01:19:23 do 01:40:12.

Na zlecenie właściciela (...) S.A. w W. rzeczoznawca I. M. (1) wycenił wartość nieruchomościach opisanych w księgach wieczystych o numerach (...), na dzień 15 grudnia 2012 r. na kwotę 160.168.706 zł.

Dowód: operat szacunkowy z dnia 23.12.2012 r. (załączony do akt sprawy)

Na zlecenie B. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) w W. rzeczoznawca J. B. (1) dokonał wyceny wartości odtworzeniowej powyższych nieruchomości dla aktualnego sposobu jej wykorzystania wraz ze składnikami systemu wydobycia i hydrosegregacji kruszywa oraz budynkami. Wartość odtworzeniowa nieruchomości została wyceniona na dzień 17 stycznia 2013 r. na kwotę 10.185.487 zł.

Dowód: operat szacunkowy nieruchomości gruntowej położonej na złożach kopalin z 11.01.2013 k. 260-294, postanowienie SO w Warszawie z 11.05.2016 (str. 14) k. 1586-1600.

W dniu 7 lub 9 lipca 2014 r. Z. W. (1) odwołany został z funkcji prezesa zarządu (...) S.A. Wykreślenie go z rejestru przedsiębiorców KRS nastąpiło w dniu 21.10.2014 r. Funkcję prezesa zarządu pełnił po nim, przez okres około dwóch miesięcy, W. W. (1). Do czasu odwołania z funkcji prezesa zarządu Z. W. (1) nie prowadził rozmów ugodowych z J. C. (1).

Dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców KRS nr (...) k. 69-73, zeznania świadka Z. W. k. 1425, od 01:19:23 do 01:40:12, zeznania świadka W. W. (1) k. 1556, od 00:04:13 do 00:15:06.

Oświadczeniem z dnia 17 lipca 2014 r. skierowanym do (...) S.A. poprzednik prawny powoda postawił obligacje wyemitowane przez spółkę w stan natychmiastowej wymagalności i zażądał ich wcześniejszego wykupu poprzez zapłatę 40.000.000 zł tytułem kwoty wykupu oraz zapłatę należnych mu odsetek za drugi okres odsetkowy, tj. od dnia 6 lipca 2013 r. do dnia 6 lipca 2014 r. oraz zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczeń z obligacji w wysokości określonej w punkcie 19 d) Warunków Emisji Obligacji, tj. wysokości odsetek ustawowych - 13% w skali roku za każdy dzień opóźnienia do dnia faktycznej zapłaty w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia zawiadomienia. Wskazał, że podstawą żądania wykupu obligacji stanowi art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach.

Powyższa przesyłka została doręczona emitentowi obligacji w dniu 18 lipca 2014 r. o godzinie 15:14.

Dowód: pismo powoda do emitenta z 17.07.2014 z załącznikami k. 102-121, mail od firmy kurierskiej z 18.07.2014 k. 123.

Postanowieniem z dnia 25 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. akt XXVI GCo 105/14) udzielił zabezpieczenia roszczenia powoda o zapłatę przez (...) S.A. kwoty 40.000.000 zł tytułem wykupu posiadanych przez niego 40.000 sztuk obligacji na okaziciela serii A1 o wartości nominalnej 1.000 zł każda poprzez ustanowenie hipotek przymusowych: do kwoty 39.000.000 zł na nieruchomości spółki opisanej w księdze wieczystej nr (...); do kwoty 1.000.000 zł nieruchomości spółki opisanej w księdze wieczystej nr (...)., wyznaczając wnioskodawcy – poprzednikowi prawnemu powoda - B. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) w W..

W postępowaniu zażaleniowym z wniosku o udzielenie zabezpieczenia J C. w dniu 8.12.2014 r. zgłosił interwencję uboczną po stronie uczestnika (...) S.A.

Dowód: postanowienie z 25.07.2014. k. 125-129, interwencja uboczna w sprawie XXVI GCo 105/14 k. 243-258.

W dniu 30 września 2014 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. dokonał wpisu w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wpisu o powstaniu „C. Towarzystwo (...) spółka akcyjna V. (...) w W.. Spółka powstała w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h., tj. połączenia poprzez przeniesienie całego majątku B. Towarzystwo (...) w W. na „C. Towarzystwo (...)” w W..

Dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców KRS nr (...) k. 45-54, odpis z rejestru przedsiębiorców KRS nr (...) k. 56-67.

Powód wystąpił z powództwem o zapłatę przez (...) S.A. kwoty 43.200.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 3.200.000 zł od dnia 7 lipca 2014 r., 40.000.000 zł od dnia 8 sierpnia 2014 r. wraz z kosztami procesu. W dniu 30 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił żądanie pozwu (sygn. akt XXVI GNc 711/14). U. złożył sprzeciw od powyższego nakaz zapłaty.

Wyrokiem z dnia 16 września 2015 r. (sygn. akt XXVI GC 1141/14) Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od (...) SA na rzecz C. Towarzystwo (...) w W. kwotę 43.200.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 3.200.000 zł od dnia 18.08.2014 r., 40.000.000 zł od dnia 12.08.2014 r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie i obciążył pozwanego kosztami procesu. Orzeczenie uprawomocniło się bez zaskarżenia.

Dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z 30.10.2014 r. k. 131, odpis wyroku SO w Warszawie z 16.09.2015 ze stwierdzeniem prawomocności k. 1350.

W dniu 26 kwietnia 2012 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zawarła z M. S. (1) i R. S. (1) przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości położonej w K., gm. U., składającej się z działek gruntu o nr (...) opisanych w księdze wieczystej nr (...) oraz nieruchomości składającej się z działek o nr (...) opisanych w księdze wieczystej nr (...).

W dniu 10 lipca 2012 r. W. S. (działający w imieniu i na rzecz R. S. (1) i M. S. (1)), (...) spółka z o.o. w W. oraz (...) S.A. w W. zawarli umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości oraz umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie przed notariuszem B. S. (Rep. A Nr 2578/2012). W umowie tej (...) spółka z o.o. zobowiązała się do sprzedaży w stanie wolnym od obciążeń i roszczeń osób trzecich na rzecz (...) SA nieruchomości stanowiące działki gruntu o nr (...) położonych w K., gm. U.; dla których Sąd: Rejonowy w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz działek o nr (...), położonych w K., gm. U., dla których Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą nr (...) za ceny odpowiednio 8.000.000 zł i 1.000.000 zł, pod warunkiem, że (...) w W. nie wykona przysługującego jej prawa pierwokupu (§3 ust. 1 i 2 oraz § 4 ust 1 i 2 umowy).

Strony tej umowy ustaliły, że warunkiem przystąpienia do warunkowej umowy sprzedaży będzie uprzednie zawarcie między pozwanym J. C. (1) a M. S. (1) i R. S. (1) ugody sądowej albo umowy w formie aktu notarialnego, albo też dojdzie do wydania prawomocnego wyroku sądu w rozpatrywanej pomiędzy nimi sprawie, na mocy których nastąpi definitywne rozwiązanie wszystkich dotychczas zawartych pomiędzy J. C. a M. i R. S. umów przedwstępnych i warunkowych sprzedaży, których przedmiotem są nieruchomości objęte umową (§ 3 ust 4 umowy).

Spółka (...) zobowiązała się wobec spółki (...) do wpłacenia na jej rachunek do 11 lipca 2012 r. zaliczki w wysokości 2.000.000 zł z tytułu zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości opisanej w KW nr (...). W przypadku niedojścia do skutku umowy przyrzeczonej z przyczyn innych, niż wymienione w §4 ust. 3 pkt 2 umowy, spółce (...) przyznano uprawnienie do odstąpienia od umowy i żądania zapłaty kary umownej w wysokości 480.000 zł (§ 4 umowy).

W celu zabezpieczenia zwrotu zaliczki i zadatku, w sumie 2.480.000 zł, M. S. (1) i R. S. (1) poręczyli do 2.480.000 zł wykonanie przez A. 5 tego zobowiązania przez dokonanie przewłaszczenia na zabezpieczenie na rzecz U. prawa własności nieruchomości opisanych w księgach wieczystych nr (...), zaś U. przewłaszczenie to przyjął. Strony tej umowy postanowiły, że wskazane przewłaszczenie wyczerpuje roszczenia spółki (...) z tytułu poręczenia, co strony rozumiały w ten sposób, że w razie wezwania spółki (...) przez U. do zwrotu zaliczki i zapłaty kary umownej oraz nie zapłaceniu lub nieprawidłowym zapłaceniu tych kwot, spółka (...) jest uprawniona do sprzedaży nieruchomości na warunkach, za cenę i osobom - wedle swego uznania, przy czym jeżeli uzyskana cena sprzedaży przekroczy kwotę wskazaną w wezwaniu, spółka (...) zobowiązana będzie do przekazania nadwyżki na rzecz pozwanych (§11 umowy).

Na podstawie tej umowy, (...) S.A. została ujawniona jako właściciel nieruchomości w K., objętych księgami wieczystymi nr (...).

W § 1 ust. 5 umowy W. S. oświadczył, że w działach III powyższych ksiąg wieczystych ujawniono roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej przez J. C. (1), której przedmiotem było zobowiązanie się przez M. S. (1) i R. S. (1) do sprzedaży tych nieruchomości na jego rzecz.

Z upływem roku od ich wpisu, roszczenia pozwanego zostały wykreślone z ksiąg wieczystych.

Dowód: wydruki z ksiąg wieczystych k. 757-806, akt notarialny z dnia 10.07.2012 r. Rep. A nr 2578/2012 k. 807-827, zawiadomienia o dokonaniu wpisów k. 828-831.

W październiku 2013 r. pozwany J. C. (1) wystąpił z powództwem przeciwko (...) S.A. w W. o nakazanie przeniesienia na niego własności nieruchomości położonych w K., gmina U. opisanych w księgach wieczystych nr (...). W pozwie zawarł żądanie zabezpieczenia roszczenia poprzez ustanowienie na wskazanych nieruchomościach hipotek przymusowych, ewentualnie poprzez ustanowienie zakazu ich zbywania i obciążania. Postępowanie toczyło się przed Sądem Okręgowym w Warszawie pod sygn. akt I C 1234/13.

Postanowieniem z dnia 31 października 2013 r. Sąd Okręgowy w udzielił zabezpieczenia roszczenia powoda poprzez ustanowienie zakazu zbywania i obciążenia tych nieruchomości.

W toku postępowania spółka (...) podnosiła szereg zarzutów, w tym zarzut nieważności przedwstępnych warunkowych umów sprzedaży zawartych pomiędzy J. C. (1) a M. i R. S. (1) z uwagi na ich sprzeczność z ustawą. Podnosiła, że J. C. (1) wprowadził swoich kontrahentów w błąd, a M. i R. S. (1) skutecznie odstąpili od umów zawartych pod wpływem błędu.

Na rozprawie w dniu 22 maja 2014 r. U. reprezentowali pełnomocnicy r.pr. M. G. (2) i pracownik B. H. (1). Powód stawił się osobiście wraz z pełnomocnikiem. Strony nie wykazywały woli zawarcia ugody. Przewodniczący składu orzekającego nie nakłaniał stron do zawarcia ugody. Rozpraw została odroczona na dzień 18 lipca 2014 r. celem kontynuowania postępowania dowodowego.

