Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 26 kwietnia 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. K. prawo do emerytury poczynając od dnia 1 kwietnia 2016 roku.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 1132/16

UZASADNIENIE

Dnia 19.04.2016r. ubezpieczona A. K. wniosła do organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. o przyznanie prawa do emerytury.

Decyzją z dnia 26.04.2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa
do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż ubezpieczona nie udowodniła na dzień 01.01.1999r. wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 14 lat, 5 miesięcy i 21 dni.

Organ rentowy wskazał, iż do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia ubezpieczonej w Przedsiębiorstwie (...) w G. od dnia 09.08.1978r. do dnia 09.06.1981r., ponieważ ubezpieczona nie dostarczyła za ten okres świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona w odwołaniu od decyzji domagała się jej zmiany przez przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych po uprzednim zaliczeniu
do takiej pracy okresu zatrudnienia w w/w Przedsiębiorstwie od dnia 09.08.1978r. do dnia 09.06.1981r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy dodał, iż do pracy w warunkach szczególnych uwzględnił ubezpieczonej okres zatrudnienia na kolei od dnia 01.06.1983r. do dnia 31.10.1998r. z wyłączeniem urlopu wychowawczego od dnia 10.05.1989r. do dnia 31.10.1989r. oraz okresów niezdolności do pracy i opieki.

Rozpoznając sprawę, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona A. K. w dniu (...) ukończyła 55 lat życia, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, na dzień 01.01.1999r. udowodniła 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W okresie od dnia 09.08.1978r. do dnia 31.05.1983r. była zatrudniona
w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku operatora pras, w tym w okresie od dnia 10.06.1981r. do dnia 31.05.1983r. przebywała na urlopie wychowawczym ( świadectwo pracy z dnia 31.05.1983r. ).

Przedsiębiorstwo to zajmowało się wytwarzaniem z tworzyw sztucznych takich jak bakelit i melamina różnego rodzaju produktów takich jak m.in. białe łyżeczki jednorazowe turystyczne, końcówki do lokówek do włosów, uchwyty do czajników i żelazek, popielniczki, białe talerze turystyczne, nakrętki do słoików na lekarstwa, podstawki pod kwiaty doniczkowe. Ubezpieczona obsługiwała w tym czasie maszynę jaką była prasa. Do maszyny tej wsypywało się bakelit pod postacią proszku, następnie wkładało się różne formy w zależności od tego jaki produkt miał być wyprodukowany. Forma taka ważyła ponad 50 kg, bo docisk prasy musiał być duży. Następnie przy użyciu dźwigni dociskało się element maszyny do prasy i tam pod wpływem wysokiej temperatury proszek ( bakelit ) przekształcał się w gotowy wyrób. Do zadań ubezpieczonej należało także odpowietrzanie tej maszyny. Inne osoby zajmowały się oczyszczaniem produktów z nierówności. Na hali produkcyjnej było około 20 urządzeń do produkcji, a każdy pracownik obsługiwał na zmianie po dwa takie urządzenia. Ubezpieczona pracę taką wykonywała faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tytułu wykonywania tej pracy otrzymywała mleko.

Razem z ubezpieczoną pracowały w tym czasie G. S. oraz W. Z., również na stanowisku operatora pras.

Ze świadectwa pracy i świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych dotyczących świadka G. S. wynika, iż świadek pracowała w Przedsiębiorstwie (...) od dnia 13.03.1977r. do dnia 29.02.1988r. na stanowisku operatora pras oraz, że w okresie tym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę – „ produkcja i przetwórstwo żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcja surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa produkcji wosków i woskoli ” ( rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. oraz zarządzenie Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług nr 19 z dnia 10.11.1986r. – wykaz A dział IV poz.17 pkt 3 ).

Ze świadectwa pracy świadka W. Z. wynika, iż była ona zatrudniona w w/w Przedsiębiorstwie od dnia 22.04.1978r. do dnia 19.10.1985r., przy czym od dnia 05.05.1980r. do dnia 19.10.1985r. przebywała na urlopie wychowawczym.

/dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonej, zeznań świadków G. S. i W. Z. oraz z zeznań ubezpieczonej/.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej A. K. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) – zwanej dalej ustawą – ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 01.01.1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem – pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołująca nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 55 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 20 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26.06.2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

Ubezpieczona A. K. wiek emerytalny 55 lat ukończyła w dniu 16.12.2014r., na dzień 01.01.1999r. legitymuje się 20 - letnim okresem składkowym

i nieskładkowym, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym pozostawało czy odwołująca na dzień 01.01.1999r. posiada 15 - letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a konkretnie czy istnieją podstawy do zaliczenia do takiej pracy spornego okresu jej zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od dnia 09.08.1978r. do dnia 09.06.1981r.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie,
że ubezpieczona w powyższym okresie spornym faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę wymienioną w stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. wykazie A dziale IV poz.17 – „ produkcja i przetwórstwo żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcja surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa, produkcja wosków i woskoli ”.

Ubezpieczona obsługiwała w tym czasie prasę, która służyła do wytwarzania
z bakelitu, czyli tworzywa sztucznego opartego na żywicy fenolowo – formaldehydowej różnego rodzaju wyrobów gotowych w postaci łyżeczek jednorazowych turystycznych, końcówek do lokówek do włosów, uchwytów do czajników i żelazek, popielniczek, białych talerzy turystycznych, nakrętek do słoików na lekarstwa, podstawek pod kwiaty doniczkowe.

Zauważyć należy, iż użycie przez ustawodawcę w wykazie A dziale IV poz.17 spójnika „ i ” ma znaczenie wyłącznie enumeratywne, co oznacza, iż wystarczającym do uznania, iż praca wykonywana była w warunkach szczególnych jest, aby odnosiła się ona do czynności związanych z samym procesem przetwarzania z tworzyw sztucznych ( w tym przypadku z bakelitu ), a zatem nie jest koniecznym, aby była to równocześnie produkcja
i przetwórstwo z tworzyw sztucznych, gdy wystarczającym jest same przetwórstwo, jak to ma miejsce w sytuacji ubezpieczonej.

Okoliczności dotyczące rzeczywiście wykonywanej przez ubezpieczoną pracy
w okresie spornym potwierdzają zeznania słuchanych w sprawie świadków G. S. oraz W. Z., które pracowały razem z ubezpieczoną na takich samych stanowiskach oraz zgromadzona w sprawie dokumentacja.

Bez znaczenia dla rozpoznania sprawy pozostaje fakt, że ubezpieczona nie przedłożyła w organie rentowym za okres sporny świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10.03.1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21.09.1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.12.2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283). \

Po zaliczeniu okresu spornego od dnia 09.08.1978r. do dnia 09.06.1981r. ( a więc okresu po wyłączeniu urlopu wychowawczego ) do pracy w warunkach szczególnych uznanej przez organ rentowy, ubezpieczona na dzień 01.01.1999r. posiada ponad 15 - letni okres takiej pracy. Zatem spełnia ona wszystkie niezbędne przesłanki prawa do dochodzonego świadczenia.

W konsekwencji powyższego, na podstawie powołanych norm prawnych oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo
do emerytury, poczynając od dnia 01.04.2016r., to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku
( zgodnie z art.129 ust.1 ustawy ).

(-) SSO Grzegorz Tyrka