Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2016r.

Sąd Rejonowy w Łęczycy Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Grzegorz Manista

Protokolant sekr. sąd. Aneta Kuleczka

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2016r., w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W.

przeciwko K. K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. na rzecz K. K. kwotę 2.417 / dwa tysiące czterysta siedemnaście / zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 16/16

UZASADNIENIE

W dniu 8 grudnia 2015r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, złożył pozew do Sądu Rejonowego w Łęczycy I Wydziału Cywilnego, skierowany przeciwko K. K., w którym powód wniósł o zasądzenie od pozwanej, nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym kwoty 18.163,74zł z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych / k. 2 – 3 – pozew o zapłatę w postępowaniu upominawczym /.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym, Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Łęczycy, nakazał pozwanej K. K., aby zapłaciła powodowi (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. kwotę 18.163,74zł wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym liczonymi od dnia 8 grudnia 2015r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.645zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 2.400zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty, albo wniosła w tymże terminie przeciw do Sądu przed którym wytoczono powództwo / k. 40 – nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 11 grudnia 2015r., sygn. akt I Nc 1673/15 /.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana K. K. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana, zgłosiła zarzut potrącenia kwoty 13.138zł z kwotą dochodzoną przez powoda. Wskazała, że potrącenie to było możliwe na dzień śmierci S. K. i w związku z tym doprowadza do umorzenia w całości wierzytelności dochodzonej w przedmiotowym postępowaniu / k. 45 – 47 – sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym /.

W odpowiedzi na sprzeciw, powód wniósł o orzeczenie zgodnie z treścią żądania pozwu, nieuwzględnienie zarzutu potrącenia jako niezasadnego oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych /d. k. 58 – 60 – odpowiedź na sprzeciw /.

Na rozprawie w 18 listopada 2016r. pełnomocnik pozwanej wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych / e-protokół rozprawy z dnia 18 listopada 2016r. – 00:00:49 /.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 kwietnia 2012r. S. K., ojciec pozwanej K. K., zawarł ze Spółdzielczą Kasą (...) z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...), na kwotę 15.000zł. Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki było przystąpienie pożyczkobiorcy do umowy ubezpieczenia grupowego A.. Pożyczkobiorca był zobowiązany do uiszczania na rzecz Kasy opłaty stanowiącej zwrot kosztów ubezpieczenia w całym okresie obowiązywania umowy pożyczki. Koszt ubezpieczenia A. wynosił 1.074zł i był płatny jednorazowo w dacie wypłaty pożyczki /d. k. 15 – 17 – kserokopia umowy pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...), k. 18 – kserokopia wyciągu z regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) /.

W ramach zabezpieczenia przedmiotowej pożyczki S. K. przystąpił do umowy ubezpieczenia grupowego od następstw nieszczęśliwych wypadków A., stwierdzonego polisą numer (...). Ubezpieczenie zostało zawarte na okres od 7 kwietnia 2012r. do 6 kwietnia 2017r. Ubezpieczającym była Spółdzielcza Kasa (...) w G., natomiast ubezpieczycielem Towarzystwo Ubezpieczeń (...) w S.. W treści złożonej przez S. K. deklaracji o przystąpieniu do ubezpieczenia wskazano, że uprawnionym do wypłaty sumy ubezpieczenia do wysokości zadłużenia ubezpieczonego wobec ubezpieczającego – Spółdzielczej Kasy (...) z siedzibą w G. – jest ubezpieczający. W deklaracji nie wskazano natomiast nikogo jako uprawnionego do wypłaty kwoty pozostałej po wypłacie części należnej ubezpieczającemu. Zakres ubezpieczenia obejmował całkowitą trwałą niezdolność ubezpieczonego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku, pobyt ubezpieczonego w szpitalu w następstwie nieszczęśliwego wypadku, śmierć ubezpieczonego w następstwie nieszczęśliwego wypadku oraz śmierć ubezpieczonego w następstwie udaru mózgu lub zawału serca. Suma ubezpieczenia wyniosła 15.000zł. Do przedmiotowej umowy ubezpieczenia zastosowanie znalazły Ogólne Warunki Grupowego Ubezpieczenia Następstw Nieszczęśliwych Wypadków A. (OW/032/5) /d. k. 8 akt załączonych Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – deklaracja zgody na przystąpienie do grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków ATUT, k. 77 – 78 – ogólne warunki grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków ATUT /.