Dowód: pozew J. C. z 17.10.2013 k. 853-867, postanowienie SO w Warszawie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia k. 231-236, odpowiedź U. na pozew k. 166-181, protokół rozprawy z 22.05.2014 k. 183-184, wydruki z ksiąg wieczystych k. 757-806, 888-898, zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

W dniu 9 lipca 2014 r. pozwany zawarł z W. G. (1) umowę przedwstępną, w której § 4 ust. 1 zobowiązał się sprzedać W. G. lub innej wskazanej przez niego osobie, w terminie 14 dni licząc od daty wpisania sprzedającego jako właściciela nieruchomości opisanych w księgach wieczystych o numerach (...) do ksiąg wieczystych, lecz nie później niż do 5.11.2014 r., w formie aktu notarialnego, obie nieruchomości wolne od osób, rzeczy, praw i obciążeń osób trzecich, a W. G. (1) zobowiązał się w wyżej ustalonym terminie i na warunkach ustalonych w tej umowie oraz w obowiązujących w dacie zawierania umowy przyrzeczonej przepisów regulujących obrót nieruchomościami rolnymi, powyższe nieruchomości kupić.

Warunkiem zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży było: a) nabycie przez J. C. (1) własności obu nieruchomości, b) zapłata przez W. G. (1) na rzecz J. C. (1) lub innej wskazanej przez niego osoby części ceny w formie zaliczki w kwocie 800.000 zł w terminie do dnia 18 lipca 2014 r.

W § 5 umowy kupujący oświadczył, że stan prawny i faktyczny obu nieruchomości jest mu znany i nie wnosi z tego tytułu żadnych zastrzeżeń ani roszczeń. W § 6 ust. 1 strony postanowiły, że cenę za obie nieruchomości ustaliły na łączną kwotę 20.000.000 zł netto. Zgodnie z § 6 ust. 2 na poczet ceny kupna zaliczona zostanie kwota 800.000 zł, o której mowa w § 3 ust. 2 pkt b). W myśl § 6 ust. 3 resztę ceny w kwocie 19.200.000 zł kupujący zobowiązał się zapłacić sprzedającemu gotówką lub przelewem w terminie 3 dni roboczych od dnia zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży, na co sprzedający wyraził zgodę.

Zgodnie z § 8 ust. 1 umowy w przypadku gdy na rozprawie w dniu 18 lipca 2014 r. przed Sądem Okręgowym w Warszawie nie zapadnie wyrok uwzględniający powództwo sprzedającego J. C. przeciwko spółce (...) lub nie dojdzie do zawarcia ugody sądowej, na mocy której sprzedający nabędzie własność nieruchomości opisanych w § 1, niniejsza umowa ulegnie automatycznemu rozwiązaniu (warunek rozwiązujący), a sprzedający zwróci kupującemu wpłaconą kwotę 800.000 zł w terminie do dnia 23.07.2014 r. z odsetkami umownymi w wysokości 12% w stosunku rocznym w przypadku zwłoki w wykonaniu tego obowiązku.

W dniu 18 lipca 2014 r. W. G. (1) wpłacił do depozytu (na rachunek Kancelarii Notarialnej notariusza P. S. (1)) kwotę 800.000 zł.

Dowód: umowa przedwstępna z 9.07.2014 k. 883-886, dowód wpłaty k. 887, wydruk księgi wieczystej (...) k. 888-898, zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

W dniu 18 lipca 2014 r. pozwany i (...) S.A. w W. zawarły w formie aktu notarialnego przed notariuszem P. S. (1) umowę zatytułowaną „Ugoda i przeniesienie własności nieruchomości na zabezpieczenie”, Rep. A nr (...) Warunki tej ugody negocjowane były przez pełnomocników stron; U. reprezentowała w tych negocjacjach kancelaria adw. J. S.. Projekt ugody i żądane przez notariusza dokumenty dostarczyła kancelaria adw. J. S. w przeciągu jednego - dwóch dni przed podpisaniem ugody.

W dniu 18 lipca 2014 r. w godzinach przedpołudniowych przed notariuszem stawili się J. C. oraz W. W. (1), działający jako prezes zarządu (...) S.A. oraz w imieniu i na rzecz (...) spółki z o.o. na podstawie pełnomocnictwa notarialnego. W. W. oświadczył, że został powołany w skład zarządu U. na stanowisko prezesa zarządu uchwałą Rady Nadzorczej a wniosek o ujawnienie powołania w rejestrze przedsiębiorców został złożony, lecz nie został jeszcze rozpoznany.

W § 5 ust 4 tej ugody reprezentant spółki (...) oświadczył, że złożenie oświadczenia objętego niniejszym aktem nie prowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli spółki ani nie uniemożliwia całkowicie lub częściowo zadośćuczynienia roszczeniu osoby trzeciej skutecznemu wobec spółki (...) (tj. nie daje podstaw do zgłoszenia roszczeń z art. 59 lub art. 527-534 k.c.).

Zgodnie z § 6 ust. 6 aktu J. C. (1) i spółka (...) zawarli ugodę, mocą której: 1) spółka (...) uzna powództwo wytoczone przez J. C. (1) przed Sądem Okręgowym w Warszawie w przedmiocie przeniesienia własności, alternatywnie dokona przeniesienia własności tej nieruchomości na rzecz J. C. (1) w drodze odrębnej czynności prawnej lub w drodze innego zdarzenia. W zamian za to J. C. (1) dokona rekompensaty na rzecz (...) S.A. poprzez zapłatę kwoty 2.200.000 zł w następujący sposób: - zapłata kwoty 600.000 zł w gotówce (depozyt notarialny), - zapłata kwoty 1.600.000 zł w drodze przeniesienia własności nieruchomości w m. G., 2) J. C. (1) przeniesie w dniu 18 lipca 2014 r. na rzecz (...) spółka z o.o. własność nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...) w drodze przewłaszczenia na zabezpieczenie, 3) (...) spółka z o.o. przeniesie na rzecz spółki (...) własność nieruchomości położonej w m. G. otrzymanej od J. C. (1), 4) w przypadku nieodbycia się rozprawy lub nie wydania w niej orzeczenia w Sądzie Okręgowym w Warszawie w dniu 18 lipca 2014 r., strony postanawiają, że niniejsza ugoda traci moc, a strony zwrócą sobie to co otrzymały.

W § 8 ust. 2 aktu stawający postanowili, że celem zniesienia stanu zagrażającego istotnym interesom finansowym stron, czyniąc sobie wzajemne ustępstwa dla wykonania ugody: 1) spółka (...) zobowiązała się do złożenia na rozprawie w sprawie, która toczy się pomiędzy stawającymi przed Sądem Okręgowym w Warszawie oświadczenia o uznaniu powództwa i dokonania wszelkich czynności, w wyniku których prawomocny stanie się wydany w sprawie wyrok uwzględniający powództwo, 2) pod warunkiem powyższego zobowiązania J. C. (1) zobowiązuje się zapłacić na rzecz (...) S.A. w W. umówione w ugodzie odszkodowanie na łączną kwotę 2.200.000 zł przy czym stawający zgodnie postanowili, że: a) kwota 600.000 zł została wpłacona w dniu dzisiejszym do depozytu czyniącego notariusza, co zostało potwierdzone protokołem z przyjęcia depozytu sporządzonym za numerem Rep. (...) i zostanie wypłacona (...) SA, po okazaniu prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Warszawie, uwzględniającego w całości powództwo, b) w miejsce zobowiązania do zapłaty kwoty 1.600.000 zł J. C. (1) zobowiązuje się do przeniesienia na (...) SA własność nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...) w ten sposób, że niniejszą umową przeniesie jej własność na rzecz (...) spółkę z o.o. w W. działającą na podstawie zlecenia nabycia nieruchomości na rzecz (...) SA; 3) wobec zawarcia ugody zrzekają się względem siebie dochodzenia wszelkich roszczeń (zarówno obecnych, jak i przyszłych), które wynikają lub mogłyby wyniknąć ze stosunków prawnych objętych ugodą.

W § 9 ust. 1 (...) SA zleciła (...) spółce z o.o., nabycie w imieniu własnym, ale na rzecz dającego zlecenie nieruchomości oznaczonej jako działka o nr (...) opisanej w księdze wieczystej nr (...).

Zgodnie z § 9 ust. 2 umowy J. C. (1) na zabezpieczenie przeniósł na (...) sp. z o.o. nieruchomość oznaczoną jako działka o nr (...) opisanej w księdze wieczystej nr (...).

W § 9 ust. 3 aktu spółka (...) zobowiązała się, że: 1) jeżeli w dniu dzisiejszym nie zostanie w wyniku uznania powództwa wydane orzeczenie uwzględniające powództwo J. C. (1), na każde jego wezwanie zwrotnie przeniesie na niego własność nieruchomości, 2) jeżeli w dniu dzisiejszym zostanie w wyniku uznania powództwa wydane orzeczenie uwzględniające powództwo J. C. (1) niezwłocznie po jego uprawomocnieniu przeniesie na rzecz (...) SA własność nieruchomości nabytej na podstawie zlecenia. W § 9 ust. 4 (...) 1) wyraziła bezwarunkową i nieodwołalną zgodę na wpis roszczenia o zwrotne przeniesienie własności nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...)) odrębnym aktem notarialnym udzieli J. C. (1) pełnomocnictwa do przeniesienia na samego siebie własności nieruchomości, przy czym wypis tego pełnomocnictwa może być wydany tylko (...), a jedynym warunkiem uprawniającym do jego wydania będzie złożone oświadczenie, że powództwo w dniu dzisiejszym nie zostało uwzględnione, w szczególności nie odbyła się rozprawa przed SO w Warszawie.

W § 10 aktu stawający postanowili, że nieruchomość opisana w księdze wieczystej nr (...) pozostanie w posiadaniu J. C. (1).

Treść aktu zawierającego powyższą ugodę została przygotowana i przeczytana przed rozprawą w sprawie I C 1234/13, natomiast podpisanie ugody nastąpiło po powrocie przedstawicieli stron z rozprawy, która trwała od 13:20 do 14:27.

W dziale III księgi wieczystej o nr (...) ujawniono roszczenie J. C. (3) o zwrotne przeniesienie własności nieruchomości wynikające z ugody i przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie zawartej dnia 18 lipca 2014 r. przed notariuszem P. S. (1), Rep. (...)

Dowód: akt notarialny z 18.07.2014 Rep. (...) k. 868-881, wydruk księgi wieczystej nr (...) k. 1168-1172, zeznania świadków P. S. (1) k. 1424, od 01:07:48 do 01:15:30, B. H. (1) k. 1424, od 00:20:56 do 01:03:49 i W. W. (1) k. 1556, od 00:04:13 do 00:15:06, zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

W dniu 18 lipca 2014 r. J. C. (1) złożył do depozytu notarialnego kwotę 600.000 zł wobec zamiaru zawarcia ugody ze spółką (...). Oświadczył, że kwota depozytu zostanie wypłacona na rzecz U. przelewem na wskazany rachunek bankowy, po okazaniu wydanego w dniu 18 lipca 2014 r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie orzeczenia, uwzględniającego w całości powództwo w sprawie o sygn. akt I C 1234/13. Powyższa czynność została zaprotokołowana przez notariusza P. S. (1), prowadzącego Kancelarię Notarialną w W. (Rep. (...)).

Dowód: protokół z przyjęcia depozytu k. 1566-1567, zeznania świadka P. S. (1) k. 1424, od 01:07:48 do 01:15:30 i zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

Na rozprawie w dniu 18 lipca 2014 r. w sprawie I C 1234/13 stawił się powód J. C. (1) wraz z pełnomocnikiem adw. D. S., za stronę pozwaną (...) S.A. stawił się prezes W. W. (1), pełnomocnik spółki adw. B. H. (1) i drugi pełnomocnik adw. J. S.. Strony zawarły ugodę o następującej treści:

„1. Pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. reprezentowana przez J. S. przenosi na rzecz powoda J. C. (1) reprezentowanego przez adwokata D. S. prawo własności nieruchomości położonej w K., gmina U., o powierzchni 40,3658 ha składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...), dla której Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) - w wyniku uznania powództwa, a powód wyraża na to zgodę.

2. Pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. reprezentowana przez J. S. przenosi na rzecz powoda J. C. (1) reprezentowanego przez adwokata D. S. prawo własności nieruchomości położonej w K., gmina U., o powierzchni 0,6400 ha, składającej się z działek o numerach ewidencyjnych (...), dla której Sąd Rejonowy w Kołobrzegu prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) - w wyniku uznania powództwa, a powód wyraża na to zgodę.

3. Powód J. C. (1) reprezentowany przez adwokata D. S. i pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. reprezentowana przez J. S. zgodnie oświadczają, że każda ze stron ponosi koszty procesu we własnym zakresie;

4. Powód J. C. (1) reprezentowany przez adwokata D. S. i pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. reprezentowana przez J. S. zgodnie oświadczają, że niniejsza ugoda wyczerpuje ich wszelkie wzajemne roszczenia związane z przedmiotem sprawy.”.

W wyniku zawarcia ugody postanowieniem z tego samego dnia Sąd Okręgowy w Warszawie umorzył postępowanie w sprawie I C 1234/13.

Dowód: protokół rozprawy z 18.07.2014 k. 187-187, ugoda sądowa k. 164, postanowienie o umorzeniu postępowania k. 189, wydruki z ksiąg wieczystych k. 757-806, 888-898, zeznania świadków B. H. (1) k. 1424, od 00:20:56 do 01:03:49 i W. W. (1) k. 1556, od 00:04:13 do 00:15:06, zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

W dniu 6 sierpnia 2014 r. W. W. (1), działający w imieniu i na rzecz (...) spółki z o. o. w W. i na rzecz (...) S.A. w W., okazał notariuszowi P. S. (1) wypis ugody zawartej w dniu 18 lipca 2014 r. oraz protokół ugody zawartej przed Sądem Okręgowym w Szczecinie w dniu 18 lipca 2014 r. w sprawie I C 1234/13 i wniósł w imieniu (...) o wypłatę depozytu w kwocie 200.000 zł gotówką do jego rąk własnych oraz w imieniu i na rzecz U. wypłatę depozytu w kwocie 600.000 zł przelewem na wskazany rachunek spółki (...) z siedzibą w S..

Z powyższej czynności notariusz P. S. (1) sporządził protokół wydania depozytu, Rep. A nr 8049/2014. Depozyt w kwocie 600.000 zł został wypłacony w dniu 7.08.2014 r.

Dowód: protokół wydania depozytu k. 1568-1571, potwierdzenie dokonania przelewu k 1572.

W dniu 18 listopada 2014 r. pozwany wystawił na rzecz (...) spółki z o.o. w W. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.600.000 zł tytułem przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), położonej w G., gm. D. zgodnie z aktem notarialnym Rep. A nr (...) z dnia 18.07.2014 r. W fakturze wskazano, że kwota 1.600.000 zł została zapłacona.

Dowód: faktura nr (...) k. 882.

Nieruchomość składająca się z działki gruntu o nr 5/12 i powierzchni 25,17 ha opisana w księdze wieczystej (...) była oferowana do sprzedaży przez J. C. (1) w lipcu 2014 r.

Pozwany w dniu 26 października 2011 r. zlecił (...) s.c. w S. wykonanie projektu budowlanego z elementami projektu wykonawczego dwóch modeli budynków mieszkalnych jednorodzinnych wolnostojących dwulokalowych oraz wykonanie projektów budowlanych i uzyskanie pozwolenia na budowę dla 161 budynków x 2 segmenty mieszkalne na terenie nowoprojektowanego osiedla w M., obręb K. w gminie U. na działkach o nr (...) za wynagrodzeniem w kwocie 102.780 zł + VAT.

(...) SA Oddział w K. wydała warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej dla obiektów zespół budynków jednorodzinnych w zabudowie wolnostojącej na działkach o nr (...) obręb K., gmina U..

Dowód: oferta sprzedaży z załącznikami k. 899-910, wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego k. 911-916a, oferty sprzedaży nieruchomości k. 917-924, wypisy z rejestru gruntów z wyrysami map ewidencyjnych k. 925-929, umowa o prace projektowe nr (...) k. 930-933, koncepcja podziałowa k. 934verte-935a, wizualizacje k. 936-938, warunki przyłączenia k. 939-944, zeznania pozwanego k. 1637, od 00:46:11 do 01:20:50.

W okresie od 1 stycznia do 30 września 2012 r. (...) S.A. osiągnęła zysk w kwocie 100.834,50 zł, natomiast w okresie od 1 stycznia do 30 września 2013 r. poniosła stratę w wysokości 3.631.291,94 zł.

Dowód: skonsolidowany raport kwartalny na koniec III kw. 2013 k. 191-199.

Podczas przesłuchania w charakterze świadka w postępowaniu prowadzonym przez Komendę Stołeczną Policji w W. (sygn. akt VI Ds. 7/13) Z. W. (1) zeznał, że środki z emisji obligacji zostały przeznaczone przez U. na objęcie przez spółkę obligacji (...) S.A za kwotę 35.000.000 zł, natomiast kwota 5.000.000 zł na zaliczkę na zakup nieruchomości w okolicach K.. Zeznał również, że w 2014 r. zobowiązania spółki wynoszą 3.400.000 zł.

Dowód: wydruk z rejestru przedsiębiorców nr (...) k. 1179-1185, protokół przesłuchania Z. W. k. 1186-1195.

Nieruchomość stanowiąca działki gruntu o (...) obręb ewidencyjny B., miejscowość Ł. opisana jest w księdze wieczystej nr (...). Nieruchomość stanowiąca działkę gruntu o nr (...) obręb ewidencyjny B., miejscowość Ł. opisana jest w księdze wieczystej nr (...). Nieruchomość stanowiąca działkę gruntu o nr (...) obręb ewidencyjny B., miejscowość Ł. opisana jest w księdze wieczystej nr (...). Nieruchomość stanowiąca działki gruntu o nr (...) obręb ewidencyjny B., miejscowość Ł. opisana jest w księdze wieczystej nr (...). Nieruchomość stanowiąca działki gruntu o nr (...) obręb ewidencyjny B., miejscowość Ł. opisana jest w księdze wieczystej nr (...). Prawo własności wszystkich opisanych nieruchomości przysługuje (...) spółce akcyjnej w W..

W dziale IV każdej z ksiąg wieczystych ujawniono:

- pod numerem 1 hipotekę umowną łączną w kwocie 45.000.000 zł tytułem obligacji na okaziciela serii (...) o nr od (...) do maksymalnie (...), o wartości nominalnej po 1.000 zł każda, odsetki naliczane od wartości nominalnej obligacji, oprocentowane zmiennie, równe stawce referencyjnej WIBOR 3M ustalanej dla każdego okresu odsetkowego powiększonej o marżę na rzecz M. P.;

- pod numerem 2 hipotekę umowną łączną w kwocie 48.000.000 zł tytułem obligacji zwykłych na okaziciela serii A1 o numerach od (...) do 40.000 o wartości nominalnej po 1.000 zł każda w tym całość kwoty wykupu obligacji oraz odsetki oprocentowane wg stałej stopy procentowej w wysokości 8% rocznie obliczane na zasadach określonych w punkcie 17 załącznika do uchwały zarządu (...) S.A. z dnia 18.06.2012 r. w sprawie emisji obligacji serii A1, - odsetki naliczone w przypadku opóźnienia w zapłacie kwoty wykupu obligacji, - koszty związane z zaspokojeniem powyższych roszczeń, uchwała nr 1 zarządu (...) SA z dnia 18.06.2012 r. w sprawie emisji obligacji serii A1 ze zm. w § 1 ust. 2 pkt 2 uchwały zarządu (...) S.A. z 15.01.2013 r.

Hipoteki ujawnione pod pozycjami 1 i 2 współobciążają nieruchomości opisane w księgach wieczystych o nr. (...), (...), (...) oraz (...).

Dowód: wydruki ksiąg wieczystych k. 135-137, 139-142, 144-146, 148-150, 152-155, 698-703, 704-710, 711-716, 717-723, 724-729.

Nieruchomość stanowiąca działki gruntu o nr (...) o łącznej powierzchni 40, (...), obręb ewidencyjny K., położone w gminie U., m. K. opisana jest w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Koszalinie. Jako właściciel wpisany jest J. C. (1).

W dziale IV księgi wieczystej ujawniono hipotekę przymusową w kwocie 39.000.000 zł na rzecz wierzyciela B. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) w W., tytułem roszczenia pieniężnego B. (…) przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę 40.000.000 zł tytułem kwoty wykupu posiadanych przez uprawnionego 40.000 sztuk obligacji na okaziciela serii A1 o wartości nominalnej 1.000 zł każda, zdematerializowanych kod: (...): (...). Roszczenia o zapłatę kwoty pieniężnej stanowiącej równowartość wartości nominalnej posiadanych przez uprawnionego obligacji w związku z postawieniem ich w stan natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 24 ust. 2 ustawy o obligacjach.

Nieruchomość stanowiąca działki gruntu o nr 133, 136 i 142 o łącznej powierzchni 0,64 ha , obręb ewidencyjny K., położone w gminie U., m. K. opisana jest w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Koszalinie. Jako właściciel wpisany jest J. C. (1).

W dziale IV księgi wieczystej ujawniono hipotekę przymusową w kwocie 1.000.000 zł na rzecz wierzyciela B. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) w W., tytułem roszczenia pieniężnego B. (…) przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę 40.000.000 zł tytułem kwoty wykupu posiadanych przez uprawnionego 40.000 sztuk obligacji na okaziciela serii A1 o wartości nominalnej 1.000 zł każda, zdematerializowanych kod: (...): (...). Roszczenia o zapłatę kwoty pieniężnej stanowiącej równowartość wartości nominalnej posiadanych przez uprawnionego obligacji w związku z postawieniem ich w stan natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 2005 r. o obligacjach.

Dowód: wydruki ksiąg wieczystych k. 157-159, 161-162, 757-806.

W dniu 20 marca 2012 r. rzeczoznawca majątkowy L. B. na zlecenie (...) S.A. w W. dokonał wyceny szacunkowej wartości wyżej opisanych nieruchomości na kwotę 27.982.000 zł.

Dowód: oferta sprzedaży działki inwestycyjnej wraz z operatem szacunkowym z 20.03.2012 k. 296-355.

(...) S.A. złożył do Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w W. wniosek o ogłoszenie upadłości. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt X CU 672/15. Postanowieniem z dnia 29 lipca 2015 r. Sąd ustanowił kuratora dla dłużnika na podstawie art. 26 ¹ ust. 1 p.u.n.

Postanowieniem z dnia 3 września 2015 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy na podstawie art. 13 ust. 1 p.u.n. oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...).

Spółka (...) nie złożyła sprawozdań finansowych za lata 2013-2015.

Dowód: postanowienie z 3.09.2015, informacje odpowiadające odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców nr (...) k. 1329-1335, k. 1579-1585, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 1351-1355.