W dniu 15 marca 2013r., w Szpitalu Miejskim im. dr K. J. w Ł., zmarł S. K. / d. k. 19 – kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu /.

W dniu 3 kwietnia 2013r. K. K. zgłosiła ubezpieczycielowi roszczenie o wypłatę sumy ubezpieczenia w wysokości 15.000zł. Decyzją z dnia 30 kwietnia 2013r. Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. odmówiło wypłaty świadczenia z tytułu śmierci S. K.. Ubezpieczyciel wskazał, że zgromadzona dokumentacja nie potwierdza, że zgon nastąpił wskutek nieszczęśliwego wypadku, zawału serca lub udaru mózgu /d. k. 2-3 akt szkodowych załączonych do załączonych akt Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – zgłoszenie roszczenia, k. 13 - akt szkodowych załączonych do akt Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – decyzja z dnia 30 kwietnia 2013 roku /.

Pismem z dnia 14 czerwca 2013r. K. K. wniosła odwołanie od decyzji ubezpieczyciela odmawiającej wypłatę świadczenia podnosząc, iż wbrew twierdzeniom w przedmiotowej decyzji, przyczyną śmierci był zawał serca /d. k. 21 akt szkodowych załączonych do akt Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – kserokopia odwołania /.

W dniu 29 sierpnia 2013r. ubezpieczyciel podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i odmówił zmiany zaskarżonej decyzji / okoliczność bezsporna /.

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Zgierzu, stwierdził, że spadek po S. K., na podstawie dziedziczenia ustawowego, nabyła w całości córka K. K. / d. k. 15 akt załączonych Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – kserokopia odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 24 kwietnia 2013r., sygn. akt I Ns 457/13 /.

W dniu 5 listopada 2013r. K. K. wystąpiła z powództwem do Sądu Rejonowego w Zgierzu o ustalenie, że Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. ma obowiązek wypłaty na rzecz Spółdzielczej Kasy (...)w G. kwoty 15.000zł jako sumy ubezpieczenia z umowy nr (...), z tytułu zadłużenia ubezpieczonego ojca powódki, S. K. istniejącego na dzień jego śmierci /d. k. 2 – 5 akt załączonych akt Sądu Rejonowego w Zgierzu I C 2252/13 – pozew /.

Zobowiązanie przysługujące Spółdzielczej Kasie(...) z siedzibą w G. z tytułu długu zmarłego S. K., zostało przelane w drodze umowy cesji na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W.. Kancelaria (...), reprezentująca powoda, pismem z dnia 22 stycznia 2015r., zawiadomiła o przelewie wierzytelności K. K. /d. k. 10 – 14 – kserokopia wyciągu umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 30 grudnia 2014r. /.

Pismem z dnia 23 lutego 2015r., Kancelaria (...), w imieniu (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą we W., wezwała K. K., jako osobę należącą do kręgu spadkobierców, do zapłaty kwoty z tytułu zwrotu świadczenia, wynikającego z udzielonej pożyczki na nazwisko K. S. o numerze (...) z dnia 6 kwietnia 2012r. /d. k. 22 – kserokopia przedsądowego wezwania do zapłaty, k. 23 – kserokopia potwierdzenia odbioru /.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2015r., Sąd Rejonowy w Zgierzu ustalił, że Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. zobowiązane jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy (...) z siedzibą w G. jako uposażonemu kwotę 13.137,72zł tytułem świadczenia z umowy ubezpieczenia grupowego A. potwierdzonej polisą (...) zawartej ze S. K. odpowiadającego zadłużeniu ubezpieczonego w Spółdzielczej Kasie(...)z siedzibą w G. w dacie zgonu / d. k. 103 – 113 – kserokopia odpisu wyrok Sądu Rejonowego w Zgierzu I Wydział Cywilny z dnia 24 czerwca 2015r., sygn. akt I C 2252/13 wraz z uzasadnieniem /.

Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2016r. Sąd Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy oddalił apelację Towarzystwa Ubezpieczeń (...)z siedzibą w S. od wyroku Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 24 czerwca 2015r., w sprawie sygn. akt I C 22252/13 / d. k. 115 – 121 – kserokopia odpisu wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 13 stycznia 2016r., sygn. akt III Ca 1500/15 /.

Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. odmówiło Spółdzielczej Kasie (...) z siedzibą w G. wypłaty kwoty 13.137,22zł, który to obowiązek został ustalony prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 24 czerwca 2015r., sygn. akt I C 2252/13.(...) z siedzibą w G. podjął jedynie polubowną próbę uzyskania środków na podstawie wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zgierzu, jednakże Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. nie dokonało zapłaty kwoty 13.137,72zł / d. k. 150 – pismo Spółdzielczej Kasy (...)z siedzibą w G. z dnia 14 września 2016r. /.

K. K. nie zapłaciła powodowi żądanej kwoty / okoliczności bezsporne /.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej w pełni wiarygodnych dowodach z dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, albowiem w toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność, która podważyłaby wiarygodność tych dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki K. K., albowiem dotyczyły one okoliczności bezspornych między stronami postępowania / d. e – protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2016r. – 00:03:46 – 00:08:34 /.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu.

Bezspornym w sprawie było, iż pomiędzy ojcem pozwanej K. S. K. a Spółdzielczą Kasą (...)z siedzibą w G. doszło do zawarcia umowy pożyczki nr (...), na kwotę 15.000zł. S. K. zmarł, a pozwana jest jego spadkobierczynią. Bezsporną kwestią była także okoliczność ubezpieczenia pożyczki przez Towarzystwo Ubezpieczeń (...)z siedzibą w S..

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Zgodnie z art. 509§1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią / przelew / chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki / art. 509§2 k.c. /.

Przelew jest umową, na mocy, której wierzyciel-cedent przenosi na nabywcę-cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. Przelew wierzytelności nie może pogorszyć sytuacji dłużnika.

W rozpoznawanej sprawie, w umowie pożyczki nr (...), zawartej pomiędzy Spółdzielczą Kasą (...) z siedzibą w G. a S. K., strony powyższego stosunku zobowiązaniowego nie wyłączyły możliwości przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią i dlatego też, do zawarcia umowy przelewu wierzytelności pomiędzy pierwotnym wierzycielem S. K. a powodem nie była konieczna zgoda pożyczkobiorcy, czy też jego następcy prawnego.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami.

Na podstawie umowy przelewu powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. nabył od Spółdzielczej Kasy (...) w G. - pierwotnego wierzyciela S. K., wierzytelność z tytułu umowy pożyczki, zawartej w dniu 6 kwietnia 2012r. Tym samym na stronę powodową przeszły wszelkie prawa związane z wierzytelnością.

Spadkobiercą pożyczkobiorcy jest jego córka, pozwana K. K., która nabyła prawa i obowiązki S. K., stosownie do zasady wyrażonej art. 922§1 k.c. w zw. z art. 925 k.c. i art. 924 k.c., w tym dług będący przedmiotem dochodzonego pozwem żądania. Jednocześnie na podstawie art. 513§1 k.c. pozwana może podnieść przeciwko powodowi wszystkie zarzuty, które miała przeciwko zbywcy wierzytelności w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

Mając na uwadze ustalenia faktyczne poczynione w rozpoznawanej sprawie, Sąd uznał, iż mając na uwadze dyspozycję art. 5 k.c., żądanie powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. zasądzenia od pozwanej K. K. kwoty 18.163,74zł z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, od dnia 8 grudnia 2015r. do dnia zapłaty jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu.

Artykuł 5 k.c. jest jednym z przepisów kodeksu cywilnego zawierającym tzw. klauzule generalne, mającym największe z nich wszystkich znaczenie ze względu na najszersze pole zastosowania.