Sąd zważył, co następuje:

Przed przejściem do rozważań natury prawnej należało dokonać oceny zgromadzonych dowodów, które posłużyły do konstrukcji stanu faktycznego.

Stan faktyczny ustalany jest zwykle przede wszystkim w oparciu o dowody pisemne. Nie inaczej było w tej sprawie i jeśli chodzi o dowody z dokumentów, w zakresie dopuszczonym postanowieniem z dnia 13 września 2016 r. (k. 1636), to nie były one w zasadzie przez strony kwestionowane, a i Sąd nie znalazł podstaw do ich zdyskwalifikowania. Spór, ale w zakresie interpretacji i znaczenia ustaleń rzeczoznawców, dotyczył tylko dwóch operatów szacunkowych wartości nieruchomości, o czym będzie mowa w dalszej części rozważań.

W ramach dowodów z dokumentów dopuszczone zostały dokumenty z akt sprawy I C 389/10 wskazane w punkcie 2. ww. postanowienia, o których przeprowadzenie wniosła strona powodowa, przy czym same akta zostały zwrócone do Sądu Okręgowego w Koszalinie, a dopuszczone z nich dokumenty zostały załączone do akt niniejszej sprawy w postaci odpisów (k. 1642-1661).

Jeżeli natomiast chodzi o dowody ze źródeł osobowych, a więc zeznania świadków i pozwanego, to pozostawały one zbieżne z dowodami z dokumentów, stanowiąc w istocie powielenie ich treści a i strony nie wysuwały co tych zeznań zastrzeżeń. Świadkowie zrelacjonowali przebieg kontaktów (...) S.A. z pozwanym na etapie procesu sądowego wytoczonego przez J. C. (1), a także zawarcie ugody pozasądowej (świadkowie B. H. (1) i P. S. (1)) oraz sądowej (św. B. H. i W. W. (1)). Przedmiotem ich zeznań (z wyłączeniem P. S.) oraz świadka Z. W. (1) było również nabycie przez U. własności spornych nieruchomości i sytuacja finansowa tej spółki, jak również istnienie wierzytelności powoda z tytułu wykupu obligacji. Co do tej ostatniej kwestii to wiedzę w zasadzie posiadali tylko B. H. i Z. W., przy czym nie sposób dać wiarę zeznaniom świadka B. H. co do tego, że U. nie miał świadomości, że 7.07.2014 r. przypada termin płatności odsetek od obligacji, skoro wynikało to z Warunków Emisji Obligacji, a w roku 2013 r. odsetki w tożsamej dacie zostały poprzednikowi prawnemu powoda wypłacone przez emitenta obligacji, czyli (...) S.A. Poza tym świadek B. H. adwokat z zawodu) wykonywał audyt finansowo-prawny U. na zlecenie podmiotów zainteresowanych przejęciem m.in. tej spółki, więc powinien też znać tak istotne dokumenty jak dotyczące emisji obligacji. Ponadto świadek B. H. choć dysponował szeroką wiedzą ( nota bene nie istotną z punktu widzenia przedmiotu sporu) na temat funkcjonowania U. i innych spółek z tej grupy kapitałowej, to jednocześnie nie potrafił wyjaśnić dlaczego oszacowali wartość spornych nieruchomości na 500-600 tys. zł i dlaczego ugoda sądowa nie przewidywała żadnego ekwiwalentu dla U. za przeniesienie własności nieruchomości. Charakterystyczna było też w zeznaniach B. H. pejoratywna ocena działań R. i M. S. oraz spółek (...) i U. wobec pozwanego J. C. (1) i marginalizacja U. („spółka – wydmuszka”) przy jednoczesnym akcentowaniu rzekomych pozytywów ugody z 18 lipca 2014 r. dla (...) S.A., która w ten sposób tylko pogłębiła swoją złą sytuację finansową, o której przed Prokuraturą Okręgową w maju 2014 r. zeznawał ówczesny prezes zarządu Z. W. (1) (ok. 3,4 mln zobowiązań). Ta sytuacja winna też być znana świadkowi B. H., który występował w sprawie I C 1234/13 przed Sądem Okręgowym w Warszawie jako pełnomocnik pozwanego U., co również rzutuje na wiarygodność jego zeznań w omawianym zakresie.

Również zeznania świadka W. W. (1) nie zasługują w całości na wiarę. Przede wszystkim wątpliwości budzi rola (funkcja) W. W. jaką pełnił w spółce (...). Z odpisów pełnych z rejestru przedsiębiorców z 12.12.2014 r. (k. 69-73) i z 9.11.2015 r. (k. 1351-1355) wynika, że W. W. wpisany był do KRS tylko jako samoistny prokurent (...) S.A. I chociaż przed notariuszem P. S. (1) W. W. oświadczył, że został powołany na stanowisko prezesa zarządu uchwałą Rady Nadzorczej, a wniosek o ujawnienie tego powołania nie został jeszcze rozpoznany, lecz uchwały RN notariuszowi nie okazano, a ostatecznie W. W. jako członek zarządu ujawniony w KRS nie został. Ta okoliczność rodzi podejrzenie, że W. W. był figuratem, o czym może świadczyć około dwumiesięczny okres sprawowania funkcji prezesa (w okresie lipiec – sierpień 2014), jak wynika z jego zeznań. Poza tym świadek W. nie miał żadnej wiedzy o negocjacjach treści ugody, wskazując że zajmowali się tym prawnicy (po stronie U. mec. S.), nie wiedział czy U. był dłużnikiem z tytułu obligacji, jak i nie wiedział kiedy obligacje postawione zostały w stan natychmiastowej wymagalności, mówiąc że on już chyba wtedy nie był prezesem zarządu, choć oświadczenie B. pochodzi z 17 lipca 2014 r.

Z powyższych przyczyn zeznania świadka W. W. (1) w niewielkim zakresie posłużyły do odtworzenia stanu faktycznego sprawy.

Jeżeli natomiast chodzi o dowód z zeznań pozwanego J. C. (1), to tu z kolei charakterystyczne jest mylenie istotnych rzeczy, jak np. czas rozpoczęcia negocjacji z U., bo choć zeznał, że pierwszy kontakt z przedstawicielami dłużnika miał na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Warszawie, a wiadomo, że pierwsza rozprawa odbyła się w maju 2014 r., to według pozwanego było to w lipcu 2013 r. i datę tę niejednokrotnie powtórzył. Pozwany wskazał też, że akt notarialny został podpisany chyba dzień przed rozprawą czy przed rozprawą, ale wg zeznań notariusza S. to podpisanie na pewno było po rozprawie, na której zawarto ugodę, a w tym zakresie Sąd daje prymat zeznaniom przesłuchanego w charakterze świadka notariusza, przed którym ugoda „notarialna” została zawarta. Z zeznań pozwanego wynika też, że praktycznie projekt ugody przygotowali prawnicy i nie potrafił on przekonująco wyjaśnić dlaczego, pomimo treści aktu notarialnego z 18.07.2014 r., sprawa I C 1234/13 zakończyła się ugodą sądową a nie wyrokiem po uznaniu powództwa przez U.. Kwestia możliwości odzyskania części kosztów sądowych nie wydaje się być tą przyczyną. Uwzględniając wreszcie wynikającą z przesłuchania pozwanego okoliczność, że prowadzenie istotnych spraw powierzał prawnikom, Sąd potraktował jego zeznania jako pewne uzupełnienie stanu faktycznego zrekonstruowanego przede wszystkim w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty.

Sąd pominął dowód z zeznań pozostałych świadków zawnioskowanych przez pozwanego: W. G. (1), M. Z. i M. G. (3). Co do pierwszej z tych osób taka decyzja była spowodowana tym, że nie było możliwe przeprowadzenie tego dowodu w terminie zakreślonym na podstawie art. 242 k.p.c. W. G. nie stawiał się pomimo otrzymywanych wezwań, każdorazowo tłumacząc się wyjazdem biznesowym albo wypoczynkowym. Nie stawił się także na rozprawie w dniu 13 września 2016 r., a do sekretariatu VIII Wydziału Gospodarczego dostarczona została kserokopia zaświadczenia lekarskiego (nie od lekarza sądowego, k. 1576) o niezdolności do pracy W. G. od 12 do 16.09.2016 r., przy czym pozwany oświadczył, że W. G. ma żonę po operacji guza i w związku z tym nie miał sumienia, aby prosić świadka o przyjście na rozprawę. Ponieważ postanowieniem z dnia 6 czerwca br. Sąd na podstawie art. 242 k.p.c. oznaczył termin przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka W. G. do dnia 13 września 2016 r., to z tych względów dowód ten został pominięty, gdyż kolejne wezwanie spowodowałoby zwłokę w postępowaniu.

Oddalając dowody z zeznań dwóch ww. świadków Sąd doszedł do przekonania, że okoliczności, które miały być przedmiotem tych dowodów były nieistotne z punktu widzenia przedmiotu sporu (art. 217 § 3 k.p.c.).

Podobne motywacja towarzyszyła Sądowi przy pominięciu zgłoszonego na rozprawie 13 września br. wniosku pozwanego o zwrócenie się do Komisji Nadzoru Finansowego. Przede wszystkim wniosek ten podlegał pominięciu jako ewidentnie spóźniony i w efekcie zmierzający do przedłużenia postępowania, gdyż odpowiedzią z 28.04.2015 r. (...) na skargę pozwanego z 14.04.2015 r. (k. 1601) pozwany dysponował co najmniej od maja 2015 r., a więc na ponad rok przed zamknięciem rozprawy.

Przechodząc do oceny prawnej roszczeń powoda opartych na przepisie art. 527 k.c. w zw. z art. 528 k.c. w pierwszej kolejności odnieść się należało do najdalej idącego zarzutu pozwanego, a mianowicie niemożności kwestionowania w drodze skargi pauliańskiej ugody sądowej. W tym zakresie pozwany powołał się na pogląd jednego z komentatorów do Kodeksu cywilnego oraz na wyrok Sąd Najwyższego z 19 października 1995 r. (III CRN 40/95), akcentując procesowe skutki ugody sądowej oraz kontrolę tejże ugody dokonywaną przez sąd orzekający w danej sprawie na podstawie art. 223 § 2 w zw. z art. 204 § 4 k.p.c. Niejako wyprzedzając powyższy zarzut powód już w pozwie przytoczył poglądy doktryny oraz orzeczenia Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych dla uzasadnienia dopuszczalności zaskarżenia ugody sądowej w drodze actio pauliana. Ustosunkowując się natomiast do odpowiedzi na pozew powód w piśmie procesowym z 23.03.2015 r. dokonał analizy wyroku przytoczonego przez pozwanego i przywołał inny judykat SN (z 15 października 1999 r., III CKN 388/98), w myśl którego dopuszczalne jest zaskarżenie ugody sądowej w drodze skargi pauliańskiej.

W ocenie Sądu rozstrzygającego niniejszą sprawę za trafny uznać należy pogląd dopuszczający kwestionowanie przez pokrzywdzonego wierzyciela także ugody sądowej w drodze powództwa opartego na art. 527 i n. k.c. Wstępnie trzeba wskazać, że ugoda sądowa jest czynnością o podwójnym charakterze, zawierając w sobie zarówno czynność procesową, jak i czynność prawną i wywołuje w związku z tym skutki materialnoprawne w zakresie ukształtowanym wolą stron. Ugoda taka podlega kontroli sądu, ale wyłącznie w zakresie wyznaczonym treścią art. 223 § 2 w zw. z art. 203 § 4 k.p.c., który jest ograniczony i nie rozstrzyga o wszystkich konsekwencjach jakie ugoda może wywołać w stosunkach między jej stronami a osobami trzecimi ( vide uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 28 kwietnia 2015 r., I ACz 357/15, oddalającego zażalenie pozwanego na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia). Odnosząc się z kolei do wyroku z 19 października 1995 r. (III CRN 40/95) podkreślić należy, że SN zajmował się w nim takimi czynnościami procesowymi, jak np. uznanie powództwa, jednocześnie podkreślając, że skutki oświadczeń procesowych stron z reguły zostają wchłonięte (skonsumowane) przez orzeczenie sądu, zwłaszcza konstytutywne. Oznacza to, że zamiar strony osiągnięcia określonych rezultatów w następstwie podejmowanych przez nie czynności procesowych najczęściej nie realizuje się wprost, lecz jedynie za pośrednictwem pozytywnego dla nich orzeczenia sądu. W związku z tym z góry należy zakładać dużą ostrożność co do ewentualnej możliwości skorzystania przez pokrzywdzonych wierzycieli ze skargi pauliańskiej w odniesieniu nawet do tych nielicznych czynności procesowych, które wywołują skutki materialnoprawne. Chodzi bowiem o to, ażeby jednocześnie nie doprowadzić do niedopuszczalnego podważenia mocy obowiązującej prawomocnych orzeczeń sądowych zapadłych w sprawach, w których kwestionowane czynności zostały podjęte.

W świetle tego poglądu słusznie wskazuje powód, że wyżej przytoczona teza pozostaje poza zakresem rozważań dotyczących ugody sądowej jako czynności, która wprost realizuje skutki oświadczeń stron, a nie za pośrednictwem orzeczenia sądowego. W myśl bowiem wyroku SN z 19 października 1999 r.: „Ugoda sądowa, której zawarcie doprowadziło do umorzenia postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., może być zaskarżona przez wierzyciela w drodze skargi pauliańskiej (art. 527 i n. k.c.)”. Sąd Najwyższy odniósł się przy tym do wyroku z 15 października 1995 r. wskazując, że „(…) czynności o charakterze czysto procesowym nie są objęte dyspozycją art. 527 k.c., chociażby w jakimś zakresie wywoływały określony skutek także w sferze prawa materialnego (por. art. 123 § 1 pkt 1, art. 124 § 2, art. 175, art. 224 § 2, art. 482 § 1 k.c.). do ich bowiem istoty zaliczyć należy zamiar wywołania skutku procesowego. Takie właśnie czynności miał na uwadze Sąd Najwyższy, który w powołanym przez stronę skarżącą wyroku z dnia 15 października 1995 r. III CRN 40/95 (OSNC 1996, nr 3, poz. 43) przyjął, że uznanie przez pozwanego dłużnika powództwa o zniesienie wspólności ustawowej oraz złożenie przez niego jako współuczestnika postępowania wniosku co do sposobu podziału majątku dorobkowego, nie podlegają zaskarżeniu przez wierzyciela w drodze skargi pauliańskiej. Te czynności nie wyłączały dalszego postępowania sądowego zmierzającego do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy w drodze orzeczenia sądu. W sprawie zaś obecnie rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy stan faktyczny jest odmienny, gdyż w wyniku ugody sądowej doszło do umorzenia postępowania o podział majątku dorobkowego.” Z tych przyczyn SN przyjął zacytowaną wyżej tezę, która ma zastosowanie w niniejszej sprawie, w której wystąpiły identyczne skutki.

Przesądzając o dopuszczalności podważenia ugody sądowej z dnia 18 lipca 2014 r., zawartej pomiędzy (...) S.A. w W. w sprawie I C 1234/13, w drodze skargi pauliańskiej, koniecznej jest ustalenie czy zaistniały przesłanki, o których mowa w art. 527 § 1 k.c., a których wykazanie spoczywało na pozywającym wierzycielu. Zgodnie z tym przepisem, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się o tym dowiedzieć. Z kolei w myśl § 2 powyższego przepisu, czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Zatem przesłankami skargi pauliańskiej, które muszą zaistnieć łącznie i których wykazanie spoczywa na wierzycielu – powodzie, są:

1. posiadanie przez wierzyciela prawnie chronionej wierzytelności w stosunku do dłużnika (tu: (...) S.A.),

2. dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela (tu: C.),

3. uzyskanie przez osobę trzecią (tu: pozwany J. C. (1)) w wyniku kwestionowanej czynności dłużnika korzyści majątkowej,

4. istnienie po stronie dłużnika świadomości pokrzywdzenia wierzyciela,

5. świadomość osoby trzeciej lub możliwość powzięcia takiej wiedzy - z zachowaniem należytej staranności – pokrzywdzenia wierzyciela (zła wiara), przy uwzględnieniu domniemania z art. 528 k.c.

Odnosząc się do tych przesłanek i w takiej kolejności Sąd stwierdza, że nie budzi wątpliwości istnienie wierzytelności powoda wobec dłużnika (...) S.A. w kwocie 43.200.000 zł, zwłaszcza w kontekście prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 16 września 2015 r. (sygn. akt XXVI GC 1141/14), którym zasądzono od dłużnika na rzecz powoda ww. kwotę wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu, oddalając powództwo tylko częściowo odnośnie odsetek (dat wymagalności kwot). Z daty, w której sędzia stwierdził prawomocność tego wyroku, tj. 9.11.2015 r. (k. 1350), domniemywać należy, że orzeczenie nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron, w szczególności U., co również utwierdza w przekonaniu o istnieniu, zaskarżalności i wymagalności rzeczonej wierzytelności. Poza tym już załączone do pozwu dokumenty wykazywały zasadność roszczenia powoda o zapłatę 40 mln zł z tytułu postawionych w stan wymagalności obligacji, który to obowiązek wynikał nie tylko z Warunków Emisji Obligacji (pkt 24 w zw. z pkt. 23.1), ale i z przepisu art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz.U. 2001, poz. 1300 tekst jednolity). Równie uzasadnione było żądanie kwoty 3,2 mln zł z tytułu odsetek od obligacji za kolejny rok odsetkowy. Nadto zauważyć trzeba, że wierzytelność powoda, będąca przedmiotem ochrony niniejszą skargą pauliańską, nie była praktycznie kwestionowana przez pozwanego.

Sąd nie miał także wątpliwości co do wykazania przez powoda drugiej z ww. przesłanek – dokonania przez dłużnika czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Według cytowanego już art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Przez niewypłacalność w rozumieniu tego przepisu rozumie się aktualny brak możliwości wywiązania się dłużnika z zobowiązań finansowych (wyrok SA w Warszawie z 19 listopada 1997 r., I ACa 737/97, OSA w W-wie (...)). Jednocześnie nie jest konieczne wykazanie, że nastąpiło ogłoszenie upadłości dłużnika (orz. SN z 8 kwietnia 1998 r., III CKN 554/98, L.; wyrok SN z 18 września 1998 r., III CKN 612/97, OSN 1999/3/56). Wystarczającą przesłanką stwierdzenia stanu niewypłacalności jest wykazanie przez skarżącego wierzyciela, że wobec stanu majątku dłużnika zaspokojenie jego wierzytelności okazało się niemożliwe. Wierzyciel może w tym względzie posiłkować się wszelkimi środkami dowodowymi i nie jest bezwzględnie konieczne wszczynanie postępowania egzekucyjnego i wykazywanie jego bezskuteczności (wyrok SA w Warszawie z 6 grudnia 1996 r., I ACr 853/96, OSA w W-wie 1997/3/27). Przesłanką skargi pauliańskiej może być także pogłębienie istniejącego już stanu niewypłacalności dłużnika. Chodzi tutaj o każde powiększenie stanu niewypłacalności dłużnika powodujące obniżenie szans wierzyciela na zaspokojenie. Nie jest natomiast konieczne, aby niewypłacalność zwiększyła się o całą wartość przedmiotu podjętej czynności prawnej (wyrok SA w Lublinie z 19 marca 1997 r., I ACa 27/97, OSA w L. 1997/4/19)

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że dłużnik (...) S.A. w dacie zawarcia ugody był niewypłacalny, a nadto na skutek zawarcia tej czynności prawnej stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż przed jej dokonaniem. Po pierwsze, w dacie zawierania ugody dłużnik był już dwanaście dni w opóźnieniu z płatnością odsetek w kwocie 3.200.000 zł i to przy braku jakichkolwiek wyjaśnień dłużnika wobec wierzyciela. Zresztą płatność tych odsetek nie nastąpiła do dnia wyrokowania. Po drugie, z przedłożonego przez powoda skonsolidowanego raportu kwartalnego na koniec III kwartału 2013 r. (k. 191-199) wynika, że spółka (...) za okres od 1 stycznia do 30 września 2013 r. osiągnęła stratę w wysokości 3.631.291,94 zł. Natomiast analogiczny okres roku 2012 zamknął się zyskiem na poziomie 100.834,50 zł, co pokazuje dość drastyczne pogorszenie sytuacji finansowej (...) S.A. Ponadto ze str. 8 tego raportu wynika, że Prokuratura Okręgowa w Warszawie w postępowaniu karnym, którego sygnatury nie wskazano, dokonała blokady rachunku papierów wartościowych prowadzonego dla U.. Na kolejnej stronie raportu U. identyfikuje ryzyko utraty płynności. Zaś jak zeznał ówczesny prezes zarządu dłużnej spółki (...) podczas przesłuchania w dniu 19.05.2014 r. w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę Okręgowa w Warszawie (sygn. akt VI Ds 7/13) U. posiadał już wówczas kłopoty finansowe i nie regulował terminowo swoich zobowiązań, które wynosiły 3.400.000 zł. Po trzecie, z przedłożonych przez powoda informacji odpowiadających odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS dotyczących U., wynika, że spółka ta nie złożyła sprawozdań finansowych za lata 2013, 2014 i 2015, co jest kolejnym argumentem wskazującym na jej niewypłacalność w rozumieniu art. 527 § k.c. Po czwarte, U., oprócz nie wypłacenia odsetek w dniu 7 lipca 2014 r., dokonał także innych działań, które wskazują, że ewentualne zaspokojenie się powoda w drodze sprzedaży obligacji osobie trzeciej byłoby praktycznie niemożliwe. Otóż w pkt. 9.3. Warunków Emisji Obligacji zawarte było zobowiązanie emitenta do jak najszybszego doprowadzenia do wprowadzenia tych obligacji do alternatywnego systemu obrotu C., prowadzonego przez Giełdę (...) S.A. w W. Jednak U. tego zobowiązania nie wykonał, a co więcej uchwałą z dnia 4 marca 2013 r. zarząd (...) odmówił wprowadzenia przedmiotowych obligacji do (...), wskazując w uzasadnieniu uchwały m.in., że: zakres informacji przedstawiony w dokumencie informacyjnym nie pozwala na dokonanie oceny działalności prowadzonej przez emitenta, a tym samym uniemożliwia prawidłowe dokonanie oceny ryzyk związanych z wywiązywaniem się emitenta z zobowiązań z tytułu obligacji; zakres i skala działalności emitenta mogą budzić wątpliwości w kontekście zamiarów wprowadzenia obligacji do obrotu na C.; dokument informacyjny nie pozwala na dokonanie przez inwestorów prawidłowej oceny sytuacji finansowej emitenta i ryzyka inwestycji w wyemitowane przez niego obligacje. Wreszcie po piąte, Sąd podkreśla, że postanowieniem z dnia 3 września 2015 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy (sygn. akt X GU 672/15) na podstawie art. 13 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego oddalił wniosek U. o ogłoszenie upadłości spółki, a więc z uwagi na brak majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, co definitywnie przesądza trafność tezy o niewypłacalności dłużnika.