Klauzula generalna zasad współżycia społecznego zastąpiła w kodeksie cywilnym i w innych ustawach z zakresu prawa cywilnego dawne klauzule słuszności, dobrej wiary, porządku publicznego, dobrych obyczajów oraz zwyczajów uczciwego obrotu.

W wyroku z dnia 28 listopada 2001r., IV CKN 1756/00 / Lex nr 80259 / Sąd Najwyższy stwierdził, że treść zasad współżycia społecznego nie jest zdefiniowana. Z uwzględnieniem, iż Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej / art. 2 Konstytucji /, należy przyjąć, że odwołanie się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania.

Z art. 5 k.c. nie wynika, aby jego stosowanie było w pewnym określonym rodzaju spraw cywilnych wyłączone. Taki wniosek wynika też z faktu, że powyższy przepis, będąc normą ogólną, nie precyzuje, co należy rozumieć przez zasady współżycia społecznego, czy też społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa. Stosowanie art. 5 k.c. może wchodzić w grę w każdym wypadku, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu treści konkretnej normy prawnej włącznie z jej celem, można mówić o tym, iż korzystanie przez osobę zainteresowaną z przysługującego mu prawa podmiotowego pozostaje w sprzeczności z określonymi w nim zasadami.

Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki rozstrzygnięcia w sytuacjach wyjątkowych, które przepis ten ma na względzie.

Przenosząc powyższe zalecenia kierunkowe na realia rozpoznawanej sprawy, Sąd miał na uwadze, iż pozwana K. K. ponosi odpowiedzialność za zobowiązanie zaciągnięte przez jej ojca S. K., przy czym z uwagi na zawartą umowę ubezpieczenia, odpowiedzialność za zadłużenie z tytułu zawartej pożyczki, w kwocie istniejącej w dacie śmierci S. K., ponosi także Towarzystwo Ubezpieczeń (...)z siedzibą w S.. Przy czym jest to odpowiedzialność in solidum. Odpowiedzialność in solidum występuje wówczas, gdy wierzyciel może dochodzić roszczenia od kilku osób, na podstawie odrębnych stosunków prawnych, jakie go łączą z poszczególnymi podmiotami, zaś spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników w całości lub w części zwalnia odpowiednio pozostałych, lecz nie ma podstawy do przyjęcia solidarnego charakteru odpowiedzialności dłużników z uwagi na brak jej ustawowego lub umownego źródła / art. 369 k.c. /. Do takich przypadków należy przykładowo sytuacja, gdy dwie osoby odpowiadają za wyrządzenie szkody, z tym, że jedna ex delicto, a druga ex contractu lub gdy za szkodę odpowiada jej bezpośredni sprawca na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych oraz ubezpieczyciel na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy, czy też za zaciągnięte zobowiązanie odpowiada spadkobierca dłużnika oraz ubezpieczyciel na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia. Ostatnia sytuacja występuje w realiach rozpoznawanej sprawy.

Odpowiedzialność dłużników in solidum wobec wierzyciela rodzą ich samodzielne działania prowadzące do powstania niezależnych zobowiązań przy uwzględnieniu odrębnych przesłanek odpowiedzialności dla każdego przypadku więzi obligacyjnej. Każdy z dłużników odpowiada za swój własny dług i jest zobowiązany do jego zaspokojenia. Brak ustawowej regulacji zobowiązań in solidum stał się przyczyną sformułowania poglądu o dopuszczalności stosowania do nich per analogiam tych przepisów o solidarności dłużników, które odpowiadają celowi i charakterowi danego stosunku prawnego, przede wszystkim art. 366 k.c., co oznacza zwłaszcza możność pozwania według wyboru i woli wierzyciela wszystkich dłużników in solidum, tylko kilku z nich lub jednego oraz przyjęcia, że do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy pozostają zobowiązani, zaś spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników in solidum zwalnia pozostałych w odpowiedniej części / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2016r., II CSK 361/15, LEX nr 2051475 /.

Spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników in solidum prowadzi do wygaśnięcia długu pozostałych. Spełnienie świadczenia przez pozwaną K. K. czy to dobrowolnie, czy też w drodze egzekucji sądowej, zwalnia ze zobowiązania zakład ubezpieczeń, który, zgodnie z zawartą umową, był zobowiązany do zapłaty świadczenia w przypadku śmierci S. K. w wyniku zawału serca, w wysokości istniejącej w dacie jego śmierci. Spełnienie świadczenia przez pozwaną zniweczy skutki i cel zawartej umowy ubezpieczenia, która stanowiła jednocześnie zabezpieczenie udzielonej przez pierwotnego wierzyciela pożyczki. Konstrukcja zawartej umowy pożyczki i jej ogólne warunki miały na celu zabezpieczenie wyłącznie interesu pożyczkodawcy w przypadku śmierci pożyczkobiorcy.

Umowa ubezpieczenia jest umową dwustronnie zobowiązującą, gdyż każda z jej stron zobowiązana jest do określonego świadczenia na rzecz drugiej. Umowa ta ma charakter umowy wzajemnej. Świadczeniem wzajemnym ubezpieczyciela, spełnianym w zamian za uiszczaną składkę, nie jest bowiem odszkodowanie w ubezpieczeniach majątkowych, czy suma ubezpieczenia w ubezpieczeniach osobowych, a ponoszenie ryzyka ich wypłaty, czyli zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej. Wypłata świadczenia ubezpieczyciela następuje ze względu na zajście przewidzianego w umowie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ten ma postać zdarzenia losowego. Pojęcie zdarzenia losowego określane jest jako niezależne od woli ubezpieczającego lub ubezpieczonego zdarzenie przyszłe i niepewne, którego wystąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub w dobrach majątkowych albo zwiększenie potrzeb majątkowych po stronie ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną ubezpieczeniową. Skoro S. K. opłacił jednorazowo składkę ubezpieczeniową miał prawo oczekiwać, iż ubezpieczyciel spełni swoje zobowiązanie w przypadku wystąpienia wypadku określonego w umowie – śmierci na skutek zawału serca. Zawarta umowa ubezpieczenia poza ochroną interesów pożyczkodawcy, miała na celu także zwolnienie z zobowiązania następców prawnych pożyczkobiorcy w przypadku jego śmierci na skutek nieszczęśliwego wypadku lub zawału serca. Jednakże działania podjęte przez pożyczkodawcę zniweczyły skutki i cele zawartej umowy ubezpieczenia, która miała także na celu zwolnienie z zobowiązania zwrotu kwoty pożyczki w przypadku wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego.

Zasady etycznego i uczciwego postępowania wymagają, aby pierwotny wierzyciel – Spółdzielcza Kasa (...)z siedzibą w G. – dochodził zaspokojenia swojego roszczenia od ubezpieczyciela, który zobowiązał się do zapłaty zadłużenia istniejącego w dacie śmierci pożyczkobiorcy S. K., a nie od jego spadkobierców. Okoliczność, iż zarówno pożyczkodawca, jak i ubezpieczyciel oraz powód, są powiązani ze sobą, nie zwalnia od stosowania zasad uczciwego obrotu, nawet kosztem nieosiągnięcia zamierzonego zysku przez spółkę powiązaną kapitałowo. Takie postępowanie jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego nie zasługuje na ochronę prawną.

Należy pamiętać, iż pomiędzy K. K., a Towarzystwem Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. nie występuje żadna więź prawna, na co zwrócił uwagę zarówno Sąd Rejonowy w Zgierzu, jak i Sąd Okręgowy w Łodzi, orzekające w sprawie I C 2252/13 Sądu Rejonowego w Zgierzu, dlatego też pozwana nie posiadała umocowania prawnego do zaangażowania do rozpoznawanej sprawy ubezpieczyciela. Stanowisko procesowe pełnomocnika powoda, który w piśmie procesowym, podniósł, iż skoro powód pozwał jednego z dłużników odpowiadających in solidum, to nie ma mechanizmów procesowych, pozwalających na dopozwanie, wbrew jego woli także pozostałych dłużników. Powód jednocześnie oświadcza, iż nie wyraża zgody na wstąpienie ubezpieczyciela do niniejszej sprawy /k. 59 – odpowiedź na sprzeciw /, uniemożliwiła pozwanej zwolnienie z zobowiązania w inny sposób, iż przez zapłatę pozostałej do spłaty kwoty pożyczki, a następnie wytoczenie powództwa przeciwko ubezpieczycielowi. Takie działanie powoda stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Unormowanie art. 5 k.c. „przełamuje zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej” / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009r., IV CSK 290/09, LEX nr 560607 /. W związku z tym art. 5 k.c. może być stosowany tylko jako szczególny wyjątek. Do zastosowania art. 5 k.c. konieczne jest wystąpienie trzech podstawowych przesłanek: istnienie prawa, które zostaje nadużyte, czynienie z niego użytku oraz sprzeczność tego użytku z kryteriami nadużycia prawa.