Z powyższych względów nie sposób zgodzić się z pozwanym, że powód nie wykazał niewypłacalności dłużnika i konstatacji tej nie zmienia fakt, że oddalenie wniosku dłużnika o ogłoszenie upadłości nastąpiło dopiero w toku niniejszego procesu. To samo dotyczy twierdzeń pozwanego, że jakoby powód mógłby się zaspokoić, jako wierzyciel hipoteczny, z nieruchomości stanowiącej własność (...) S.A., położonej w miejscowości Ł.. Otóż nieruchomość ta, składająca się z szeregu działek, nie stanowi i nigdy nie stanowiła własności U.. Na tej nieruchomości ustanowiono hipotekę łączną do nominalnej wysokości 48 mln zł, ale hipoteka ta wpisana jest na drugim miejscu i poprzedza ją hipoteka umowna łączna w kwocie 45 mln zł, ustanowiona jako zabezpieczenie dla obligacji zwykłych na okaziciela (...) S.A. Ponadto – wbrew twierdzeniom pozwanego – wartość tej nieruchomości wynosi – na dzień 17 stycznia 2013 r. kwotę 10.185.487 zł, co wynika z operatu szacunkowego sporządzonego na zlecenie poprzednika prawnego powoda przez rzeczoznawcę J. B. (1) (k. 260-294).

Co prawda pozwany przedłożył przy odpowiedzi na pozew operat szacunkowy z dnia 23 grudnia 2012 r., sporządzony przez I. M. (1), który wycenił tę samą nieruchomość na 160.000 zł, ale operat ten jest wcześniejszy (starszy), a ponadto dowody, które przedłożył powód wskazują na pewną wadliwość metodologiczną tego operatu, a także na oparcie go na nieprawidłowym założeniu co do możliwości i czasu eksploatacji złóż. Analizując oba konkurujące operaty zauważyć należy, że są one dość zgodne co wartości kompleksu nieruchomości, tj. działek gruntu, budynków i budowli, która oscyluje w granicach 5 – 5,5 mln zł. Natomiast zasadnicza różnica obu operatów szacunkowych dotyczy wyceny wartości złóż kruszywa znajdujących się na nieruchomości. I. M. (1), sporządzający operat przedłożony przez pozwanego, oszacował wartość złoża na kwotę 160 mln zł, zaś rzeczoznawca majątkowy J. B. oszacował wartość złoża na 7,5 mln zł. I choć w obu przypadkach zastosowano podejście dochodowe, to jednak operat załączony do pozwu zawiera nadto opis przyjętej metody i techniki, podczas gdy operat złożony przy odpowiedzi na pozew okoliczności tych nie opisuje, a także czyni wadliwe założenie co do możliwości i czasu eksploatacji złóż. Jak bowiem wynika z treści operatu z 23 grudnia 2012 r. (str. 30 pkt 2) oraz z załączonej do niego treści decyzji Dyrektora Urzędu Górniczego w G. z 14.04.2011 r. wygasł dotychczasowy plan ruchu zakładu dla przedmiotowej kopalni i brak jest nowego planu ruchu. Tym samym działalność wydobywcza, tj. osiąganie jakiegokolwiek przychodu jest na chwilę obecną niemożliwe, co całkowicie dezaktualizuje wnioski operatu przedłożonego przez pozwanego. A nadto koncesja na prowadzenie działalności wydobywczej została udzielona na 15 lat i wygasa w 2018, stąd też tezy operatu I. M. zakładające jeszcze 19,5 roku eksploatacji złoża są w tej sytuacji chybione, jako nieadekwatne do rzeczywistego stanu.

Operat z dnia 23 grudnia 2012 r., autorstwa I. M. (1), został także zakwestionowany co do zawyżonej wartości nieruchomości położnej w miejscowości Ł., przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który rozpoznając zażalenie dłużnika (...) S.A. w W. na postanowienie o ogłoszeniu upadłości tegoż dłużnika, w postanowieniu z dnia 11 maja 2016 r., sygn. akt XXIII Gz 393/16 (k. 1586-1600) oddalającym to zażalenie wskazał, że: „Nie można się zgodzić z twierdzeniami skarżącego, że wartość nieruchomości dłużnika we wsi Ł. zabezpieczającej obligacje wynosi ok. 160.000.000 zł. Materiał zgromadzony w sprawie wskazuje, że dłużnik nie jest nawet właścicielem nieruchomości, należy ona bowiem do (...) S.A. Niemniej jednak z operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego J. B. (1) według stanu na dzień 17 stycznia 2013 r. wynika, że wartość ta wynosi ok. 10.186.000 zł. Podkreślenia wymaga, że operat ten jest bardziej aktualny od tego, który został przedłożony przez dłużnika, a ponadto operat przedłożony przez dłużnika nie zawiera opisu metod oraz techniki eksploatacji złóż kruszywa znajdujących się na nieruchomości, co niewątpliwie czyni go mało wiarygodnym.” (k. 1598). Jak zatem widać również Sąd Okręgowy w Warszawie dostrzegł mankamenty operatu szacunkowego z dnia 23 grudnia 2012 r., którym upadły (...) S.A. usiłował wykazać, że posiada majątek na zaspokojenie wierzycieli, w tym wnioskodawcy „C. Towarzystwo (...) spółka akcyjna V. (...) w W.”, który jest posiadaczem także obligacji wyemitowanych przez spółkę (...).

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę wskazuje dodatkowo, że konieczność dochodzenia należności od dłużnika rzeczowego, tj. (...) S.A., jest także jednym z przejawów pogłębienia stanu niewypłacalności dłużnika ( (...) S.A.). Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu także wówczas, gdy zaspokojenie można uzyskać, ale z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka (wyrok z 28 listopada 2001 r., IV CKN 525/00, Biul. SN 2002, nr 5, s. 11). Na nieruchomości we wsi Ł. ustanowione są dwie hipoteki: pierwsza w kwocie 45 mln zł na rzecz (...), druga w wysokości 48 mln zł na rzecz U.. W sumie jest to kwota 93 mln zł, co przy uzasadnionych wątpliwościach do wyceny wartości nieruchomości z 23 grudnia 2012 r. sprawia, że to zabezpieczenie hipoteczne na rzecz powoda w stosunku do U. ma charakter dość iluzoryczny, nie dając pewności zaspokojenia choćby w części wierzytelności opiewającej na 43.200.000 mln zł z ustawowymi odsetkami od sierpnia 2014 r. W szczególności, że nowsza wycena ze stycznia 2013 r. przedłożona przez powoda, uwzględniająca aktualną sytuację nieruchomości we wsi Ł. (w tym jej najważniejszy walor – możliwość eksploatacji złóż kopalin), nie daje szans na pełne zaspokojenie nawet pierwszemu wierzycielowi hipotecznemu.

Biorąc pod uwagę poczynione wyżej wywody Sąd uznał, że na skutek zaskarżonej czynności dłużnik pogłębił stan swojej niewypłacalności w rozumieniu art. 527 k.c. Spełniona jest zatem kolejna z przesłanek actio pauliana.

Przechodząc do kolejnej z tych przesłanek, a więc uzyskania przez osobę trzecia (pozwanego J. C.) w wyniku kwestionowanej czynności (ugody sądowej z 18 lipca 2014 r.) korzyści majątkowej, Sąd stwierdza, że takowe okoliczności również zaszły. Pozwany uzyskał bowiem korzyść majątkową w postaci prawa własności nieruchomości położnych w miejscowości K. o wartości 27.982.000 zł (wycena na dzień 20 marca 2012 r.), których wycena, zaczerpnięta z umowy przedwstępnej zawartej przez J. C. (1) z W. G. (1), nie była przez pozwanego kwestionowana. Jak wskazuje doktryna korzyść osoby trzeciej może polegać na nabyciu prawa majątkowego lub na zwolnieniu z zobowiązania (np. M. J. – Skarga pauliańską – istota idei zaskarżenia, Pr. Sp. 2004, nr 5). Do przyjęcia, że osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową wystarczy wykazanie, że na podstawie czynności prawnej dłużnika nabyła ona rzecz lub prawo albo została zwolniona z obowiązku, co spowodowało zmianę w majątku dłużnika prowadzącą do pokrzywdzenia wierzycieli (por. wyrok SN z 7 grudnia 1999 r., I CKN 287/98, L.; wyrok SA w Łodzi z 20 lutego 2014 r., I ACa 1064/13, L.).

Z pewnością nabycie przez pozwanego od dłużnika w drodze nieekwiwalentnej ugody sądowej (o czym będzie mowa poniżej) własności spornych nieruchomości jest uzyskaniem przez pozwanego korzyści majątkowej i to niezależnie od wysokości nakładów poczynionych przez J. C. na te nieruchomości. Korzyść ma bowiem miejsce także wówczas, gdy osoba trzecia płaci za rzecz nabytą od dłużnika cenę odpowiadającą wartości rynkowej tej rzeczy (por. wyrok SA w Gdańsku z 28 października 1999 r., I ACa 638/99, OSA 2002/2/14; wyrok SA w Łodzi z 23 maja 2014 r., I ACa 405/13, L.). Kwestia ekwiwalentności ma zatem znaczenie przy ocenie przesłanki pokrzywdzenia wierzyciela wskutek zaskarżanej czynności, a nie przesłanki uzyskania przez osobę trzecią korzyści.

Kolejną przesłanką skargi pauliańskiej, której wykazanie spoczywa na wierzycielu – powodzie jest istnienie po stronie dłużnika świadomości pokrzywdzenia wierzycieli. Ta świadomość pokrzywdzenia wierzycieli zachodzi, gdy dłużnik zdaje sobie sprawę, ze jego czynność prawna może spowodować niemożliwość uzyskania zaspokojenia przez jego wierzycieli. Nie chodzi tu zatem o zamiar pokrzywdzenia wierzyciela, a tylko o świadomość możliwości jego wystąpienia. Świadomość ta nie musi odnosić się do konkretnego wierzyciela (zob. wyrok SN z 29 maja 2015 r., V CSK 454/14, L.). Przy czym świadomość pokrzywdzenia wierzycieli musi istnieć w momencie dokonywania przez dłużnika zaskarżonej czynności prawnej, czyli najpóźniej w momencie podejmowania przez niego ostatniego z zachowań niezbędnych do wystąpienia negatywnego dla majątku dłużnika skutku tej czynności.

Przenosząc te uwagi w realia rozstrzyganej sprawy stwierdzić należy, że dłużnik (...) S.A. takową świadomość pokrzywdzenia wierzycieli posiadał. W pierwszej kolejności podkreślić należy, że U. miał wiedzę, że jest dłużnikiem B. (poprzednika prawnego powoda) z tytułu obligacji i że upłynął termin płatności odsetek za kolejny rok ( vide choćby zeznania ówczesnego prezesa zarządu Z. W. (1), k. 1425), co było podstawą, wynikającą i z Warunków Emisji i z ustawy o obligacjach, postawienia obligacji w stan natychmiastowej wymagalności. Do zaspokojenia B., choćby w zakresie odsetek, nie doszło w dacie zawierania ugody (nie nastąpiło to zresztą do chwili obecnej). W związku z tym nie można wiązać kwestii świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli wyłącznie z oświadczeniem poprzednika prawnego powoda z 17 lipca 2014 r. o postawieniu obligacji w stan natychmiastowej wymagalności i zażądanie wykupu obligacji, które dotarło do wiadomości dłużnika w dniu 18 lipca 2014 r. o godz. 15:14, a więc już po podpisaniu zarówno ugody sądowej, jak i notarialnej.