Na uwagę zasługuje zwłaszcza pierwsza przesłanka, wskazująca na istnienie nadużywanego prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego nadużycie prawa podmiotowego to też zachowanie rażące i nieakceptowalne / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1997r., II CKN 118/97, OSP 1998/1/3 /. Zwroty użyte w art. 5, zdaniem Sądu Najwyższego, w istocie oznaczają odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w sensie obiektywnym, zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera / uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000r., I CKN 308/00, LEX nr 52468 /. W innych wyrokach akcentuje się moralny wymiar zasad współżycia społecznego, podkreślając, że stwierdzenie nadużycia prawa wymaga skonkretyzowania działań, które „pozostają w sprzeczności z normami moralnymi godnymi ochrony i przestrzegania w społeczeństwie”.

Na treść zasad współżycia społecznego składają się, w ocenie Sądu Najwyższego, „akceptowane i godne ochrony reguły rzetelnego postępowania w stosunkach społecznych” / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1998r., I CKN 459/97, LEX nr 78424 /. Wyżej wskazano, iż zasady współżycia społecznego odnoszą się m.in. do zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera.

Żądanie powoda zapłaty przez pozwaną kwoty zadłużenia S. K., istniejącego w dacie jego śmierci, w sytuacji gdy istnienie prawomocny wyrok ustalający, że Towarzystwo Ubezpieczeń (...) z siedzibą w S. zobowiązane jest zapłacić na rzecz Spółdzielczej Kasy (...)z siedzibą w G. jako uposażonemu kwotę 13.137,72zł tytułem świadczenia z umowy ubezpieczenia grupowego A. potwierdzonej polisą (...) zawartej ze S. K. odpowiadającego zadłużeniu ubezpieczonego w Spółdzielczej Kasie (...)z siedzibą w G., w dacie zgonu, stanowi nadużycie prawa i jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Mając na uwadze przedstawione powyżej, na podstawie art. 5 k.c., w oparciu o klauzulę generalną – zasady współżycia społecznego, Sąd oddalił powództwo.

Należy ponadto podnieść, iż żądanie kwoty ponad wysokość zadłużenia S. K. z daty jego śmierci tj. ponad kwotę 13.137,72zł, jest wynikiem zaniechania przez pierwotnego wierzyciela roszczeń od podmiotu zobowiązanego do zapłaty powyżej kwoty, w realiach rozpoznawanej sprawy, od ubezpieczyciela i dlatego też, poza powołanymi powyżej okolicznościami nie może obciążać pozwanej.

Sąd nie uwzględnił zgłoszonego przez pozwaną zarzutu potrącenia kwoty 13.138zł, ponieważ ani zbywca wierzytelności, ani też powód nie byli zobowiązani do zapłaty żadnej kwoty na rzecz K. K. i dlatego też, w przedmiotowej sprawie nie może mieć miejsce kompensacja wzajemnych roszczeń uregulowana w art. 498§1 i §2 k.c. i art. 513§2 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 i §3 k.p.c.

W konsekwencji oddalenia powództwa stwierdzić należy, że powód przegrał proces w całości. Zgodnie z dyspozycją art. 98§1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Dlatego też Sąd zasądził od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. na rzecz K. K. kwotę 2.417zł, na którą to kwotę składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17zł oraz 2.400zł tytułem zastępstwa procesowego, zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu/ tj. Dz. Z 2013r., poz. 461 ze zm. /.