W kontekście tych dwóch ugód podkreślić należy, że w procesie wytoczonym przez J. C. (1) (I C 1234/13) (...) S.A. podnosił szereg zarzutów zmierzających do zniweczenia roszczenia (w tym nieważność czynności prawnej będącej podstawą wcześniejszej umowy zobowiązującej do zbycia nieruchomości na rzecz J. C.) i taki stan trwał jeszcze na rozprawie w dniu 22 maja 2014 r. (k. 186-187), na której strony podtrzymały swoje stanowiska i rozprawa została odroczona celem kontynuowania postępowania dowodowego na dzień 18.07.2014 r. W dniu 6 lipca 2014 r. mijał termin płatności na rzecz B. odsetek w kwocie 3,2 mln zł, a ponieważ płatność nie nastąpiła to B. postawiła obligacje w stan wymagalności w dniu 17 lipca 2014 r., zaś następnego dnia nastąpiło zawarcie ugody sądowej, na której mocy dłużnik przeniósł na J. C. (1), nieodpłatnie, własność przedmiotowych nieruchomości. W ocenie Sądu chronologia tych wydarzeń wskazuje, że U. w dacie zaskarżonej czynności posiadał świadomość co do istnienia wierzytelności poprzednika prawnego powoda, a tym samym świadomość, a w zasadzie nawet zamiar, pokrzywdzenia wierzyciela wskutek wyzbycia się ze swojego majątku jedynego realnego i wartościowego składnika.

Ponadto w świetle tych okoliczności zgodzić się trzeba z powodem, że treść ugody notarialnej, co istotne podpisanej już po zawarciu ugody sądowej, wskazuje że pozwany J. C. (1) przeniósł własność nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), celem wykonania zobowiązania na rzecz U., a fiducjarnie na (...) spółkę z o.o., która jest jedynym akcjonariuszem dłużnika. Pokazuje to, że przeniesienia przedmiotowej nieruchomości dokonano na rzecz podmiotu trzeciego, który w sytuacji, gdyby przeniesienia własności dokonano na rzecz U. i tak miałby pośrednio możliwość nią dysponowania jako jedyny akcjonariusz dłużnika. Taka konstrukcja rodzi uzasadnione podejrzenie, że uczyniono tak, aby uniknąć skierowania do tej nieruchomości roszczeń przez wierzycieli U., a w konsekwencji ich zaspokojenia. I jeszcze należy dodać, że w ugodzie notarialnej zawarto zobowiązanie (...) do przeniesienia prawa własności nieruchomości na U. pod warunkiem uznania powództwa J. C. (1) i przeniesienia na niego własności nieruchomości w K.. Jednak pomimo prawomocności orzeczenia w sprawie I C 1234/13 i upływu ponad dwóch lat, nieruchomość nie została dotychczas przeniesiona na U. i brak jest dowodów, aby wpłacona do depozytu notarialnego kwota 600 tys. zł została wypłacona spółce (...). A zatem żadne z powyższych praw majątkowych nie posłużyło zaspokojeniu powoda.

Przechodząc do ostatniej z powołanych wyżej przesłanek skargi pauliańskiej, a więc świadomości osoby trzeciej lub możliwości powzięcia takiej wiedzy – przy zachowaniu należytej staranności – pokrzywdzenia wierzyciela, Sąd wskazuje, że w pierwszej kolejności znajduje tu zastosowanie domniemanie z art. 528 k.c.

Zgodnie z tym przepisem jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W świetle poglądów doktryny i judykatury korzyść uzyskana bezpłatnie to korzyść, za którą osoba trzecia nie spełniła ani nie zobowiązała się spełnić ekwiwalentnego świadczenia w ramach tego samego lub innego stosunku prawnego (nie chodzi o nieodpłatność rozumianą czysto formalnie). Na gruncie art. 528 k.c., a zatem w sytuacji gdy ochrona praw wierzyciela uzależniona jest od nieodpłatnego charakteru dokonanej czynności, przyjęcie formalnego kryterium odpłatności czyniłoby tę ochronę czysto iluzoryczną. Doświadczenie wskazuje bowiem, że czynności nieodpłatne zastąpione zostałyby czynnościami, w których świadczeniu jednej strony odpowiadałoby świadczenie drugiej, tyle że o wartości niewspółmiernie niższej. Nie wydaje się, aby było to zgodne z intencją ustawodawcy (wyrok SN z dnia 12 czerwca 2002 r., III CKN 1312/00, (...) Prawnej LEX nr 55503; wyrok SN z dnia 16 września 2011 r., IV CSK 624/10, LEX nr 1102545). Również Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 22 września 2005 r. (I ACa 15/05, LEX nr 177012) stwierdził, że nie można wykluczyć, iż na przykład przez zaniżenie ceny osoba trzecia uzyskała, z pokrzywdzeniem wierzycieli, korzyść majątkową częściowo nieodpłatnie. Nie każda jednak dysproporcja wartości świadczeń stron (brak ekwiwalentności) prowadzi do stwierdzenia nieodpłatności danej czynności prawnej. Konstrukcja ta znajduje zastosowanie jedynie do tych czynności prawnych formalnie odpłatnych, w których dysproporcja wartości świadczeń obu stron ma charakter rażący, jest więc na tyle istotna, że w danych okolicznościach faktycznych można uznać, że wskazana przez strony odpłatność jest niejako pozorna, zaś świadczenie drugiej strony uzyskane zostało przez beneficjenta faktycznie bez ekwiwalentu, to jest w praktyce „za darmo”, czy przynajmniej „za pół darmo” (wyrok SA w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2013 r., I ACa 1235/12, LEX nr 1324797).

W realiach tej sprawy należy w pierwszej kolejności zauważyć, że ugoda sądowa z dnia 18 lipca 2014 r. (k. 164) nie przewiduje żadnego ekwiwalentu na rzecz (...) S.A. w zamian za przeniesione na rzecz J. C. (1) nieruchomości w miejscowości K., Gmina U., co formalnie wprost wpisywałoby się w dyspozycję ww. przepisu. Jednakże nie można pominąć, że pewien ekwiwalent dla dłużnika (...) S.A. przewidywała zawarta następnie, ale tego samego dnia, ugoda notarialna przed notariuszem P. S. (1). Ekwiwalent ten, który strony czynności notarialnej nazwały rekompensatą, to łącznie kwota 2.200.000 zł (600.000 zł w gotówce i 1.600.000 zł wartość nieruchomości w G.), jednakże po zestawieniu tej kwoty z wartością nieruchomości, których własność przeniósł mocą ugody sądowej U. na pozwanego J. C., czyli 27.982.000 zł, nie można mówić o ekwiwalentności w znaczeniu obiektywnym, do której nawiązuje treść art. 528 k.c. Wartość świadczenia otrzymanego przez pozwanego przewyższa 12,7 razy wartość świadczenia otrzymanego przez dłużnika, co wskazuje na rażącą nie ekwiwalentność tych świadczeń, co już samo w sobie jest wystarczające do uznania bezpłatności czynności prawnej w rozumieniu art. 528 k.c.

Powyższej oceny nie zmienia – wyłącznie hipotetyczna - akceptacja twierdzeń pozwanego o konieczności uwzględnienia świadczeń spełnionych uprzednio na rzecz M. i R. S. (1), które pozwany określa na kwotę 5,7 mln zł. Daje to bowiem prawie pięciokrotną różnicę wartości, której nie da się uznać za ekwiwalentną. Odnosząc się dalej do wywodów odpowiedzi na pozew w zakresie świadczeń J. C. na rzecz M. i R. S. zauważyć trzeba, że pozwany wskazuje, że w roku 2009 zapłacił na rzecz ww. osób łącznie kwotę 3,5 mln zł, z czego 75.000 zł zostało przez pozwanego zapłacone gotówką, kwota 2,5 mln zł miała zostać rozliczona i skompensowana przez strony w warunkowych umowach sprzedaży Rep. A nr (...) Rep. A nr (...), zaś kwota 925.000 zł miała zostać zapłacona przez pozwanego do dnia 19.11.2009 r. Odnosząc te twierdzenia pozwanego do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (ww. umów i potwierdzenia przelewu) zauważyć trzeba, że kwota 1 mln zł została przez pozwanego faktycznie zapłacona, natomiast kwota 2,5 mln zł, mająca być przedmiotem potrącenia, nie została przez niego uiszczona. Wynika to bowiem z tego, że M. i R. S. (1) skutecznie uchylili się od skutków prawnych oświadczeń woli zawartych w ww. warunkowych umowach sprzedaży, co spowodowało ich nieważność ze skutkiem ex tunc. W konsekwencji wierzytelność J. C. o zapłatę kwoty 2,5 mln zł nie powstała, a więc pozwany zapłacił faktycznie 1 mln zł. Potwierdzeniem tego jest treść umowy z 10 lipca 2012 r. pomiędzy M. i R. S. a (...) S.A., w której jest mowa o kwocie 1,2 mln zł jako kwocie pozostałej ewentualnie do rozliczenia między p. S. a pozwanym.

Jeśliby więc nawet przyjąć – ponownie hipotetycznie – że dla oceny ekwiwalentności świadczeń winy zostać wzięte pod uwagę wszystkie wcześniejsze wydatki i nakłady pozwanego, to dowody przez niego zaoferowane wskazują, że może to być maksymalnie kwota 3.326.419,40 zł, na która składają się: 2,2 mln zł z ugody pozasądowej, 1 mln zł zapłacone p. S. i 126.419,40 zł tytułem wynagrodzenia za prace projektowe (umowa pozwanego z (...) s.c.). W dalszym ciągu pozostaje zatem dysproporcja świadczeń na poziomie ośmiokrotności, a gdyby uwzględnić, że nieruchomość o wartości 1,6 mln zł została przeniesiona na rzecz (...) i nie trafiła do majątku U., a kwota 600 tys. zł nie została wypłacona U. (W. W. (1) wniósł o wypłatę tej kwoty z depozytu notarialnego jako przedstawiciel (...)), to ta dysproporcja jest jeszcze większa i nie ma mowy o ekwiwalentności świadczeń.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń pozwanego o wzroście wartości przedmiotowych nieruchomości w wyniku nakładów pozwanego i czynników obiektywnych, które miały mieć wpływ na wzrost wartości spornych nieruchomości, Sąd na wstępie zauważa, że twierdzenia te – z punktu widzenia roszczenia ze skargi pauliańskiej – nie mają znaczenia. Istotna jest bowiem wartość świadczeń dokonanych przez dłużnika i pozwanego w danym momencie, tj. w dacie ugody, a nie w aspekcie historycznym. Ponownego podkreślenia wymaga, że pozwany nie kwestionuje obecnej wartości rzeczonych nieruchomości i nie naprowadził dowodów dotyczących tego jakie dokładnie nakłady zostały poczynione i jak to się przełożyło na wartość tych nieruchomości. Zresztą ugoda notarialna nie zawiera żadnych zapisów dotyczących poniesionych przez pozwanego nakładów, ani tym bardziej sposobu ich rozliczenia. Słusznie zauważa powód, że wywody pozwanego o „wielokrotnych spotkaniach z przedstawicielami zakładów energetycznych”, „lobbowaniu w trakcie wielokrotnych spotkań z przedstawicielami Urzędu Gminy” czy o „podjęciu negocjacji z bankami” nie są przedmiotem kognicji sądu w niniejszej sprawie. Z tych też względów Sąd pominął dowód z zeznań świadków M. Z. i M. G. (3). Zbędne na te okoliczności byłyby też zeznania świadka W. G. (1)

Mając na uwadze poczynione wyżej rozważania Sąd uznał, że zaoferowane przez strony dowody przekonują o braku ekwiwalentności świadczeń pozwanego i U., a co za tym idzie o ich nieodpłatności. W efekcie zastosowanie w sprawie znajdzie domniemanie z art. 528 k.c.

Niezależnie od tego Sąd zauważa, że zebrane w sprawie dowody dają podstawę do przyjęcia, że pozwany miał świadomość, że U. działa z pokrzywdzeniem wierzycieli. Po pierwsze, pozwany miał wiedzę o złożeniu oświadczenia o ustanowieniu hipotek oraz istnieniu wierzytelności z tytułu wykupu obligacji najpóźniej z chwilą otrzymania postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 października 2013 r. (sygn. akt I C 1234/13) w przedmiocie udzielenia J. C. (1) zabezpieczenia na spornych nieruchomościach, a na które to okoliczności powoływał się sam pozwany w tym postępowaniu, akcentując istnienie interesu prawnego. Z kolei w treści nieruchomościach hipoteki umownej łącznej z 17.10.2013 r. (załącznik do odpowiedzi na pozew, k. 853-867), zarejestrowanego pod sygnaturą I C 1234/13, pozwany wprost wskazywał, że w lipcu 2012 r. M. i R. S. (1) złożyli do sądu wniosek o wpisanie na przedmiotowych i choć wniosek ten został oddalony, to jednakże sam fakt zawarcia przez ww. osoby umowy przewidującej ustanowienie hipotek umownych i podjęcie próby obciążenia nimi spornych nieruchomości jednoznacznie – zdaniem pozwanego – świadczyło o tym, że podejmowane są działania zmierzające do uszczuplenia praw J. C., w szczególności działania p. S. i U. wskazują na determinację by zniweczyć uprawnienia powoda. Tym samym pozwany już wówczas powinien wiedzieć, że rzeczone nieruchomości są przedmiotem roszczeń innych podmiotów i że U. działa z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Wreszcie zaakcentować trzeba, że o świadomości pozwanego o działaniu U. z pokrzywdzeniem wierzycieli świadczy również to, że pozwany akceptował w ugodzie notarialnej przeniesienie nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) celem wykonania zobowiązania nie bezpośrednio na U., ale na (...) oraz fakt ujawnienia roszczenia pozwanego o zwrotne przeniesienie tej nieruchomości. Powyższe wskazuje na możliwość pokrzywdzenia wierzycieli U. (nieruchomość nie wchodziła do majątku dłużnika), a roszczenie pozwanego służyć mogło zabezpieczeniu tylko jego interesów na wypadek zakwestionowania przez wierzycieli U. przeniesienia nieruchomości.

Mając na uwadze całokształt powyższych wywodów Sąd uznał, że spełnione zostały wszystkie przesłanki skargi pauliańskiej, co uzasadniało uwzględnienie powództwa. Odnieść się jeszcze należało do pozostałych twierdzeń i zarzutów podniesionych przez pozwanego, chociaż w istocie nie mają one znaczenia dla zasadności roszczenia strony powodowej.

Jedną z tych kwestii było spełnienie świadczenia, do którego U. miał być jakoby zobowiązany względem pozwanego, tzn. że ugoda sądowa była jedynie wykonaniem już wcześniej istniejącego zobowiązania powstałego na skutek ciągu czynności prawnych z udziałem M. i R. S. (1), a pozwanemu przysługiwało skuteczne – z mocy ujawnienia w treści ksiąg wieczystych – roszczenie wobec (...) S.A. o przeniesienie własności przedmiotowych nieruchomości położnych w miejscowości K.. W tym zakresie trzeba na wstępie przytoczyć stanowisko Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, który w postanowieniu oddalającym zażalenie pozwanego na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia (I ACz 357/15) wskazał, że: (…) dla oceny, czy powodowi przysługuje żądanie oparte na art. 527 k.c. nie ma znaczenia, w jakich okolicznościach i na jakiej podstawie dłużnik nabył nieruchomości, które następnie wyprowadził ze swojego majątku. Dlatego przedstawione w zażaleniu informacje dotyczące relacji między dłużnikiem a innymi podmiotami poprzedzające nabycie przez niego nieruchomości oraz oparta na nich teza, że umowy te zostały dokonane z pokrzywdzeniem pozwanego jako wierzyciela poprzednich właścicieli nieruchomości pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia wniosku o zabezpieczenie powództwa.”. W ocenie Sądu meriti pozostają one irrelewantne także dla rozstrzygnięcia powództwa.

Wbrew twierdzeniom pozwanego roszczenie, na które się powołuje wygasło już przed zawarciem kwestionowanej w niniejszej skardze ugody. Przypomnieć trzeba, że mowa tu o roszczeniu wywodzonym z zawartych uprzednio z M. i R. S. umów przedwstępnych. Treść złożonych do akt odpisów z ksiąg wieczystych wskazuje, że roszczenie to określono jako: „Roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej na rzecz J. C. (1) na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży Rep. A (...) z dnia 2009-05-20 r.”, zaś pozwany w odpowiedzi na pozew wskazywał, że roszczenie o przeniesienie na niego prawa własności spornych nieruchomości przysługiwało mu już w roku 2009. Jednakże zgodzenie się z pozwanym powodowałoby, że na skutek ujawnienia roszczenia w treści KW ulegałoby ono oderwaniu od stosunku zobowiązaniowego, z którego jest wywodzone, lecz taka konstrukcja jest błędna. Dla ww. roszczenia konieczne jest dokonanie oceny, czy roszczenie to istnieje w ramach stosunku podstawowego stosunku zobowiązaniowego, a więc w relacji pozwany a M. i R. S.. Tutaj zaś należy podkreślić, że pozwany tego roszczenia skutecznie nie dochodził (jest już przedawnione), zaś wobec uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli przez M. i R. S. nieważnością obarczone są warunkowe umowy sprzedaży. W tej sytuacji J. C. (1) mógł bądź to dochodzić roszczeń z zawartych uprzednio umów przedwstępnych (roszczenia te uległy przedawnieniu), bądź też żądać złożenia przez swoich kontrahentów oświadczeń woli w wykonaniu umów warunkowych na podstawie art. 64 k.c., kwestionując tym samym skuteczność oświadczeń o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli. Jednakże pozwany tego skutecznie nie uczynił, gdyż jak wynika z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 8 maja 2013 r. (I C 389/10) J. C. (1) nigdy nie dochodził od M. i R. S. przeniesienia na swoją rzecz prawa własności spornych nieruchomości, tzn. nigdy nie realizował swojego roszczenia. Pozwany dochodził tylko ustalenia, że oświadczenie woli jego kontrahentów o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu było nieważne, przy czym powództwo to zostało prawomocnie oddalone. I choć pozwany próbował dochodzić przeniesienia na swoją rzecz prawa własności nieruchomości, ale pozew w tym zakresie został prawomocnie zwrócony. W konsekwencji uznać należy, że pozwany nigdy nie dokonał skutecznej czynności sądowej zmierzającej bezpośrednio do dochodzenia swojego prawa i jego roszczenie uległo przedawnieniu.

Sąd podkreśla również, że pozwany cały czas utrzymywał, że to na M. i R. S. (1) ciążył jakoby obowiązek dowiedzenia w postępowaniu sądowym, że ich oświadczenia zostały skutecznie złożone, lecz taka teza jest błędna. Skuteczne uchylenie się od skutków oświadczenia woli pociąga za sobą zaistnienie bezwzględnej nieważności czynności prawnej, zaś oświadczenie to ma skutek od daty dokonania czynności prawnej. Skoro więc pozwany nie zakwestionował skutecznie na drodze sądowej rzeczonych oświadczeń swoich kontrahentów z 30.12.2009 r., to warunkowe umowy sprzedaży są nieważne. W rezultacie trafna była pierwotna obrona U. w sprawie I C 1234/13, że roszczenia dochodzone przeciwko niemu nie miały podstaw, czy to z warunkowych umów sprzedaży, czy też z zawartych jeszcze wcześniej przedwstępnych umów sprzedaży. Zresztą J. C. (1) w sprawie I C 1234/13 w treści pisma przygotowawczego z 6.02.2014 r. sam wskazał, że jego roszczenia wobec M. i R. S. oraz wobec U. nie są tożsame; są one kierowane przeciwko innym podmiotom, mają całkowicie odmienną podstawę prawną, a także powstały w innym czasie.

Kończąc krytykę argumentacji pozwanego odnieść się należy do twierdzeń dotyczących zastosowania dla roszczenia J. C. wobec M. i R. S., a następnie wobec U., instytucji rozszerzonej skuteczności praw obligacyjnych ujawnionych w księdze wieczystej (art. 17 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

W tym zakresie trzeba wskazać, że roszczenia pozwanego wynikające z warunkowych umów sprzedaży zostały wykreślone dopiero w dniu 5 kwietnia 2013 r., co zdaniem pozwanego w żaden sposób nie wpłynęło na „ograniczony zakres uprawnień nabytych przez (...) S.A. na mocy umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z 10.07.2012 r.”. W ocenie Sądu twierdzenie to jest błędne. Przede wszystkim tzw. rozszerzona skuteczność wpisanego roszczenia oznacza, że uprawniona z treści tego wpisu osoba może dochodzić swego roszczenia od każdoczesnego właściciela nieruchomości. Jednocześnie na podstawie art. 19 u.k.w.h. roszczenie o przeniesienie własności może być po upływie roku od dnia wpisu w księdze wieczystej wykreślone na jednostronne żądanie właściciela lub wieczystego użytkownika, jeżeli w tym terminie nie złożono wniosku o wpis prawa, którego dotyczy roszczenie, względnie jeżeli uprawniony wykaże przed upływem roku od dnia wpisu, że wystąpił do sądu o przeniesienie lub ustanowienie prawa. W realiach tej sprawy po dniu 8 kwietnia 2013 r., wobec wykreślenia roszczenia z treści przedmiotowych ksiąg wieczystych, pozwany utracił możliwość dochodzenia swego roszczenia wobec U., lub też mówiąc inaczej, U. przestał być biernie legitymowany w procesie wytoczonym mu przez J. C. (1), a roszczenie J. C. wobec U. wygasło. Ta konstatacja poddaje w wątpliwość możliwość zawarcia ugody sądowej z uczestnictwem podmiotu, który nie był biernie legitymowany, co również rzutuje na ocenę świadomości stron tej czynności prawnej co do pokrzywdzenia wierzycieli.

Reasumując, Sąd uznał powództwo za uzasadnione, co skutkowało jego uwzględnieniem w całości w punkcie I. sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. i art. 98 § 1 i 2 k.p.c. oraz przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przy założeniu, że powód jest stroną wygrywającą proces w całości. Na koszty procesu zasadzone na rzecz strony powodowej składa się opłata sądowa od pozwu w kwocie 100.000 zł, opłaty skarbowe od pełnomocnictwa głównego i substytucyjnego - 34 zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 21.600 zł (trzykrotność stawki minimalnej). W zakresie wysokości wynagrodzenia pełnomocnika powoda Sąd uznał, że adekwatna do stopnia zaangażowania pełnomocnika w rozstrzygnięcie sprawy, nakładu jego pracy oraz skomplikowania sprawy, będzie trzykrotna a nie wnioskowana czterokrotna stawka minimalna.